De gevolgen van van de omsingeling St. Petersburg 1941 Woensdag 10 September. No. 17976. Canadeesche en BINNENLAND Belangrijk industriecen trum der Sovjets bedreigd VICTORIE - DUITSCHLAND WINT VOOR EUROPA OP ALLE FRONTEN Proces tegen communisti- dagen korten r“ds: sche functionarissen - STADSNIEUWS Britsche troelen op Spitsbergen VERDUISTEREN denkt om uw verduisteringsplicht LEZING KÜRT LANGE F I -WAAL ECONOMISCH GENOOT SCHAP NEDERLAND EN EUROPA Nederlandsche Cultuurkamer in oprichting Het bezoek van generaal Osjima aan Nederland Het incident met de Greer” De luchtaanvallen op Engeland Amerikaansch vrachtschip in de Roode Zee tot zinken gebracht Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12600 Mijnwerkers naar Engeland geëvacueerd Vyziging Winkelsluitingswet ENGELAND X v. 8.08 a. n.ni. tot 7.07 a. v.m. COURANT PRIJS DER ADVERTENTIÊN: PRIJS DEZER COURANT: in verliezen de voor en van En- „Steel een HAAGSCHE Manilla het grootste deel vernield van de gebouwen der Manilla Trading and Supply Company. De schade wordt geraamd op rond een millioen dollar. Van 15 regels 1.75 Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct, daarna iedere regel meer 50 ct. Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct- Incasso binnen de stad 5 cent, bulten de stad volgens posttarief. Bij vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct; Dienstaanbiedingen 75 ct Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer. Op het oogenblik wordt voor het Duit- sche Obergericht te 's-Gravenhage een proces gevoerd tegen 22 leidende functio narissen van de illegale C.P.N. (Commu nistische Partij Nederland). Allen zijn aangeklaagd wegens hoogverraad; zij hebben o.a. in Februari en Maart van dit jaar aangespoord tot een algemeene sta king. Aangezien alle strafbare handelingen zijn gepleegd vóór 22 Juni 1941, dus vóór het tijdstip, waarop het Duitsche Rijk in oorlog is met de Sovjet Unie, worden zij niet beschouwd als begunstiging van den vijand en wordt het proces niet gevoerd voor de militaire rechtbank. Na de gisteren gemelde parade, waarbij de Japansche ambassadeur te Berlijn, generaal Osjima, met den bevelhebber der Weermacht in Nederland, generaal der vliegers Fr. Christiansen, langs het front van den troep schreed, heeft de ambassa deur als gast van den Rijkscommissaris, dr. Seyss Inquart het middagmaal ge bruikt. In den namiddag heeft generaal Osjima een bezoek gebracht aan de stad Rotter dam, waarbij ook de havenwerken bezich tigd werden, ’s Avonds was hij de gast van den ‘bevelhebber der Weermacht en heeft hij in den kring van de bevelhebbers der drie deelen der Weermacht en hun nauwste medewerkers eenige uren in har- telijke kameraadschap doorgebracht. Hedenmorgen heeft de hooge Japansche gast per vliegtuig Nederland weer verlaten I een der bedrijfsgroepen van handel, nij verheid en scheepvaart, tot de cultuurka mer toegelaten op grond van zijn kwaamheid in het vak en op grond zijn betrouwbaarheid ten aanzien volksgemeenschap. Men wordt Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki", „De Nieuwste Mode", .Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad" 3.15. Franco per post met Mode- Had f 4.20. zonder Modeblad f 3.95. Buitenland 9.45. Landen waarop het verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is 7.35 p. kw. Bij postkantoren tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct, fr. p. post 10 ct be. van der volksgemeenschap. Men wordt lid der kamer, maar bij een der gilden ingedeeld In de gilden vindt men in het algemeen weer drie groepen; le. de groep der schep penden; 2e. de groep van hen. die het cultuurproduct tot het publiek bren gen, zooals kunsthandel, concertwezen, uitgevers en boekhandel3e. de groep der vereenigingen van het publiek, die ten doel hebben, op leekenwijze een kunst te beoefenen of de belangstelling voor een tak der cultuur trachten te versterken, zooals letterlievende vereenigingen en kunstkringen. Deze vereenigingen worden als zoodanig lid van een gilde. Naast de verticale ordening van de cul tuurkamer in gilden, van de gilden in groepen, van de groepen in vakgroepen is er nog de horizontale in gewesten of gouwen. Er komen dus geen gewestelijke gilden, want het gilde is een landelijke figuur. Wel komt er in elk gewest als een cultuurkamer in het klein een or ganisatie van de daar wonende leden der cultuurkamer, een gewestelijke kring, on. der leiding van een door den president der kamer te benoemen gewestelijken cul tuurleider, die verantwoordelijk is voor den gang van zaken op cultureel gebied, voor zoover deze in Zijn gouw zich vol trekt. Naar analogie der cultuurkamer zelf worden deze gewestelijke kringen ook weer in gewestelijke gilde.afdeelingen on derverdeeld en deze naar behoefte ook weer verder. Zoo doorkruisen de verticale gilden-ordening en de horizontale gewefc. telijke elkaar. Samen maken zij een J^n*Ss^ net, dat ook Overijsel in het *eel verkeer opneemt. Spr. behandelde tenslotte eenige pun ten welke voor een cultureele opleving in Overijssel van belang zijn.i Inzonderheid wees hij daarbij op het feit, dat het Oos ten van Nederland grenst aan het Duitsche Rijk. Er moet tusschen Nederland en het Rijk in alle opzichten een brug opgetrok ken, worden, in het bijzonder ook cul tureel. Daarbij hebben de oostelijke ge westen van ons land een taak als brug genbouwer. UITWISSELING VAN NEDERLANDSCHE EN DUITSCHE ONDERWIJZERS. Aan een artikel van een bijzonderen V.P.B.-rhedewerker ontleenen wij het vol gende Drie weken heeft zich een groep van ongeveer dertig Nederlandsche onderwij zers in de Duitsche Oostmark, in Salzburg opgehouden en eveh lang verbleef een gelijk aantal Duitsche onderwijzers en onderwijzeressen uit deze streken in ons land. Wij hadden gelegenheid bij het vertrek van beide groepen aanwezig te zijn en waren getuige van de geestdrift der deel-* nemers. Nieuwe ideeën waren rijp gewor den. nieuwe vriendschapsbanden aange knoopt. De wil om de kunstmatige scheids muren tusschen beide volken te verbreken, waren overal te bemerken. Maar bovenal waren de deelnemers zich ervan bewust^ geworden, dat hier de vertegenwoordigers van twee vreemde, zij het bloedverwante volken bijeen zaten, die zich eerlijk en oprecht hadden ingespannen om elkaar te leeren verstaan en te begrijpen en die hierin geheel waren geslaagd. Beide groepen hebben hiervoor volop gelegenheid gehad. De Nederlanders leer den in den Oostmark een onbekende, vreemde en prachtige natuurwereld ken nen en vonden in den strijd van de bewo ners tegen de gevaren.van een bergwereld een groote overeenkomst in hun eigen strijd tegen het water. Omgekeerd ging het den Duitschers evenzoo. „Wij leerden de levensruimte van de Nederlanders kennen”, zoo schreef een Dyitsche deelnemer, „en zagen veel land, dat in verbitterden strijd ontworsteld is aah de zee. Öe Duitscher uit de bergen, di-’ zelf den strijd tegen de vernietigende krachten der natuur kent, begrijpt en be wondert deze strijdlust. Wat het Neder- Het „America First Committee” ver klaart in een oproep aan het Amerikaan- sche volk o.mdat bij den aanval op den torpedojager „Greer” de Duitsche en Amerikaansche verklaringen tegenover elkaar staan en dat men de Duitsche beweringen niet eenvoudig als leugen kan verwerpen, meldt het D.N.B. uit New York. Duitschland heeft stellig geen be-, lang bij een deelneming der Vereenigde Staten aan den -oorlog, maar wel wordt in de Vereenigde Staten aangedrongen op deelneming aan den oorlog, o.m. door de ministers Knox en Stimson. Op hetzelfde aambeeld hameren de interventionistische, organisaties en de pers. Het comité besluit: „Amerikanen, weest op uw hoede. De president bereidt zich voor, u in den oorlog te storten wanneer hij zijn radiorede houdt. Denkt er aan, dat gij voor- uw zonen strijdt, dat gij hen moet beschermen tegen een oorlog en een massamoord. Staat niet toe. dat uw re- geering u bedriegt." United Press meldt uit Tokio: Het inci dent met de „Greer” heeft in de Japan sche pers groote aandacht. In vele bladen komt de overtuiging tot uitdrukking, dat dit incident het voorspel is van een spoe dige intrede van de Vereenigde Staten een niet-verklaarden oorlog. Over het bombardeeren van Britsche havens in den nacht van 8 op 9 dezer door Duitsche gevechtsvliegtuigen heeft het D.N.B. van bevoegde zijde bericht ont vangen, dat voor den oorlog belangrijke industrieele doelen in Middlesborough tal rijke voltreffers hebben gekregen. Van de reparatiewerkplaats Greatham-Creek wer den montagehallen volkomen vernield. Bij een aanval op een Britsch vliegveld ten Oosten van The Wash werden 2 groo te ontploffingen met groote steekvlammen en verscheidene branden waargenomen. Ook in een stadswijk van Cambridge kon den 2 groote ontploffingen worden waar genomen. woordiger der Britsche regeering handigd. In Japan zullen gedurende tien dagen luchtbeschermingsoefeningen wor den gehouden. Near officieel te Tokio wordt medegedeeld zal Japan 3 passagierssche pen naar de Straits Settlements, Britsch- Indië en naar Oost-Afrika zenden om de aldaar woonachtige Japanners naar het vaderland terug te brengen Een groote brand heeft in de haven van S.P.T. meldt uit Berlijn: In de Duitsche hoofdstad is bekend gemaakt dat het Amerikaansche koopvaardijschip Seafarer” in de Roode Zee door vliegtuig van onbekende nationaliteit in den grond is geboord. Dé bemanning, die uit 20 koppen bestond, kon worden gered. In de Wilhelmstrasse ziet men in dit be richt niets bijzonders en wijst op het feit, dat de Roode Zee reeds lang tot oorlogs gebied is verklaard. Uit legerberichten is dan ook reeds gebleken, dat Duitsche en Italiaansche vliegtuigen in de Roode Zee meermalen schepen hebben aangevallen. Omtrent de berichten betreffende het tot zinken brengen van een Amerikaansch schip door middel van een luchttorpedo in de Roode Zee, beschikte men heden in Berlijn nog niet over officiëele gegevens, meldt het A.N?P. Volgens de betreffende berichten uit Engelsche bron evenwel betreft het een Amerikaansch schip, dat in Engelschen dienst voer In verband met deze torpedeering wijst men er in de Wilhelmstrasse op, dat Roosevelt wel wat te vroeg het signaal „veilig” heeft gegeven, toen hij destijds de Roode Zee schrapte uit de lijst van voor Amerikaansche schepen verboden wateren Rede van dr. Goedewaagen over „gilden en gouwen”. In het rijksmuseum „Twenthe”’ te schede heeft gistermiddag prof. dr. T- Goedewaagen, secretaris.generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, een rede gehouden over het on derwerp „gilden en gouwen”, waaraan wij het volgende ontleenen. Nadat spr. het verschil in houding van de liberale maatschappij en de nationaal. socialistische ten opzichte van de cultuur had uiteengezet, zeide hij, dat, om over heid en cultuurleven tot elkaar te bren gen en hen als het ware op één vlak te vereenigen er straks een tusschen.orga. nisatie zal worden geschapen, een me dium, waarin zij elkaar kunnen ontmoe ten. Eenerzijds het departement met zijn cultuur.politieke taak, anderzijds de cul tuurkamer met haar gilden in dienst van de cultuurwerkers zelf. Eenerzijds de re. geering, anderzijds de volksvertegenwoor diging der beroepen, waarvan de cultuur, beroepen een groep vormen. De cultuur, kamer is straks de vorm, waarin de cul tuur in het openbaar vertegenwoordiging krijgt. Ze wordt de tegenspeler der overheid, die deze in aanraking met de cultuurgroepen brengt, die niet toevallig is en van het momenteel belang afhangt, doch wezenlijk en organisch is. De gilden het persgilde, het film- gilde, hetmuziekgilde, het theatergilde, het gilde der beeldende kunsten en het letterengilde krijgen tot taak, het maat schappelijk bestaan der cultuurwerkers te behartigen in verschillend opzicht. De zes gilden vormen de cultuurkamer, een lichaam met publiekrechtelijke be voegdheid, waarvan het lidmaatschap vereischt is om cultuurarbeid te mogen verrichten. Men wordt evenals straks in landsche volk van dit land aan de zee heeft gemaakt, is zonder weerga. Hoe wonderlijk is dit land door de bevolking tegen de zee beveiligd, het kleinste plekje benut en het geheel tot den hoogsten graad van ontwikkeling gebracht”. Dit ééne voorbeeld uit talrijke andere kan genoeg zijn. De heer Kurt Lange, vice-president van de Duitsche bank, heeft Maandagmiddag voorfTiet sociale-economisch genootschap Nederland en Europa in Pulchri Studio hier ter stede een lezing gehouden over nationaal-socialistische, financieele en economische politiek. Voor deze lezing bestond zeer groote belangstelling. O.m. waren de volgende eere-gasten aanwe zig: commissaris-generaal minister dr. H. Fischböck, mr. M. M. Rost van Tonnin- gen, president van de Nederlandsche Bank, dr. A. Böhler, Beauftragte voor de Nederlandsche Bank, E. A. Schwebel, Bauftragte voor de provincie Zuid-Hol- land, f>rof. dr. T. Goedewaagen, secre- taris-generaal van het departement van Volksvoorlichting en Kunsten, dr. Hirsch- feld, secretaris-generaal van de departe menten van Handel, Nijverheid en Scheepvaart en van Landbouw en Vis- scherij, Finanz-prasident dr. Rinkefeil, E. P." Rafnbonnet, alg. gemachtigde voor de oorlogsschade, H. C. van Maasdijk, voorz. van de Nederlandsch-Duitsche cultuurgemeenschap, mr. H. C. Schok ker, gemachtigde voor de prijzen, A. Flesche, president van de Duitsche han- delskamer voor Nederland, Af G. Verbeek, voorz. van de kamer van koophandel te ’s-Gravenhage en R. Zuyderhof, voofrz. van de Algemeene Rekenkamer. De voorzitter van het genootschap, prof, van Loon, verwelkomde den spreker en uitte zijn dankbaarheid voor de beham- deling van een thema, dat voor den ge middelden Nederlander nog iets geheim zinnigs heeft. De groote belangstelling, die uit het talrijke auditorium blijkt, be wijst duidelijk, dat het genootschap Ne derland en Europa op den goeden weg is. De heer Kurt Lange betoogde met klem, dat de liberale economische poli tiek is bezweken en noooit zal terug- keeren. Het heeft dus gee~n zin, deze oude theorie nog aan te hangen. Zij heeft geenszins geleid tot vrijheid van den handel, doch integendeel tot mono polies, trustvorming, beurscrises enz. in Duitschland hebben wij aldus spr. nieuwe economische vormen gezocht en gevonden. Nederland staat thans voor de. zelfde vraagstukken. Spreker achtte de politiek primair en het economisch leven secundair, daar dit laatste pas tot ontwik keling kan komen in een politiek sterken, gezonden staat. In Duitschland heeft zich een fundament van volksgemeenschap ge vormd, waarop het nieuwe gebouw kon worden opgetrokken. Hier gold het recht op werk en de plicht tot werk. De werk loosheid kon worden opgeheven. Vele Duitschers twijfelden aan de mogelijkheid Om de millioenen, die het werk hadden verleerd, weer in het arbeidproces op te nemen. Dit is evenwel in verbluffend kof. ten tijd gelukt. Spr. behandelde voorts ae methoden, die werden toegepast om den Duitschen staat economisch te herbouwen en gaf eenige uiteenzettingen over het vier jarenplan en zijn financiering. In de jaren 19361938 werd de Duitsche pro ductiecapaciteit met niet minder dan 1/3 vergroot. Dat was mogelijk, daar men op groote schaal rationaliseerde, waarbij aan het particuliere initiatief zoo weinig mogelijk beperking werd opgelegd. Slechts daar werd ingegrepen, waar de ondernemer niet bereid was de door den staat voorgëschreven richting te volgen. Op grond van de ervaringen, die Duitschland in den wereldoorlog en daarna had opgedaan, konden maatrege len worden getroffen om een dergelijke situatje voor de tweede maal te voor komen. Daarbij werd een autarkische politiek gevolgd, niet ter wille van deze politiek zelf, maar om niet van anderen afhankelijk te zijn. Thans blijkt van dag- tot dag, dat deze politiek de juiste is ge weest. Slechts omdat de staat in auto- ritairen y.orm de leiding had en door het gemeenschapsgevoel van het Duit sche volk, konden deze«geweldige presta ties worden volbracht. Het buitenland heeft vaak critiek ge oefend op de door Duitschland gevoerde financieele politiek. Maar <fck op dit ge bied is gebleken dat de getroffen maat regelen juist waren. In het begin van deze periode verkeerden geld- en kapi taalmarkt in Duitschland in wanorde, en de beurs kon niet op de juiste wijze functioneeren. De credietbanken hadden de zware crisik van 1931 nog niet over wonnen Derhalve moest eerst op dit geheele gebied een gezonde grtondslag worden tot stand gebracht. Deze courant verschijnt (Jagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen BUREAUXWAGENSTRAAT 35—37 Bijkantoor: Scheveningen, Keizerstr 319, lei. 3&U31U; Filialen: Rijswijk. Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan del H. E. G. Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. J. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There- siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. Couvée, van Hoytemastr. 66. Tel. 721187 Verplichte openstelling voor zaken in levensmiddelen, kieeding en rijwielen De persdienst van de departementen van Handel, Nijverheid en Scheepvaart en van Landbouw en Visscherij meldt: In de Nederlandsche Staatscourant van 10 Sept. j.l. is opgenomen een besluit van den secretaris-generaal van het departe ment van Handel. Nijverheid en Scheep vaart, waarbij wijziging is gebracht in de thans van kracht zijnde wettelijke regeling inzake de winkelsluiting. In ftoofdzaak zal dit besluit inhouden, dat het sluitingstijd- stip der winkels op de werkdagen wordt vervroegd en wel gedurende het winter halfjaar (aanyangende 1 October voor de eerste vijf werkdagen tot 6 uur en voor den Zaterdag tot 7 uur, en gedurende het zomerhalfjaar (aanvangende 1 April) voor de eerste vijf werkdagen tot 7 uur en voor den Zaterdag tot 8 uur. Met deze regeling wordt voor alles aansluiting aan de ver- duisteringsvoorschriften beoogd. Voor het venten zal een gelijke regeling komen te gelden. Intusschen blijven thans bestaande afwijkingen van de winkelsluitingswet, op grond vau plaatselijke bijzondere omstan digheden vastgesteld, onverminderd van kracht) Voorts geeft hei oesluit genoemde^ secretaris-generaal de bevoegdheid te be palen. dat door hem aan te wijzen groepen van winkels op werkdagen gedurende door heip vast te stellen tijdvakken voor het publiek-geopend zullen moeten zijn. De bedoeling van deze laatste bepaling is, den consument de waarborg te geven, dat hij in de voor hem belangrijkste win kels op de daarvoor meest geschikte tijd stippen tot het doen van inkoopen terecht zal kunnen. Een zoodanige regeling was wenschelijk geworden, aangezien op het gebied van openstelling van winkels een vrij willekeurige toestand was ontstaan, welke niet in het algemeen belang is. Van vorenbedoelde bevoegdheid zal worden ge bruik gemaakt om een verplichte openstel ling van 10 tot 6 uur in te voeren, voor de belangrijkste categorieën levensmiddelen winkels, en voorts voor de kieeding- en de rijwielzaken. Deze categorieën winkels mogen echter waarop nog eens in het bijzonder de aandacht wordt gevestigd buiten den verplichten verkoopstijd nog, voor zoover zulks in het algemeen is toe gestaan voor het publiek geopend zijn, der halve des morgens voor tien uur en des avonds voor zoover mogelijk na 6 uur. Verwacht mag worden, dat ook in dit opzicht met het belang van den consument zal worden rekening gehouden. E IJZERSCHAARSCHTE Naar de „Daily Mail” meldt, is het g" brek aan schroot in Groot-Brittannie thans zóó groot, dat alle beschikbare ijzeren hekken moeten worden ingeleverd Een uitzondering Wordt slechts gemaakt voor hekken, geplaatst om terreinen, die beslist moeten worden afgesloten, dan wel historische of kunstwaarde bezitten. Naar uit een Reuterbericht blijkt, zijn korten tijd geleden Britsche en Cana deesche troepen op Spitsbergen aan land gegaan. Naar uit de Engelsche berichten verder blijkt, meldt het D.N.B., is een groot deel der aldaar wonende mijnwer kers met hun gezinnen naar Engeland geëvacueerd. Naar het heet zullen zij, daar worden ingeschakeld in de „oor logsinspanning der geallieerden”. Zooals de Engelsche berichtendienst aangaande de expeditie naar Spitsbergen meldt, had men er zich tevoren van overtuigd, dat geen Duitschers op Spits bergen aanwezig waren. Na de landing der troepen, in hoofdzaak Canadeezen, werd de bevolking genoodzaakt naar Engeland te gaan. Meerendeels betreft het hier mijnwerkers, die nu blijkbaar in de Engelsche mijnen moeten werken. Naar het A.N.P. van welingelichte zijde te Berlijn verneemt, moet in de bezetting van Spitsbergen door Engelsche en Cana deesche troepen naar de meening van toonaangevende Duitsche kringen zonder twijfel een nieuw bewijs worden gezien voor de toenemende behoefte aan pres tige der Engelschen, wien men met deze nieuwe „landaanwinst” met het oog op de ruwheid van den winter aldaar „veel genoegen" wenscht. Als naar Duitsche meening aan dit gebied inderdaad mili taire beteekenis moest worden toegekend, zou men zekér niet, naar men te Berlijn verklaart, den Engelschen den voorrang hebben gelaten. Naar S.P.T. meldt, is te Berlijn offi- cieeel bekend gemaakt, dat Britsche, Canadeesche en Noorsche troepen Spits bergen hebben bezet. Van gezaghebbende zijde wordt hierover heden in de Wil helmstrasse verklaard, dat de Noren de eenige gedupeerden zullen zijn, daar de Engelschen koleffleveranties aan Noor wegen waarschijnlijk niet langer zullen toestaan. De bewering, dat door de- be zetting varr Spitsbergen de kolenpositie van Duitschland in gevaar wordt ge bracht, wordt te Berlijn belachelijk ge noemd. De Berlijnsche bladen wijden korte commentaren aan de bezetting van Spits bergen door de Engelschen. Zij wijzen er op, dat déze actie militair zonder be teekenis is. De „Völkischer Beobachter” schrijft: De Engelschen zijn er in ge slaagd zelfs hier, aan de grens van de bewoonde wereld kanonnenvlëesch voor zich mobiel te maken, door de enkele daar-wonende Noren naar Engeland weg te sleepen, teneinde ze daar te gebruiken voor hun oorlogsdoeleinden. Het bericht van het ministerie van oorlog noemt deze nieuwe schanddaad nog trotsch „een di rect resultaat der landing”. Ook in dit opzicht schaart de jammerlijke helden daad van Spitsbergen zich waardig in de reeks soortgelijke acties der Britten. Ieder volk behaalt nu eenmaal de over winningen, welke het aangenaam zijn en Engelsche soldaten rukken met voorliefde van oudsher daar op, waar zij geen tegenstand te verwachten hebben of kunnen optreden in zoodanige over macht dat een ernstig risico .niet te vreezen is. De „Berl. Börsenztg.” schrijft: Onder Canadeesch opperbevel hebben Canadee- 'sche en Engelsche troepen een geweldigen slag gewonnen door het onverdedigde Spitsbergen in koene bestorming te ver overen. ♦Maan: 10 Sept, op 10.14 uur X nam. 11 Sept, onder 1 uur nam. X Nachtdienst DOKTERS: Tusschen 10 u. n.m. en 7 u. v.m.: No. 394920. J X Ziekenfondsleden de Volharding- No. 116364; z.g. Stadspatiënten No. 49 X Groote Sovjets Bij gevechten ten Noordoosten van Ras- lawl hebben Duitsche troepen tegen nu meriek sterkere Sovjetafdeelingen de laat ste dagen 2650 gevangenen gemaakt en 178 pantserwagens vernield. In den cen- Jralen sector hebben snelle Duitsche troe pen Maandag talrijke gevangenen ge maakt en 38 stukken geschut en 6 pant serwagens buitgemaakt. In den Zuidelij ken 'sector hebben de Duitsche troepen in talrijke kleine gevechten 2000 ge vangenen gemaakt en 40 stukken ge schut benevens verscheidene wapende pots veroverd. Een enkel Duitsch jachteskader schoot Maandagmiddag in een kwartier tijds 16 Martin-bommenwerpers neer. Volgens tot dusver ontvangen berichten 'verloren de Sovjets Maandag in totaal 86 vliegtuigen, waarbij 81 werden neergeschoten, en 5 op den grond vernield □e inneming van Aunus De inneming van de stad Aunus aan het Zuidoostelijke front van. Finland, wel ke reeds is gemeld, kwam tot stand door een aanval bij verrassing. Toen de bols jewistische linies bij Tuulos werden door broken, sneuvelde de divisiecommandant. De Sovjets waren na 7 uur taaien tegen stand omsingeld. Daarmee was het lot der stad beslist. De Finsche troepen dreven Uiteengeslagen bolsjewistische afdeelingen in een wilde vlucht voor zich uit en of schoon de vijand erin slaagde een belang rijke brug op te blazen, werd de Finsche opmarsch hierdoor niet tegengehouden. In de stad woedden eenige branden, maar de Sovjets hadden blijkbaar niet voldoen de tijd gehad voor vernielingen op groo te schaal. Door den verrassenden aan val werd een groote oorlogsbuit ver overd. In de stad Aunus zelf verover den de Finnen 9 stukken geschut, een aantal zware en lichte granaatwerpers, tractors en machinegeweren. Voorts wer den verscheiden pantserauto’s vernield. Kort na de inneming begon de bevol king reeds terug te keeren èn overal op straat zag men groepen bewoners, did de bevrijders blij verwelkomden. 1000 soldaten werden gevangen geno men. De Finsche troepen trokken bij hun snellen opmarsch terstond voorbij Aunus haar de Swir. Wolga-Duitschers naar Siberië overgebracht Volgens een Exchange Telegraph-be- richt uit Moskou heeft de opperste raad van de Sovjet-Unie krachtens een door Kalinin geteekend decreet op 28 Augus tus besloten alle Wolga-Duitschers naar Siberië over te plaatsen. Hiermede is, haar in dit bericht verder wordt gezegd, reeds begonnen. Deze overplaatsing staat onder leiding van den verdedigingsraad, waarvan Stalin voorzitter is. Het DN B. merkt hierbij op, dat „dit wegsturen een hieuwe afgrijselijke misdaad der Sovjets Vormt. Deze overplaatsing komt, wanneer men rekening houdt met het organisato rische onvermogen en de maar al te dik wijls bewezen totale gewetenloosheid der bolsjewisten, neer op een poging tot wel bewuste vernietiging Churchill over de hulp aan de Sovjets De Britsche premier, Churchill, heeft gisteren in het Lagerhuis verslag over den oorlogstoestand uitgebracht. Hij ver klaarde o.a., dat Britsch-Amerikaansche hulpverleening voor de Sovjet-Unie dringend noodig is, hoewel de Sovjet- Unie over zeer groote middelen en zeer groote troepenmassa’s beschikt. Daarom, aldus Churchill moeten de Engelschen zich groote offers getroosten om de Soyjet- behoeften door leveranties te bevredigen. In aansluiting op het Weermachtbe- richt van gisteren verneemt het D.N.B., dat door de omsingelig van St. Peters burg de Sovjetscheepvaart over de Newa gaar het Ladogameer en over het kanaal naar de Witte Zee onmogelijk is gewor den. St. Petersburg is na Moskeu het be langrijkste centrum van metaalnijverheid, chemische en electrotechnische industrie. Bovendien is de helft van de scheeps- bouwnijverheid te St. Petersburg ge vestigd. De energievoorziening der stad is zeer geschaad door den Duitschen op- marsch en de Finsche successen bij de Swir. De productie zal dan ook binnen kort gestaakt moeten worden en dit ver lies kan niet door andere industriegebie den worden gecompenseerd. De lucht- en marinebases in het gebied van St. Petersburg worden eveneens be- dreigd. waardoor ook de aanvoer van voorraden voor de Sovjets te Hangö, op Oesel en Dagö opnieuw wordt beperkt. Tijdens den strijd om Schlisselburg heeft een Duitsche afdeeling artillerie de scheepvaart op de Newa ten Oosten van de stad verhinderd en de pogingen der Sovjets, om met oorlogsvaartuigen de stad binnen te komen, verijdeld. Vijf Sov- jetkanonneerbooten werden zwaar ge troffen en zitten thans aan den grond. Niet ver daar vandaan drijven de wrak stukken van twee groote stoembooten, waarmede de bolsjewisten versterking wilden halen. De Berlijnsche bladen wijzen op de beteekenis van de omsingeling van St. Petersburg. De „Berliner Börsenztg.” schrijft, dat dit het resulteat is van de Duitsch-Finsche samenwerking. Volgens de „Deutsche Allgem. Ztg.” is betee kenis van het feit viervoudig: 1. De in gesloten troepen zijn met het oorlogs tuig uitgeschakeld voor de overige oor- logstooneelen en gaan hun vernietiging tegemoet. 2. Een bijzonder belangrijk ver keersknooppunt naar de Oostzee en de Karelische landengte is uitgeschakeld. 3 De wapenfabrieken komen niet meer in aanmerking voor de bewapening, van het hoofdfront, en 4. De bedreiging van Finland en de Oostzee is definitief ten einde. Te dien einde werd de kapitaalmarkt onder toezicht geplaatst en werd de ver dichting ingevoerd voor alle emissies «estemming te vragen. Door de pólitiek der werkverschaffing wérd de liquiditeit op de geldmarkt grooter en ontstond nieuwe kapitaalvorming. Gevolg daarvan was, dat de nieuwe uitgaven eerst op korten termijn moest worden gefinan cierd door de geldmarkt, en later de con solidatie geschiedde. Daarnaast werd de wet op het credietwezen uitgevaardigd, die "het fundament van de geheele cre- diet- en bankpolitiek - in Duitschland vormt. De reorganisatie van het bank- en credietapparaat heeft zich zonder de ge ringste moeilijkheden voltfökken. De maatregelen op het gebied der rentepo- litiek eveneens. Als gevolg van de zorg vuldige behandeling van de geld- en kapitaalmarkt slaagde rhen er in om streeks zeven jaar in de credietkosten voor den staat met ongeveer vijftig pCt. te verlagen. Nadat dit alles was geregel<!Ki*kon de Engelsche oorlogsverklaring Duitschland niet doen wankelen, De overgang van vredes- naar oorlogseconomie was zeer simpel. De banken werden niet uit angst bestormd en de beurs behoefde niet te worden gesloten. De financiering van den oorlog ge schiedt volgens beginsel, dat in de eerste plaats de belastingopbrengst daartoe dient. Voorts worden de in het bedrijfs leven beschikbare geldmiddelen door papieren met korten, middelbaren en langen looptijd opgenomen. Zoo is het mogelijk, dat Duitschland dezen oorlog voor vijftig pCt. met belas* tingopbrengsten financiert en de schul denlast slechts een betrekkelijk geringe stijging vertoont. De belastingdruk op het Duitsche volk is hoog, omtrent 33 pCt. van het volksinkomen, maar deze waarborgt de geheele financieele poli tiek. Ook als de oorlog langer duurt kan Duitschland financiëel niet aan het wan kelen worden gebracht. Nadat spreker een overzicht van de Duitsche prijzenpolitiek had gegeven, waarbij oorlogsproductie en oorlogseco nomie een leidende rol spelen, wees hij op de omstandigheid, dat de verhooging van de bankbiljettencirculatie in Duitsch land niets te maken heeft met inflatie, daar door de gestegen productie ook het nationale inkomen is toegenomen en daar-' door ook de belastingopbrengst grooter wordt, terwijl de mark voorts een groo ter circulatiegebied heeft. Daarnaast slaagt het opvan^en van de overtollige koopkracht, naar uit de stijging van' tie spaargelden blijkt. Bovendien Wordt de valuta beveiligd door het toezicht op de prijzen, dat elastisch wordt “toegepast. Het prijspeil voor artikelen van’ dage- lijksch gebruik wordt stabiel gehouden. Prijsstijgingen doen zich echter voor, om dat de goederen zonder belang zijn yobr de politiek van den staat of voor zoover de oorlogseconomie prijsverhooging eisebt. Deze prijsverhoogingen zijn echter zonder belang voor de valuta. In dit stelsel van crediet- en finan cieele politiek is de beurs van groot be lang. Zij verliest echter haar beteekenis, /j als de koersen slechts tengevolge van de grondstoffenschaarschte voortdurend stij gen. Bij dergelijke realiter ongemotiveer de koersontwikkelingen kan de staat op den duur niet werkeloos toezien. Om nu een verdere stijging te voorkomen, zijn maatregelen in voorbereiding. Door den stelselmatigen opbouw van het bedrijfsleven, die nog yoortdurend wordt voortgezet en door de verwezen lijking van de volksgemeenschap met haar tot het hoogste opgevoerde presta ties en voorts door het feit, dat Duitsch land in tegenstelling tot den wereldoorlog thans naast zijn weergalooze productie capaciteit over het bewapeningspotentièel van bijna geheel Europa beschikt, heeft het een voorsprong op zijn tegenstanders, waardoor het de zekerheid bezit den oorlog niet slechts militair, maar ditmaal ook economisch tot een zegevierend ein de te brengen. Prof, van Loon dankte den spreker voor zijn interessante uiteenzettingen. Hij concludeerde, dat de Nederlanders, die bij een andere economische opvatting zijn groot gebracht, van het gehoorde veel konden leeren VERSPREIDE BERICHTEN Het Fransche speciale gerechtshof heeft Maandag 6 communisten veroor deeld wegens communistische actie. Vijf hunner kregen gevangenisstraffen tus schen JLe 2 en 5 jaareen kreeg 7 jaar tuchthuisstraf. Naar aanleiding van de Hert'stbeur.- te Weenen geven de Duitsche posterijen twee speciale postzegels uit, die een af beelding van het kasteel Belvedère te Weenen vertoonen Met de Clipper, die uit Engeland kwam, zijn de Engelsche admiraal Char les Lillie en de directeur van de „Times”, Campbell Stuart, in Lissabon aangeko men. Zij zullen zoo gauw mogelijk naar Amerika verder reizen en hebben een speciale boodschap namens de Engelsche regeering voor het Witte Huis. Volgens den Britschen nieuwsdienst duren de besprekingen in Barcelona tus schen den persoonlijken vertegenwoordi ger van Roosevelt bij dqn Paus, Myron Tayjpr, en den Amerikaanschen ambassa deur te Madrid, Weddell, voort, terwijl admiraal Leahy weer naar Vichy is ver trokken. Duff Cooper, de vertegenwoordiger van het Britsche oorlogskabinet in het Verre Oosten, is te Manilla aangekomen. Hij verklaarde, dat hij drie of vier maan den in het Verre Oosten hoopt te blijven. De voornaamste tijd hiervan zal hij te Singapore doorbrengen. De Zweedsche regeering zal de Duit sche belangen tin de door de Engelsche Sovjettroepen bezette gebieden Iran behartigen Volgens een officieele mededeeüng van radio Teheran is het antwoord van Iran op de eischen van de Britten en Sovjets Zondagmorgen aan den verteger- -jjj-u--over-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 1