*7
CINEAC
KUNST EN LETTEREN
GEMENGD NIEUWS
NEIERLANDSCH-INDIE
Geen
Uw baard met
GEVECHT* tegen
JAPAN
KURHAUS
DUITSCHLAND
Residentie-orkest onder Schneevoigt
f w rfTlriA
AANRIJDING TE MARUM
DE MALLEMOLEN
BELGIS
van
VEREENIGDE STATEN
ENGELAND
DENEMARKEN
RIJWIELDIEFSTALLEN PER
VRACHTAUTO
HET ACHTSTE VLAAMSCHE NATIO,
NALE ZANGFEEST TE BRUSSEL
MANDSJOEKWO EN NANKING
ERKEND
SPANJE
Zware straffen bij overtreding
distributiemaatregelen
DUFF COOPER NAAR BATAVIA
Von Wiegand over de ontmoeting
ChurchilbRoosevelt
s HATlGSCHE COURANT Donderdag 21 Aug. 1941
MM CANADA
ACTUALITEITEN -
De opgravingen te Rotterdam
1© bl. pag. 2
METALS RESERVE COMPANY SLUIT
TINCONTRACT MET NED.-INDIË
ORGELBESPELING IN DE
BETHELKERK
DENEMARKEN
ter-
De
macht
talrijke
Dvorak
de
al-
DE STAKINGEN
Duff
ROOSEVELT ONTVANGT DEN HERTOG
VAN KENT
Primo
Luxe
De Deensche regeering heeft, naar
het ministerie van buitenlandsche zaken
bekend maakt, overeenkomstig het ko
ninklijk besluit van 13 dezer, de natio
nale regeering van Mandsjoekwo en de
nationale regeering te Nanking erkend.
LORO HALIFAX IN MONTREAL
De Britsche ambassadeur in Washington,
lord Halifax, is in Montreal aangekomen,
meldt International News Service uit de
Canadeesche hoofdstad. Het doel van zijn
bezoek is niet bekend.
CONCERT STADS DOELEN TE DELFT
Het Nederlandsche Orkest „’s-Graven-
hage”, dirigent Nico Verhoeff, zal Zondag
14 September 1941, des namiddags half
drie een concert geven in de Stads Doelen
te Delft. Medewerkenden zijn o.m. Atie
Brederode-Bettink, sopraan, Th. de Groen,
tenor, Bram van der Stap, bariton.
GERHARD RAFN OVERLEDEN
De bekende Deensche violist Gerhard
Rafn is Woensdag, na het gebruik van
vergiftige paddestoelen, overleden. Dit is
de eerste maal, dat zich een dergelijk ge
val in Zweden voordoet.
Dene-
zullen
wii
schijnlijk bereikt hij 2 September Singa
pore.
WEERLEGGING VAN ANGEL
SAKSISCHE BEWERINGEN
De leider van het diplomatieke kabinet
van het ministerie van buitenlandsche za
ken. Imenez de Sandoval, heeft op een
persconferentie te Madrid de Engelsche en
Amerikaansche beweringen, volgens welke
Duitsche divisies via Spaansch rijksgebied
en de Spaansche territoriale wateren naar
Marokko gezonden zouden worden, tegen
gesproken. Sandoval verklaarde o.a.: Ge
durende de laatste dagen probeeren de
Engelsche en Amerikaansche bladen het
ongeduld van hun lezers over het resul
taat van de reis der „Potomac” met sen-
sationeele berichten te bevredigen, en ge
lijktijdig de voorwaarden te scheppen voor
bepaalde beslissingen, welke aan boord
van de „Potomac” gevallen zouden zijn.
Met Gladweg behoeft U niet
door Uw baard héén te worste
len. De speciale staal-alliage
maakt het mogelijk Gladweg-
mesjes dunner, harder, scherper
en soepeler te maken. U glijdt
spelenderwijs dwars door de
stugste stoppels.
MACKENZIE KING TE LONDEN
De Canadeesche minister-president Mac
kenzie King, die te Londen is aangekomen,
zal. naar Reuter meldt, deelnemen aan de
bijeenkomsten van het oorlogskabinet.
Mackenzie King wordt o.a. vergezeld door
den onderstaatssecretaris van buitenland
sche zaken, Norman Robertson.
Veelbelovende jeugd
De Helmondsche politie heeft een vijf
tal jongelui gearresteerd, verdacht van
in totae 1 tien diefstallen van rijwielen en
distributiebescheiden.
wijl de dienstplichtigen ^zich met 21 dol-1
lar per 1
Derhalve
sertie.
SCHAARSCHTE AAN BENZINE
De plaatsvervangende leider van het
federale bureau voor de benzinecontrole
heeft medegedeeld, dat de schaarschte
aan benzine in de Oostelijke staten der
Unie acuut is geworden. De voorraden
zjjn nog slechts voldoende voor tien da
gen. Behalve de tot dusver beperkte dis
tributie moeten nog drastischer maat
regelen worden genomen.
Associated Press meldt uit Washington,
dat het Witte Huis heeft bekend gemaakt,
dat Roosevelt vandaag naar Hydepark ver
trekt om daar gedurende het week-end
den hertog van Kent te ontvangen. Maan
dag keert de president naar Washington
terug.
KURZAALBERICHTEN
Het laatste Volksconcert in dit seizoen
zal gegeven worden op Maandag 25
Augustus onder leiding van Willem van
Otterloo, met medewerking van het Resi
dentie Orkest.
Als solisten zijn geëngageerd de pia
niste Henriëtte Bosmans, die het concert
van Grieg zal spelen en Jaap Stotijn, die
het concert voor hobo en orkest van
Voormolen ten gehoore zal brengen.
Aan orkestwerken vermelden wij de
ouverture „Oberon” van Weber alsmede
de Rhapsodic espagnole van RaveL
op de slag-
Noord-Afri-
vernieling
Meisje by het matten kloppen van
het dak gevallen
Gistermorgen omstreeks elf uur is In
de Soembawastraat te Amsterdam, een
12-jarig meisje, dat op het dak aan het
matjes kloppen was, van het dak op straat
gevallen. Het kind bekwam een schedel
breuk en overleed na korten tijd.
Populair 4 ct.
4 cl
9ct.
ROTTERDAMSCH MANNENKOOR
„ZANGLUST”
Het Rotterd. Mannenkoor „Zanglust”
heeft, onder leiding van den bekenden
Haagschen dirigent Henk van den Berg,
deelgenomen aan het Groot Nationaal
Concours te Zeist op 10 Aug. j.l.
Aldaar werd een buitengewoon groot
succes geboekt, immers, niet alleen
werd de eerste prijs behaald met 414
van de 420 te behalen punten, doch
tevens werd een bijzondere prijs toege
kend voor het hoogst aantal punten over
de 100 deelnemende vereenigingen, ter
wijl een extra prijs in ontvangst geno
men kon worden voor de beste prestatie
gedurende het concours en het hoogst
aantal punten van den wedstrijddag,
alles met lof der jury.
NIEUWE UITGAVE
Verschenen is een geïllustre rde uitgave
„Victorie!” gewijd, zooals de onder
titel luidt, aan de „victorievolle” Engel
sche terugtochten.
ORGELCONCERT PRINSES
JULIANAKERK
Aan den Hen orgelavond in de Prinses
Julianakerk (Nieboerweg, Scheveningen),
Vrijdag 22 Augustus, aanvang 8 uur, zul
len Svanhild Óussoren, sopraan; Nel van
Woerkens, viool, medewerking verleenen.
Organist W Abraham. Uitgevoerd worden
werken van: v. Noordt, Bach, Handel,
Tartini, Reger, Hildach, Schouwman, Flor
Peeters, enz.
ORGELBESPELING JULIANAKERK
Maandag 25 Augustus hoopt de orga
nist Henk Herzog zijn zevende orgelcon
cert in dit seizoen te geven. Hieraan werkt
mede mej. Annie Michielsen, alt,
In het staatsblad van 20 Augustus zijn
verscheidene belangrijke verordeningen
van het ministerie van landbouw ver
schenen, welke een aanzienlijke verscher
ping bevatten van de straffen voor over
tredingen tegen de wettelijke distribu
tiemaatregelen. In een algemeene inleiding
wordt gezegd, dat de autoriteiten, die
verantwoordelijk zijn voor de openbare
voedselvoorziening aan den vooravond
van een dreigenden winter maatregelen
moesten nemen, welke ernstig genoemd
kunnen worden. Teneinde iedereen tegen
matige prijzen een levensminimum te
verschaffen, dienden alle in het land ter
beschikking staande bronnen ten voor-
deele van de geheele natie te worden aan
geboord, waarbij eigenbelang noodzake
lijkerwijze achter het algemeen belang
diende te komen. De verordeningen heb
ben derhalve ten doel, het ontdekken van
de betrokken overtredingen te vergemak
kelijken en die personen te treffen, die
misbruik maken van den algemeenen
nood om zich te verrijken. De verorde
ningen bepalen, dat na afloop van den
vastgeEtelden termijn, iedereen die op
onwettige wijze een belangrijk voedings
product achterhoudt en daarover beschikt,
zich aan zware straffen blootstelt, waar
van het minimum 6 maanden of één jaar
gevangenisstraf is, al naar gelang het
voorwerp der overtreding de waarde van
1000 franc niet bereikt of overtreft. Op
vallend in de verordeningen is, dat voor
al de bepalingen over de persoonlijke
vrijheid en over de onschendbaarheid van
de woning aanzienlijk worden beknot
United Press meldt uit Detroit dat een
staking van 4000 spoorwegemployé’s en
buschauffeurs gisteren aan 750.000 arbei
ders der bewapeningslndustrie heeft be
let zich naar hun werk te begeven. Toen
werkwilligen de stakersposten aanvielen,
beval de burgemeester stopzetting van alle
openbare vervoermiddelen.
De staking op de scheepswerven van
Kearny, die voor bijna 500 millioen dollar
bewapeningaopdrachten op stapel hebben,
duurt nu reeds 40 dagen.
STOCKHOLM. 20 Augustus (D.N.B.).
De Britsche berichtendienst heeft mede
gedeeld. dat Duff Cooper voornemens is
een bezoek aan Batavia te brengen.
Waarschijnlijk zal hij in September uit
San Francisco te Singapore aankomen en
mogelijk ook een bezoek aan Australië
brengen.
TOKIO, 20 Augustus (D.N.B.).
er wordt dezer dagen te Batavia ver-
,t. naar Domei vandaar meldt Waar-
DE BESTRIJDING VAN HET
COMMUNISME
Het Folketing heeft gisteren met
gemeene stemmen het wetsontwerp aan
genomen, dat door den minister van
Justitie was ingediend en alle commu
nistische vereenigingen ontbindt en
elke communistische werkzaamheid ver
biedt
De ontbinding van de communistische
partij wordt gemotiveerd met het feit,
dat de opperste partijleiding zich in de
Sovjet-Unfe zou bevinden. Onwettige
communistische activiteit zal bestraft
Worden met maximum 8 jaar gevange
nisstraf.
Op Zondag 31 Aug. a.s. zal op de groote
Markt te Brussel het achtste Vlaamsche
Nationale Zangfeest gehouden worden.
Aangezien de officieele aankondiging
van dit zangfeest midden in het Euro-
peesche conflict verbazing zou kunnen
wekken, heeft de heer Willem de Meyer,
algemeen secretaris van het Vlaamsche
nationale zangverbond, hierover in een
persgesprek met het A.N.P. eenige ophel
dering gegeven.
„Wie durft er nu aan zingen denken,
zou men zeggen”, zoo begon de heer de
Meyer, „doch laat ons daarop onmiddelljjk
antwoorden, dat het zingen van de Vla
mingen nog wat anders beteekent dan bet
uiten van een zoete gemoedsaandoening.
Zingen wordt door het Vlaamsche Natio
naal Zangverbond gedeeltelijk als uitdruk
kingsmiddel gebruikt voor het omschrij,
ven der Vlaamsehe nationale idealen.
En nu zal het onmiddellijk ook voor
een ieder duidelijk worden dat het zingen
de Vlaamsche volk op dit oogenblik boven
het wapengeknetter zijn stem verheft om
in herinnering te brengen datgene wat het
was, om te wijzen op datgene wat het is
en zijn wenschen uit te drukken over dal-
gene wat het worden wil.
„Brussel, Vlaamsche grond” was steeds
een hoofdleuze van strijdend Vlaanderen
eri juist daarom zal het niemand verwon-
deren, dat de organisatoren er alles op
gezet hebben om het 8e Vlaamseh nation
naai zangfeest te Brussel te doen doop,
gaan.
In 1937 werd reeds, onder het bestuur
van burgemeester Max, op diezelfde Groote
Markt het 5e Vlaamsch nationaal zang-
feest gehouden.
En heden staan wij opnieuw paraat, om
al zingend met tienduizenden naar Vlaan-
deren’s hoofdstad te reizen. Wij kregen
de vergunning van de Duitsche overheid
en zullen ons wel best verstaan met de
burgerlijke overheid in het Brusselsche
stadhuis.
Het wordt een zangfeest zooals er nog
nooit een is geweest. Het programma is
over vier hoofdstukken verdeeld
1. Hart en geest van Vlaanderen. 2.
Vlaanderen weert zich. 3. Vlaanderen
leeft. 4. Dietsche trouw.
Als massa-dirlgenten krijgen wij Lieven
Duvosel, Ivo Mortelmans, Emiel Hulle-
broeck en Arthur Meulemans.
De feestrede wordt gehouden door den
dichter Wies Moens.
Ieder hoofdstuk wordt hoofdzakelijk
gevuld door massaliederen; en wie de
zingende massa’s in Vlaanderen ooit hoor
de weet wat dat beteekent. Het geloof in
de gezongen teksten doet de zangers en
zangeressen in beweging komen. Hun mi
miek, hun houding, en heel hun wezen
ondergaat den invloed van het gezongen
woord.
Een groot orkest zal de massazang bege
leiden.
De voorbereiding geschiedt door 160
zangvereenigingen, die over heel Vlaande
ren verspreid zijn en bovendien zijn de
marschliederen in honderden scholen aan
geleerd.
Ook Nederland zal naar het 8e Vlaamsch
Nationaal Zangfeest kunnen luisteren. De
volledige uitzending geschiedt over den
zender Brussel van 15.30 uur tot 17 uur”.
VERTALINGEN VAN NEDER
LANDSCHE ROMANS
Van den roman „Vreemdeling in Ba
bylon” door Gerhard Toonder zal bin
nenkort een Deensche editie verschijnen.
Hetzelfde is ook het geval met „Hol
lands Glorie” door Jan de Hartog, waar
van dezen winter vertalingen in
marken, Zweden en Duitschland
uitkomen.
HET AMERIKAANSCHE PUBLIEK
TEGEN OORLOG
Het bekende instituut-Gallup in
New York houdt nog steeds enquêtes om
de openbare meening in de Vereenigde
Staten te peilen. Op grond van zijn
jongste onderzoekingen deelt het instituut
thans mede, dat zich in den laatsten tijd
83 procent van de bevolking tegen deel
neming van de Vereenigde Staten aan
den oorlog heeft uitgesproken. Meer dan
de helft van de Amerikaansche bevolking
is volgens het instituut van meening, dat
de deelneming van de Vereenigde Staten
aan den wereldoorlog ook een groote
fout is geweest De jongste actie van
Roosevelt, aldus het instituut Gallup op
grond van zijn objectieve onderzoekingen,
hebben de oorlogsstemming in de Ver
eenigde Staten niet aangewakkerd, in
tegendeel, haar doen verminderen, want
blijkens de voorlaatste enquête sprak
zich toen slechts 79 procent van de be
volking tegen deelneming aan den oor
log uit
BENZINE-AUTO'8 BUITEN GEBRUIK
GESTELD
Teneinde verspilling met benzine te
voorkomen en zoo zuinig mogelijk met de
kostbare vloeistof om te gaan, heeft de
regeering besloten met ingang van I Sep
tet a.s. alle autobussen, taxi’s en parti
culiere wagens, die op benzine loopen,
buiten gebruik te stellen. Auto’s en taxi’s,
die niet op benzine rijden, zal men mogen
blijven gebruiken. Standplaatsen van
taxi's zullen echter komen te vervallen.
Ten aanzien van particuliere auto’s zullen
eenige uitzonderingen verleend worden
overeenkomstig het doel waartoe zij ge
bruikt worden.
Bernehte inbreker te Velten aangehouden
Dezer dagen is de politie te Velsen er
in geslaagd, de hand te leggen op een be-
ruchten inwoner, die reeds maandenlang
verdacht werd de dader te zijn van den
laatsten tijd gepleegde inbraken. De man
ging zeer geslepen te werk, werkte altijd
alleen en zoodoende was het zeer moei
lijk. voldoende aanwijzingen te krijgen
voor zijn arrestatie.
De man werd echter voortdurend in het
oog gehouden en tenslotte gelukte het zijn
relaties te achterhalen. Dit had tot gevolg,
dat tot zijn arrestatie kon worden over
gegaan. Een tiental inbraken is tot op
heden reeds opgehelderd, maar het on
derzoek wordt nog voortgezet.
dat te
wordt,
zenit generaal-majoor Richard Dono
van in een rede, dat de verlenging van
den diensttijd, waartoe het Congres op
verlangen van de regeering heeft beslo
ten. een gespannen stemming m het le
ger heeft veroorzaakt en een kritieke
toestand heeft geschapen. Donovan
eischte. dat de deelnemers aan den
wereldoorlog zouden pogen het moraal
van het leger te versterken. Er bestaat
geen twijfel aan het patriottisme van de
momenteel dienende soldaten, velen van
ben begrijpen echter niet, waarom aan
de maatregelen van de hooge autoritei
ten met getwijfeki kan worden.
EEUWFEEST DVORAK
Den achtsten September van dit jaar
is het 100 jaar geleden, dat de Tsjechi
sche componist Antonin Dvorak werd
geboren in het plaatsje Muhlhausen aan
de Moldau. Ter gelegenheid hiervan zul
len in het geheele protectoraat groote
muzikale herdenkingsfeesten worden ge
houden. Het Tsjechische Nationale The
ater in Praag zal, in een Dvorak-cyclus,
de opera’s van den meester opvoeren. De
Tsjechische philharmonie heeft de sym-
phonische werken van Dvorak op het
programma gezet, terwijl het ballet van
het Nationale Theater de beroemde Slavi
sche dansen van Dvorak zal opvoeren,
wat de eerste maal is, daar deze muziek
tot nu toe steeds als luistermuziek ten ge
hoore is gebracht. Verscheidene bekende
zangvereenigingen, als de zangvereeniging
van de Moravische leeraren, zullen in de
provincie uitvoeringen geven. De Tsje
chische radio-omroep zal regelmatig Dvo
raks beste werken uitzenden. In het ge
boortehuis van den componist zal een
tentoonstelling worden geopend, die tal
van herinneringen zal bevatten aan het
leven van den grooten Tsjechischen com
ponist!
Gespannen stemming in het
leger
Op het Congres van de Amerikaan
sche wereldoorlogsveteranen.
Fort Worth (Texas) gehouden
-„Kampf urn
-■ den Himalaya"
Nadat in 1934 een poging wai mis
lukt, heeft de Duitsche Nango-Porbat
expeditie eenige jaren daarna op
nieuw getracht den Westelijken hoek-
peiler der Himalaya te bestijgen. Taai
en verbeten, de brandend heet* rots
woestijn trotseerend en strijdend tegen
sneeuwstormen en lawinegevaren
ondernam de expeditie de tocht naar
èèn der hoogste toppen der aarda
De strijd aan het Oostelijk front
Tentoonstelling productie
slag in Den Haag - Ingenieur
Mussert in België Vertrek
propaganda compagnie van het
Ned. Legioen Hondenrennen
in Amsterdam Zwemwed
strijden te Praag
Goede slag van de Nijmeegsche politie
De Nijmeegsche politie heeft aangehou
den vijf jongelieden van ongeveer 18 en
19 jaar, die zich schuldig gemaakt hebben
aan verschillende diefstallen. Een 19-ja-
rige winkelbediende heeft zijn patroon
benadeeld voor honderden guldens aan
bonnen en levensmiddelen. Een tweede
bediende van een andere firma werd voor
eenzelfde feit gepakt. Gelijk overal in den
lande zijn rijwieldiefstallen ook te Nij
megen aan de orde van den dag. De po
litie is er in geslaagd drie jonge arbeiders
te arresteeren wegens diefstal van tien
tallen rijwielen Men dreef in Nijmegen
de brutaliteit zoo ver, dat op zekeren dag
dieven met een vrachtauto langs de hul
zen en zalen reden., waar men dacht rij
wielen te kunnen stelen. Als deze op slot
standen, werden zij op de vrachtauto ge
laden en weggevoerd.
„Hecatomben van dooden
velden van Europa, Azië en
ka, alsmede honger, nood en
in alle deelen der weteld zullen het ge
volg zijn van de ontmoeting tusschen
Churchill en Roosevelt”, zoo schrijft Karl
von Wiegand in een uit Sjanghai geda
teerd artikel in het Newyork Journal
American''. De gemeenschappelijke En-
gelsch-Amerikaansche verklaring eischt
de vernieling en vernietiging van een
van beide kampen, waarin de wereld
thans verdeeld is. Dit beteekent strijd tot
het bittere einde. Passages uit de gemeen
schappelijke verklaring van Roosevelt en
Churchill vertoonen de gebreken van het
verdrag van Versailles en den Volken
bond en bewijzen, dat de huidige staats
lieden niet verder zien dan die in 1919
Voorts levert von Wiegand critiek op
het feit, dat drie der voornaamste punten
van Genève en Versailles ook voontomen
in de gemeenschappelijke verklaring, n.l.
de practische vernietiging van de Duit
sche natie, welke vernietiging ligt opge
sloten in het Engelsch-Amerikaansche
doel om de „nationaalsocialistische regee-
ringsvorm” te vernietigen, ten tweede de
ontwapening van de „aanvallende naties”
zonder dat de belofte gegeven wordt, dat
ook de overwinnaars moeten ontwapenen,
ten derde de aanwijzing, dat Duitschland
Italië en de met hen verbonden lan
den permanent van iedere macht beroofd
zullen worden en dat het monopolie van
de militaire macht te land, ter zee en in
de lucht in handen van de Vereenigde
Staten, Engeland en misschien van de
Sovjet-Unie, zal liggen. Dit bewijst dui
delijk. dat de wereld in de macht en
onder de opperheerschappij van de Ver
eenigde Staten, Engeland en van de Sov
jet-Unie moet staan.
De verklaring Roosevelt-Churchill zoo
besluit von Wiegand, is een oorlogsver
klaring en geen instrument voor den
vrede Zij zal den tegenstand van Japan
en de eenheid van Duitschland alleen nog
versterken.
CUBAANSCHE CONSULATEN
WORDEN GESLOTEN
Het D.N.B. meldt, dat aan den Cubaan-
achen zaakgelastigde te Berlijn een nota
is overhandigd, waarin er op wordt ge
wezen, dat het gedrag van een Cubaan-
schen consulairen ambtenaar in Duitsch
land sedert vrij geruimen tijd tot ern
stige klachten aanleiding beeft gegeven.
De rijksregeering beschikt over mate
riaal, waaruit blijkt, dat bij in Duitsch
land handelingen heeft verricht, welke
buiten zijn bevoegdheid liggen en welke
de veiligheid van Duitschland raken. Om
deze redenen heeft de Duitsche regee
ring besloten de Cubaansche consulaten
jn Duitschland te sluiten en de Cubaan
sche regeering te verzoeken, de Cubaan
sche consuls en voormalige consuls, als
mede de Cubaansche employé s en voor
malige employe's van de consulaire auto
riteiten uit Duitschland terug te trekken.
Deze maatregelen moeten op 5 September
tenuitvoer zijn gelegd.
Vijfde en laatste programma
De Mallemolen in het gezellige, intie
me zaaltje op het Gevers Deynootplein
draait deze week voor de laatste maal.
Nog een week zal de Mallemolen zijn
rondjes draaien, voortbewogen door den
gullen lach van de talrijke bezoekers,
want Cor Ruys, de baas van het spul en
zijn helpers en helpsters weten de aan
wezigen te vermaken.
Cor Ruys met zijn schijnbare noncha
lance en onverschilligheid zingt, zegt en
prevelt zijn eigenwijze liedjes van
Brammetje, daarbij zoo acteerend en
imiteerend, dat de tafereelen, die hij be
zingt a. h. w. op 't kleine podium schuiven
voor de van het lachen tintelende oogen
van de toeschouwers. Het meest werd hij
gisteravond echter gewaardeerd als de
wereld-beroemde fluitist Piet Piederiet.
Onder groote vroolijkheid geeft hij „een
nummertje weg”.
Josefina van Gasteren leerde men
waardeeren en bewonderen in eenige be
kende internationale chansons. Haar ex
pressief gelaat, warme, buigzame stem en
ingehouden-heftige gebaren verleenen
aan deze chansons een bijzondere beko
ring, waardoor zij voor het op dit gebied
toch verwende Haagsche publiek als
nieuw schenen.
Een der glanspunten van den avond!
was het optreden van Koos en Cesarine
Speenhoff. Hun levensblije en levensware
liedjes werden op ontroerend.eenvoudige
wijze voorgedragen. Men kent hun liedjes,
heeft ze vaak gehoord en toch pakken ze
telkens opnieuw en scheppen ze een zeer
bijzondere sfeer.
Het handgeklap (het woord is van
Speenhoff) aan het eind van hun optre
den nam dan ook den vorm van een
ovatie aan.
Joke Wells is een lieftallige, gracieuze
danseres.zangeres, die door haar geestig
en guitig loflied op den dans bewees een
plaats in dit milieu waardig te zijn.
Het danspaar Ruby en Dick trok, door
zijn stijlvolle bewegingen, eveneens de
aandacht van het publiek.
Beuker en Denys ontlokten aan 2 vleu
gels weer prachtige klanken. Het warme
applaus bewees hoezeer het spel van deze
piano.virtuozen in den smaak van de toe
hoorders valt.
In het zedenspel in één bedrijf „De
Voet” door J. H. Speenhoff ontmoeten
kunst met een kleine k en kunst met een
groote K elkander. Theo Frenkel, Jose
fina van Gasteren en Willy Ruys toonen
in dit spel hun talenten. H. Vrind.
De opgravingen bij Bulgersteyn op het
terrein aan den Coolsingel te Rotterdam
zijn tijdelijk stopgezet. De omtrekken
van de fundamenten zijn blootgelegd en
de slotgracht heeft haar oude functie
hervat, d.w.z. zij staat weer onder water,
al ziet het er niet krijgshaftig uit. Voor-
loopig bewaart zij haar schatten, indien
aanwezig, met gepaste discretie, doch
hier geldt, dat wat in het vat zit of in
de gracht niet verzuurt. De opgravin
gen zullen binnen afzienbaren tijd wor
den hervat, want er is nog genoeg te
doen. Aan de fundamenten zelf moet
a.h.w. nog worden begonnen.
De Rotterdamsche Archeologenclub is
op het oogenblik heel ver uit de buurt
aan het werk, ergens in den Spaanschen
polder, achter de fabriek van de firma
van Nelle. Zoo op het oog leek het een
monnikenwerk, waarvoor de speciale
opgraversploeg van den Diwero zich zag
geplaatst, toen zij vorige week begon met
haar werk in den polder.. Doch de heer
J. G. N. Renaud van het Rijksbureau voor
Monumentenzorg, onder wiens dagelijk-
sche leiding deze opgravingen geschieden
had aan de hand van kaarten en speci
fieke verschijnselen de plaats nauwkeurig
bepaald en het bleek al zeer spoedig, dat
de practijk de theorie had bevestigd.
Want de eerste sleuven toonden al dade
lijk de aanwezigheid van fundamenten
aan en reeds nu is een aanzienlijk deel
daarvan blootgelegd, zoodat men zich
reeds omtrent de afmetingen van het
oude kasteel van Spangen. Een der mu
ren meet ruim 20 meter, dus de sterkte,
die in 1572 door de Spanjaarden werd
verwoest, blijkt niet zoo heel klein te zijn
geweest.
De gebruikelijke aardewerkvondsten
zijn ook reeds gedaan verder heeft men
een ouden afvalput ontdekt, waarvan
men ook resultaten verwacht, en in elk
geval is hier door de spade reeds iets
van de oude geschiedenis van Rotterdam
onthuld, en dat op een plek waar voor
kort de koeien nog achteloos productie
slag leverden.
TOKIO, 20 Augustus. (Europapress.)
Volgens berichten uit Batavia heeft de
semi-staats Metals Reserve Company der
Vereenigde Staten een koopcontract met
de regeering van Ned.-Indië gesloten
voor de levering van 20.000 ton tinerts
(metaalgehalte) per jaar. De Ned.-Indi
sche tinertsen zullen in de nieuwe smel-
terijen in Texas, welke de Vereenigde
Staten momenteel bouwen, worden ver
werkt.
DE RUBBERCULTUUR IN NED.-INDIË
TOKIO. 20 Augustus. (Europapress.)
Blijkens de jongste opgaven bedroeg de
totale oppervlakte der rubberonderne-
mingen in Nederlandsch-Indië in Juni
j.l. 511.000 h.a.
JAN ELOY BROM 50 JAAR
Zaterdag 23 Augustus a.s. viert
edelsmid Jan Eloy Brom te Utrecht zijn
50sten verjaardag.
Jan Eloy Brom werd geboren als oud
ste zoon van den in 1915 overleden edel
smid Jan Hendrik Brom, wiens vader
G. B. Brom in 1856 de bekende Utrecht-
sche werkplaatsen voor edelsmeedkunst
stichtte. Van deze werkplaatsen heeft
Jan Eloy Brom tezamen met zijn broe
der Leo Brom sinds 1915 de leiding. Tal
van belangrijke werkstukken op het ge
bied der edelsmeedkunst kwamen naar
zijn ontwerpen en onder zijn leiding tot
stand. Op kunsttentoonstellingen in het
buitenland verwierf het edelsmeedwerk
van Jan Eloy Brom herhaaldelijk de
hoogste onderscheidingen.
Jongeman aangehouden
marechaussee te Marum (Gr.)
heeft aangehouden en naar Groningen
overgebracht den 18jarigen E. D. te de
Wilp, die verdacht wordt van aanran
ding van een 4-jarig meisje. Het jong-
mensch heeft intusschen een volledige
bekentenis afgelegd en is in verzekerde
bewaring gesteld.
HET VITAMINE-ONDERZOEK
Het staatsblad publiceert een verorde
ning van den Führer en rijkskanselïer
over bet oprichten van een rijksbureau
voor studie en onderzoek van de vitami
nen. Voor het bestudeer en van de
vraagstukken, welke zich voordoen op
het gebied van de vitanünevoorziening
van net Duitsche volk, alsmede voor het
geven van advies aan de rijksregeering
voor de hiervoor te nemen maatregelen,
aldus wordt in de verordening gezegd,
zal een rijksbureau voor studie en on
derzoek van de vitaminen worden op-
gericht, dat ressorteert onder het minis
terie van binnenlandsche zaken, met
zetel te Berlijn. De leider van dit bureau
draagt de titel „voorzitter van het
rijksbureau voor studie en onderzoek
van de vitaminen” Het rijksbureau
voor studie en onderzoek van de vita
minen is gesteld onder de gemeenschap
pelijke controle van den rijksminister
van binnenlandsche zaken en van den
rijksminister voor de voedselvoorziening
en landbouw.
De organist Henk G. van den Berg
heeft op dezen avond een programma
van Nederlandsche, Duitsche en Waal-
sche muziek ten gehoore gebracht. Met
een Fantasie van J. P. Sweelinck werd
het verst in de toonkunst teruggegrepen.
Sweelinck die een eeuw vroeger dan J.
S. Bach leefde, was de voornaamste
Noordnederlandsche figuur van zijn tijd
en heeft grooten invloed uitgeoefend. In
deze Fantasie wordt ons al spoedig
't componisten vermaardheid als contra-
punctist duidelijk.
De stemmen vloeien bij alle gebonden
heid, natuurlijk en vormen een zinvol en
aantrekkelijk geheel. De organist speelde
het stuk klaar en met een registerwisse
ling, welke bij alle bekoorlijkheid geen
te bonten indruk maakte en de soberheid
behield die bij de compositie past. Het
orgel bleek vol- en soepelheid van klank
te vereenigen.
Als tweede nummer een concert in
D-moll van Handel. Na de krachtige
breedheid van het begin werken zacht-
en liefelijkheid van een volgend deel
zeer boeiend. De melodievorming is vol
sierlijkheid. De speler wist daarbij
gevoelig-aandoende klankkleuren te vin
den en in een moderato seriose liet hij
de compositie in voorname bewogenheid
uitklinken.
Van twee Koraalvoorspelen van J. S.
Bach slaagde de eerste in den aanvang
niet onverdeeld gelukkig. Wel de vollere
slotepisode en het tweede Koraal, waarin
een zekere teederheid betracht werd die
stemmingsvol aandeed.
Indrukwekkend was de inzet van de
prachtige Fantasie en Fuga in G-moll,
eveneens van Bach. Een innerlijk-rijk en
grootsch werk waarvan de weergave van
een uitnemend inzicht getuigde.
Zoowel de phraseering der Fantasie als
de opbouw en dynamiek van de Fuga
heeft men met aandacht en geboeid
kunnen volgen.
De vertolking behoorde tot het best
geslaagde van den avond. Tot besluit
een Fantasie in A van César Franck, een
innig-gevoeld stuk, dat zoowel in donkere
als lichte tinten aantrekkelijk aandeed.
Het „angelieke” en edel-geestdriftige van
deze kunst hebben wij wèl gevoeld en de
weergave bewees, dat de organist de
compositie rrfet warmte toegedaan was.
Trouwens, de geheele uitvoering heeft
het aan toewijding niet ontbroken.
Moge de belangstelling voor de orgel-
voordrachten in dit (voor menigeen wat
afgelegen maar gemakkelijk te bereiken,
aangenaam-intime) kerkgebouw gaan
toenemen. J. C. Manifarges.
Solist Walter Gieseking
Na Schuricht’s vertrek leidt Georg
Schneevoigt nog enkele concerten
in de Kurzaal. Velen zullen zich hem nog
herinneren uit de jaren, toen hij in het
zelfde milieu als seizoendirigent optrad
en er zijn triomfen vierde. Hij werd bij
zijn opkomst als oude bekende met een
kleine ovatie begroet en vond aan zijn
lessenaar een krans ter verwelkoming.
In het gedeelte vóór de pauze kwamen
werken van Schneevoigt’s landgenoot
Jean Sibelius tot uitvoering. Met „Der
Schwan von Tuonela” van den Finschen
meester werd geopend. Men kende het
sympathieke, folkloristisch getinte werkje
hier vah vroegere audities. Het dankt zijn
inspiratie aan een legende "uit het Fin-
sche nationale epos „Kalevala”. Tuonela
is het doodenrijk, de Hades der Finsche
mythologie, die door een breeden, don
keren stroom is omgeven, waarop een
zwaan zich vol majesteit zingend voort
beweegt.
Aan de toelichting op het programma
voegde de dirigent nog een kort in het
Duitsch gesproken woord toe, waarin hij
o.m. uiteenzette, dat de componist dit
werkje oorspronkelijk heeft bedoeld als
een voorspel van een opera, waarvan
slechts een acte is gereed gekomen. De
muziek heeft een geheimzinnig, mystiek
karakter en boeit den hoorder in hooge
mate door haar sfeerwekkend coloriet en
haar melodieënrijkdom, waarvan Jaap
S t o t ij n als Engelsche hoornsolist de
naar den voorgrond getreden hoofdvertol
ker was. In samenwerking met het orkest
werd een suggestieve vertolking van het
aan stemmingsmomenten rijke werkje
gegeven. De aanwezigen hebben met warm
gestemd applaus gereageerd én daarmee
inzonderheid den begaafden hoboïst, die
ook het lagere instrument als een mees
ter beheerscht, gehuldigd voor zijn boeiend
spel.
Tusschen dit opus 22 en Sibelius vijfde
symfonie hij schreef er zeven die
het opusgetal 82 draagt, ligt een reeks
van ontwikkelingsjaren. Toch komt ook
in dit latere werk de aantrekkingskracht
die de nationaal-Finsche folklore op hem
uitoefende, tot uiting, al zijn hier de vor
men, waarin hij zich uitspreekt, uiteraard
meer gebonden, rhythmiek en orkestkleu-
ren veelzijdiger en genuanceerder en
wordt ook de dissonant in den harmoni-
schen opbouw geenszins als uitdrukkings
middel versmaad. De instrumentatie ken
merkt den meester van het orkestraal pa
let. Het andante is stemmingwekkend, de
slotsatz (allegro molto) brengt na de
meer beschouwende meditatieve klanken
van het voorafgaande, een van innerlijke
kracht en levensenergie getuigende stij
ging naar een imposante, breede afslui
ting. .Schneevoigt stelde met zijn geïnte
resseerde, sterk beheerschte en vakkun
dige, doelbewuste leiding het werk in het
gunstigst denkbare licht. Het werd bij de
toehoorders met warm gestemd applaus
ontvangen.
Walter Gieseking opende het
programmagedeelte nè de pauze met
Schumann’s piano-concert in a kl. t. op.
54. Een meer virtuoos-meesterlijke, daar
bij dichterlijke, bewogen, muzikaal tot
in alle bijzonderheden verantwoorde,
meesleepende interpretatie dan die van
dezen in persbeoordeelingen wel eens tot
Koning en Keizer van het pianistendom
uitgeroepen klavierheros, kan men zich
moeilijk denken. Hier viel slechts te be
wonderen.
Buitengewoon was wel Giesekings
rhythmische energie in het allegro vivace
van de finale, na de lichtheid van het poë
tisch bezielde andantino grazioso. De
geestdrift aan het slot uitte zich in een
waren bijvalsstorm, die den solist nood
zaakte viermaal uit de solistenkamer naar
het podium terug te keeren, waar hij ten
slotte hand in hand met Schneevoigt als
deelgerechtigde in het huldebetoon ver
scheen.
Van het orkest hoorde men nog een
driedeelige serenade voor strijkorkest op.
11 van den in 1907 geboren Zweedschen
componist Dag Wirén, goed geschreven en
welluidend, echter niet bijster belangwek
kende muziek van heel wat minder sterke
vitaliteit dan de aan den dirigent opgedra
gen Wiener drei Viertal Takt, van dr. Joh.
Wagenaar, waarmee dit concert vol
Schwung werd besloten.
Het publiek heeft Schneevoigt een slot-
ovatie bereid, waarin hij het orkest be
trok door het te laten opstaan, die hem
ondubbelzinnig zal hebben bewezen, hoe
gaarne men hem hier terugziet. Mr.
A. J. F. J. Jung.
GROENLAND TROUW AAN
In een onderhoud met den New York-
schen correspondent van het Deensche
blad „Berllngske Tidende”, heeft de
Deensche landvoogd op Groenland,
Svane, uitdrukking gegeven aan de
trouw van Groenland aan Denemarken,
waarin door de Amerikaansche bezet
ting geen verandering is gekomen. De
door den oorlog teweeggebrachte schei
ding hebben de gevoelens van de Groen-
landers jegens het moederland en in het
bijzonder Jegens den koning van Dene
marken. eerder versterkt dan verzwakt,
aldus de landvoogd. In dien zin is reeds
in Mei 1940 een adres opgesteld door
den Rijksdag, welk votum in een zitting
in Juli van dit jaar is vernieuwd en
bevestigd. De landvoogd sprak met
warme sympathie over de houding van
den koning en de regeering van Dene
marken, die bljjk geeft van veel begrip
voor den toestand en hetzelfde kan wor
den gezegd van het Deensche bestuur
op Groenland.
betrekkingen met een goed salaris
maand tev-ede. moeten stellen I
t bestaat groet gevaar voor de-
