HAAGSCHE COURANT Boerderijen bij Lunteren blootgelegd
NEDERLANDSCH-INDIE
BINNENLAND
STADSNIEUWS
UIT DE OMSTREKEN
Dinsdag 5 Augustus 1941.
HET CONFLICT IN HET
VERRE OOSTEN
HET RIJKSINKOOPBUREAU
Uitgeholde boomstam als waterput
van
DERDE BLAD
SCHEEPSBOUW IN
NEDERL.-INDIE
DE VERBODEN HANDEL
de.
PRIJSVRAAG UITGESCHREVEN
VOOR ONTWERP VAN EEN
CREMATORIUM
KAMERAADSCHAPSBIJEENKOMST
DER NATIONAAL-SOCIALISTISCHE
VROUWEN-ORGANISATIE
INDONESISCHE CULTUREELE
CONFERENTIE
CONCOURS D’ELEGANCE TE
SCHEVENINGEN
DE OLIELEVERANTIES AAN JAPAN
DE KUSTVISSCHERIJ
JEUGDZANGFEEST DOOR DEN
JEUGDSTORM
Artikelen tegen hoogeren prijs gekocht
en verkocht
NOTARIS Mr. A. C. M. J. BOMERS
De Duitsche deelneming aan
Jaarbeurs te Utrecht
TENTOONSTELLING PRODUCTIE
SLAG
Reportagewagen voor het Oos-
telyk front gereed gekomen
Twintig jaar geleden zijn werkzaamheden
begonnen
SOEST ONTVANGT JEUGDIGE
HAAGSCHE KINDEREN
Een Germaansche nederzetting
twintig eeuwen geleden
den of jen-basis”.
bij-
van
No. 17945
en een 16-
Een 32-jarige
den
zaal
dit-
De afdeeling ’s-Gravenhage. van de Ver-
eéniging voor facultatieve lijkverbranding
heeft een prijsvraag uitgeschreven voor
een ontwerp van een crematorium met co
lumbarium. Deelneming aan de prijsvraag
staat open voor iederen Nederlander.
De jury bestaat uit de architecten: C.
A. Abspoel, den Haag, secretaris,. H. A.
J. Baanders, Amsterdam, voorzitter, R. D.
Roosenburg en M. J. Luthmann, den Haag,
en A. H. Wegerif, Wassenaar.
De beteekenis van de Adat
In het Clubhuis „Indonesia” te Leiden is
op 1, 2 en 3 dezer de 3de Indonesische Cul-
tureele Conferentie gehouden. Het aantal
deelnemers aan deze conferentie, welke,
zooals reeds is gemeld door alle Indone
sische vereenigingen in Nederland werd
georganiseerd, bedroeg ditmaal 110 tegen
91 tijdens de eerste en 118 tijdens de
tweede conferentie. Evenals vroeger heb
ben ook dit jaar vele Indonesische arbei-
ders aan de conferentie deelgenomen.
De beide gehouden referaten behandel
den „De Adat in de Indonesische maat
schappij” en de „Beteekenis van het Indo
nesische tooneel. Daarnaast werden deze
onderwerpen nog nader behandeld in drie
commissies: Adat en opvoeding in Indone-
Oorlogsvoorbereidingen
Uit Tokio meldt een S.P.T.-telegram van
4 dezer:
Reizigers, die aan boord van het Japan-
sche stoomschip „Citano Maru” uit Soera-
baja in Kobe zijn aangekomen, berichten
over de oorlogsvoorbereidingen op Java.
Het zwaartepunt dezer voorbereidingen
ligt bij het organiseeren van de luchtaf
weer, waarbij een groot aantal vliegtuigen
van Amerikaansch fabrikaat medewerken.
Alle veertien dagen worden groote lucht-
beschermingsmanoeuvres gehouden. Het
garnizoen van Soerabaja zou belangrijk
zijn versterkt. Op geregelde tijden worden
metaalinzamelingen gehouden, vooral voor
aluminium.
De correspondent in Berlijn van het
„Alg. Hbld” schreef d.d. 4 dezer aan zijn
blad:
„In aansluiting op de onderhandelingen
tusschen Japan en Thailand, zullen, naar
de Italiaansche bladen uit Washington
verrfemen, door Tokio opnieuw onderhan
delingen worden aangeknoopt met Neder-
landsch-Oost-Indië. Waarover deze onder
handelingen eventueel zullen loopen, is te
Berlijn nigt bekend, maar uiteraard ver-
leenen deze berichten weer meer relief aan
de opvatting, dat Nederlandsch-Oost-Indië
de olieleveranties aan Japan misséhien zal
hervatten, als het huidige contract tus
schen de petroleummaatschappijen, het
welk Japan een betaling in dollars oplegt,
waartoe het echter door het blokkeeren
zijner saldi, niet in staat is, wordt ver
vangen door een nieuw contract op gul-
nf ion-hncic”
Gedurende' de week van 28 Juli tot en
met 2 Augustus was er vrij veel visch
aan den afslag te" Scheveningen. Behalve
de visch die uit zee werd aangevoerd,
kwam er veel visch van IJmuiden om hier
te worden verkocht.
De aanvoer uit zee bedroeg 20.255.85,
aangevoerd door 4 motorkotters met
472.40 en 232 schokkers met 19.783.45,
terwijl de verkoop van visch van elders
naar hier ten verkoop gezonden 7894.20
bedroeg, zoodat in totaal voor 28.150.05
aan visch over den afslag werd verkocht,
tegenover voor 22.000 in de vorige week.
De hoogste aanvoerdag was Donderdag
met 6940.
De aanvoeren bestonden in hoofdzaak
uit scharren en schol, terwijl de aanvoer
van kleine tongen niet onbelangrijk was.
De prijzen waren goed, zoodat verschil
lende kustvisschers mooie weekbesom-
mingen hebben gemaakt.
De besommingen van de Scheverfmg-
sche motorloggers, die van IJmuiden uit
aan de kustvisscherij deelnemen waren
nog al verschillend. Enkele loggers maak
ten mooie weekbesommingen, vooral de
snurrevaders, andere daarentegen brach
ten niet veel visch aan. De hoogste be
somming per reis bedroeg ƒ3200, gemaakt
door de Sch. 312.
Bevolkingsregister.
Elk hoofd van een gezin of afzonderlijk
levende, doet binnen vijf dagen na zijn
verhuizing binnen de Gemeente daarvan
aangifte aan het Gemeentebestuur.
Den ingezetenen wordt indachtig ge
maakt, dat de met de controle voor het
Bevolkingsregister belaste ambtenaren
steeds voorzien zijn van een onderschei-
dingsteeken» dat desverlangd moet worden
getoond
Op Zaterdag 9 Augustus a.s. zal op het
Plein in den Haag een jeugdzangfeest ge
organiseerd door den Jeugdstorm, gehou
den worden.
Hieraan zullen ongeveer duizend stor-
mers en stormsters uit verschillende stre
ken van Zuid- en Noord-Holland deelne
men. Gesproken zal worden door den
hoofdstormer C. van Geelkerken. Het pro.
gramma vermeldt o.m. „Merck toch hoe
sterck”, de Zilvervloot, Klokke Roeland,
Waar de blanke top der duinen, en eenige
Jeugdstormliederen.
Vooraf zal in vier groepen een marsch
door de stad worden gemaakt en na af
loop een door- Scheveningen.
Het zangfeest vangt om 3 uur aan.
Rechercheurs, belast met toezicht op
de naleving der Distributiewetten, hebben
tegen 9 personen procesverbaal opge
maakt. In vereeniging hadden zij zich
schuldig genaakt aan prijsopdrijving van
10.000 sigaretten, hoeveelheden cacao, thee
zeep en ham en rundertong. Een en ander
hadden zij tegen een hoogeren, dan den
vastgestelden prijs, ingekocht
Een 24-jarige magazijnbediende is aan
gehouden voor het verhrffidelen van tex-
tielkaarten.
De persdienst van de N.S.B. meldtMet
de benoeming van mr. A. C. M. J. Bomers,
candidaat-notaris te Voorburg (Z.H.), tot
notaris, heeft de eerste nationaal-socialis-
tische notaris zijn intrede gedaan.
Mr. A. C. M. J. Bomers werd op 9 Fe
bruari 1905 te Groningen geboren. Na er
zijn middelbare opleiding te hebben ge
noten, studeerde hij er rechten, welke stu
die in 1927 met succes werd afgesloten.
Hij legde zich vervolgens toe op de studie
voqx het notariaat en trad na beëindiging
daarvan in de practijk, achtereenvolgens
te Groningen, Zwolle, Amsterdam en den
Haag. Sinds Februari 1941 is hij bij den
gemachtigde voor de prijzen chef van het
bureau scholing.
In 1933 werd hij lid van de N.S.B.trad
van 1934 tot 1935 als spreker op, terwijl
hij in dienzelfden tijd als leider van de
fascisten-school fungeerde. In 4940 werd
hij benoemd tot lid van den raad van
discipline en was voorts korten tijd W.A.-
man. Verder bekleedde hij nog verschil
lende andere functies in de beweging, zoo-
als die van districtsvormingsleider van het
district Rijnland (Gouda) terwijl hij ook
nog hoofdopsteller van net districtsblad
„Paraat” is.
sië, Adat en arbeid in Indonesië en Hat
Indonesische tooneel in Nederland.
Wat betreft het eerste onderwerp heeft
de conferentie de volgende besluiten geno
men: Ondanks de vele plaatselijke ver
schillen in de adat kan worden vastgesteld
dat er één Indonesische adat bestaat, die
de grondslagen levert voor een toekom
stig gecodificeerd Indonesisch recht. De
adat ondergaat evenals de Indonesische sa
menleving voortdurend verandering. Zoo
bevat de adat nu vele deelen, die er in
gekomen zijn door het ontstaan van vor-
stenrijken en door de inmenging van den
Europeeschen invloed in Indonesië. Deze
elementen staan thans de ontwikkeling van
de adat overeenkomstig de nieuwe be
hoeften van het Indonesische volk in den
weg en dienen ter zijde te worden gesteld.
Dit kan echter niet worden bereikt zoolang
het Indonesische volk vanwege zijn huldi
gen toestand niet naar eigen inzicht de
adat kan ontwikkelen. Daarom dient het
nationaal streven zijn voll? aandacht te
wijden aan de adat. De conferentie juicht
het toe, dat er reeds een Indonesisch we
tenschappelijk genootschap in Batavia is
gevormd, die sociale en in het bijzonder
adat-vraagstükken bestudeert.
Het Indonesische tooneel
Ten aanzien van het tweede onderwerp
is de conferentie van oordeel, dat het
huidige Indonesische tooneel nog niet be
antwoordt aan de eischen, welke het natio
nale streven daaraan dient te stellen. Zoo
wel de strekking als de vorm van het
tooneel bevat nog vele elementen die stam
men uit den feodalen tijd, (bijvoorbeeld
in de wajang, het bekende Javaansche too
neel), of, die uitsluitend het milieu der
Indonesische intellectueelen en ambtena
ren raken (in de moderne tooneelstukken),
Deze elementen bemoeilijken de pogingen
om het tooneel geheel te döen aansluiten
bij de nooden en behoeften van het Indone
sische volk, opdat hét een steun vormt
voor zijn streven naar vooruitgang. Tevens
moeten de nieuwe genres van het volks-
tooneel, die in den laatsten tijd zijn ont
staan, verder worden ontwikkeld.
De conferentie werd besloten met de
opvoering van een modern Indonesisch
tooneelstuk „Sepakat Baroe" (Eenheid op
nieuwen grondslag) geschreven door een
Indonesiër, hier te lande, dat een episode
weergeeft uit het boerenleven op Java en
dat veel succes oogstte.
Op de a.s. Utrechtsche najaarsbeurs
zal de officieele Duitsche afdeeling niet
meer in de tot nu toe gebruikte tentoon
stellingsruimte op de derde étage, doch
in belangrijk grooteren omvang iri de
benedenverdieping van het jaarbeursge
bouw worden ondergebracht.
Aangezien bij de jaarbeurs de landbouw
cp den voorgrond staat, zal in de Duit
sche afdeeling de toepassing van electro-
techniek, van gas en water voor land
bouwkundige bedrijven alsmede planten-
bescherming en bestrijding van schade
lijke insecten met de nieuwste hiervoor
in aanmerking kamende apparaten wor
den getoond.
Daarnaast zal deze afdeeling een
meer wetenschappelijke voorstelling der
voordfeelen van zekere nieuwe machines
en gereedschappen voor gebruik in land
bouwkundige bedrijven bevatten.
De Ausstellungs- und Messeausschuss
der Deutschen Wirtschaft Berlin zal op
de jaarbeurs wederom in het kader der
Duitsche afdeeling samen met de Duit
sche kamer van koophandel voor Neder
land te Amsterdam een inlichtingen
bureau openen.
SCHOOLFEESTJE O.L. SCHOOL
NIJKERKLAAN 9
Voor de kinderen van de O.L. school aan
de Nijkerklaan 9 werd dezer dagen een
schoolfeest georganiseerd. De heer Goverts
wnd. hoofd der school, opende ’s morgens
met een korte toespraak de feestelijkheden
voor de 5 laagste klassen. Hij memoreerde
hierbij o.a., dat dit feestje werd aange
boden door de Oudercommissie, die hier
toe in de gelegenheid was gesteld door
vrijwillige bijdragen aan het Ouderfonds,
door ouders der schoolgaande jeugd.
Hierna werd door den heer Kellenbach
met zijn beroemde poppenkast het sprookje
„Doornroosje” vertoond. De inspecteur van
het Onderwijs, de heer Blokpoel, gaf blijk
van zijn belangstelling door het eerste ge
deelte van de vertooning bij te wonen.
’s Middags werd door den heer Kellen
bach voor de hoogste klassen het sprook
je „Tafeltje dek je, ezeltje strek je” ten
beste gegeven. Beide voorstellingen hadden
bij de jeugd een doorslaand succes.
Na de pauze trad de heer de Vries op
met zijn goochelrepertoire, dat, eveneens
zeer in den smaak viel. Zoowel ’s morgens
als 's middags werden tijdens de pauze de
kinderen op ijs getracteerd.
Aan het slot van dit feest sprak de heer
Meijer, secretaris der Oudercommissie, zijn
voldoening uit over het welslagen van
dezen dag, en dankte o.a. het onderwijzend
personeel der school voor de prettige me
dewerking.
OUDERAVOND O.L. SCHOOL
ZUSTERSTRAAT 121
Op Donderdag 31 Juli is in verband
met het verlaten der school door de leer
lingen der 6e klasse, aan bovengenoemde
school een ouderavond gehouden, die in
alle opzichten geslaagd mag heeten. Het
programma bevatte zang, gymnastiek, en
muziek. In de pauze werden de tentoonge
stelde handwerken en het teekenwerk der
leerlingen bezichtigd. Even voor de pauze
sprak het hoofd der school de heer de
2 waar
na zij een tractatie ontvingen. De kinderen
boden het hoofd een geschenk aan, waar
voor deze hartelijk dankte.- De voorzitter
der oudercommissie de heer Ottes, reikte
de getuigschriften en prijzen uit j
VACANTIEBEZIGHEID VOOR
SCHOOLKINDEREN
De Haagsche Bond „Vacantiebezigheid
voor Schoolkinderen” besloot Vrijdag j.l.
de voorbereiding van het zomerwerk met
een samenkomst van alle leiders en leid
sters. Voor de indeeling sprak de voor
zitter, mr. Cost Budde, de jonge men-
schen toe en wees hen op hartelijke maar
ernstige wijze op het gewicht van de
taak hen weder toevertrouwd. Hij her-,
innerde daarbij met groote waardeering
aan alles wat mevr. v. d. MeulenBroek
man gedurende vele jaren voor den bond
heeft overgehad vooral als hoofdleidster
van den Kraampjesdag. Gisteren is het
werk weer begonnen.
OPVOERINGEN „MOTTIGE JANUS”
Van 7 Augustus af worden in het Rem-
brandt-theater door het gezelschap van
Jacq. Bijlevelt en v. Aerschot voorstellin
gen gegeven van „Mottige Janus”. Op
7 Augustus wordt de 50ste voorstelling
gegeven.
DIEFSTALLEN
Een 21-jarige en een 19-jarige verkoop
ster werden door de politie aangehouden
terzake van diefstal resp. van een blouse»
en een japon. Ten nadeele van een markt-
bezoekster werd haar handtasch. inhou
dende een klein bedrag aan geld en dis
tributiebescheiden van drie personen, ge
stolen.
Twee melkleveranciers deden bij de
politie aangifte van diefstal van pakjes
boter van hun tijdelijk onbeheerd gelaten
wagen en wel in de Vlietstraat en op de
Prinsegracht.
BEËEDIGING
De Hooge Raad heeft heden beëedigd
als advocaat-generaal bij het gerechtshof
te Arnhem mr. F. Couvée.
DE BADEN
Bij de Maatschappij Zeebad Schevenin
gen werden gisteren 833 baden genomen,
bij het Volkszeebad 1375, bij het gemeen
telijk Volkszeebad Kijkduin 269 en bij
het zwembad Zuiderpark 4747 baden.
De temperatuur van het water te Sche
veningen was heden 66 graden en in het
Zuiderparkbad 67 graden.
Ds. J. L. WIELENGA
Naar wij vernemen, is ds. J. L. Wielen-
ga, predikant bij de Geref. Kerk van La
ren (N.H.), die kortgeleden het beroep
naar ’s-Gravenhage-Zuid heeft aangeno
men, plotseling ongesteld geworden. Er
is geen levensgevaar, maar de verschijn
selen wijzen op een zenuwinzinking,
waardoor ds. Wielenga eenigen tijd vol
strekte rust moet hebben.
RIJWIELDIEFSTALLEN
Aangehouden zijn door de politie terzake
van rijwieldiefstal een 23-jarige los werk-
man, een 17-jarige plaatwerker en een 16-
was de ontvangst bij Reichsminister dr. jarige fabrieksarbeidster. Een 32-jarige
- - - slager, die door een burger op heetzrdaad
trapt werd bij het stelen an een fiets
gevuld met
van den be-
der N.S.B.,
met declamatie
en zangvoordracht door leden der N.S.V.O.
Bouw van een nieuwe werf.
Een Europapress-telegram uit Tokio
meldt, dat fri Nederlandfcch-Indië met
een kapitaal van 5 millioen gulden, een
scheepswerf zal worden gebouwd. Men re
kent erop, dat de werf binnen een jaar
gereed zal zijn. De directeur van deze
nieuwe werf, die zich momenteel in de
Vereenigde Staten bevindt, om daar ma
chines aan te koopen zou verklaard heb
ben, dat allereerst de kiel zal worden ge
legd voor een viertal vrachtschepen van
elk 10.000 ton.
Van 19 tot en met 23 Augustus wordt
in Pulchri Studio alhier een tentoonstel
ling „Productieslag in Europa” gehouden,
welke tentoonstelling aansluit op een bij
eenkomst van leidende personen uit
agrarischen kring op 18 Augustus.
Voor het op Zaterdagmiddag 16 Augus
tus e.k. in het Kurhaus te Scheveningen
te houden „Concours d’ Elegance”, voor
dames begeleidend 1 hond „Concours
Costume” voor dames, begeleidend 1 of
meer honden en Concours de jeunesse
costümé voor meisjes en jongens van 5 tot
15 jaar, begeleidend 1 of 2 honden, slui
ten de inschrijvingen 10 Augustus a.s., bij
den secretaris H. Peters, Kurhaus, Sche
veningen. De honden behoeven geen ras
honden te zijn, zij behoeven ook niet
eigendom van de mededingsters te zijn.
In de jury hebben dit jaar zitting
mevr. Mary Dresselhuys, mevr. Dicky Wa-
felbakker en de heer Abr. van Hoboken
van Hoedekenskerke.
In het bestuur hebben zitting dr. H. L.
Driessen, W. Hol, ir. P. M. Montijn, mr.
E. Polis, mej. C. v Rhienen, dr. P. Rood-
zant, Fritz C. Schaedtler, dr. J. Thomee
en mr. A. Adama Zijlstra.
ONGEVALLEN
De 62-jarige voetgangster E. J. C. van
L.-v. d. M. van de Groot Hertoginnelaan
is gistermiddag op den hoek van de Laan
<-an Meerdervoort en Zoutmanstraat aan
gereden door een wielrijder. Zij kreeg
een wond boven het linkeroog. Na aan
den Centralen Post verbonden te zijn, kon
zij huiswaarts keeren. De 14-jarige H. J.
v. d. T. uit de Vermaesstraat viel gister
middag in de Scheveningsche boschjes in
een prikkeldraadafrastering en kreeg
dientengevolge verwondingen aan den
rechtervoet.' De geneeskundige dienst
bracht hem naar het Roode Kruiszieken
huis. Later kon hij» naar huis gaan. Op
den Haagweg is gisteren de 3-jarige kleu
ter P. B. H. uit de Kokosnootstraat tegen
een rijwiel opgeloopen. Het jochie be
kwam een hoofdwonde en werd door den
geneeskundigen dienst naar het R.K. zie-
kenhtiis aan het Westeinde vervoerd.
Onze stadgenoote, mej. M. L.
v. d. Heiden is benoemd tot onderwijzeres 1
aan de dr. J. C. de Moorschool hier ter
stede.
MASSAGE-CENTRUM VAN HET
MILITAIR HOSPITAAL
In het Massage-centrum van het Mili
tair Hospitaal te ’s-Gravenhage, waar de
leden van de afdeeling ’s-Gravenhage van
het Ned. Genootschap voor Heilgym
nastiek en Massage geregeld belangelooze
hulp aan. Nederlandsche militaire oor-
Togsgewonden verleenen. werden in Juli
430 massagebehandelingen aan 42 patiën
ten gegeven, d.w.z. bijna 16 behandelingen
per werkdag.
Sedert de instelling van het Massage-
centrum op 1 September 1940 werden
t. m. 31 Juli 1941 aldaar 8892 behandelin
gen gegeven, tJKM’ijl bovendien vele mili
taire oorlogsgeWnden tijdens hun verlof
eveneens pro Deo elders door de leden
van voren genoemd genootschap werden
geholpen.
van het Nat.
deelt ons mede:
Een aantal vrouwelijke leden van het
Nationaal-Socialistisch Studentenfront be
zocht door bemiddeling van de afdeeling
buitenlandsche betrekkingen van genoem
de organisatie, op uitnoodiging van de
Reichtsstudentenführung, de Reichswett-
kampfe der Studentinnen im Kriege, welke
te Darmstadt werden gehouden. Samen
met vertegenwoordigers van studenten-
vereenigingen van 14 verschillende naties
genoten zij een uiterst gastvrij onthaal,
waarbij naast de gelegenheid om een in
druk te krijgen van het prestatievermogen
der Duitsche studentensport, vele bijeen
komsten werden belegd, welke, deels met
een cultureel karakter, gelegenheid in
overvloed boden banden aan te knoopen
met de vrouwelijke studeerende jeugd van
het nieuwe Europa.
Zoo werd een kort bezoek gebracht aan
het Langemarck-studium te Heidelberg,
waarbij kennis werd gemaakt met dit
uiterst belangwekkend instituut, dat niet-
bemiddelde jonge handwerkers de gelegen
heid biedt universitaire ontwikkeling op
te doen. Vervolgens bezochten de Neder
landsche deelneemsters, op uitnoodiging
Van de Rijksregeering, Berlijn, waar hun
op velerlei gebied werd getoond, wat het
Derde Rijk aan zijn hoofdstad heeft ge
schonken. Het hoogtepunt van dit bedrijf
Göbbels. die in een gesprek met de Neder
landsche SS genten informeerde naar de
Mussertbewllging. en blijk gaf van zijn
warme belangstelling voor de nationaal-
socialistische beweging. Tevens ontving
de ambassadeur van Italië, Dino Alfieri
de bezoekstérs terwijl de Ober-Bür^ermeis-
ter van Berlijn, dr. Engel, het gezelschap
een noenmaal aanbood. De Nederlandsche
deelneemsters zijn intusschen naar Neder
land teruggekeerd.
„VREUGDE EN ARBEID”
De districtsdienst den Haag
„Vreugde en Arbeid” deelt mede:
Directie en personeel met vrouwen en
kinderen van de N.V. W. A. Goosen’s
Rundvetsmelterij „Minos” hebben onder
zeer goede weersomstandigheden een bui
tengewoon geslaagden dagtocht gemaakt.
’s-Morgens om 11 uur vertrok men per
tram naar Leiden, alwaar de „Pauline”
van de Reederij van der Schuijt, gereed
lag, die het gezelschap overbracht naar
„De Bonte Koe” aan de Kaag. Hier werd
een warme maaltijd gebruikt en ’s-avonds
keerde men wederom met de ..Pauline”
naar Leiden terug, waar de tram klaar
stond voor den Haag. De stemming was
buitengewoon goed en wij brengen dit
voorbeeld met nadruk) onder de aandacht
van andere bedrijven.
Na een week van noesten arbeid was
Zaterdagmorgen de reportagewagen, welke
door den Nederlandschen omroep ter be
schikking was gesteld, van het Nederland
sche legioen voor den dienst aan het Oos
telijke front, gereed gekomen. De wagen
reed het terrein op, van studio C. aan
den Schuttersweg, te Hilversum, waar dr.
ir. Herweijer, directeur-generaal van
den Nederlandschen Omroëp, aan
wezig was om een laatste inspectie te hou
den en om afscheid te nemen van de be
manning. Het werd een gemoedelijk af
scheid. Dr. Herweyer liet uitkomen, dat
ten aanzien van het dappere vijftal het
niet het oogenblik was voor het houden
van officieelé toespraken. In den tijd, die
achter ons ligt, werden zoovelen met wel
overwogen en fraaie woorden gehuldigd,
die nooit iets van belang hadden gedaan,
dat het thans een blaam zou zijn tegen
over deze mannen, die weldeden en zich
persoonlijk inzetten. De wagen bleek tot
in de puntjes in orde te zijn. Voor elke
berekenbare eventualiteit was gezorgd.
De heer J. Broekhoff tot nu toe chef bij
den technischen dienst van den Neder
landschen Omroep, benoemd tot wagen-
commandant in den rang van luitenant, - -
vertelde enkele bijzonderheden over de hebben sporen nagelaten,, die
inrichting. Achter de stuurplaats, bevindt
zich de snijapparaiuur voor de gramofoon-
platen, die door een kleinen benzinemotor
wordt gedreven. In een tegen de achter
deur bevestigde kast bevindt zich op has
pels ongeveer een k.m. kabel voor de ver
binding met de gevechtslinies. Verder is
er natuurlijk de gereedschapskist, waarin
zich tevens de noodige reservelampen be
vinden en tenslotte een kastje met een
krachtversterker. De bemanning bestaat,
naast den heer Broekhoff uit de heeren
W. H. Herrmann, onderofficier platen
snijder, J. A. Janssen, chauffeur, B_van
Norden voor de technische installatie en
J. C. Snijder van Wissenkerke, oud-repor.
ter. Deze laatste, van huis uit journalist,
heeft de afgeloojien week volop gelegen
heid gehad het reportagebedrijf van den
omroep te bekijken en werd door den
heer Wij brans Marcussen, den leider der
afdeeling reportage van den omroep, in
de geheimen van het vak ingewijd.
Bij informatie bleek ons dat de wagen
met haar bemanning voorloopig vier weken
naar de Duitsche Propaganda Kompanie
Schule te Potsdam gaat ter opleiding voor
den dienst aan het front. Vervolgens gaat
de wagen naar het hoofdkwartier van het
Nederlandsche legioen te Krakau, vandaar
tenslotte naar de onbekende bestemming
aan het front.
Wij vernamen tenslotte dat, zoodra alles
functionneert, elke week een samenvat
ting van de in het oorlogsgewoel opge
nomen reportages door den Nederland-
schen omroep zal worden uitgezonden.
HOEK VAN HOLLAND
Afscheid ds. H. de Jong
In verband met zijn vertrek naar de
Geref. Kerk van Charlois, heeft ds. H. de
Jong te Hoek van Holland afscheid geno
men van zijn gemeente. De belangstelling
hiervoor was bijzonder groot, en onder de
aanwezigen bevonden zich o.m. ds. Vonk
uit Schiedam namens de Classis Schiedam,
terwijl ook inspecteur Hartman aanwezig
was. Voor zijn afscheid had ds. de Jong
geen bijzondere prediking genomen, be
handeld werd Zondag 22.
In een persoonlijke toespraak heeft de
predikant aan het eind van zijn preek zich
tot kerkeraad en gemeente gericht, Na-
■mens den kerkeraad sprak de heer A^zrd.
b- trapt werd bij het stelen ah een fiets
is in bewaring gesteld Bij ehouden con
trole bij opkoopers troffen ^rechercheurs
van de rijwielbrigadë. een fiets aan, die
vermoedelijk van diefstal afkomstig was. Vries, de scheidende leerlingen toe,
Zij bleek door een 20-jarigen opkooper-1--1-r'“
van de hand te zijn «edaan. Deze werd
aangehouden en bekende het rijwiel eenige
dagen geleden in*de Kamperfoeljestraat te
hebben gestolen.
VROUWELIJKE STUDENTEN
BEZOCHTEN DUITSCHLAND
De afdeeling buitenlandsche betrekkin
gen van het Nat. Soc. Studentenfront
De persdienst van de N.S.B. meldt:
Op Maandagavond werd in de groote
zaal van den Haagschen Dierentuin een
zeer goed geslaagde kameraadschaps-
avond gehouden door district 24 der
N.S.V.O., onder leiding van mevrouw
A. C. van de Water-Hols.
De avond stond in het teeken van
waardigen ernst en oprechte blijdschap.
Ernst, omdat de nationaal-socialistische
vrouw begrijpt, dat zij zich moet in
zetten voor den strijd tegen het bolsje-
iwisme. Blijdschap, omdat zij op ’zoo’n
avond eens te meer ondervindt wat het
beteekent in kameraadschap vereenigd
te zijn.
Mevrouw mr. Molenbroek sprak
vrouwen, die nagenoeg de geheele
vuldqn (mannelijke gasten werden
maal e'ens niet toegelaten) over het bols
jewistische gevaar en riep iedere vrouw
op te vechten om het zijn of niet zijn
van het Germanendom.
De avond werd verder
samenzang Onder leiding
kenden zangpropagandist
Melchert Schuurman en
1
OPENBARE LEESZAAL EN
BIBLIOTHEEK 9
In de Centrale Bilderdijkstraat van de
Openbare Leeszaal* en BitJhotheek wer
den in Juli 8046 (11.352) bezoeken ge
bracht 34.250 (29.023) uitleeningen von
den plaats. Kinderbibliotheek 3549 (2855)
uitleeningen.
Filiaal Colensostraat 4 3148 (2624)
uitleeningen. Jeugdleeszaal 362 (178) be
zoeken 2601 (460) uitleeningen.
Filiaal Haets van Troostwijkstraat 81
4000 (2925) uitleeningen. Jeugdleeszaal
405 (403) bezoeken; 1140 (924) uitlee-
I ningen.
Filiaal Badhuiskade 27Christelijke
O.L.B. 684 (1445) bezoeken3493 (3094)
uitleeningen. Afd. Mackay school, Acacia-
straat 141 1643 (1274) uitleeningen.
O.U.B. 4975 (3897) uitleeningen.
Filiaal Mient 277 11.463 (9506) uit}pe-
I ningen.
Filiaal Groot Hertoginnelaan 766171
(4844) uitleeningen.
De tusschen haakjes geplaatste cijfers
hebben betrekking op de maand Juli, van
het vorige jaar.
De Openbare Leeszaal en Bibliotheek
is met de volgende aanwinsten verrijkt
Evers, G. A. Utrecht als koninklijke
residentie; het verblijf van Lodewijk Na
poleon te Utrecht18071808. 1941 Mul
der, A. W. J. Juliana van Stolberg, „ons
aller vrouwe-moeder”. 1941Dekker, F.
De betrekkingen tusschen de Oostindi-
sche Compagnie en Japan. 1941Krüger,
K. Die Strassen der Welteine Strassen-
geographie. 1937Leeninga, J. Fiets
tochten door Groninger land. 1941Koot,
T. En nuAmsterdam inZwerf
tochten in en rondom Amsterdam. 1941
Niklitschek, A. Het wonderland der na
tuur. 1941Lammeren, T. J. W. van. Het
vliegtuig en zijn onderdeden. 1941. 2
din.; Klamerj H. Het verzinken, ver
tinnen en verlooden van metaleneen
beknopt praktisch handboekje voor hen,
die in deze vakken werkzaam of erbij
betrokken zijn. 1941Stockler, H. Die
Leica in Beruf und Wissenschaft. 1941.
ZANGUITVOERING GEMEENTELIJK
VERZORGINGSHUIS
In het Gemeentelijk Verzorgingshuis
aan de Morsestraat 9, werd Zondagochtend
voor de verpleegden en verpleegsters een
I zanguitvoering gegeven door Schipper’s I
Vocaal Ensemble, waaraan behalve de
leden van genoemd ensemble nog mede
werking verleenden de dames mevrouw
Willy Bourquin-Molenbeek, Rie v. Ruys-
wijck (beiden harmonium), Tonny Hee-
neman (sopraan) en de heeren Jan Bour-
Quin (bas^bariton), Nico Wesstein (bari
ton) en Bert Alers (tenor). Het geheel
stond onder leiding van den dirigent
Ary Schipper,
TE VER IN ZEE
De 19-jarige mej. P. P. van den Noord
west Birnensingel, had zich gisteravond
aan het strand Noord te ver in zee ge
waagd en kon niet meer terug. Door den
31-jarigen P. G. Hellemans werd zij door
middel van een redstok 1 'houden aan den I
kant gebracht. 1
Dezer dagen was het twintig jaar ge
leden, dat het Rijksinkoopbureau zijn
eerste werkzaamheden aanving.
Bij deze gelegenheid heeft de directeur van
deze Rijksinstellin^, ir. E. C. Verschoor,
in een onderhoud met een redacteur van
het A.N.P. eenige indrukken van den ar
beid van het R.I.B. gegeven, waarbij werd
vooropgesteld, dat er, mede wegens de
tijdsomstandigheden, geen sprake van een
„jubileum” zou zijn.
Maar het voorbijgaan van den vierden
vijfjarigen mijlpaal mocht wel aanleiding
geven tot een terugblik op de sinds 1921
bereikte resultaten, voorzoover die voor
het publiek van belang kunnen zijn. Ook
bij vorige lustra werd een dergelijke be
schouwing gehouden, gelijk de heer Ver
schoor, "die sinds de oprichting van het
R.I.B. hiervan de leiding heeft opmerkte.
Tot voor 1 Augustus 1921 verzorgden
de Rijksinstellingen, en -diensten hun ia-
koopen zelf, dus los van elkander, een
decentralisatie, waarvan prijsopdrijving
en onkunde veelal de vergezellende fac
toren waren, Tallooze artikelen zijn voor
de eene Rijksinstelling evengoed noodig
als voor de andere en men kon gemak
kelijk concludeeren, dat de leiders van
de Rijksbed rij ven niet zonder meer ver
stand hebben van de 1001-artikelën, die
de Rijksinstellingen noodig kunnen heb
ben, dan wel van al die artikelen den
meest economischen prijs weten te bedin
gen, zoodat het centraliseeren van deze
inkoopen in handen van een bureau met
deskundigen, die zelf in 's Rijks dienst
staan, in het algemeen belang alle aanbe
veling verdiende. Immers daardoor kon
den de meest gunstige voorwaarden wor
den bedongen en konden de leveranciers
van het Rijk zich veel beter op diens be
hoeften instellen. Deze centralisatie leid
de tevens tot bevordering van de uit eco
nomisch oogpunt zoo belangrijke norma
lisatie van gebruiksartikelen-
Begonnen werd met de meest in aan
merking komende benoodigdheden en ge
leidelijk werd deze gecentraliseerde in-
koopmethode uitgebreid In het eerste jaar
werd voor ongeveer een millioen gulden
omgezet een bedrag, dat op een Rijks-
begrooting van honderden millioenën nau
welijks een rol speelde doch reeds na
drie jaren was de bemiddeling tot zoo
veel artikelen uitgebreid, dat de omzet
was vervijfvoudigd. Deze steeg nog tot
acht millioen gulden in 1930, om daarna
terug te loopen tot 5| millioen in 1933
en vervolgens weer te klimmen tot een
hoogte van 16.6 millioen over het afge-
loopen jaar.
Tegenover een aantal facturen van on
geveer 38.000 in het eerste dienstjaar
staat een aantal van plm. 240.000 in 1940.
De personeelssterkte van het R.I.B., die
in 1921 nog slechts enkele medewerkers
omvatte, bedraagt thans 117. De exploi
tatiekosten van het bureau bedroegen in
de eerste twee jaren ruim 3 pCt., schom
melden vervolgens tusschen 2 en 3.3 pCt.,
om vervolgens sinds 1934 met groote re
gelmaat terug te loopen tot 1.2 pCt. van
den omzet. H^t aantal leveranciers bij
wie het R.I.B. zijn orders plaatste, steeg
van ruim 500 in het eerste jaar tot bijna
5000 in 1940.
Om de taak van het R.I.B. naar waarde
te schatten is zeer zeker economisch in
zicht in het staatsbestel noodig. Concen
tratie van de voor ’s Rijksdiensten noodige
bestellingen leidt als vanzelf tot zekere
beperking van het aantal leveranciers,
d.w.z. er zouden, indien er geen Rijks
inkoopbureau was, welveel meer per
sonen in aanmerking kunnen komen, om
aan het Rijk het een of ander te leveren,
doch de opdrachten zouden dan in vele
gevallen veel geringer beteekenis hebben,
waarbij verspilling van energie en ver
snippering van materialen niet te vermij
den ware.
Het R.I.B. zoekt in elk geval naar den
meest billijken en economisch te verant
woorden prijs en houdt rekening met be
hoorlijke vergoeding van de productie
kosten.
Met dit doel voor oogen is het steeds
werkzaam geweest en het is een onmis
bare schakel tusschen de Rijksinstellingen
en de leveranciers geworden, een insti
tuut tevens, dat een vakkundige controle
op de kwaliteit der te leveren goederen
pleegt te houden en dat aan het Rijk
besparingen bezorgt, dfé ëen veelvoud van
de exploitatiekosten van het R.I.B. be
dragen.
Honderdvijftien kihderen zullen,, op ini
tiatief van W.H.N., in Soest eenige ge
noeglijke dagen doorbrengen, dank zij de
gastvrijheid van de Soester bevolking en
Dinsdag 'komen er nog 25 kinderen bij.
De ontvangst was allerhartelijkst, waar
bij de burgemeester, mr. A. L. des Tombe,
het goede voorbeeld gaf. Hij was de kin
deren, die uit den Haag en Rijswijk kwa
men, tot Utrecht tegemoet gereisd. De
kinderen werden begeleid, door een zus
ter van den Nederlandschen Volksdienst
Aan de resp. stationshallen te Soest
werden de kinderen door hun pleegouders
opgewacht. De burgerij toonde medeleven
met de jeugdige gasten. Een tuinder
schonk 20 k.g. aardbeien, waaraan 30 fles-
schen limonade was gemaakt. De kinde
ren zijn tijdens hun verblijf aan de goede
zorgen van de plaatselijke leidster van de
W.H.N., mevrouw Dekkers, toevertrouwd.
uit donkere plekken in de lengte-as van
elk huis de gevoltrekking maken, dat in
het huis oorspronkelijk enkele palen
stonden ter ondersteuning van het dak.
De ingang was in het midden der zijwan
den gelegen. r
Behalve deze groote huizen zijn ook
kleinere gebouwen, waarschijnlijk schu
ren, gevonden, terwijl in een geval twee
huizen met den korten zijwand aan elkan
der gebouwd waren.
Dr. Bursch aan het woord
„Uit de bij het onderzoek te voorschijn
gekomen grondsporen kan men de con
clusie trekken, dat eenige eeuwen voor
het begin der jaartelling hier op de grens
der zandgronden en het veengebied een
klein Germaansch dprp moet hebben ge
legen”, aldus dr. Bursch. „De bewoners
hielden zich bezig met landbouw, vee
teelt, jacht en visscherij. De huizen of
liever boerderijen hadden in den oor-
spronkelijken toestand ongeveer he*
ui terlijk der schaapskooien, zooals men
die nog op de Veluwe aantreft. Uit dé
grondsporen blijkt wel, dat deze boerde
rijen een aanzienlijken omvang hadden,
n.l. ruim 15 meter lang en 5 meter breed.
Men moet zich deze Germanen vooral
niet als zoo onbeschaafd voorstellen, zoo
als de geschiedenisboekjes voor de lagere
school ons nog altijd willen doen geloo-
ven. Rondom elk huis vertoont de bodem
een geringe verheffingwaarschijnlijk
zijn dit de akkers, die door plaggenbe
mesting op den duur hooger kwamen te
liggen dan het omringende land. Ijzeren
landbouwwerktuigen waren nog niet in
gebruik, zooals o.m. blijkt uit het feit,
dat onlangs te Uitgeest, waar wij ook
een Germaansche nederzetting hebben op
gegraven, in een waterput een goed be
waarde eg met houten punten werd’ ge
vonden, maar dit is wel het geval ge
weest bij opgravingen van der gelijke
wooncentra in andere deelen van ons
land.”'
Op eenigen afstand van deze nederzet
ting was door dr. Bursch enkele jaren
geleden een andere woonplaats ontgra
ven. Men vond daar ook lijkverbrandings-
plaatsen en een merkwaardigen waterput.
De wanden van dezen put, die goed be
waard is gebleven, bestaan uit twee uit
geholde eikenstammen, die boven elkan
der in den grond zijn ingegraven. Waar
schijnlijk een vernuftige constructie om
het instorten van den pyt te voorkomen.
Na twintig eeuwen weer aan het licht ge
bracht, ligt die put nu temidden der
hun aan- 1 dennenbosschen en korenvelden en dient
wezigheid verraden. Zoo kan men verder als drinkplaats voor de dieren des velds...
Door den gestadigen arbeid der ar-
chaeologen moet de Nederlandsche bodem
meer en meer zijn geheimen pyijs geven,
opdat de kennis onzer vaderlandsche ge
schiedenis verrijkt worde. Onlangs zijn te
Lunteren Vinder leiding van dr. F. C.
Bursch, conservator van het Rijksmuseum
van oudheden en directeur van het rijks-
bureau voor oudheidkundig bodemonder
zoek, eenige Germaansch» huizen bloot
gelegd Een redacteur van de V.P.B.
bracht een bezoek aan deze opgraving,
bij welke gelegenheid dr. Bursch ver
schillende bijzonderheden over de resul
taten mededeelde.
Wie ten Oosten van het liefelijke
dorpje Lunteren den ouden Hessenweg
volgt over den Lunterschen "berg, geniet
van \prachtige vergezichten. In het N.W.
ziet men in de verte de Stichtsche heu
vels en de torens van Utrecht en Amers
foort, in het Oosten de eiridelooze heide
en blinkende stuifzanden van de Veluwe,
terwijl aan den voet van den heuvelrug
natuur en menschenhand een bont mozaik
van heidevelden, akkers en bosschen
hebben geschapen. De laatste jaren wor
den hier vele heidevelden omgeploegd tot
akkerland en bij dit werk treft men her
haaldelijk resten van het verleden aan.
Zoo vond men onlangs in de nabijheid
der plaats, waar ook enkele jaren ge
leden reeds Germaansche huizen waren
opgegraven, een vtij groot aantal scher
ven van Germaansch aardewerk. Het ver
moeden rees, dat ook hier een Germaan
sche nederzetting had gelegen en inder
daad bleek dit bij het onderzoek, dat
onder leiding van dr. F. C. Bursch ver
richt werd, het geval te zijn.
Teneinde de grondsporen der huizen
bloot te leggen, heeft men op een vijftal
plaatsen, waar de aanwezigheid van een
huis vermoed werd, den grond enkele
decimeters uitgegraven en zoodoende 2ijn
telkens in den vorm van een recht
hoek gelegen donkere plekken zicht
baar geworden, die vrij scherp- tegen het
lichte zand afsteken en voor het geoefen
de oog van den archaeoloog een duidelijke
taal spreken. Deze verkleuring van den
grond is ontstaan door het vergaan der
palen, die doorvlochten met rijshout, de
wanden van de huizen vormden. Deze
palen zijn dus wel verdwenen, maar zij