de Krim
De opmarsch op
No. 18031.
Zaterdag 1 November.
Nederlandsche Arbeids
dienst
VERDUISTEREN
Nieuwe hoeveelheden
vijandehjk oorlogsmate-
rieel buitgemaakt
Distributie van cacao
poeder
Wijzigingen in de distri
butie van schoenen
Meldt
STADTTHEATER VAN
BOCHUM
u ter keuring
Oproep
Op wacht
de
Gerhart Hauptmann’s
Florian Geyer”
Vergeefsche bolsjewistische
tegenaanvallen
BOERENRECHT EN BOEREN
PLICHT
Dakvensters en bovenlichten
vereischen bij de verduistering
bijzondere zorg.
Aanvang van den diensttijd
8 December 1941
Telefoon 116300 (zeven lijnen) - Giro No. 12500
Telegram van den Rijkscommissaris
aan Dr. Gerhart Hauptmann
Vijftig gram per vier weken voor
kinderen beneden 14 jaar
De positie van de Sovjet
Zwarte Zee-vloot
»Das Reich” ziet 3 redenen voor
bolsjewistische ineenstorting
HAAGSCHE
COlIRAN
FK1JS DEZER COURANT:
PRIJS DER ADVERTENTIÊN:
zijn
Berlijn
Na afloop hiervan bemiddeling voor arbeid
in Nederland
in
en
Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode’’.
„Koloniaal Bijblad en „Letterkundig Bijblad" ƒ3.15. Franco per post met Mode
blad 4.20 zonder Modeblad f 3.95. Buitenland 9.45. Landen waarop het
verlaagd intern drukwerk-pogttarief van toepassing is 7.35 p. kw Bij postkantoren
tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen Afz nummers 5 ct., fr. p. post 10 ct
Belangrijke uitvoering onder prof,
dr. Saladin Schmitt
In
zijn
5 bedrijven
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX: WAGENSTRAAT 35-37
Bijkantoor: Scheveningen. Keizerstr. 31», Tel. 950310; Filialen: Rijswijk
Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan
del H. E, G. Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. J
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There-
siastr. 108a. Tel 772444: Boekh. E. O Couvée. van Hovtemastr 66. Tel 721187
geb.)
Donderdag 13 November 1941: Enkhui-
zen: gemeentehuis.
Vrijdag 14 November 1941: Bolsward:
gebouw Wipstraat.
Ieder die wordt goedgekeurd en overi
gens aan de te stellen eischen voldoet,
wordt op 8 December 1941 opgeroepen om
gedurende 5) maand in den Nederland-
schen Arbeidsdienst te dienen.
Na beëindiging van den diensttijd van
5j maand kan de vrijwilliger bij gebleken
geschiktheid in aanmerking komen voor
een van de drie volgende groepen: a. op
leiding tot kader; b. vrijwillig nadienen ge
durende nader te bepalen tijd; c. na eer
vol ontslag voorkeur bij arbeidsbemidde
ling in Nederland.
Rijkscommissaris, Rijksminister Seyss-
Inquart heeft aan dr. Gerhart Haupt
mann, te Agnetendorf, het volgende
telegram gezonden: „Zeer geachte Heer
Hauptmann, Gistermiddag is uw Florian
Geyer” in den Haag door de „Bochumer
Bühne” opgevoerd. Het werk, zoowel als
de opvoering, vormden een grootsche de
monstratie van Duitsche kunst. Het speet
mij hartelijk, dat gij niet aanwezig kon
zijn. Met mijn beste wenschen voor uw
welzijn en eerbiedige groeten aan uw
echtgenoote, w.g. Seyss-Inquart, Reichs-
minister.”
Sovjet.Unie noodigt Engeland
uit den oorlog te verklaren aan
Finland. Roemenië en Hongarije
De politieke correspondent van de „Dai
ly Express” meldt, dat de Sovjetregeering
de Britsche regeering heeft uitgenoodigd
om den oorlog te verklaren aan Finland,
Roemenië en Hongarije. Het blad wijst er
in dit verband op, dat de diplomatieke be
trekkingen met al deze drie landen reeds
zijn verbroken en. dat ’n oorlogsverklaring
derhalve practisch geen verschil zou uit-
maken. De bolsjewistische staatsleiders
hebben echter met grooten nadruk hun
verzoek ingediend, aangezien zij de groot
ste beteekenis hechten aan een formeele
daad van dezen aard. Het blad geeft ten
slotte de opvatting te kennen, dat het En-
gelsche kabinet, voordat het een beslis
sing zal nemen, met de Vereenigde Staten
overleg zal plegen.
(Zie verder le blad. pag. 2.)
de herziene regeling, die thans gepubli
ceerd wordt, een nieuw bewijs. Want al
krijgt men, bij oppervlakkige lezing den
uk, dat het alleen maar weer „erger"
geworden is, inderdaad zal het resultaat
zijn, dat beter dan tot dusver gezorgd kan
rden, dat de bonnen worden uilgereikt
aan hen, die er werkelijk aanspraak op
mogen maken. Het heeft geen zin de zaken
beter voor te stellen dan ze zijn. Er is
te weinig schoeisel om ieder, die best een
jaar kan gebruiken, een paar te verstrek-
;en. Slechts zij, die beslist geen schoenen
hebben, die nog te gebruiken zijn, zullen
'geleidelijk geholpen kunnen worden.
Degene, die een juist begrip van de
omstandigheden heeft, zal het kunnen toe
juichen, dat ook ten aanzien van schoeisel
de touwtjes strak zijn aangehaald.
EEN RANTSOEN-BON AARDAPPELEN
GEEFT RECHT OP 3} KILOGRAM
De secr-generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt be
kend met betrekking tot de distributie
van aardappelenTengevolge van het feit,
dat de met „A” gemerkte bonnen van de
aardappelkaarten „U" recht geven op het
koopen van If k.g. aardapplen per bon, is
de onjuiste opvatting ontstaan, als zou
een rantsoen aardappelen eveneens IJ k.g.
bedragen. Een rantsoen aardappelen om
vat evenwel 3| k.g. Bij afgifte van de
met een rantsoen aardappelen gemerkte
bonnen dienen dan ook 3J k.g. aardap
pelen per bon te worden afgeleverd.
O Ovl C* CX U 4-JViLXs-lX L/LlUv V vdt x—vz j
toelichting op bovenstaanden maatregel. .VlaardingenSchiedamscheweg 12 (volks-
Toelichting
Uiteraard dienen wij zuinig te zijn
met den voorraad schoeisel, zoodat helaeen
eisch is, dat dit uitsluitend wordt gedistri
bueerd onder hen, die er werkelijk be
hoefte aan hebben.
Dat de te distribueeren hoeveelheid ge
ring is, weet iedereen, maar toch heeft
niet ieder het juiste begrip ervan. Dat de
distributie rechtvaardig moet zijn, wordt
erkend, doch de juiste consequenties daar
van worden, indien het hun persoonlijk
aarigaat, dikwijls minder juist aangevoeld.
Sommigen, die afgaan op den indruk dien
de étalages der schoenwinkels maken, ver
onderstellen, dat er eigenlijk nog meer dan
genoeg is. Natuurlijk is dit dwaasheid,
want dan zouden de distributieautoriteiten,
die de magazijnvoorraden kennen, er toch
werkelijk niet zooveel zorg en moeite voor
over hebben om een dusdanige regeling te
treffen, dat alleen, in de dringendste ge
vallen wordt voorzien.
Of het dan zoo moeilijk is, een dergelijke
regeling te treffen?
De secr.-generaal van het departement
van Handel, Nijverheid en Scheepvaart
maakt inzake de distributie van schoenen
het volgende bekend. Het is noodzakelijk
gebleken, om in de voor schoenen gelden
de distributieregeling met ingang van
heden eenige wijzigingen aan te brengen.
In de eerste plaats zijn de vrijstellingen
van de bepalingen, der distributieregeling
komen te vervallen, welke tot dusverre
golden ten aanzien van 1, babyschoeisel;
2. pantoffels met een cosy zool en boven
werk van stof; 3. rubberbadschoenen; 4.
klompsokken; 5. schoenen, welke door of
namens den directeur van het Rijksbureau
voor huiden en lederwaren gestempeld
met de woorden „afgekeurd schoeisel
R.H.L.”; 6. alle schoeisel, waaraan geen
leder of rubber, noch afval hiervan is
verwerkt; 7. strandsandalen met houten
zool en een boventuig van ten hoogste vijf
lederen riempjes; 8. spikes, raceschoenen
voor wielrenners, boksschoenen en korf-
balschoenen.
Alle bovenstaande soorten schoenen mo
gen derhalve met ingang van 1 November
1941 niet meer zonder bon worden gekocht
verkocht en afgeleverd. Met ingang van
heden mogen uitsluitend de navolgende
soorten schoenen nog zonder bon worden
gekocht, verkocht en afgeleverd.
Schoeisel, hetwelk gestempeld is met de
woorden afgekeurd schoeisel R.H.L. voor
zoover hieraan geen leer is verwerkt, z.g.
slap babyschoeisel, waaraan geen leder
of rubber ft verwerkt, tot en met maat 23
en rubberoverschoenen.
Wat op bon 2 kan worden
gekocht
Voorts is, eveneens met ingang van
1 November 1941 een belangrijke wijzi
ging aangebracht in de soorten schoenen,
welke op bon 2 kunnen worden gekocht
Dit is nog slechts toegestaan ten aanzien
van 1. alle schoeisel, waaraan geen leder
of rubber is verwerkt; 2. gymnastiek
schoenen en tennisschoenen; 3. rubber-
kinderkaplaarsjes; 4. klompsokken; 5.
strandsandalen met een houten zool en
een boventuig van ten hoogste vijf lederen
riempjes, welke niet breeder mogen zijn
dan 1.J c.m.; 6. schoenen, welke door of
namens den directeur van het Rijks
bureau voor huiden en leder zijn gestem
peld met de woorden „afgekeurd schoei
sel R.H.L.” en voor zoover hieraan leder
is verwerkt.
3. De Duitsche troepen hebben tot
dusver meer dan 1.5 millioen vierkante
km. van het land bezet, waarop meer
dan een derde van de bolsjewistische be
volking woont. Voorts bevindt zich verre
weg het grootste deel van de industrie
van de Sovjet-Unie of wel in Duitsche
hand, of wel wordt, zooals Moskou en
Leningrad, rechtstreeks bedreigd.
Dit zijn de 3 redenen voor de onver
mijdelijke bolsjewistische ineenstorting,
zoo vervolgt het blad. Aan de bewerin
gen van de bolsjewieken, dat zij bezig
zijn om machines en fabriekèn uit het
Donetzgebied en andere deelen des lands
naar den Oeral te verplaatsen, kunnen
wij geen enkele beteekenis hechten.
Vele moeilijkheden te overwinnen
De ambtenaren van den distributiedienst
kunnen daarover een boekje opendoen
Op zichzelf is het al ontzettend ingewik
keld om'de tallooze soorten schoeisel, uit
allerlei materialen vervaardigd, in te
deelen in categorieën, die geen ruimte
laten voor twijfelgevallen. Men bedenke
maar eens hoe moeilijk destijds de grens
te trekken was tusschen zomer- en winter-
schoenen en hoe lastig thans nog uit te
maken is, wat wandel- en wat werkschoe
nen zijn. Daarbij komt dan nog, dat het
publiek erg listig is in het bemachtigen
van een schoenenbon. Dus moeten de amb
tenaren, al hun menschenkennis te baat
nemen, om met het karig aantal schoenen
bonnen zóó te woekeren, dat zij, die er het
hardst aan toe zijn, het eerst in aanmer
king komen, en dat niet de brutaalsten er
mee gaan strijken. Desondanks is het prac
tisch onmogelijk, de distributie vari schoe
nen, die nu eenmaal niet, zooals suiker,
per pond verkocht kunnen worden, zoo te
verdeelen, dat iedereen tevreden is.
Schoenen voor wie er inderdaad
aanspraak op kan maken.
Men is er echter voortdurend op be
dacht, de distributiebepalingen zoo doel
treffend mogelijk te maken. Hiervan is
Van 15 regels 1.75 Iedere regel meer tot 10 regels 45 Ct., daarna iedere regel
meer 50 ct Reclames 95 ct per regel Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct
Incasso binnen de stad 5 cent, buiten de stad volgens oosttarief - Hij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct.; Dienstaanbiedingen 7S ct.
Advertentiën waarin voorkomt ^Brieven aan het bureau van dit niad’ jo ct. meer.
Toelichting
Het is voor hen, die de distributie moe
ten regelen, heel wat prettiger, eens wat
royaler te kunnen zijn, en een kleine trac-
tatie beschikbaar te stellen. Ook dat moet
vaak mondjesmaat geschieden. Toch zal
menige moeder het op prijs stellen, dat zij
voor haar kinderen binnenkort wat cacao
poeder met suiker vermengd, kan krijgen.
Het is natuurlijk jammer-, dat niet aan een
ieder een rantsoen cacaopoeder kan wor
den toegewezen. Doch het is reeds ver
heugend. dat aan de kinderen wat kan
worden verstrekt.
Huispantoffels
Voorts zullen huispantoffels, onver
schillig uit welk materiaal vervaardigd
in het vervolg slechts mogen worden ver
kocht op bonnen 2, waarop het woord
„huispantoffels” is vermeld Vanzelfspre
kend mag op deze bonnen geen enkele
andere soort schoenen dan huispantoffels
worden aangeschaft
Alle soorten schoenen, welke niet vol
gens het bovenstaande op bon 2 of zon
der bon kunnen worden gekocht, zijn met
ingang van 1 November 1941 uitsluitend
op bon 1 verkrijgbaar. Derhalve mogen
op schoenen-bonnen 2, welke vóór 1 No
vember zijn uitgereikt uitsluitend de in
bovenstaande lijst opgenomen soorten
schoenen worden gekocht, zoodat deze
bonnen na 1 November 1941 geen recht
meer geven op het koopen van de voor
1 November 1941 op bon 2 verkrijgbare
soorten schoenen.
van de Sovjet-
Stalin
Wjasma en
t.w.
Bij de achtervolging van den verslagen
en wijkenden vijand hebben de Duitsche
troepen op de Krim nog meer vijande
lijk oorlogsmateriaal buitgemaakt. In de
gevechten van 29 October werden 17
zware stukken geschut veroverd. In de
gevechten om de landengte van Perekop
werden bovendien 150 granaatwerpers
en 850 zware machinegeweren buitge
maakt.
Ondanks zeer zware verliezen hebben
de bolsjewieken op 29 en 30 October
tevergeefs getracht het oprukken der
Duitsche troepen in den centralen sector
door tegenaanvallen op te houden. Sov
jettroepenconcentraties, waarschijnlijk ge
reed gehouden voor den aanval, werden
door het vuur der Duitsche artillerie met
goede uitwerking bestreden en uiteen ge
slagen.
In het industriegebied van het Donetz-
bekken rukten de Duitsche troepen met
succes op. Talrijke belangrijke industfiee-
le installaties werden na tegenstand van
de Sovjets die hier en daar zeer hard
nekkig was, veroverd.
In den Noordelijken sector hebben de
bolsjewieken getracht een door de Duit
sche troepen ingenomen bruggehoofd te
heroveren. Hun herhaalde aanvallen gin
gen te niet door het vuur van de Duit
sche machinegeweren, waarin de bolsje
wieken bij honderden sneuvelden.
Verbitterde stemming in
Leningrad
Tijdens de uitvalpoging van een bolsje
wistisch bataljon uit Leningrad werd een
gewonde onderluitenant gevangen ge
nomen. Hij was zoo uitgeput, dat hij nog
uren na zijn gevangenneming op geen
der hem gestelde vragen kon antwoor
den. Pas later deelde hij mede, dat Le-
Voor vrijwillige dienstneming bij den
Nederlandschen Arbeidsdienst zal op on
dervermelde plaatsen en data, telkens tus
schen 9 en 15 uur gelegenheid zijn voor
keuring voor vrijwillige dienstneming.
Iedere jongeman, die aan de volgende
voorwaarden voldoet, kan zich naar de
diehtstbij gelegen keuringsplaats begeven
en zich aanmelden bij den voorzitter van
den Keuringsraad. Reiskosten voor de
heen en terugreis worden vergoed. Het is
aan te bevelen een broodmaaltijd mede te
brengen. Gegadigden moeten aan de vol
gende voorwaarden voldoen: a) Nederlan
der zijn; b: niet jonger dan 17 en niet
ouder dan 23 jaar zijn; c) ongehuwd xijn;
dj voor zoover minderjarig, in het bezit
zijn van een bewijs van toestemming van
een hunner ouders, hun voogd of verzor
ger. Meldt u ter keuring aan!
Maandag 3 November 1941: Heerenveen:
Crackstraat 6 (schouwburgzaal); Hilver
sum: Spoorstraat 1 (voorm. dienstgeb.);
Heerlen: Esschenerweg 25a, centr. werk
plaats.
Dinsdag 4 November 1941: Zwolle, Blij-
markt 25; Amersfoort: Koningsstraat 80,
school nr. 3; Roermond: Lindanusstraat 5,
Christoffelhuis.
Woensdag 5 November 1941: Emmen:
Markt, hotel Groothuis; Utrecht: Draaiweg
29, gouverneurschool; Tilburg: Langeschijf-
straat 66, geo. publieke werken.
Donderdag 6 November 1941: Almelo:
Oude Kloosierweg 1; Haarlem: Gasthuis
straat 32, geb. de Doelen.
Donderdag en Vrijdag. 6 en 7 Novem
ber 194f: Rotterdam, Oranjeboomstr. 109.
Vrijdag 7 November 1941: Deventer:
Kooster 5, geb. het KloosterGouda:
Oost haven 50. geb. gem. consultatiegeb.
Zaterdag 8 November 1941: Winterswijk:
Heytsma Mullierweg 20, school M.
Maandag 10 November 1941: ’s-Herto-
genbosch: stadhuis Markt.
Maandag en Dinsdag 10 en 11 Novem
ber 1941: Den Haag: Huygenspark 23,
Dinsdag 11 November 1941: Arnhem:
Menthenstraat 12 Bergen op Zoopi: „Holl.
Tuin” Huybergschestraat 14.
Woensdag 12 November 1941Nijmegen:
Ridderstraat 14- Leiden: Oude Vest 25;
De secr.generaal van het departement
van Landbouw en Visscherij maakt be
kend. dat met ingang van Zondag 2 No
vember een aanvang gemaakt zal worden
met de distributie van cacaopoeder. In
het algemeen zal de distributie van cacao
poeder als volgt geregeld zijnPer pe
riode van vier weken wordt een rantsoen
van 50 gram cacaopoeder vermengd met
suiker, beschikbaar gesteld aan kinderen
beneden 14 jaar. Gedurende de eerste
week van deze periode kunnen de consu
menten de bonnen inleveren, gedurende
de tweede week bevoorraden de detail
listen zich en gedurende de derde en
vierde week wordt de cacaopoeder afge
leverd aan hen die daarvoor bonnen heb
ben afgegeven. Voor het geval de cacao
poeder vermengd is met andere produc
ten, bijv, suiker, bedraagt het rantsoen
een hoeveelheid, welke 50 gr. cacaopoe
der bevat.
Het in distributie te brengen product
zal bestaan uit sterk ontvette cacaopoe
der, vermengd met suiker in een ver
houding van 50 gr. cacao met 100 gr sui
ker. Elke bon van de cacaokaart geeft
derhalve recht op het koopen van 150 gr.
cacao met suiker. Aangezien echter bij
den handel nog een voorraad poeder aan
wezig is, welke niet of slechts gedeelte
lijk ontvet is, zullen de consumenten in
den beginne voor een deel nog volvette
of magere, d.i. slechts in beperkte mate
ontvette poeder kunnen verkrijgen. Ook
deze volvette en magere cacaopoeder
wordt volgens de boven aangegeven ge
wichtsverhouding met suiker vermengd
De prijs van het product zal, onverschil
lig of het volvette, magere of sterk ont
vette cacao betreft, 0.25 per rantsoen,
d.i. dus 0.25 per hoeveelheid van 150
gram, inhoudende 50 gr. cacao en 100 gr
suiker, bedragen.
Eerste distributie-periode van
229 November
Gedurende dé eerste distnbütieperiode
van vier weken, welke aanvangt op
Zondag 2 November, en eindigt op Zater
dag 29 November zal de met „een rant
soen cacao, eerste periode” gemerkte bon
van de cacaokaart, welke kaart destijds
werd uitgereikt aan personen, die op 1
Februari 1941 den leeftijd van 14 jaar
nog niet hadden bereikt, recht geven op
het koopen van 50 gr. cacaopoeder, ver
mengd met 100 gr. suiker. In verband
met het feit, dat de winkeliers geen
voorschot cacaopoeder zullen ontvangen,
is bepaald, dat gedurende het tijdvak van
2 tot en met 15 November a.s. geen
cacaopoeder op de bonnen aan het pu
bliek mag worden af geleverd.
Gedurende de eerste week van dat
tijdvak, dus van 2 tot en met 8 Novem
ber a.s. kunnen de consumenten de
bonnen, welke recht geven op het koopen
van cacaopoeder, bij den winkelier in
leveren, waarvoor zij dan een ontvangst-
bewijsje kunnen vragen. De winkelier
moet de in ontvangst genomen bonnen in
het tijdvak van 10 tot en met 14 Novem
ber bij den plaatselijken distributiedienst
inleveren ter verkrijging van toewijzin
gen, waarop cacaopoeder bij den gros
sier kan worden betrokken. Eerst in het
tijdvak van 16 tot en met 29 November
mogen de winkeliers dan aan hun klanten
die daarvoor bonnen hebben afgegeven,
de cacaopoeder afleveren.
De aandacht wordt er op gevestigd,
dat op de bonnen, welke na 8 November
a.s. bij de winkeliers worden ingeleverd,
eerst in de volgende distributieperiode,
dus na 14 December cacaopoeder mag
worden afgeleverd.
Hotels, café's, restaurants, cantines e.d.
zullen niet voor toewijzingen of losse
bonnen voor cacaopoeder in aanmerking
komen.
Heden: v. 6.12 u. nam. tol 8.37 u.
v.m. Morgen: v. 6.10 u. nam. tot
8.38 u. v.m.
Maan: 1 Nov. op 5.30 nam 2 Nov.
onder 6.35 uur v.m. op 5.53 nam.
3 Nov. onder 7.38 uur v.m. op 6.18
uur nam.
Nachtdienst DOKTERS: Tusscnen
10 u. n.m. en 7 u. v.m.: No. 394920.
Ziekenfonasieden de Volharding.
No. 116364: zg. Stadsnatiënten No.49
In een plaats in het Oosten van ons
land is een zg. kabelwacht ingesteld.
Onverantwoordelijke Nederlanders, aan
getast door de berüchte Engelsche
ziekte meenden door het vernielen van
kabels’, de Duitsche overwinningen te
kunnen veranderen in Engelsche zege,
pralen Het eenige resultaat is, dat de
burgers der stad op wacht worden gezet
bij de kabels om deze te beschermen
tegen verdere aanslagen van verdwaasde
landgenooten. In een plaats in het Oosten
van Europa staan ook Nederlanders op
wacht Neen, niet op „kabelwacht” want
deze landgenooten vormen een zeer
groot contrast met de „dapperen”, die,
plaats van de wapenen op te nemen
den strijd aan te binden tegen het
bolsjewisme, zich onledig houden met het
plegen van sabotagedaden. Deze landge
nooten daar in het Oosten van Europa,
wapenbroeders van de zegevierende
Duitsche soldaten, zijn van een ander,
beter gehalte, het zijn 1 -
nationaal-socialisten van de daad, goede
vaderlanders, kerels uit eén stuk, die
geleerd hebben zich in te zetten voor de
groote idee, zelfs al riskeeren zij daar,
mede hun leven. Die landgenooten daar
in he Oosten, zij geven het voorbeeld en
indien u werkelijk uw vaderland lief
hebt betrekt dan. evenals zij, de wacht
in het Oosten. Help dan mede het com
munisme vernietigen, strijdt dan met
Duitschland tegen het bolsjewisme. meldt
u dan aan en treedt in de gelederen van
het Vrijwilligerslegioen Nederland, Ko
ninginnegracht 22 te den Haag.
De thans bij verordening van den
Rijkscommissaris gestichte Nederlandsche
Landstand beteekent in de eerste plaats
erkenning en waardeering van den
Nederlandschen boer dit begrip in den
wijdsten zin genomen en van zijn ar
beid voor de volksgemeenschap. Het is
een feit, dat die erkenning en waardee
ring in den loop der tijden zijn afgeno
men naarmate het aantal en de omvang
der steden toenam en een steeds grooter
deel van de bevolking het verband met
de plattelanders geheel of grootendeels
verloor. De stedeling is, in zelfoverschat
ting en eenzijdigheid op dit punt, maar
al te licht geneigd om in den boer een
cultureel ietwat achterlijken mensch te
zien en diens eigenaardigheden meer of
minder te bespotten. Zeer ten onrechte.
Wij hebben er reeds vroeger op gewezen,
dat hij, die het voorrecht heeft gehad
onder boeren te leven of nauw met hen
in aanraking te komen, zeer wel weet, dat
de gemiddelde boer in intelligentie, ken
nis en kunde geenszins bij den gemid
delden stedeling ten achter staat, doch
hem dikwijls overtreft, terwijl de eigen
aardigheden, uiterlijke en innerlijke,
waarover de stedeling zich vaak vroolijk
maakt, inderdaad naar de eigenlijke
beteekenis van het woord de manifes
tatie zijn van den eigen aard van het
boerenvolk, welke aard, ondanks steeds
nauwer geworden aanraking met het
stedelijke leven tengevolge vooral van
de groote verkeersverbeteringen, zich ge
lukkig wat het essentieele betreft vrijwel
heeft gehandhaafd.
Ook de waardeering van den arbeid
van den boer laat bij den stedeling veel
al te wenschen over, als gevolg van het
gebrek aan belangstelling ervoor, welk
gebrek weer voortvloeit uit onvoldoende
kennis en onvoldoend nadenken. Daarom
is het zoo uitstekend, als onze jonge
menschen, knapen en meisjes, in de va-
cantie naar buiten gaan om het leven
van den boer mee te maken en zijn werk
te verlichten. Daardoor immers leert het
opgroeiande geslacht, dat straks zelf
standig in het leven komt te staan, niet
slechts den boer, de boerin, hun kinderen
en de landarbeiders kennen in hun eigen
typische en vaak zoo imponeerende om
geving. maar het krijgt ook inzicht in
den aard van den veelzijdjgen en zwaren
arbeid van deze menschen en in de over
wegende beteekenis, welke deze arbeid
heeft voor het bestaan van heel het volk. nFngraFzijn^voUcom^^ ‘vernietiging* tege-
Den Nederlandschen boer de eer en dc -
rechten te geven en te waarborgen, die
hem krachtens zijn plaats in de samen
leving, de historische wording van zijn
stand en zijn groote belang voor het ge-
heele volksleven toekornen, is een .voor
naam deel van de taak van den Land
stand, die een van alle politieke of an
dere beperkingen vrije samenvatting be-
oogt van het geheele landvolk in den
breedsten zin, van den grondbezitter tot
den landarbeider, met behoud en op
neming van de bestaande organisaties op
dit gebied. Hij geeft den boer medezeg
genschap naast en in «samenwerking met
de noodzakelijke staatsbemoeiing, be
schermt en steunt hem, zorgt, dat „bet
boerenland in boerenhand” blijft of komt
en dit land aan de beste bewerkers wordt
toevertrouwd. Hij strekt zijn zorgen uit
ook over de vrouwen en de jeugd, over
vakopleiding en ontwikkeling. Men wil
een gezonden, krachtigen en gelukkigen
Nederlandschen boerenstand, levend en
werkend naar den eigen historisch ge-
groeiden en sterken aard, met eigen
rechten, als kern van het Nederlandsche
V°Doch ook hier gaan, als steeds de
rechten gepaard met plichten. De Land-
stand wil den boer op zijn beurt door
dringen van zijn groote beteekenis en
Verantwoordelijkheid voor het leven van
het gansche volk. Ook hier geldt, dat het
belang van het geheel uitgaat boven dat
van de deelen en het ieders plicht is, op
de plaats, waarop hij is gesteld, de ge-
meenschap te dienen. Zoo behoort dan
ook de volle medewerking van den boer
aan de voedselvoorziening tot de belang
rijkste taken van den Landstand, een
taak, die in dezen oorlogstijd dubbel ge
wicht heeft, doch ook in vredestijd van
het hoogste belang is. De Landstand heeft
dus de tweeledige doelstelling: den Neder
landschen boer te verheffen, zijn rechten te
waarborgen en hem te steunen, én den
arbeid van dien boer, die immers als
landbouwer, veefokker, tuinder reeds
een zoo vooraanstaande plaats in de we
reld inneemt, tot het uiterste dienstbaar
te maken aan het welzijn van ons volk.
Werkschoenen
Voorts wordt bekend gemaakt, dat
werkschoenen, waaronder alle soorten
mansschoenen, waarvan de schacht uit
rundleder is vervaardigd, ongeacht het
onderwerk, met ingang van 1 November
1941 uitsluitend verkrijgbaar zijn op bon
nen 1 waarop het woord „werkschoenen"
is gedrukt. Deze bonnen geven uitsluitend
recht op het koopen van werkschoenen,
zoodat het koopen, verkoopen en afleve
ren van andere soorten schoenen op deze
bonnen is verboden.
Hier volgt nog een enkel woord ter
1894 schreef Gerhard Hauptmann
„tragedie van den boerenoorlog” in
met een proloog „Florian
Geyer”, een felomstreden werk, dat de
dichter in 1921 nog eens revideerde. Men
heeft den Geyer" wel eens een „natura-
listischer Gegen-Götz” genoemd, een al
leraardigste vondst, want afgezien van
het feit, dat ik voor mij dit drama geen
zuiver „naturalistisch” werk zou willen
noemen, (Hauptmann heeft wel degelijk
ook een romantischen inslag, zeker in ait
werk!) is het inderdaad een hoogst be
langrijke „tegenpool” van Goethe’s even
eens „romantisch” dichtwerk „Götz von
Berlichingen”. Realistisch is het werk in
zooverre, dat het meer der historie ge
trouw bleef. Tegenover den door Goettie
geïdealiseerden Götz heeft Hauptmann
Florian Geyer gesteld. Götz is eigenlijk
niet meer dan een avonturier, een „sol-
dat du métier” die zijn degen en eer ver
pacht aan den meest biedende of aan
Fortuna zelve. Maar in Geyer brandt een
ideaal, een verlangen naar recht voor de
beroofden, onderdrukten en vervolgden
en door het vuur van tegenspoeden en
rampen heen, (waarin de zwakkeren bui
gen en smelten) wordt dit onbewust ver
langen in den mannelijk sterken Geyer
gestaald tot bewust weten en handelen.
Temidden van een overdaad van figu
ren, die door Hauptmann met gloed en
dichterlijke bezieling op het tooneel zijn
neergezet, voltrekt zich, als in een „cen
trale belichting”, in de sombere, broeien
de figuur van den ridder Geyer dit door
breken tot kristalklare helderheid. Al
leen: het Noodlot heeft hem niet uitver
koren uit de geroepenen van zijn tijd.
Hij gaat eenzaam en tragisch onder.
De voorstelling, die het Bochummer
theater van dit zware tooneeltechnisch
moeilijke stuk heeft gegeven, was in alle
opzichten merkwaardig. Onze vorige op
merking, bij de „Minna von Barnhelm
dat het gezelschap en de leiding van Sala
din Schmitt, zuiver en alleen uit het oog
punt van „theater” een verrassende ge
beurtenis zijn, zooals men in jaren niet
heeft gezien, moet opnieuw worden on
derschreven. Er was een harmonische en
tot in détails verantwoorde eenheid be
reikt tusschen tooneelarchitectuur (alle
hulde aan het meesterlijke werk van Jo
hannes Schröder!), costumes, spel, samen
spel, regie en muziek. Er was één leiden
de instantie voelbaar. die tot in alles
haar bezielende, intelligente en artistieke
werkzaamheid deed gevoelen. En deze
was de talentvolle leider van dit superbe
ingespeelde gezelschap: Saladin Schmitt.
Geen wonder, dat er voor deze opvoe
ring een enorme belangstelling bestond.
De voorstelling werd o.m. bijgewoond
door den Rijkscommissaris, dr. Seyss-
Inquart, en diens echtgenoote, generaal-
■onajoor Schwabedissen, Chef Van den
Staf van den Bevelhebber der Weermacht
in Nederland, den Commissaris-Generaal
voor bijzondere aangelegenheden en
mevr. Schmidt, den Commissaris-Generaal
voor Financiën en Economische Zaken en
mevr. Fischböck, den Generaal-Majoor
der Politie Schumann en mevr. Schu
mann. den gevolmachtigde van den Rijks
commissaris voor de provincie Zuid-Hol-
land, Schwebel, den Kreisinspektor der
N.S.D.A.P hier ter stede dr. Schuon, den
Procureur-Generaal bij het Haagscti Ge
rechtshof, mr. dr. van Genechten, den
Hoofdcommissaris van Politie, mr. Ha
mer en den Nederlandschen president van
de Nederlandsch-Duitsche Cultuur Ge
meenschap, van Maasdijk.
De imposante voorstelling had mee-,
sleepende hoogtepunten. Een wellicht
zeer persoonlijke opvatting deed het ons
af en toe betreuren, dat, van het „halen”
bij het eerste bedrijf af, het tooneelorgel
met alle registers uitgetrokken bespeeld
werd. De inzet was naar vocaal-volume
zóó krachtig, dat men door de bedrijven
heen in dit opzicht geen climax meer ma
ken kon. De groote scènes werden daar
door aan geluid tè krachtig. Dit blijkt
b.v. ook uit de enorme reactie, die dien
tengevolge ontstond in enkele scènes, als
b.v. de rede door den Vorst-Bisschop
Konrad (Hans Bogenhardt’s superbe
creatie) en de rol van Heinz Moog als
den schrijver Löffelholz, die, als zij hun
rustig, beheerscht spel gaven, zelfs bij
zeer zachten stemomvang plotseling een
golf van nieuw-gespannen aandacht en
ontroering door de zaal deden gaan. Wil
ly Busch was een monumentale, onver
getelijke Florian Geyer, Wilhelm Grimm
een „grimmige”, door onbeteugelde pas
sies meegésleepte Götz. Zoo zouden wij
meer namen kunnen noemen. Te veel
voor het korte bestek eener dagbladbe-
spreking. Maar waar dit gezelschap merk
baar zonder „ster-allure” speelt, meenen
wij dit noemen van namen, die den lezer
toch niet veel zeggen, achterwege te kun
nen laten. De superbe pracht van kleu
ren en lijnen, van deze hier en daareven
gestyleerde, maar voor het overwegende
deel naturalistisch geregisseerde voor
stelling, die vooral ook den nadruk legde
op het wilde en bruut revolutionnair ka
rakter van dien tijd, had hoogtepunten,
die aan oude meesters der schilderkunst
herinnerden. Zooals b.v. de scène van
Tellermann, die in zijn dronkemans-uit-
bundigheid reminiscensies opriep aan pa-
neelen met drinkende en vechtende sol
deniers en boeren van Brouwer en
Adriaan van Ostade. B. v. Eysselsteijn.
moet gaat, welke geweten moet worden
aan de onverantwoordelijke maatregelen
van de bolsjewieken. De voedselnood on
der de bevolking is groot en de onder
drukking door de matrozen uit Kroon
stad, die alle macht aan zich hebben ge
trokken, verbittert de bevolking steeds
meer. De Duitsche luchtaanvallen en de
artilleriebeschieting zijn nog nauwe
lijks te verdragen.
De A.N.P.-correspondent te
meldt
Naar het schijnt bevindt zich het
grootste deel van de Sovjet-Zwarte Zee-
vloot nog altijd in de Golf van Taganrog
en in de monding van den Don,' om de
Sovjet-landmacht ter plaatse bij de ver
dediging van Azof en Rostof te assistee-
ren De keuze wordt voor het bolsjewis
tische vlootcommando moeilijk, nu na de
forceering van de landengte van Perekop
ook de havens van de Krim maritieme
hulp best kunnen gebruiken. Een door-
stooten van de Duitschers naar Kertsj
beteekent een doodelijke bedreiging voor
de oorlogsschepen bij Azof, daar alsdan
de Zee van Azof gemakkelijk af te slui
ten is en die schepen opgesloten zitten.
Op een direct overbrengen van het oor-
logstooneel via de Straat van Kertsj naar
den Kaukasus wordt natuurlijk ook ge
rekend, zoodat men den eerstvolgenden
grooten strijd rondom deze Straat mag
verwachten, eerder dan om Sebastopol.
Het bekende zachte klimaat van de Krim
voorspelt weinig belemmering van de
krijgsbedrijvigheid door de koude. In
Berlijn is men er zeker van, dat Turkije
nooit vluchtende Sovjetschepen door de
Dardanellen zal laten passeeren.
De spoorlijnen rond Moskou
In aansluiting op het bericht betref
fende den aanval op Moskou, welke Duit
sche gevechtsvliegtuigen in den nacht
van Woensdag op Donderdag hebben on
dernomen. waarbij o.a. ook 2 spoorweg-
T^xr'2,ns werden getroffen, meldt het
n°g het volgende: In de bolsje
wistische hoofdstad loopen 11 spoorlijnen
op 9 kopstat>ons binnen. De vier trajec
ten naar het Westen, naar Leningrad,
Riga, Minsk en Kief, zijn reeds sinds
lang door de verovering van Duitsche
legerformaties volkomen uitgevallen en
de andere lijnen zijn buiten Moskou door
v.°° rtdurende Duitsche aanvallen op
slee?s andere plekken onbruikbaar ge-
naakt. Thans liggen dus 2 der belang
rijkste stations te Moskou zelf onder de
uitwerking van de Duitsche bommen.
Koerskaja-spoorlijn, die Moskou met
V- ‘n Zuiden en de Gorkowskaja-
•Ttaorlijn, die Moskou met Gorki in het
verbindt, beginnen op het station
D»ern 1Wü*tsal >n het Oosten der stad.
*Ju*tache bommen verwoestten hier
J-eoouwen en spoorwegemplacementen.
Onder het opschrift „onvermijdelijk
mat” houdt het weekblad „Das Reich”
zich bezig met de positie van de Sovjet-
Unie. Het blad herinnert nog eens aan de
recente verklaring van de Duitsche lei
ding, dat de Oostelijke veldtocht reeds Is
beslist en wijst er in dit verband op,
Nederlandsche dat de tegenstanders van het rijk en
zijn bondgenooten dit nog steeds be
twisten. „Das Reich" schrijft o.a. Ook
in het schaakspel ligt de beslissende zet
voor het schaakmat en niemand denkt
eraan om een speler, die 2 torens is
achtergeraakt nog een kans te geven,
hoe wanhopig hij zich ook weert. Van
beteekenis voor de positie - -
Unie zijn de besluiten waartoe
door de nederlaag van
Brjansk werd gedwongen
1. De wisseling in het militaire com-
ni2ndDe verplaatsing van den regeerings-
zetel.