jqo.' 17979.
De Duitsche luchtactie in het Oosten
Hoe
strekken zich de Amerikaansche
ver
verdedigingswateren uit
Zaterdag 13 September.
1941.
De luchtoorlog
om
over
rede
Omvangrijke clandestiene
slachtingen opgespoord
Duitsche persstemmen
Roosevelt’s
VERDUISTEREN
De Turksche stad Van
door aardbeving getroffen
VICTORIE - DUITSCHLAND WINT
VOOR EUROPA OP ALLE FRONTEN
Stalin verzoekt dringend
Amerikaansche hulp
de
van
Vage mededeelingen
Washington
Eén slecht verduisterd huis
brengt allen in gevaar
Zwitserland protesteert te Londen
over den veldtocht in
het Westen
7.13 a. v.m.
Leningrad en Odessa opnieuw
gebombardeerd
De verliezen van de Britsche
luchtmacht
De toestand in Iran
De conferentie te Moskou
Engelschen verloren bij de jongste
aanvallen 145.000 b.r.t.
Sovjet-protest tegen Boelgarije
De aangiftebiljetten voor
Inkomstenbelasting-1941
Vier hoofdschuldigen naar
Duitsch concentratiekamp
Telefoon 116300 (zeven lijnen) - Giro No. 12500
Twee rechters gepensionneerd
HET MIDDELBAAR ONDERWIJS
Onderhoud tusschen Roosevelt
en Oemansky
Panameesch schip tot zinken
gebracht
HAAGSCHE
COURANT
PRIJS DEZER COURANT:
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Moskou.
daar
ter
De
niet op zijn post zal terugkeeren.
op
volk
in
De Duitsche schrijver Werner
thans bekend is.
betreft den strijd.
voortaan achterwege blijven.
schrijft
be-
verklaart:
Het Zwitsersche ministerie van buiten-
landsche zaken deelt het volgende mede:
aan te dringen, dat strikte bevelen wor
den gegeven, opdat dergelijke voorvallen
foor '«-Gravenhage bij vooruitbet per 3 mnd. met „Kikeriki", „De Nieuwste Mode’’,
^oloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad’’ f 3.15. Franco per post met Mode
mlid f 4.20, zonder Modeblad f 3.95. Buitenland f 9.45. Landen waarop het
^laagd Intern drukwerk-posttarief van toepassing is f 7.35 p. kw. Bij postkantoren
Ugen de geldende goedgek. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct., fr. p. post 10 ct
zoo
snel mogelijk hulp te Verleenen. De Brit-
>p Duitsche steden
krachtige- hulp niet
en de groote haveninstallaties van Port
Tawfik gebombardeerd, meldt het D.N.B.
Talrijke b:
en loodsen.
Volgens berichten uit Cairo heeft het
Egyptische ministerie van binnenlandsche
taken bekend gemaakt, dat bij deze lucht
aanvallen in de omgeving van het Suez-
kanaal, „eënige materieele schade” is aan
gericht.
Engelsche bommen op Denemarken
In den afgeloopen nacht hebben Engel-
sche vliegtuigen op verschillende plaatsen
iö Denemarken bommen laten vallen. Naar
het bureau Ritzau verneemt, werden op
Funen 3 burgers licht gewond. Overigens
Reuter meldt uit Teheran De Britsche
en de bolsjewistische regéering onderzoe
ken thans grondig het vraagstuk der
transporten van oorlogstuig door Iran
naar de Sovjet-Unie. Er loopt slechts één
spoorlijn door het land. Daar deze van
Teheran af door het gebergte naar de
Kaspische .(Zee loopt, zal deze lijn waar
schijnlijk zeer spoedig insneeuwen. Het
materiaal, dat. per spoor van de Perzische
Golf naar Teheran komt, moet overge
bracht worden naar de Kaspische Zee en
vandaar worden verscheept naar Bakoe.
Reuter merkt voorts op, dat ook een moei
lijkheid' is, dat er bij de Iransche spoor
wegen tekort aan rollend materiaal be
staat, waarbij komt, dat er drie of vier
maanden sneeuw ligt op het traject door
het gebergte.
Heden: v. 8.01 a nam. tot 7.12 u.
v.m. Morgen: v. 7.58 a. nam. tot
e M a a n13 Sept, op 11.59 uur nam., J
14 Sept onder 3.46 uur nam.,
15 Sept, op 12.46 uur v.m., onder
4.34 uur n.m. J
Nachtdienst DOKTERS: Tusschen
4 10 u. n.m. en 7 u. v.m.: Mo. 394920. J
Ziekenfondsleden de Volharding:
e No. 116364; z.g. Stadspatiënten No. 49
Naar van militaire zijde wordt medege
deeld, heeft de Duitsche luchtmacht Don
derdag tyerhaaldelijk het gebied tusschen
den beneden- en den middenloop van den
Dnjepr aangevallen. Zij bombardeerde in
golven de veldstellingen en verbindings
lijnen der Sovjets, om den tegenstand te
breken en den ahnvoer van voorraden te
verhinderen. Gemotoriseerde colonnes met
talrijke vrachtauto’s, pantserwagens en
stukken geschut werden door de Duitsche
vliegtuigen vernietigd.
In het gebied van Mesjintsjakof werden
29 treinen vernield.
Van welingelichte zijde wordt, gemeld,
dat Duitsche gevechtsvliegtuigen de laat
ste dagen en nachten de havenwerken en
ravitaiUeeringsbedrijven te Leningrad
hebben gebombardeerd, zonder hinder van
den vijandelijken afweer te ondervinden.
In de haven en de fabriekswijk werden
branden waargenomen.
Ook hebben Duitsche vliegtuigen Don
derdag de havenwerken van Odessa ge
bombardeerd en groote branden veroor
zaakt.
Geslaagde Hongaarsche tegenaanval
Op eenige plaatsen aan het Hongaar-
sche front, slaagden de bolsjewisten er
onder gunstige omstandigheden in den
Westelijken oever van den Dnjepr te be
reiken. Door een snellen Hongaarschen
tegenaanval werden zij echter teruggewor
pen. De Hongaarsche troepen maakten
talrijke gevangenen en veroverden oor
logsmateriaal. Hongaarsche jachtvliegers
hebben zich bij luchtgevechten herhaalde
lijk de rffeerderen der Sovjetvliegers ge
toond.
Het D.N.B. meldt uit Washington: De
vraag van persvertegenwoordigers, waar
in de „verdedigingswateren’ van Roose-
xelt, waar deze geen Duitsche strijdkrach
ten zou dulden, eigenlijk bestaan, kon
noch door den perschef van het Witte
Huis, noch door den minister van bui-
tenlandsche zaken, Cordell Hull, beant
woord worden. Huil moest erkennen, dat
de Duitsche regeering haar blokkadezöne
rondom Ijsland openlijk heeft geprocla
meerd met nauwkurige opgave van
lengte- en breedtegraden. Voorts beves
tigde hij, dat de Duitsche regeering niet
rechtstreeks kermis heeft gekregen van
de instelling van Amerikaansche ^defen
siegebieden”.
„Naakt en erbarmelijk in zijn leelijkheid
staat deze bloeddorstige imperialist met
zijn eerzuchtige kramersziel, die naar de
sterren zou willen reiken, voor de ge-
heele wereld.” Volgens het „Hamburger
Fremdenblatt” heeft de president der
Vereenigde Staten thans de vrijheid ter
zee of liever de Anglo-Amerikaansche ty
rannic ter zee tot integreerend bestand
deel van de Amerikaansche politiek ge
proclameerd en zonder oorlogsverklaring
het optreden der Amerikaansche wape
nen voor deze politiek in uitzicht gesteld.
Deutsche Diplomatisch-Politische
Korrespondenz schrijft, dat Roosevelt’s
bevel tot schieten niets nieuws is, want
al weken heeft de Amerikaansche vloot
dergelijke orders, maar men heeft ze niet
officieel durven publiceeren
De president van Amerika doet door
middel van zijn nieuwste vervalschingen
een poging om de heerschappij over alle
zeeën op te eischen en een ieder, die hem
daar niet bevalt, te elimineeren. Dit alles
samen noemt hij dan „vrijheid ter zee”
en daarop maakt hij, ook met verkrach
ting van de logica, aanspraak voor de on
gehinderde voorziening van een oorlog
voerende mogendheid met .Amerikaansch
oorlogstuig. Slechts de verschaffing van
levensmiddelen aan de burgerbevolking is
volgens Roosevelt geen recht, dat vanzelf
spreekt en op de vrijheid ter zee is ge
baseerd. Roosevelt, de imperialist met
grootheidswaanzin, die het transport van
oorlogstuig uit de Vereenigde Staten naar
Engeland met geweld wil doorzetten, die
elke belemmering van deze leveranties,
voor zoover het in zijn macht ligt, tot
vernietigens toe wil bestrijden, die ieder
een wil neerschieten, alleen om zijn aan-
wezigheid in wateren, waarbij de Ver
schepen van de as, waar zij maar aange- i eenigde Staten, om welke reden dan ook,
I
De stad Van en omgeving is gisteren
door een aardbeving geteisterd. De eer
ste sfhok heeft, naar men aanneemt, on
geveer 500 menschen onder de puinhoo-
pen vande ineengestorte huizen begra
ven. Deze schok werd ’s mórgens waar
genomen, ’s middags volgde een nieuwe
Mfeving, welke in het geheele district
werd waargenomen en opnieuw verliezen
aan menschenlevens en schade veroor
zaakte.
Plotseling beefde de aarde <zóó sterk!
dat leemen en steenen huizen begonnen
te wankelen en gedeeltelijk ineenstortten.
De bevolking vluchtte door de nauwe
straten, die met groote hoopen puin be
dekt warei}, naar de heuvels in de omge
ving. Inmiddels zijn zij teruggekeerd en
graven in de puinhoopen, op zoek naar
slachtoffers en naar have en goed. Het
Roode Kruis heeft hulp gezonden naar
het district Agri, waarin Van ligt, en in
welk district overal schade is aangericht.'
Het aantal slachtoffers is behalve een
ruwe schatting van 500^ niet vast te stel
len, daar vele personen'nog vermist wor
den, doch mogelijk gevlucht zijn en'later
terug zullen keeren
Gistermiddag zijn, naar het D.N.B. van
militaire zijde verneemt, bij» een poging
het bezette gebied te naderen, 4 Britsche
jachtvliegtuigen van het type Spitfire
door Duitsche jagers neergeschoten.
In den loop van 11 September heeft,
een vliegtuig van het type „vliegend fort”,
een noodlanding moeten maken in bezet
gebied. De bemanning werd gevangen ge
nomen.
Wat een Amerikaansch
marfne-attaché zegt
De Amerikaansche marine-attaché te
Tokio, luitenant ter zee le klasse, oudste
categorie. Hutton, heeft volgens Domei
verklaard, dat Roosevelt z.i. met „Ame
rikaansche defensiewateren* een uitbrei
ding van het patrouilleeringsgebied tot
Afrika en de Britsche eilanden heeft be
doeld. De uitdrukking „verdediging” is
rekbaar. In het internationale spraakge
bruik bestaat zij niet en daarom kunnen
buitenstaanders moeilijk omschrijven wat
Roosevelt heeft bedoeld. De attaché
meende niet, dat Roosevelt een nieuw
stelsel op de Stille Zuidzee wilde doen
toepassen, daar de oorlog zich thans' op
den Atlantischen en niet op den Stillen
Oceaan afspeelt.
Op grond van het feit, dat de vreemde
vliegtuigen, welke in den nacht van 10 op
11 September boven het Westelijk deel
van FranschZwitserland hebben gevlo
gen, Engelsche bommenwerpers waren,
heeft de Zwitsersche gezant te Londen op
dracht gekregen zeer ernstig de aandacht
van de regeering van Groot-Brittannië op
den ernst van deze schending der Zwit
sersche neutraliteit te vestigen en er op
De Berlijnsche correspondent van het
A.N.P. meldde gisterenAangaande den
toestand der vreemdelingen in Iran, die
uit Duitschland of uit de daarmede ver
bonden landen afkomstig zijn beschikt
men te Berlijn nog niet over officieele ge
gevens. Volgens betrouwbare inlichtingen
uit buitenlandsche bron evenwel zouden
de gezantschappen van de betreffende na
ties in Teheran gésloten moeten worden.
De in Iran levende Duitschers moeten
deels naar Britsch-Indië zijn gebracht om
daar geïnterneerd te worden, terwijl een
ander deel zelfs aan de bolsjewisten moet
zijn uitgeleverd
S.P.T. meldt uit TeheranVolgens be
richten uit het Sovjethoofdkwartier in
Iran zijn de ambtenaren in *t Noordelijke
deel van den Trans-Iranschen spoorweg tij
delijk door Sovjetpersoneel vervangen. Een
dergelijke maatregel zal spoedig ook in het
Zuidelijke deel van deze spoorlijn worden
getroffen, voor zoover dat niet reeds onder
Britsche controle staat
De Duitsche pers geeft in krasse
woordingen uiting aan haar verontwaar
diging over de huichelachtigheid van
Roosevelt die onder het mom van zijn
voorgewend streven om Amerika buiten
den oorlog te houden zijn land tegen den
wil der bevolking stap voor stap dichter
bij deze ramp brengt Zij geeselt de lange
rij provocaties, waaraan het Amerikaan
sche staatshoofd zich in woord en daad
heeft schuldig gemaakt.
Het „Zwölf Uhr Blatt”
ver men te Washington had kunnen na-
werden slechts eenige huizen beschadigd I
De luchtaanval op het hospitaal
van Gondar
Het agentschap Stefani spreekt een En
gelsche bewering tegen, dat de luchtaan-
T-1-U—A U-rT-—
September zou hebben plaats gehad, om
dat het gedeeltelijk als opslagplaats voor
levensmiddelen zou zijn gebruikt,
agentschap verklaart, dat dit een
draaiing der feiten is, waarmede de En-
gelschen de verantwoordelijkheid voor
den aanval op een hospitaal van zich af
wentelen willen. In het hospitaa} van Gon-
dar« heeft nooit een opslagplaats van le-
vensmiddelen of oorlogsmateriaal bestaan.
Britsche aanval op Duitsch
gebied
De Britsche luchtmacht heeft in den
afgeloopen nacht een aanval op Zuidwest-
Duitschland ondernomen. Brisant- en
brandbommen beschadigden woonhuizen
en doodden en verwonddfen verscheidene
burgers. Militaire of oorlogs-economische
schade is niet ontstaan. De afweer heeft
1 vliegtuig omlaaggehaald, voor zoover
Suez gebombardeerd
In den nacht van Donderdag op Vrijdag
President Roosevelt heeft gisterochtend
een bespreking gehad met de Amerikaan
sche delegatie, die naar Moskou zal rei
zen. Na dit onderhoud verklaarde de lei
der der delegatie, Harriman, dat men te
Moskou spoedig het vraagstuk der Ame
rikaansche leveranties aan de Sovjet-
Unie zal behandelen. Het programma der
hulpverleening zal in tijdsduur niet wor
den beperkt. Behalve Wladiwostok zal de
Periische Golf een zeer belangrijke weg
voor de leveranties worden.
Harriman deelde vervolgens mede, dat
de Amerikaansche delegatie eerst naar
Londen gaat om te onderhandelen met de
Engelschen onder leiding van lord Bea
verbrook. Hij verklaarde voorts, dat hij
als leider te Londen en Moskou de vraag
te berde zal brengen of Engeland van
zijn Amerikaansch materiaal iets aan de
Sovjet-Unie kan afstaan. Er zal een per
manente Amerikaansche staf onder lei-
ding van kolonel Faymonville, voormalig
militair attaché te Moskou, daar ter
plaatse blijven.
Cordell Hull heyft tegenover de pers
verklaard, dat de Amerikaansche delega
tie uiterlijk heden naar de Sovjethoofd
stad zal vertrekken. De minister voegde
hieraan toe, dat hij alle kernproblemen
tusschen de Vereenigde Staten en de
Sovjet-Unie reeds in hbt onderhoud met
ambassadeur Oemansky ter sprake had
gebracht.
Naar uit Washington verluidt, zal ook
Oemansky aan deze conferentie deel
nemen. In dit verband doen opnieuw ge
ruchten de ronde, volgens welke Oeman
sky, die in officieele en officieuze krin
gen te Washington niet zeer populair is.
In aansluiting op het Weermachtbericht
^ttneemt het D.N.B., dat het nieuwe
Soote succes der Duitsche duikbooten in
“et Noorden van den Atlantischen Oceaan
opnieuw bewijst, dat ook sterk beschermde
eonvooien niet veilig zijn voor een gecon-
oentreerden aanval van duikbooten. Be-
«ólve deze successen bij den aanval op
“en zeer groot convooi op weg van Ame-
J’ka naar Engeland, hebben ook duikboo-
in andere zeegebieden successen kun
nen melden, zoodat de totale tonnage van
schepen, waarvan igsteren het tot zin
gen brengen werd gemeld, 145.000 b.r.t. be
haagt.
Hetj
ver- l
Finland strijdt tot het einde
Een conferentie van vertegenwoordi
gers der Finsche arbeidersorganisaties te
Helsinki, waar minister Tanner een over
zicht gaf van de binnen- en buitenland
sche situatie, heeft Woensdag verklaard,
dat de vertegenwoordigers der arbeiders
er onwrikbaar op blijven staan, dat Fin
land’s strijd voor de vrijheid tot het einde
wordt gevoerd en dat zoowel aan Rijks
dag als aan regeerings- en oorlogsleiding
alle steun moet worden verleend.
Het DNB. meldt uit HelsinkiNaar
de Möskousche radio mededeelt, heeft de1*
volkscommissaris van buitenlandsche zaken
der Sovjet-Unie, Molotof, Woensdag den
Boelgaarschen gezant te Moskou, Strome-
nof, ontvangen en hem een scherp gesteld
protest van de Sovjet-regeering overhan
digd tegen de houding van de Boelgaar-
sche regeering, zooals deze den laatsten
tijd jegens de Sovjet-Unie is. Tenslotte
wijst de Sovjet-regeering de Boelgaarsche
regeering zeer scherp op de omstandig
heid, dat de houding van Boelgarije, h.i,
onvereenigbaar is met de normale, loyale
betrekkingen.
De Belijnsche bladen maken gewag van
het Sovjetprotest te Sofia en wijzen in
hun commentaren erop, dat de Moskousche
machthebbers klaarblijkelijk den indruk
van diplomatieke kracht hebben willen
wekken, welke echter met het oog op de
vernietigende nederlagen, dië zij in alle
sectoren van het front hebben geleden,
slechts als een belachelijke geste is te be
schouwen. De „Deutsche Allgemeine Ztg.”
spreekt van een loos dreigement van Mo
lotof.
De wnd. secretaris-generaal van het
departement van Financiën deelt het vol
gende mede
In de „Nederlandsche Staatscourant” van
1 September j.l. no. 169 is ter uitvoering
van het besluit op de Inkomstenbelasting
1941 opgenomen de eerste uitvoeringsbe
schikking Inkomstenbelasting-1941. Door
de hierin gegeven voorschriften worden
de bezwaren, die voordien verbonden
waren aan de invulling van vóór dien
reeds uitgereikte aangiftebiljetten, opge
heven. De voor den eersten September
uitgereikte biljetten dienen uiterlijk den
21sten September bij den inspecteur te
worden terugbezorgd.
val op het hospitaal van Gondar den 7en
y.'—'- v—i wijs mazen, zoo oesiu
met zijn bepaald en oorlogsschepen van jets anders doet dan
de as derhalve overal als tegenstanders waardoor hij met v
van Amerikaansche oorlogsschepen zul
I len worden beschouwd. _u
i ^brengen om het dan in „zijn avontuur” te
Inaar den aanval van een Duitsche duik
boot op een Amerikaansch oorlogsschip, j
gerept. Huli verwees daarvoor
■ninistori*. van marine met de DOCUIIlcniaUc
Verklaringen van Huil
Minister Huil heeft gisteren ten over
staan van periw'erttgenwoordigers, om
trent de „verdedigingswateren” van Roo
sevelt nog verklaard, dat er een „wereld
omvattende beweging is, die zich de ver»
overing van alle 'zeeën en continenten
ten doel stelt”. De krachten achter deze
beweging zullen zelf wel hun standpunt
nopens Roosevelts mededeeling bepalen,
aldus Huil. De verschillende door Huil
af gelegde verklaringen zijn door' een deel
der pers aldus uitgelegd, dat de verdedl-
gingszóne vrijwel onbegrensd is en de
zeven zeeën omvat-
De „New York Sun” schrijft, dat alle
Amerikaansche oorlogsschepen, voor zoo-
De Rijkscommissaris maakt bekend:
De commissaris-generaal voor de veilig
heid heeft zich opnieuw genoopt gezien
met de scherpste middelen energiek op te
treden tegen de volksparasieten, die een
behoorlijke levensmiddelen-voorziening
van het Nederlandsche volk stelselmatig
saboteeren. De Duitsche Sicherheitspolizei
heeft te Renkum in de provincie Gelder
land omvangrijke clandestiene slachtingen
opgespoord. De vier hoofdschuldigen zijn
naar een Duitsch concentratiekamp over
gebracht om daar te boeten voor hun mis
dadig optreden.
Dit zijn:
1) Hendrik Smaling, arbeider, Kerk
straat 100, Renkum.
2) Jan Nab. slager, Bennekomscheweg
70, Renkum.
3) Cornelius Johannes Henkelman,
schoenmaker, Kerkstraat 87, Renkum
4) Jan Rozenboom, arbeider, van Ingen-
weg 65, Renkum.
Verd. Smaling, heeft eind April van dit
jaar een schuur gehuurd van Henkelman
en in deze ruimte de runderen, die hij had
gekocht, door Nab laten slachten. Bij het
verhoor erkende hij, dat hij het besluit
had genomen door clandestiene slachtin
gen geld te verdienen.
Verdachte Nab, de slager, heeft in op
dracht van Smaling geslacht en deelgeno
men aan den verkoop van het vleesch.
Reeds in Februari 1941 werd hij door een
Nederlandsche instantie wegens clandes
tien slachten met een geldboete gestraft.
Verdachte Henkelman, de schoenma.
ker, heeft het slachtlokaal verhuurd. Hij
was van de gebeurtenissen op de hoogte,
want hij was zelf aanwezig bij vrijwel
alle slachtingen en heeft aantoonbaar
hiervan vrij groote hoeveelheden vleesch
betrokken en aan anderen verkocht. Het
vleesch werd op het terrein van Henkel
man bewaard, alvorens het werd verkocht.
Verdachte Rozenboom is opgetreden als
wederverkooper van het vleesch, afkom
stig van de clandestiene slachtingen, en
heeft het grootste deel hiervan verkocht.
Rozénboom heeft volgens zijn eigen me
dedeeling aan den sluikhandel deelgeno
men, om daardoor bijverdienste te krij
gen.
Hierbij moet nogmaals het ondermijnen-
de. optreden tegen de belangen des volks
van degenen, die ondanks alle waarschu
wingen uit louter winstbejag zich aan de
gemeenschap vergrijpen, aan de kaak
worden gesteld. Moge de hun opgelegde
straf opnieuw een waarschuwing zijn voor
allen, die de wet ontduiken en in hun'
gebrek aan verantwoordelijkheidsbesef
wagen de volksgemeenschap te benadee-
len.
Laten zij in het oog houden: men blijft
toeslaan.
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX WAGENSTRAAT 35 37
Bijkantoor: Scheveningen, Keizerstr. 319, Tel. 550310; Filialen: Rljswija
Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan
del H. E. G, Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. J.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There-
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. D. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
Het Rijkscommissariaat maakt bekend
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft, krachtens
artikel 1, vierde lid, van zijn Verordening
nummer 108/40 (vierde verordening over
bijzondere bestuursrechtelijke maatrege
len) eri van artikel 3 der verordening
nummer 130/41 over de leeftijdsgrens
van rechters, mr. E. Jellinghaus, presi
dent van het Gerechtshof te ’s-Gravenx
hage en mr. J. M. Jolles, president van
het Gerechtshof te Amsterdam, eervol uit
hun ambt ontslagen en gepensionneerd.
In zijn "hie^ reeds meer besproken
tjdio-rede over de voorgenomen wijzigin-
,en in ons onderwijs heeft de secretaris
generaal van het departement van Op
voeding, Wetenschap en Cultuurbescher
ming na het lagere onderwijs uitvoerig
2 hebben behandeld, ook het middelbaar
jiderwijs aangeroerd. Hij zeide daar
even „Wat het middelbaar onderwijs be
delt, ook dit zal in den loop van den
sli volgenden winter op de helling wor-
jen genomen De door de nieuwe uren
tabellen daarin aangebrachte wijzigingen
lijn daarvan een voorlooper en hebben
Je meest dringende verandering aange-
duid. Het ligt in de bedoeling, de plaats,
jet leerplan en de eindexamen-eischen
van alle vakken te herzien in den geest,
dien ik zooeven voor het lager onderwijs
schetste.” Welke deze geest is, hebben wij
ia vorige artikelen reeds doen uitkomen.
Hier wordt een onderwerp aangeroerd,
jat reeds sedert lang onze belangstelling
jeeft en waarover wij in vroeger jaren bij
jerhaling hebben geschreven. Want niet
minder dan het lager onderwijs heeft het
middelbare in den loop der jaren gerech
tigde aanleiding gegeven tot een critiek,
die in steeds breeder kringen is doorge
drongen en met steeds meer klem naar
vernieuwing op dit terrein deed vragen.
Wij hebben als grieven indertijd aange
geven: overlading eenerzijds, tekort an-
derzijds, hinken op meer dan één ge
dachte, onvoldoende differentiatie, gemis
aan oriëntatie ten aanzien van de prac-
tjjk des levens, te eenzijdige wetenschap
pelijkheid naast gebrek aan waarlijk we
tenschappelijke vorming, enz.
Het hier bedoelde onderwijs heeft n.L
geen gelijken tred gehouden met de in
versneld tempo verloopen ontwikkeling
joowel van de wetenschap als van het
maatschappelijke leven en de daaruit
voortvloeiende eischen voor het op
groeiende geslacht, alsmede de moeilijk
heid om de verstrekking vaYi een „alge-
meene” zooveel mogelijk „wetenschappe
lijke” ontwikkeling aan onze jonge men
schen te doen gepaard gaan met een zoo
degelijk mogelijke opleiding voor allerlei
ambten en beroepen, alsook de moeilijk;
heid om bij een beperkt aantal school
typen het onderwijs zooveel mogelijk te
doen ten goede komen aan jonge men
schen van zeer uiteenloopenijen aanleg en
vellicht nog méér» uiteenloópende maat
schappelijke bestemming. Als sprekend
voorbeeld hebben wij toenmaals gewezen
op de hoogere burgerschool met haar
naar aanleg en bestemming .zeer uiteen-,
loopende bevolking; een school, die naast
haar algemeen ontwikkelend onderwijs
ook den grondslag inoet léggen voor vele
zeer sterk uiteenloopende maatschappelij
ke' functies en die daarenboven een twee-
jl’éhtig karakter heeft, doordat zij tege
lijkertijd voor een deel voorbereidend
booger onderwijs moet zijn.
Ook voor het middelbare onderwijs
geldt de eisch, dat het niet uitsluitend
tf te zeer overwegend op de intellec-
aeele ontwikkeling moet zijn gericht,
klist in de levensjaren van de leerlingen
bij dit onderwijs is de lichamelijke ont
wikkeling van groote beteekenis, zoodat
ian de lichamelijke opvoeding van de
jongens en meisjes volle aandacht moet
lorden besteed. Wij herinneren ons in
dit verband de typeerende klacht van een
wder, die vroeg wat er van de» lichame
lijke opvoeding kan terecht Jcomen als
dé kinderen ’s morgéns en ’s middags op
school zitten na schooltijd allerlei huis
werk moeten maken, terwijl zij in de
lange Vacanties, waarin zij wèl tijd over
hebben, gewoonlijk zonder leiding zijn.
Op twee noodzakelijkheden vestigde deze
klacht de aandacht: beperking van het
huiswerk en opneming van de lichame
lijke opvoeding in het leerplan als een
integreerend en belangrijk deel er van.
Het betreft hier ook een groot gezond
heidsbelang, zoowel voor de leerlingen
individueel als voor ons volk in zijn
geheel.
De karaktervorming, de ontwikkeling
van de persoonlijkheid naar eigen aanleg
en vermogen, dient naast de intellectueele
en de lichamelijke opvoeding éen belang
rijke factor van het onderwijs te zijn,
zeker niet in de laatste plaats het mid
delbare onderwijs, dat genoten wordt in
een periode van het leven, waarin de
mensch bij uitstek vatbaar is voor mo
ttle, religieuze en kunstzinnige indruk
ken en gedachten.
Het betreft hier niet alleen een factor,
die van de grootste beteekenis is voor
het directe en het toekomstige levens
geluk van den individueelen mensch,
■naar ook het belang van de gemeen
schap, welke uit deze menschen wordt
opgebouwd, is hierbij ten nauwste be
trokken. Evenals bij het lager onderwijs
is de vraag van keuze en opleiding der
leerkrachten in dit verband een gewich
tig en moeilijk punt, dat' ongetwijfeld
evenzeer om verbetering vraagt als het
onderwijs zélf..
Reeds uit deze korte en zeker geens
zins volledige beschouwing kan men op-
>naken, hoe' breed en diep en vol moei
lijkheden hier het arbeidsveld is voor
hen, die zich geroepen gevoelen, het om
te ploegen en te bezaaien; maar óók: hoe
“oodzakelijk en dringend deze even
schoone als .zware arbeid in dienst der
gemeenschap is.
President Roosevelt heeft Donderdag
een onderhoud gehad met den Sovjet
ambassadeur Oemansky. International
News Service meldt hierover uit Wash
ington, dat Oemansky Roosevelt eeij. ver
zoek van Stalin om zoo spoedig mögelijke
levering van Amerikaansch oorlogstuig
heeft overhandigd. Stalin zou er daarbij
met nadruk op hebben gewezen, dat het
Sovjet-leger dringende behoefte heeft aan
materieele hulp. Van den spoed, waarmee
Amerika en Engeland dit leveren, hangt
de mogelijkheid van verderen bolsjewis-
tischen tegenstand af
Oe Sovjets ontevreden
Het D.N.B. meldt uit Boston, dat vol-
gens betrouwbare berichten Oemansky
aan Roosevelt heeft medegedeeld, dat
men in Moskou tot zeer verstrekkende
militaire maatregelen moet besluiten, in
dien het den Westelijken mogendheden
niet zou gelukken, de Sovjet-Unie
ri 'L- T'-
sche luchtaanvallen oj
kunnen een werkelijk 1
vervangen. De toestand aan de fronten
is buitengewoon critiek geworden, door
dat men in vertrouwen op een ontlas-
tingsactie van Engeland al het beschik-
.bare menschenmateriaal en alle uitrusting
,Jn den smeltkroes” heeft geworpen.
Door de insluiting van Leningrad en het
verlies van Kriwoirog zijn de belang
rijkste centra voor de wapening ver
loren gegaan, terwijl de productie van
het Donetzbekken zeer te lijden heeft ten
gevolge van de vernieling van den
Dnjepr-dam. Het industriegebied in den
Oeral en Siberië biedt geen voldoende
compensatie.
Tenslotte heeft aldus zegt men,
Oemansky er op gewezen, dat men zich
er onder deze omstandigheden niet over
mag verwonderen, wanneer door het uit-
blijveh van een energieke actie van En
geland in de Sovjet-Unie het gevoel veld
wint, dat men evenals in den vorigen
oorlog doop de Westelijke mogendheden
in den steek wordt gelaten.
Naar aanleiding hiervan schrijft de
„New York World Telegram”, dat het
feit, dat de Sovjetberichten vaak vaag
en met elkander in strijd zijn, Washing
ton zorg baart Men is echter ook be
zorgd over de toenemende ontevreden
heid van de Sovjets over de gebrekkige
Engelsch-Amerikaansche hulp. Ook Sta
lin heeft, aldus het blad, tegenover den
Britschen ambassadeur, Cripps, den toe
stand ernstig genoemd en de mogelijkheid
van „zekere militaire maatregelen” aan-
gekondigd voor hel geval, dat geen groo-
tere en snellere hulp wordt verleend.
de Amerikaansche „verdedigingszónes”.
Zijn woorden beteekenen, dat de Ame-
Talrijke branden ontstonden in pakhuizen rikaansche regeering zich het recht voor
behoudt te bepalen, waar deze verdedi-
gingszênes liggen Dientengevolge wordt
levendig gediscuteerd over de vraag of
de Vereenigde Staten thans eonvooien tot
aan de Britsche èilanden zullen zenden
en of eveneens de schepen op de route
door de Roode Zee escorte zullen krij
gen. Voorts wenscht men te weten, of ook
de wateren yondom Japan bij deze zónes
behooren, daar de leveringén aan de
Sovjet-Unie hierlangs komen.
Het D.N.B. meldt uit New York Bijna
Se geheele pers publiceert in den geest
£an Roosevelt’s oorlogspropaganda een
bericht van het ministerie van buiten
landsche zaken, als zou de Amerikaansche
Waehtboot „Montana’1’ (1700 ton), die on-
Ser Panameesche vlag voer, tot zinken
*‘jn gebracht. Dit geschiedt onder reus-
a^htige koppen en met dienovereenkom
stige commentaren.
Japan in de rede van Roosevelt niet werd
genoemd, beteekende, dat overeenstem- De Duitsche schrijver Werner Picht
ming met Japan aanstaande was. Huil j heeft een serie publicaties opgezet, welke
anwoordde, dat geen nieuw stadium wa» 'n hoofdzaak documenten bevatten, waar-
ingetreden. in de herinnering -wordt samengevat aan
In antwoord öp vragen, hoe het stond I
roet versterkte hulp voor de Sovjet-Unie, I
verklaarde de minister slechts^ dat de I der Wehrmacht gibt bekannt”
Amerikaansche regeering alles deed wai- -
binnen het menschelijke vermogen ligt.
- - i Associated Press schrijft, dat Huil zich
hebben Duitsche gevechtsvliegtuigen Suez mef Opzet vaag heeft uitgelaten, omtrent
ow» HP crrnnTP nnvom nctn 11 boe Dnrf -
Van 15 regels 1.75. Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct, daarna iedere regel
meer 50 ct- Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 et
Incasso binnen de stad 5 cent, buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 Ct; Dienstaanbiedingen 75 ct
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer.
gaan, bevel hebben gekregen de oorlogs-
troffen worden, tot zinken te brengen. Al i belang hebben, deze Roosevelt doet het
heeft Roosevelt Donderdag ook slechts voorkomen, alsof hij en zijn land worden
gesproken van wateren, die de Vereenigde l bedreigd, alsof hij .bij de uitvaardiging
Staten voor hun defensie belangrijk ach- I van dergelijke instructies zich nog in
ten, gisteren is toch uit nasporingen ge- het defensief bevindt.
bleken aldus het blad, dat de grenzen jn werkelijkheid kan Roosevelt niemand
van deze verdedigingszone geografisch j wijs maken, zoo besluit de Diplo, dat hij
u incidenten zoeken,
vervalsching van de
feiten het Amerikaansche volk in een toe
stand van opwinding hoopt te kunnen
conferentie te Washington ondervraagd kunnen storten.
waarvan president Roosevelt in zijn radio
rede heeft l
naar het ministerie van marine met de
opmerking, dat hij niet op de hoogte was.
Voorts vroeg men Huil, of het feit, dat j
Japan in de rede van Roosevelt niet werd
genoemd, beteekende, dat overéenstem-
anwoordde. dat geen nieuw stadium wac 'n hoofdzaak documenten bevatten, waar-
J" ’■*-1-----3
de achtereenvolgende Duitsche overwin
ningen in Polen, Noorwegen en het Wes
ten. Onder den titel: „Das Oberkommando
beschreef
hij in dien vorm destijds den September-
veldtocht 1939, daarna volgde ..Der Feld-
zug in Norwegen”
Zijn jongste werk
die op 10 Mei 1940 begon en ongeveer zes
Weken later eindigde met de capitulatie
van het Fransche leger, nadat tevoren
reeds de Nederlandsche en Belgische
legers de wapenen hadden neergelegd en
de Engelsche troepen van het vasteland
waren verdreven. De schrijver geeft van
dag tot dag het Duitsche weermachtbe
richt en laat daarop steeds de persstem
men volgen uit Frankrijk, Engeland, Ame
rika en andere landen, waarbij inzonder
heid aandacht is besteed aan de wijze,
waarop de Britten en Franschen meenden
de bevolking te moeten informeeren over
den stand van zaken aan het front
De tegenstelling tusschen de feiten,
welke het Oberkommando Wehrmacht
meldde, en de berichten in de vijandelijke
pers is frappant. Niet zonder ironie stelt
Wemer Picht dit vast.
De officieele berichtgeving in de vijan
delijke landen en de eigen mededelingen
der correspondenten hadden de klaarblij
kelijke bedoeling de zorgelijke werkelijk
heid en weldra de komende catastrophe
voor het publiek verborgen te houden. Zoo
werd een valsche illusie gekweekt, die on
afwendbaar naar een harde ontnuchtering
moest voeren.
De desorganisatie in het Fransche pers
wezen maakte het den schrijver niet ge
makkelijk zich, naarmate de veldtocht
vorderde, en geleidelijk grootere gebieden
aan ,de controle der Franschen ontvielen,
van 'de noodige gegevens te voorzien. Ook
bleek hem, dat de vertraging in de be
richtgeving der Franschen onjuiste da-
tumvermeldingen deed ontstaan.
Een aantal door de Duitsche troepen
achterhaalde documenten vullen het ma
teriaal van den schrijver aan.
Aan het boekje is een kaart toegevoegd
waarin een beeld wordt gegeven van het
verloop vën den veldtocht in het Westen.