Nederland van EEN TOCHT NAAR MARS de wenteling den tijd I It i Het rookverbod den bioscoop in ^1B in BINNENLAND De distributiebonnen T /A 8 No?. 1941 TWEEDE BLAD r FEUILLETON HAAGSCHE COURANT Zaterdag O A 11 W ÜWOWWFRK ¥18 EI ¥00101$ ¥0U f- L Tantaluskwelling. /Wordt oervolpdjl voel voor romantiek hebt hl? Waarom met Duitschland tegen het bolsjewisme Weet u het nog 9 t.m. 15 November 1941 rants, rants, rants, rants. Opgang en vernieuwing M gillid -?y Dit was eens een munitietrein van de bolsjewisten. te worden. Br, gebak. 100 gram Kaas 125 gram telkens rage. Langzaam loon mijn telefoon hoor iK en (Nadruk verboden.) een ik er Ik schakel over en ga terugseinen, in eigenlijk. •- Hij viel ten offer aan de Duitsche Stuka.aanvallen. (Orbis-Holland) paar een 250 gram 250 gram 250 gram 100 gram Boter Boter m.red. Rijst Havermout Gort Verm., Maiz. Suiker Koffie-surr. Jam BI., Br. Geb. 1) QSA 4 is: De sterkte van uw tee- kens is 4 (4 is goed). de aan- het 43 43A 43-B 136 137 43-4 43 43 VI., Vl.w. Melk Aardapp. Aardapp. 4 i i 1 •WW, weet, dat ik hem i en zoekt met inspanning van al zijn krachten. Ik ft Als elk jaar worden de Haagsche gemeentelijke wateren door den Plantsoenendienst afgevischt. Elke dagvangst wordt beschikbaar gesteld aan de armlastigen. Het afvisschen van de vijvers in de omgeving van de Laan van Meerdervoort. (Polygoon-Meyer) 1 k.g. 250 gram 500 gram 1 rantsoen De inneming van Toganrog door een afdeeling van de Waffen S.S. Een van de fabrieken, welke gedeeltelijk door de bolsjewisten werd vernield, wordt door mannen van de Waffen S.S. in bezit genomen. (Orbis-Holland) n De affiche voor de komende straat, collecte van Winterhulp Nederland op 14 en 15 November a.s. Bij deze collecte worden speldjes van aardewerk verkocht. (Polygoon- W.H.N.) heele kleine landje op die heele kleine aarde. Nooit voelde ik de ontroering zoo sterk en diep als nu, wanneer ik zacht jes voor mezelf dat woord uitspreek: „Holland”. „Holland”. Hoeveel keer heb ik dat woord van mijn leven uitgesproken, ge- dachtenloos en zonder eenige emotie. Ik ben niet overgevoelig en als marconist raak je bovendien aan een massa din gen gewend. Zelfs als ik vroeger boven Bandoeng met Schiphol sprak, dan trof het me nauwelijks, maar nu, zoo ontzet tend ver verwijderd van alles wat me lief is, zoo onbereikbaar voor alles wat in het dagelijksche leven om me heen was gegroeid en dat ik in zijn alle- daagschheid nauwelijks nog waardeer de, nu heb ik moeite om mijn emoties den baas te blijven. Nerveus breng ik de hand weer aan den knop. Ik moet hem scherper zien te krijgen. Aarzelend draai ik millime ter voor millimeter,bang, dat ik hem weer kwjjt zal raken. Knats! Het teere. fijne draadje, dat tusschen de aarde en ons gespannen was, breekt plotseling ruw af. Behoedzaam draai ik weer terug. Ge lukkig. daar heb ik hem weer. Hoe krijg ik hem nu harder? Ik controleer alle instrumenten. Alle meters staan goed. Wacht even! De antenne draaispoelme- ter kan hoogerop. Ik verhoog de ampe- De Rijksarbeidsdienst aan het Oostfront. Mannen van den Duitschen Rijksarbeidsdienst bij het overladen van levensmiddelen voor de strijdende troepen, in een Baltische haven. (Orbis-Holland) rage. Langzaam loopt de wijzer op. In mijn telefoon hoor ilr Scheveningen dich terbij komen. Plotseling piekt de wijzer en hoor ik Scheveningen vlakbij. Het is alsof ik voor de kust lig, zoo knalhard slaat het opeens in mijn ooren. vinding is geslaagd en de mijne ook. Meer mogen we niet verlangen. In een plotselinge opwelling zet ik den luidspreker aan, zoodat de anderen het ook kunnen hooren. Schel fluiten de tee- kens door de cabine. Ze verstaan er wel niets van, maar ze zijn toch ook zichtbaar geroerd, als ze begrijpen, dat het Holland is, wat ze hooren. Men schrijft ons Het is opmerkelijk, hoeveel moeite vele Nederlanders hebben, hun standpunt ten aanzien van den strijd tegen het Bolsje wisme te bepalen. Voorheen was er, op een enkele uitzondering na, geen mensch, dje geloofde in een Sovjet-hejlstaat. In tegendeel de weinige berichten, die uit Rusland doorkwamen over de heerschen- de wanorde, godsdienstvervolging, kin dermoord, G.P.oe-terreur enz., werden door ieder terecht geloofd. In vele ker ken werd gebeden voor de arme ver drukte gelöovigen en priesters. Velen hoopten, dat het Bolsjewisme eens zou worden vernietigd. Hoe dat zou moeten gebebren, daar braken zij zich het hoofd niet over. Thans wordt hun wensch of gebed verhoord en heeft de Duitsche Weermacht den strijd met het Sovjet- monster aangebonden. Zoudt ge denken, dat het geheele Nederlandsche volk daar nu verheugd over is Dat het de ver nietiging van het communistische regiem verhoopt Volgens de wet der logica zou dit zoo moeten zijn. Wat is er echter van de Hollandsche nuchterheid overgeblevenZeer velen, die vroeger den mond vol hadden over de wreedheden der Sovjets, vernietiging der kerken, moord op priesters en ge- loovigen, verkrachting van nonnen enz., diezelfde menschen halen minachtend de schouders op bij het zien van de foto’s, door de Duitsche en neutrale foto-ver- slaggevers genomen van den chaos, mas samoord op onschuldige burgers, moord en verminking van krijgsgevangen ge nomen Duitsche militairen, dienstplicht voor vrouwen en jongens van 16 en 17 jaar, welbewusten massamoord van poli tieke commissarissen op Sovjetsoldaten, die voor de overmacht der Duitsche wa ll PCH is telegrafische roepnaam van Scheveningen-radio./ Janke medegewerkt. De heer Janke kon daarbij het verst den drempel over schrijden tusschen het verleden en het heden en aan hem dankt men dan ook 'een volledig overzicht van de maatre gelen, welke pp grond der historische ontwikkeling genomen moesten worden, teneinde organisatorisch datgene te be reiken, wat door het feit der bezetting en voor het gezond en normaal func- tionneeren van het openbare leven werd geëischt. De heer Janke was hier voor ongetwijfeld de aangewezer» auteur; aan een klaren en zakelijken stijl paart hij een groote kennis van land en volk. Hij vertoefde, met korte onderbre kingen, fond veertien jaar binnen Nederlandsche grenzen, waar hij vankelijk als correspondent van Weet u het nog, hoe tijdens den Finsch-Ruasischen oorlog duizen den en duizenden gewonden op het slagveld doodvroren? Weet u het nog, hoe deze menschen van alle hulp verstoken bleven? Weet u ook dat deze menschenlevens gered hadden kunnen worden, als er spoedige hulp aanwezig geweest was? Binnen korten tijd zal de winter met al zijn felheid zijn in trede doen in het Sovjetland, maar dan zal het niet mogen voorkomen dat een gewonde strijder op het slagveld doodvriest. Roode-Kruis- hulpexpedities zullen in grooten getale achter de strijdende troe pen optrekken. Ook Nederland zal zijn deel hebben aan dezen arbeid, Nederland zendt een ambulance naar het Oostfront. Die ambulance verdient ook uw steun. Stort daar om vandaag nog uw bijdrage, iets meer dan u missen kunt, op giro rekening vroegere bekende Duitsche Wolf-nieuws- agentschap, later van het D.N.B., werk zaam was, een functie, welke hem vol op gelegenheid bood het Nederlandsche leven in al zijn geledingen te leeren kennen. Daarna was hij persreferent bij het Duitsche gezantschap hier ter stede, om, in Mei 1940, als Pressedezernent van den Rijkscommissaris op te treden. Men kan dus zeggen, dat hij de gebeur tenissen uit de eerste hand heeft mee gemaakt; de bijdrage van zijn be kwame hand getuigt dan ook van groote deskundigheid en van een zuiver begrip van invloeden en verhoudingen. Het tweede gedeelte van het boek is gewijd aan de inrichting van het be stuur in het bezette Nederlandsche ge bied. (Wordt vervolgd) 1) QSA5 is: De sterkte van uw tee- kens is 5 (zeer goed) QRB900000 is: De afstand tusschen onze stations bedraagt bij benadering 900000 km. QRU? is: Hebt u iets voor mij? (Ste reotype vraag voor een station, dat de haven verlaat). nerlijk juichend; haastig struikelend over de punten. PCH PCH PCH de PILM PILM PILM, ontvangst zeer goed, ont vangst zeer goed. QSA5 QRB 900.000 QRU? 1) Direct hierop worden een paar ofö- cieele groeten en telegrammen gewis seld tusschen Westdijk en de Nederland sche regeering, waarna de geheele be manning telegrammen naar huis mag sturen. Dit geeft me minstens een uur werk, maar ik d s het met plezier. Het is op deze manier wel de moeite waard om telegrafist te zijn. Telegrammen vliegen door den aether naar alle dee- len van de aarde. Walter telegrafeert naar „das Madel in der Heimat”, prof. Kirmensky krabbelt iets in het Bul- gaarsch op een stukje papier, dat ik haast niet kan overbrengen zonder te struikelen en Jan Deking geeft me een zonderling codetelegram op voor een adres in Amerika. - Van het Finsche front. Een Finsche stoottroep gaat onder bescherming van een kunstmatigen nevel in het bosch tot den aanval over. (Orbis-Holland) Lang duurt de rust niet, maar de mannen zijn blij, als ze een minuten kunnen uitrusten en sigaret kunnen rooken. (Atlantic-Holland) 143 144 149 145 t.m. 148 Algem. 2 t.m. 20 November 1941 51—52 Boter 51—52 Vet N.B. Zeep op bon 135 Algem. van 1 t.m. 30 November. 4 Brood ’Brood Vleesch 43 Vleeschw. Melk I Aard. Aard. 2 t.m. 29 November 1941 Algem. Algem. 138 Algem. 139 Lm. 142 Algem. D en E Hav. Algem. Algem. Algem. 13 liter 13 k.g. 1 k.g. Om de nieuwe haring vlugger aan de markt te kunnen brengen, varen de Scheveningsche loggers thans naar IJmuiden, waar de haring geveild wordt. Aan boord wordt de haring reeds ingetond. Op de havenkade te Scheveningen worden de tonnen afgeladen om op de schepen gebracht (Polygoon-Meyer) het ra ken, zoodat het een zeer moeilijke op gave is in kort bestek een zuivere ka rakteristiek te geven, welke tot de we zenlijke kern der problemen gaat. Dr. du Prei heeft in zijn voorwoord terecht opgemerkt, dat het gewenscht was het werk in te leiden met een his torische samenvatting, welke de lijn der ontwikkeling van de gebeurtenissen met nauwkeurigheid bepalen kan. Daar door konden tal van misverstanden en dwalingen, welke in den loop van den tijd waren ontstaan, zuiver worden be licht en rechtgezet. Dit op zichzelf is reeds een groote verdienste van het boek, want niemand zal willen ontken nen, dat er vele misverstanden waren in de verhouding en wederzijdsche waardeering van het Duitsche en Ne derlandsche volk, misverstanden, welke tot tragische consequenties hebben ge leid en waarvan-het goed en wensche- lijk was, dat zij voor eens en altijd uit den weg werden geruimd. Aan dit deel van het boek, dat dus de historische ontwikkeling van Nederland betreft tot en met de Mei-dagen van 1940, hebben generaal-majoor Schwabedissen, dr. Bernhard Vollmer, dr. H. Krekel en de heeren H. C. van Maasdijk en Willi PCH PCH PCH hier PILM PILM, PILM. Hoort u mij? Over! Maar de aether is dood. Niets ver breekt de beklemmende stilte in mijn telefoon dan af en toe een licht gekraak, wanneer ik aan een knop draai. Ik ben nu bijna een half uur bezig. Voor een leek klinkt dat misschien erg lang, maar ik heb het in mijn marco- nistenbestaan wel erger meegemaakt Het kan soms meer dan een uur duren, voordat je verbinding hebt en dan wordt er zeer veel Van je geduld gevergd. PCH PCH PCH hier PILM PILM, PILM. Hoort u mij? Over! En opeens... Vergiste ik me of... Was dat nou verbeelding of hoorde ik wat? Nerveus draai ik den regelaar terug... Nou ben ik hem weer kwijt... Nee, daar is-ie weer. Heel zachtjes hoor ik een fluittoontje, overgaand in Morseschrift. Het is bijna niet te volgen, zoo zacht als het is. Ik houd mijn adem in, bang het broze ge luid te verbreken. - Hier PCH, hier PCH! kan met veel moeite uit opmaken. - Hier PCH! De ontroering, welke me plotseling aangrijpt, wordt me bijna te machtig Hier in die oneindige, eeuwige ruimte op een onmetelijken afstand van onze goede, oude aarde vang ik een teeken op van het dorp aan de kust van dat 6) Eentonig tikt de sleutel door de ca bine, wanneer ik Scheveningen-radio op roep. Drie minuten lang roep ik hem op. PCH, PCH, PCH 1), hier PILM, PILM, PILM. Hoort u mij? Over! Dan schakel ik over op ontvangen en zet mijn koptelefoon op. Ik luister scherp, terwijl ik aan den fijnregelknop draai, maar hoor niets. Andere zenders op aarde kan ik niet ontvangen, daar alleen Scheveningen-radio met een mul- tifrequent installatie is uitgerust, zoodat in mijn telefoon een absolute stilte heerscht. Westdijk staart naast me met een tweede telefoon fiver zijn ooren Ook hij luistert ingespannen Ik schakel over en roep weer drie minuten. perspectieven voor een gereorganiseerd continent. t De Duitsche lezer kan zich uit dit boek een vrij volmaakt beeld vor men van .het leven en strevpn binnen de grenzen van het bezette Nederland sche gebied, verklaard door en geba seerd op zijn historische ontwikkeling. De samenstellers, de heeren du Prei en Janke, hebben dit werk inderdaad in groot kader opgezet zij hebben zich niet bepaald tot het brengen van bijdra gen van uitsluitend actueele beteekenis, maar zij hebben er wel degelijk en met onmiskenbaar succes naar gestreefd den historischen grond aan te wijzen, waar uit dit heden is gegroeid volgens on verbiddelijke wetten. In welke mate dit werk zich zal kun nen handhaven tegenover de rechtvaar digheid der Historie, zal de tijd moeten leeren, voor het oogenblik mag men constateeren, dat dit boek bronnen voor documentatie beschikbaar stelt, welke van zeer groote beteekenis zijn. Dit boek is onontbeerlijk voor ieder, die zich op de hoogte wil stellen van het Nederlandsche leven gedurende de be zetting; er is geen onderdeel van dit leven, dat men er niet in behandeld zal vinden en de behandeling ervan is in de meeste gevallen van een bondigheid en zakelijkheid, welke een snelle .oriëntatie mogelijk maakt. Dit betreft vooral de bijdragen op economisch, sociaal en be stuursrechtelijk gebied. Wat de be schouwingen over het cultureele leven betreft, dient men in aanmerking te ne men, dat groote cultuurwaarden en cul tuurwendingen altijd buitengewoon ge compliceerd zijn, al ware het alleen, doordien zij het hart en het verstand, het materieele belang, maar ook ideaal van mensch en maatschappij Men heeft in ons blad van Donder dag reeds het een en ander kunnen le zen over de verschijning en het karak ter van een nieuw belangrijk werk over ons land „Die Niederlande im Um- bruch der Zeiten”, een verzamelboek van bijdragen van de hand van Duit sche en Nederlandsche deskundigen, samengesteld onder leiding en met me dewerking van dr. Max Freiherr du Prei en Willi Janke. Er bestaat alle aanleiding om op den inhoud van dit boek, waarvan de verschijning inder daad als een gebeurtenis mag worden beschouwd, uitvoerig terug te komen. Duidelijk werd reeds aangegeven in de redevoeringen, welke bij de aanbie ding van dit boekwerk j.l. Woensdag werden uitgesproken, welk doel de sa menstellers hebben nagestreefd. Wan neer men, na het boek te hebben gele zen, de vraag stelt, of dit doel is be reikt, dan moet men die vraag niet en kel bevestigend beantwoorden, maar men moet tevens zijn bewondering uiten voor de wijze, waarop de samenstellers hun zware taak hebben opgevat en. vol bracht. Vele stemmen klinken uit dit boek op, over vele zaken van cultureel, econo misch en politiek belang wordt gespro ken, er is een groote verscheidenheid van inzicht en materie, maar dit is een verscheidenheid, welke valt binnen het kader eener massieve eenheid, zoodat het werk in zijn geheel toch is door trokken van een scheppenden geest, welke zijn scheppend vermogen ontleent aan de kracht der contrasten. Deze creatieve eigenschap, welke de banen volgt van opgang en vernieuwing, zal tot den Nederlandschen lezer sterker spreken dan tot den Duitschen, zooals waarschijnlijk de eerste ook gevoeliger zich zal toonen dan de laatste voor de spanningen van den tijd, welke om en in de in dit werk bijeengebrachte be schouwingen duidelijk merkbaar zijn. Dit boek, voortgekomen uit een diep en eerlijk besef van wederzijdsche waardeering, schept een levend contact, dat vele mogelijkheden omvat. Het be vestigt en verinnigt het contact tusschen twee volkeren, een contact, dat vaak onverantwoordelijk verwaarloosd of tra gisch vertroebeld werd het schqpt contact tusschen twee generaties en tenslotte brengt het een verbinding tus schen twee levensbeschouwingen tot stand door een felle en onverbiddelijke belichting der feiten. Zoo heeft men in dit werk méér te zien dan enkel maar een overzicht van den huidigen stand van zaken binnen het Rijkscommissa- riaat voor de bezette Nederlandsche ge bieden. De Nederlandsche lezer vindt in dit boek, behalve goed gedocumenteerd feitenmateriaal, de aanduiding van de fouten en zwakheden van een goed deel zijner landgenooten, benevens rijke 8—7—6—O—-0 Nederlandsche Ambulance, Konin- ginnegracht 22, ’s-Gravenhage. Een oud beroep herleeft. Een Haagsche firma heeft iq haar étalage een werkplaats ingericht, waarin een scheepsmodellenmaker het publiek toont, hoe deze modellen gemaakt worden. Een „haring- buit” (voorlooper van den logger) wordt in orde gemaakt. (Polygoon-Meyer) PCH PCH PCH hier PILM PILM, PILM. Hoort u mij? Over! Als ik weer terugschakel, heerscht er nog steeds volkomen stilte in den aether. Ergens op de verre aarde tracht nu een collega een teeken op te vangen van dat kleine, nietige stipje in de onmete lijke wereldruimte. Hij op dit moment zal oproepen - kan me voorstellen, hoe hij nu achter zijn toestellen zit, precies zooals ik hier, ingespannen zoekend en luisterend, on- dertusschen rusteloos aan de knoppen draaiend, om steeds fijner af te stem men, om dan weer over te schakelen en zijn monotone morseteekens de ruimte in te sturen. Met hem luistert de ge heele wereld mee, want als de verbin ding tot stand is gebracht, zal ik een reportage houden, welke door vrjjwe) alle zenders op aarde zal worden gere- layeerd. Als het zoover ooit komt, tenminste Voorloopig nog trachten twee marco nisten ijverig contact met elkaar te krij gen. Twee marconisten, die elkaar in het geheel niet kennen, maar die toch met dezelfde gedachte bezield eijn en hetzelfde doel najagen. Een eigenaardig beroep marconist. Een prachtig mooi beroep, als je ge- pens terugtrekkend, door eigen mitrail leurs worden neergeschoten, en betitelen dit als propagandistische fantasterij. Zij, die zóó praten moeten toch beseffen, dat zij daarmede een brevet van niet-geloof- waardigheid uitreiken aan hen, die vroe ger vSn de gruwelen in Sovjet-Rusland verhaalden in de Katholieke, Christelijke of algemeene pers, en ook aan de geeste lijken, die voorgingen in gébed voor de verdrukte priesters en geloovigen in Rusland Men weet, dat het Kremlin te Moskou ook huisvesting biedt aan de Komintern, de Communistische Internationale. Deze „instelling” heeft ten doel, de wereld revolutie in alle landen door te voeren, en heeft dan ook in alle landen haar vertakkingen, wier taak het is, onrust te zaaien en het gezag te ondermijnen, teneinde een revolutie tot stand te bren gen en een communistisch bewind te vestigen, zooals b.v. in Spanje is gebeurd. Waartoe dit heeft geleid, mag bekend worden verondersteld. Verantwoordelijke Vaticaansche kringen hebben bekend ge maakt, dat alleen reeds in Barcelona 250 priesters zijn vermoord en alle kerken vernield. Daar is de orde hersteld en de cultuur gered door de fascisten, met aan het hoofd generaal Franco, met behulp van Duitschland en Italië. Duitschland is jteeds voorgegaan in den strijd tegen de Komintern, men denke aan het anti-kominternpact. Nu is openlijk de strijd uitgebroken tusschen Duitschland en het bolsjewisme, en elk weldenkend mensch zal beseffen, welk een ramp er oyer Europa zou komen, wanneer Rusland in staat zou zijn, dezen oorlog te winnen. Men tehoeft daarvoor niet bevreesd te zijn, want de kracht der Duitsche wapenen is volkomen in staat, deze bedreiging te keeren. Hiermede verdedigt Duitschland echter ook de cul tuur en de geestelijke vrijheid van Nederland. Daarommet Duitschland tegen het bolsjewisme. R. y. R. K Hallo PILM, hallo PILM, hier PCH, hier PCH, ontvangen u zeer goed. QSA4 1). Over! Even zit ik verbluft. Ik ben er beetje van geschrokken. Ik hoor hem harder en zuiverder, dan ik ooit heb durven hopen. Van storing is geen sprake en fading treedt natuurlijk niet op. Eerst nu dringt het tot me door, dat mijn uitvinding dus ook geslaagd is. Het is nu de beurt van Westdijk om mij een hand te geven. Hij doet dit lang en krachtig. We kijken elkaar aan. Zijn uit- i I

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 5