m Toeristische verkenningen den Haag Haagsche Courant van Zaterdag 2 Augustus 1941 De BINNENLAND STADSNIEUWS de Scheveningsche klanken bonnen nieuwe De uitbreiding van koolzaadteelt In Rijkszorg voor de hunnebedden Nederland op de Leipziger Messe SNIP EN SNAP-REVUE IN HET CITY-THEATER GEMEENTERAAD „Dat is wat voor U” DERDE BLAD, PAGINA 1 VIJFTIGJARIG JUBILEUM VAN DEN HEER J. F. DIJKERMAN RIOLEERING GOEVERNEURL A AN NIEUW PROGRAMMA IN PICCADILLY CABARET het belang der vetvoor ziening van ons volk Raapkoeken, een welkom veevoer CLXII KEES DE KLINKER. Vermoedelijk DE NEDERLANDSCHE SCHOENEN INDUSTRIE OP DE JAARBEURS WAAR NOODIG WORDEN DEZE HISTORISCHE GRAVEN GERESTAUREERD Op de komende Jaarbeurs te Utrecht van 918 September zal wederom een belang rijke schoenen-groep aanwezig zijn Men zal er vele vooraanstaande schoenfabrikan ten vinden, die in monsterkamers zijn ge huisvest en zich tot één groep op de 4e verdieping van het jaarbeursgebouw heb ben vereenigd Foto-tentoonstelllng „Bloemen en Beelden” de de wie was. HOUT EN HOUTPRODUCTEN Het rijksbureau voor hout deelt mede, de 1939 uit ge- Wethouder Feber ontvangt uit de handen van den heer Woltjer de door hem gekozen foto. (Polygoon-v. d. Werff) met dit zeer zeldzame jubileum. Tenslotte overhandigde de hoofddirec teur hem een cadeau onder couvert. Heden werd- in de com.missarissenkamer van het kantoorgebouw der maatschappij aan belangstellenden gelegenheid gegeven den heer Dijkerman met dit zeer bijzon dere jubileum geluk te wenschen Hier werd het woord gevoerd door den heer mr. G. B. Fortuyn, directeur van het kantoor Groningen, die den jubilaris in van veel waardeering getuigende woorden heeft toegesproken, terwijl hij hem, na mens veel collega's enkele geschenken aan bood. Daarna werd nog gesproken door den heer W. Burgwal, voorzitter van de ambte- narenvereeniging van de Nederlanden van 1845, die den jubilaris namens genoemde vereeniging een bloemenmand overhan digde. Hierna heeft de heer Dijkerman, die vergezeld was van zijn echtgenoote, den sprekers en den aanwezigen dank gezegd voor de betoonde belangstelling. De Gemeenteraad is in openbare ver gadering bijeengeroepen tegen Maandag 1! Augustus, te half twee. Op de agenda komt o.m. voor het voorstel van B. en W. Oostduinen, met bijbehoorende verorde ningen, en tevens prae-advies op het adres ter zake. En non zei je vraegewaer ging die groate mienigte droagvisch indertèid dan zoa nae toe Dat wier zoawat alle- mael nae Braeband en vooral nae Bel gië toe-estierd. Daer zatte de echte lief-ebbers van droagvisch. Vernaemelik de omgeving van Gent was 'n bekend ófzetterrein voor dat artikel. Ze aane der bij tije meir voor óver as voor pas an- gevoerde vorsche visch. 't Is wel opmerkelik, dat 't artikel „visch” altèid veul meir óftrek evonne-n- eb in 't buièteland as in ons èige land. Dat was iet allien indertèid 't geval met droagvisch, maar 't èit altèid al ezèid kenne worde van elke soort visch, die de TempoTempoDat is het devies van de nieuwe Snip en Snap-revue „Dat is wat voor U welke in het City-theater yiot e*n levendig, gesteund door een sugl van het toekomst dat de inschrijvingsplicht ingevolge wijziging van de Houtbeschikking no. 1 en 1940 no. 1 niet geldt voor ondernemingen, welke den detailhandel in kurk, bamboe en rotting of fabrikaten daarvan uitoefenen, evenmin als voor detailhandelaren in houtproducten. Voor nadere bijzonderheden verwijzen wij naar de desbetreffende officieele publicatie. willen zeggen dit gewas is het aange wezen product, het volgende jaar, voor de nieuwe, noordoostelijke inpoldering van het Ijsselmeer. De laatste jaren werd koolzaad vrijwel alleen op kleigrond verbouwd. Maar de verbouw ervan behoeft heusch niet tot kleigrond te worden beperkt, gezien de goede uitkomsten van de koolzaadteelt, welke, dertig of veertig jaren geleden, de goede zandgronden opleverden. Voor koolzaadteelt is veel stikstof noodig. Maar de toewijzingen van stikstof zijn dan ook zoodanig, dat men daarmee zeer wel op de goede zandgronden koolzaad kan gaan verbouwen. Voor de zaaizaad- voorziening zijn de noödige maatregelen genomen. Mocht in bepaalde streken geen zaaizaad beschikbaar zijn, dan kan Nederlandsche Akkerbouw-Centrale boeren in het bezit ervan stellen. Vertrouwd mag worden, dat de boe renstand het zijne zal bijdragen tot het welslagen van het initiatief, door het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening genomen, opdat de heilzame gevolgen daarvan aan ons volk het volgende jaar zullen ten goede komen KINDERMATINEE IN DE KURZAAL Woensdagmiddag zal in de Kurzaal in het mechanische Poppentheater door Henri Nolles „Tafeltje dek je” worden vertoond. Daarna krijgen alle kinderen een grappig gebarenliedje. Na de pauze treedt op veler verzoek nogmaals Marina van Goudzwaard op met haar wonderpop Jonas. De bevolkingstoewas en dientengevolge de behoefte aan steeds verder gaande uitbreiding van het bouwland heeft het Drentsche landschap in de laatste jaren een metamorphose doen ondergaan, zoo- als het wel nooit meer beleven zal. Eer tijds betrekkelijk kleine esschen en ma den te midden van groote heidevlakten, nu kleine restanten hei in een uitgestrekt cultuurland. Velen zullen de veranderingen betreu ren, de noodzakelijkheid ervan zal men echter kunnen erkennen. Er zijn ook ont ginningen, die stellig niet mogen plaats vinden. Niet elke herinnering aan het oude Drentsche landschap mag verdwij nen, Zeer zeker niet daar, waar monu menten uit een vroegeren tijd de gedach te aan het verleden levend houden. De plekken als deze, in de eerste plaats rond de hunnebedden, dient het oorspronke lijke landschap zooveel mogelijk intact te worden gehouden. Immers het ligt voor de hand, dat deze oude graven in hooge mate aan schoonheid en karakter inboe ten, wanneer de omgeving, waarmee zij een eenheid vormen, op moderne wijze in cultuur zou worden gebracht. Derhalve is het Rijk, gedurende de laatste jaren meer nog dan tevoren, doende waar dit eenigszins mogelijk is, de terreinen rond de hunnebedden aan te koopen, opdat zij in overeenstemming kunnen blijven met het karakter, dat zij als entourage der hunnebedden dienen te hebben. Uiteraard beperkt de werkzaamheid van het Rijk zich hierbij tot de steenen graven, die zijn eigendom zijn. Van de 55 in ons land bekende hunnebedden behooren 33 aan het Rijk toe en 21 aan de provincie Drente, terwijl een overigens zeer be schadigd hunnebed particulier eigendom is. Door den aankoop van perceelen rond de hunnebedden zijn reeds vele kleine maar zeer belangrijke cultuur en natuurreser vaten tot stand gebracht. Zoo zijn in het afgeloopen jaar terreinaanwinsten van be- teekenis verkregen bij de twee hunne bedden van Havelte. Nog slechts enkele enclaves zijn in particuliere handen. Daar waar ontginning dreigde, werd door den cultuurtechnischen dienst van het departement van Landbouw en Vis-, scherij vergunning daartoe geweigerd. Reeds in vorige jaren werden o.a. de gronden rond de vijf hunnebedden en den tumulus te Bronneger (gemeente Borger) aangekocht. De gronden om de twee te Buinen (gemeente Borger), om de twee te Drouwen (gemeente Borgereen ter rein om een der hunnebedden te Sleen en de strook land tusschen en rondom de twee hunnebedden bij het dorp Rolde. Waar dit wenschelijk was werd een aan vang gemaakt met het aanbrengen van passende beplanting. Zoo zijn in het vorige jaar rondom de beide hunnebed den te Angelslo en het landgraf op den. Schimmeresch bij Emmen (alle drie ge meente Emmen) verscheidene aanplan tingen gedaan. Het is een verheugend teeken, dat de aandacht, die het Rijk aan de hunnebedden besteedt, overeenstemt met de groeiende- belangstelling in den lande voor deze oude monumenten. Min der verheugend is, dat deze belangstel ling vaak op zeer verkeerde wijze van zich doet blijken. Vernielinger en be schadigingen aan de steenen of beplan tingen maken jaarlijks ettelijke herstel lingen noodzakelijk, die bij een juister inzicht van het publiek in de geschied kundige en in de schoonheidswaarde de zer graven onnoodig zouden zijn geweest. Gelukkig hebben niet alle herstellingen betrekking op door menschenhand aan gerichte beschadigingen. Ook de tijd heeft deze wel op het geweten. Binnen kort zal de restauratie ter hand genomen worden van het kleine hunnebed te Ha velte, dat door natuurlijke oorzaken en menschelijk ingrijpen in verval was ge raakt. Door het plaatsen van deksteenen op de zijstukken zal het zooveel mogelijic in zijn oorspronkelijken toestand worden hersteld. Zoo is er reeds veel werk ver richt en zal er nog veel werk verricht dienen te worden ten einde te bereiken, dat de Nederlandsche steenen graven, ge legen in een er bijpassende omgeving, als herinnering van een voor- en vroeg- historisch tijdperk voor het nageslacht gespaard blijven. Morgen is het 50 jaar geleden, dat de heer J. F. Dijkerman in dienst trad bij de N.V. Assurantie-maatschappij „de Ne derlanden”, van 1845. Begonnen op het kantoor der Maatschappij te Zutphen, werd hij later te werk gesteld op het kantoor te Alkmaar, dat later werd verplaatst naar Haarlem. Vandaar werd hij oveegeplaatst naar het hoofdkantoor dat inmiddels naar 's-Gravenhage was verlegd, alwaar hij sinds, jaren de belangrijke positie bekleedt van chef der afd Algemeen Binnenland. Waar de eigenlijke jubileumdag op Zon dag valt, werd de jubilaris dezer dagen door den hoofddirecteur ontvangen, die hem in hartelijke en zeer waardeerende mede een zevental schetsen van iedere wandeling afzonderlijk met een beschrij ving van alles, wat men onderweg tegen komt. Deze kaartjes zijn verzorgd door den Dienst der S. en V. Voorts zijn nog een aantal hoofdstukken gewijd aan de Haagsche architectuur en aan de flora en fauna van de natuurijke omstreken. De tekst is bewerkt door S. Carmiggelt, mede aan de hand van het boekwerkje, uitgegeven ter gelegenheid van de ten toonstelling „Waar wonen wij”, welke twee jaar geleden in het Gemeente museum werd gehouden. In zijn vergadering van 1 April 1940 heeft de Raad besloten tot den aanleg van een secundair riool in een gedeelte van de Jan van der Heydenstraat, zulks om een einde te maken aan den in die straat en in de belendende huizen on dervonden hinder van rioolstank. Deze maatregel heeft aan de verwachtingen be antwoord. Er bestaat daarom aanleiding dezelfde voorziening ook te treffen in het tusschen het Jonckbloetplein en het Lo- rentzplein gelegen gedeelte van de Goe- verneurlaan, waar door dezelfde oorzaken als vroeger in de Jan van der Heyden straat, thans nog hinder van hetzelfde euvel wordt ondervonden. De kosten van het werk, waarvoor machtiging is ge vraagd aan den algemeen gemachtigde voor den Wederopbouw, worden geraamd op 14.000. B. en W stellen den Raad voor, aldus te besluiten. thans haar intrek heeft genomen. Met een sneltreinvaart wordt deze revue afge werkt. Geen oogenblik is het tooneel leeg, een lawine van amusement wordt over de bezoekers uitgestort, die van de eene lach in de andere vallen. De hoogtepunten worden gevormd door het optreden van de dames „Snip en Snap-’ en het clownquartet de Snipsnap- pellini’s. Piet Muyselaar en Willy Walden als de bekende dames debiteeren tal van zothe den, maar het groote succes is wel het tongbrekende lied „Snipt snapt niet wat Snap snapt”, waarop de bezoekers in de zaal, tot groot vermaak van de aanwezi gen”, eveneens hun krachten mogen be proeven. Het clownsquartet de Snipsnappellini’s is weer het toppunt van dwaasheid het is een geslaagde persiflage op het optre den van de Fratellinf’s. Het is de groote creatie van Willy Walden, bijgestaan door Piet Muyselaar, zijn broer Gerard en Jan Roem. De laatste verzorgt met welluiden- de stem de zangnummers en mocht zich, ^ot vaststelling^ van het^ uitbreidmgsplan- vooral in „Het Kaperschip”, de bijval van het publiek verzekeren. Berry Kievits is de charmante soubrette, die in de „Japan- finale” met Jan Roem, in „Het Weer- huisje” met Muyselaar, als „Het bruid je” en nog enkele andere komische sket ches. (want ook hieraan ontbreekt het niet) terecht hartelijk applaus oogstte. In dit programma is nog ingelascht een acrobatennummer van de Kentons, die tijdelijk Paquita et ses 3 pirates vervan gen en verscheidene verbluffende toeren verrichten. Het ballet van Nalda en Frans Muriloft is wederom geëngageerd. Het is goed ge traind en pittig, de dansen zijn smaakvol ontworpen Dit mag ook gezegd worden van de costumes en de décors van Joop Geesink. Het orkest staat onder leiding van John Brookhouse Mc Carthy. Een uitverkocht huis heeft deze nieuwe revue, welke door René Sleeswijk ge bracht wordt, met veel applaus toege juicht. Dit werd geaccentueerd met eeni- ge vriendelijke woorden en bloemen van den heer ter Linden, directeur van het City-theater. P. H. de Wit. J. P. VAN DUIJNE OVERLEDEN Te dezer stede is gisteren op 67-jarigen leeftijd overleden de heer J. P. van Duijne te Scheven ingen De thans ontslapene stond 45 jaren aan het hoofd van de be kende maatschoenmakerij in de Prins Willemstraat, was medeoprichter van de Haagsche Schoenmakerspatroons Vereeni ging en mede-oprichter, bestuurslid en laatstelijk voorzitter van het bestuur van de Vakschool voor Schoenmakers te 's-Gravenhage en enkele malen lid van de examencommissie voor de Nijverheidson- derwijsakteqp De heer van Duijne was ook een bekende persoonlijkheid in de kringen van den mannenzang en be>- stuurslid van „Die Haghe Sanghers”. De begrafenis zal plaats hebben op de Algemeene Begraafplaats aan de Kerkhof- laan op Maandag 4 Augustus te 12.15 uur. Dries Krijn, populair door radio en re. vue, confereert er lustig en met beschaaf, den humor op los in het nieuwe program, ma in Piccadilly Cabaret aan de Lange Poten. Verder heeft hij een aantal aar dige liedjes op zijn repertoire, welke hij 1 Z- 1 -A -J 4—J J A -. AAM gestieve mimiek, op dp planken brengt. Zijn optreden is een succes, vooral „Ma demoiselle" en „Het Café’tje” sieren den kunstenaar. Het gratieuze danspaar „De Starleys” is geprolongeerd, doch zij treden op met een bijna geheel nieuw programma Ook de charmante zangeres Maria Wien en de buitengewoon knappe equilibrist Berny blijven nog een week in Piccadilly, het. geen de minnaars van de kleinkunst ge noegen zal doen. Het nieuwe orkest van Willem Bouw meester blijkt reeds geheel ingespeeld te zijn en zal een gewaardeerde attractie worden. Het ensemble bestaat uit een viertal musici, die virtuoos op vele in. strumenten zijn. Waer benne de tije-n-ebleve. datte we zoa echt ouwerwessies konne smul- le-n-an 'n gekookt droagvischje 't Is of de smaek dervan nog op me tong legt, as ik denkt an die levend gesneeje schol, die as droagvisch en dan gekookt, vroo- ger vooral 's zeumers veul op tae- fel kwam Wat 'n mennigte keire, as ik van taefel öpstong, eb ik der toe iet van motte getuiège, dat zoa'n gekookte droa- ge schol de vorsché-vischsmaek soms nog te bove ging. En wat wisse de vrouwe dat altèid al iet op ’n kostelike menier klaer te maeke Zoa’n gekookt droag vischje met nieuwe aèrappelties en ’n lekker butter - sausje met 'n beetje Oud-Ollantsche mos terd derbij der wazze-n-indertèid maar wéinig gerechte, die daer teugenöp kon ne. 't Was soms 'n koningsmaeltèid gelik Oe komt 't non, dat je daer teuge- woordig zoa èilemael niks meir van ver neemt Dq visch mag dier weze, maar ze is met vrooger vergeleke nog niks veran derd. En watte de mensche vrooger lek ker vonne. geloaf maar zeker, dat dat teugewoordig oak best nae der smaek weze zei. Zonder tastbaere rede zou zoa’n verandering oak moeielik te verklaere valle. Maar 't is oak erg eenvoudig om de grondoarzaek dervan an te wèize. ’t Zit 'm geweunweg daerin, dat er vrooger zoa van de maend Maert óf tot diep in de zeumer toe - overtollig veul vorsche visch annevoerd wier. Veul te veul voor de normaele konsumpsie. Al kon de buiè- telansche mart destèis al 'n gedèilte van de vangst opneme, toch was dat nog veul te wéinig naë ver-ouding van de anvoer. En dan liete de verbindinge in die tèid nae vorre streke nog veul te wensche-n- over. 'n Bedürfelik artikel, zoa-as visch, mot altèid vlug z’n bestemming kenne be- rèike. En dat liet in die tèid aèrdig wat te wensche-n-over. Deur die overtollige anvoer liepe dan de vischprèize nae beneeje. De visch- droagers namme de gelegen-èid waer, om voor ’n schappelik prijsje al de visch op te koape, die voor de vorsche-vischhan- del èigelik overschaerig eworde was. Daerdeur kon je op tientalle van koap- mansürve onöfzienbaere partije schol en schar, bolk, wijting en schellevisch te droage zien ange. De visch wier op die menier dus èigelik, zoa-azze ze dat teu gewoordig noemeekonserveerd. Der kwam zoadoende 'n overvloed van droag visch op Scheveling. Gien wonder, datte de lekkerbekke, die de smaek van ge kookte droagvisch ienmael te pakke-n- aane, van de gelegen-èid gebruk maek- tede. om waer ze maar ienigszins kans krege, ’n goedkoap zootje droagvisch in de wacht te sleepe. Raapolie, grondstof voor margarinefabricage Om met het belangrijkste te beginnen de raapolie, die uit koolzaad wordt be reid, is onder de tegenwoordige omstan digheden een voortreffelijke grondstof voor de margarinefabricage. De overheid streeft ernaar, de oppervlakte land, met koolzaad beteeld, tot veertig duizend j breiden. Daarvan zal tachtig duizend ton zaad kunnen worden gewonnen. Van deze hoeveelheid zal der tig procent, dus vier-en-twintig duizend ton raapolie kunnen worden gemaakt. En dit kan dertig duizend ton margarine per jaar opleveren. Wanneer men nu weet, dat voor het verbruik van boter en mar garine in Nederland in totaal vijfen negentig duizend ton noodig is, begrijpt men de beteekenis van de koolzaadwin- ning voor de vetvoorziening van ons volk. De laatste jaren intusschen was de ge middelde koolzaadopbrengst in ons land slechts ongeveer vijf duizend ton per jaajr. Hiervan kon maar vijftienhonderd ton raapolie worden gewonnen. Men stelle deze geringe hoeveelheid tegenover de vier-en-twintig duizend ton olie, die men hoopt te krijgen Dan wordt het duide lijk, hoe sterk de verbouw van koolzaad, wil men het beoogde doel bereiken, zich zal moeten uitbreiden Deelneming bestaat uit vijf inzendingen Op de Leipziger Messe, welke van 31 Augustus tot en met 4 September gehou den zal worden, zal Nederland door een aantal belangrijke inzendingen verte genwoordigd zijn. Van bijzondere betee kenis is natuurlijk de inzending van den Economischen Voorlichtingsdienst van het departement van Handel, Nijverheid en Scheepvaart, welke in totaal de vijf en veertigste jaarbeurs.inzending van dezen dienst is en de negende te Leipzig. On geveer 600 m3 oppervlakte heeft men te Leipzig ter beschikking gekregen en dat is aanmerkelijk meer ruimte dan men tot dusverre toe ge wezen kreeg. Op het atelier van de firma N. P. En- derberg jr. te Amsterdam, waar een aan tal projecten voor het representatieve deel der Nederlandsche deelneming was op gesteld, hebben wij een indruk kunnen krijgen van de officieele inzending. De deelneming bestaat uit vijf inzendingen, welke alle in het Ringmessehaus een plaats zullen vinden. De representatieve inzending komt in de bij uitstek gunstig gelegen ruimte in de parterre. De stand is ontworpen door prof. H. Rosse. De vloerbedekking bestaat uit Nederlandsche tegels en de wanden uit brandwerend ge maakte rietmatten, waarin nissen worden gevormd. Deze afdeeling heeft een ty pisch Nederlandsche tint gekregen door de Nederlandsche materialen als tegels en riet, welke gebruikt zijn. In dezen stand wordt de aandacht gevestigd op verschillende zijden van Nederlands eco nomisch en sociaal leven, met name op het gebied van landbouw, veeteelt, tuin bouw, boomkweekerij, visscherij, indu strie, waterwegen en electrificatie. In het bijzonder zullen naar voren worden ge bracht producten als: bloembollen, heg. gen, aardappelen, aardappelmeel, stroo- carton, boter, kaas, melk en melkproduc ten, margarine, eieren en cacao, terwijl ook veel aandacht wordt besteed aan: wa. terwegen, visscherij, scheepsbouw, elec trificatie, fietsen en radio. Een groote kaart van Nederland, samengesteld uit 22 foto’s en een bak met diapositieven, geven een aantal beelden uit den land bouw en de nijverheid van ons land. Er is verder een inzending van de Neder landsche textielindustrie, die geen pro paganda maakt voor de diverse fabrikan. ten, doch voor de geheele Nederlandsche industrie. Tenslotte zijn er een represen tatieve inzending van de Nederlandsche schoenen, en lederindustrie, een collec tieve inzending van individueele firma’s en een inzending van „Kunst in handwerk en industrie”. De projecten voor het re presentatieve deel der Nederlandsche deeL neming worden vandaag naar Leipzig ver zonden. "J-E stempeltocht door den Haag is 1 nog in vollen gang en reeds komt J de V. V. V. ’s-Gravenhage” met twee nieuwe mogelijkheden voor den dag om onze mooie stad toeristisch te verkennen. De heer Woltjer, de directeur der V.V.V., die ons hieromtrent in een pers conferentie eenige mededeelingen deed, heeft daarmee tweeërlei doel op het oog, een, dat van direct nut is: de vergroo- ting der kennis van „het schoonste dorp van Europa” en daardoor verhooging der waardeering voor onze fraaie woon stee; en een, dat in een verwijderde toe komst ligt: het levendig houden van de propaganda voor het oogenblik, waarop, zoodra de vrede in de wereld is terug gekeerd, het vreemdelingenverkeer zich weer volop kan ontplooien. De stempeltocht, de lezer weet dat reeds, is een volledig succes. Meer dan 3000 „stempelaars” doorkruisen reeds de stad en haar naaste omgeving en zij ontdekken niet alleen, maar stimuleeren en passant de activiteit van tal van in stellingen, die tot voor kort weinig van zich lieten merken. Om de beweging nog wat te stimuleeren, is thans besloten om aan iedere (n) volgende (n) honderdste (n) deelnemer (ster) te beginnen met no. A 3700 kosteloos toegang te verleenen tot alle stempelplaatsen. Maandag a.s. wordt de eerste gelukkige verwacht. En nu wat de beide andere tochten betreft. De eene kent men reeds: het zijn de z.g. tochten onder geleide, die in hoofdzaak het oude den Haag en het Zuiderpark ten ,doel hebben. De Nederl. Reisvereeniging’ verleent daarbij mede werking. De tweede brengt een noviteit. Met assistentie van den Dienst van Stadsont wikkeling en Volkshuisvesting zijn een zevental zorgvuldig uitgestippelde wan delingen in en om den Haag ontworpen, waaromtrent oriëntatie wordt gegeven in een nieuw wandelgidsje der V.V.V. In deze gids, geïllustreerd door P. Erkelens, is voorts een overzichtskaart van alle wandelingen opgenomen, als- Het vraagstuk, van den agrarischen kant bezien Laat ons thans de zaak eens van den agrarischen kant bezien. Het koolzaad, dat in Juli 1942 zal wor den geoogst, moet in de loopende maand worden gezaaid. Hoe belangrijk de kool- zaadverbouw zich zal moeten uitbreiden, zal het inderdaad tot een beteelde opper vlakte van veertig duizend hectaren ko men, blijkt ook, als men weet, dat op het oogenblik ruim drie duizend hectaren met koolzaad zijn beteeld. En de voorafgaan de jaren was deze oppervlakte nog aan merkelijk kleiner 1 In den ouden tijd echter werd veel meer koolzaad verbouwd dan tegenwoor dig Voordat de oliefabrieken, die grond stoffen van overzee gingen gebruiken, waren opgekomen, fungeerden de boeren zelven als olieslager. Ook lieten zij het zaad wel slaan op den oliemolen in het dorp. Wie dien tijd hebben beleefd en dit lezen, zien in gedachten de stoopen weer voor zich, de dikbuikige, aarden kruiken met nauwen hals, waarin de boeren de olie van den molen kregen. De groote vermindering van de kool zaadteelt nadien vond mede haar oor zaak in het feit, dat de uitkomsten ervan eenigszins wisselvallig zijn. In een stren gen winter gaat er wel eens een deel van het gewas verloren. Maar wanneer men de opbrengst aan koolzaad per hectare op tweeduizend kilogram schat, is men aan den veiligen kant. Bij gunstige weersgesteldheid kan de oogst heel wat grooter zijn. Geschikte gronden Gescheurd grasland leent zich bijzonder goed voor de telt van dit gewas. Eertijds ging men voorts in ingedijkte polders bij voorkeur als eerste gewas koolzaad verbouwen. Men begrijpt nu al, wat wij Hoewel de door ons gepubliceerde lijst „Welken distributiebon heeft men noodig” een volledig overzicht geeft van de thans geldige bonnen, geven wij hieronder in een resumé de gisteren aangewezen nieuwe bonnen. Voor het tijdvak van 3 tot en met 9 Aug. zijn de bonnen „29” aangewezen voor de gebruikelijke rantsoenen brood, vleesch- en vleeschwaren, kaas, eieren en aardap pelen, (bon „29” reserve). Voorts is op bonnen „29” van de melk- kaarten R in dat tijdvak beschikbaar 7 liter melk voor kinderen tot en met 3 jaar en 3J liter melk voor kinderen van 3 tot en met 13 jaar. Tenslotte zal in het tijdvak van 3 tot en met 9 Augustus op bon „105” van de Bonkaart Algemeen beschikbaar zijn 250 gram suiker. Van de boterkaart zijn voor het tijdvak van 3 tot en met 20 Augustus aangewezen de bonnen „26 en 27” welke ieder recht geven op het koopen van 250 gram boter, terwijl in dit tijdvak op elk van de bon nen „26 en 27” van de vetkaart 250 gram boter met reductie verkrijgbaar zal zijn. De aandacht wordt er op gevestigd, dat na Zaterdag 2 Augustus niet meer geldig zijn de bonnen ,28” voor brood, vleesch, en vleeschwaren, eieren, melk en aardappelen. „101” voor suiker en na Zondag 3 Augustus niet meer de bon nen „24 en 25” van de boter- en vetkaart. De bonnen „26, 27 28 en 29” van kaas blijven geldig tot en met 9 Augustus. Nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst in het granitobedrijf De persdienst van het N.V.V. schrijft ons Het college van Rijksbemiddelaars heeft de nieuwe landelijke collectieve arbeids overeenkomst voor het granitobedrijf (steen-, kunststeen- en houtgranietbe- drijfgoedgekeurd. De nieuwe collectieve arbeidsovereenkomst geldt tot 31 Maart 1942. In de loonen zijn eenige wijzigin gen aangebracht. De duurtetoeslagen van 3 cent per uur uit de oude loonregeling zijn in het nieuwe contract opgenomen, d.w.z. wat voorheen duurtetoeslag was, is thans loon geworden. Voor de rayons Rotterdam, Alkmaar, Arnhem, Leiden, Gouda, Vlaardingen en Nijmegen is het loon van de arbeiders van de tweede groep (geoefende arbei ders) met een cent extra per uur ver hoogd. Voor de rayons den Haag, Haar lem en Groningen zijn de uurloonen voor beide groepen, dus voor de geoefenden en geschoolden, met 1 cent extra omhoog gebracht. Inmiddels heeft de bedrijfsraad voor het granito-bedrijf de algemeen ver bindend verklaring van de C.A.O bij het college van Rijksbemiddelaars aange vraagd. zèi oplevert. Daerom zou onze visscherij zonder uiètvoer moeielik bestaen kenne. 'k Weet nog as de dag van gistere, oe die droagvisch innepakt wier in groate wellige benne of zèigers (man den), die met 'n kop der bovenop, soms wel 400 en 500 kilo woge. Man en macht mos er dan veulal an te pas komme, om ze op vrachtwaeges of karre te krèige. 't Was 'n negosie, die toetertèid an on- derde mensche werk verschafte. Zoa be stong der vrooger 'n gilde van snijsters of speetsters. Dat wazze vrouwe, die de vorsche visch te snije-n-aane, die voor de droagerij bestemd was. Na 't snije wier de visch goed innezoutet. En as 't zout nae verloap van ien of twie daege goed deur-ewerkt aa, dan mos vischje voor vischje deur de snijsters, die dan weer speetsters enoemd wiere, oppespeetet (aan dunne stokjes geregen) worde. In die toestand wiere ze an groate droagrekke te droage-n-ange. De oppervlakte van 'n dergelike visch- drcagerij besloog soms wel verscheie onderde vierkante meters, 't Was altèid 'n gezellig gezicht. 't Woord „droagersknecht”, dat je oak teugewoordig nog veul oart noeme, is van die tèid ofkomstig De droagers knecht verrichtte al de werkzaem-eedes, die vorders an de vischdroagerij nog vastzatte, zoa-as de visch wassche, in zoute, op de droagrekke ange, öfdekke-n- as 't ging regene en inpakke voor de verzending. Allemael werk, waer veul vakkennis voar noadig was. Non zou ik graeg wulle vertelle, wat er toe bij-edrage-n-eb, dat je teuge woordig van waerde gien droagvisch meir ziet, ier en daer 'n enkeld boschje gedroagde scharre dan uiètgezonderd. Dat doene we dan maar ’n volgende keir, want der staet nog 'n vraeg te beant woorde van ’n klankelezer uièt Den Aèg. Die lezer verlangt inlichtinge-n-over ’n drietal Schevelingers (vaeder, moeder en dochter), die erg sjofeltjes gekléid, omstreeks 1899 dat is dus 42 jaer eleeje deur de Aègsche straete liepe en aèrappeleschille uièt aschbakke langdede, om die te koke en op te ete. Deur der armoedige menier van doen, trokke ze al- gemien de andacht en 't viel vooral op, datte die 3 mensche zoa ongunstig öfstakke met de andere Schevelingers, die altèid proper en netjes voor den dag kwamme. Deur ier en daer me licht op te steke, geloaf ik wel, dat ik der achter ekornme ben, wie owe dat indertèid eweest mot- te-n-ebbe. As ik ’t wèl eb, mot 't ier gaen over de vrooger bekende „Klaasje Tuf”. De man wier altèid met z’n bijnaem enoemd. Z’n èigelike naem was betrekkelik onbe kend. Daerbij valt dan op te merke le. dat de femilie in kwestie van oor sprong gien Schevelingers wazze, maar in de loop van jaere de Schevelingsche dracht en geweuntes annenome-n-ebbe 2e. datte de aèrappeleschille, die ze ier en daer konne bemachtige, iet voor menschelik voedsel bestemd wazze, maar voor varkesvoer 3e. dat de femilie meir of minder voor achterlik bekend stong Ben ik goed in- nelicht, dan zou de man jaere-lang in 'n inrichting oppenome-n-eweest ebbe. De mensche benne-n-al jaere-n-eleeje estürve, maar de dochter zou nog in leve motte weze. Dat is alles, wat ik te wete-n-eb kenne komme. Elke bejaerde Schevelin- ger zal nog wel zoa’n beetje wete, die man, bijgenaemd „Klaasje Tuf” Moch ik deurmiddel van die bezon- der-eedes nog wat meir van belang over die mensche verneme, dan kom ik der nog wel er is op brom. JUBILEA BIJ RADEMAKERS CACAO- EN CHOCOLADEFABRIEKEN Vandaag herdenken de heer J. Goe- mans en mej. C. Kraayeveld den dag, waarop zij resp. 50 en 25 jaar geleden in woorden toesprak en hem gelukwenschte .dienst zijn getreden bij Rademakers Cacao- en Chocokfiefabrieken N.V. De directie heeft Donderdag het geheele per soneel ter viering van deze jubilea een gezelligen avond aangeboden in den vorm van een bezoek aan de revue „Wees Welkom”, in Scala. Vandaag zijn de jubilarissen ten kan tore der firma gehuldigd. Zij werden door den directeur toegesproken, die aan beiden het gebruikelijke geschenk aan bood. Ook namens het personeel werden zij toegesproken, waarbij eveneens ge schenken werden overhandigd. CONCERT IN HET NEDERLANDSCH ZEEHOSPITIUM Woensdagavond gaf het Luthersche Symphonieorkest onder leiding van Franz Andersen, een concert in het Ne- derlandsch Zeehospitium voor de patiën ten. Solisten waren Rie VisserCmit, so praan, Cath. Gerbrands, alt, Kees Brou wer, tenor, Egb. Achterkamp, bas. J. Loohuizen, viool, en Fr. Gijzeman, hobo. Voor het oogenblik is het allergrootste belang voor de van ons land en volk, dat zooveel moge lijk in de voeding door producten van eigen bodem wordt voorzien. De productieslag 1941, onder de leuze „Nederland voedt zichzelf” is in vollen gang. Wil deze productieslag het beoog de resultaat hebben, dan dienen onze boeren op groote schaal hun medewer king te verleenen. Ir. Louwes heeft gis teren in zijn appèl tot de boeren een krachtig beroep gedaan om alle krach ten in te spannen voor het welslagen van een der belangrijkste onderdeelen van den slagde uitzaai van koolzaad in den aanstaanden nazomer met het doel het dreigend vettekort aan te vul len. Het Rijksbureau voor de Voedsel voorziening heeft echter begrepen, at men de voorwaarden voor den boer aan trekkelijk moet maken. Het is in dit opzicht niet bij woorden gebleven, doch uit den oproep van ir. Louwes spreken ook de daden, waartoe de overheid be reid is. Het zal velen wellicht niet duidelijk zijn hoe nauw het verband is tusschen koolzaad en de vetvoorziening. Laten wij daarom enkele toelichtende opmerkingen mogen geven Nadat de heer Woltjer al deze za ken had meegedeeld, verhuisde het ge zelschap naar de vergaderzaal van het gebouw der A. N. V. V., aan de Park straat, waar wethouder Feber de daar in gerichte tentoonstelling van omstreeks 100 foto’s, uit den fotowedstrijd „Bloemen en Beelden”, opende. De heer Woltjer drukte in zijn ope ningswoord de erkentelijkheid der V.V.V. uit voor de groote belangstelling en me dewerking die van de zijde der Gemeente werd ondervonden en hij bood den wet houder een der foto’s ter keuze als een herinnering aan. Wethouder Feber bracht in zijn ope ningswoord hulde aan den heer Woltjer, -- van wien het initiatief tot den succesvol- hectaren uit te len wedstrijd uitging. Hij schetste de be teekenis van den wedstrijd, ook voor de toekomst, en verbond daaraan onmiddel lijk de waarde der tentoonstelling, die er een der mooie resultaten van is. Bij wijze van symbolische opening stel de de heer Feber tenslotte het filmappa raat in werking, waarmee de fraaie kleu renfilms uit het Zuiderpark werden ge reproduceerd. De foto’s, waaronder tal van zeer mooie exemplaren, zijn zorgvuldig langs de wanden der zaal gearrangeerd. Men kan ze dagelijks zien van 2 tot 10 Augus tus, Van ’s middags 25 uur. De wonderen der techniek Bij het benutten van raapolie voor de margarinefabricage kunnen wij profitee- ren van de zegeningen der moderne techniek. Dank zij haar, kan men de raapolie thans reukeloos en smaakloos maken en kan men ze nu omtooveren in een smeerbaar vet. Voor de vervaardi ging van margarine heeft men onder meer olie en vet noodig. Kokosvet en palmolie, waarvan men zich in normalen tijd bedient, kunnen nu niet van overzee worden betrokken. Maar raapolie kan worden gehard, d.w.z.van een vloeibaar product kan er een vast product worden gemaakt. En bij dit, aldus vormde, vet, kan men ongeharde raap olie voegen. Zoo wordt het mogelijk, een smeerbaar vet voort te brengen, dat een zeer behoorlijk product is, niet of nau welijks te onderscheiden van de marga rine, welke wij tot dusverre hebben ge kend. Men heeft tot nu toe dit procédé niet toegepast, omdat het duurder uit komt dan de fabricage van margarine uit kokosvet en palmolie. Maar onder de tegenwoordige omstandigheden zal de, uit raapolie vervaardigde, margarine een heel waardevolle aanvulling van onze voedselvoorziening beteekenen. Raapolie als bakmiddel wisten vele stadsmen- schen niet eens, dat uit koolzaad raap olie wordt verkregen. Maar bij het hoo- ren van dien naam zal menigeen een licht opgaan. Raapolie of boterolie De oudere generatie krijgt bij die klan ken herinneringen aan den tijd omstreeks het begin dezer eeuw. Onze moeders en grootmoeders plachten met boterolie of raapolie te werken, zooals de moderne huisvrouw in normalen tijd de sla-olie gebruikt. Laatstgenoemde olie wordt gemaakt uit grondnoten of om het huiselijker te zeggen uit pinda’s of apennootjes. Het is goedkooper, om sla-olie uit grond- noten, dan om raapolie uit koolzaad te produceeren. Daardoor heeft de sla-olie de raapolie in de keuken verdrongen. Maar nu de productie van spijsolie uit overzeesche grondstoffen bezwaarlijk is geworden en nu men de raapolie reuke loos en smakeloos kan maken, heeft men alle reden, tot de inheemsche boterolie terug te keeren. Tenslotte moeten wij nog een zeer nut tig product noemen, dat uit koolzaad wordt gemaakt, namelijk de raapkoeken, een in dezen tijd zeer welkom veevoeder, geproduceerd uit de bestanddeelen van het raapzaad, welke de olieslagerijen na de olie uit het zaad te hebben geperst, overhouden.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 9