EEN OT NAAR MARS Rö Nederland in de wenteling den tijd van BINNENLAND lezen maakt Rijk tentoonstelling! van heden De distributiebonnen w AA I Jw I HA'AGSCHE COURANT Dinsdag 11 NoV. 1941 TWEEDE BLAD gevangen genomen. De boeken open FEUILLETON {Wordt Mwoiflril Met Duitschland tegen het bolsjewisme 250 gram 250 gram 250 gram 100 gram Circulatie van niet geautori seerde betaalmiddelen Kerstmis 1941 Dg opdracht van den Rijks commissaris Om ons behoud i i 51—52 Vet I /Z al iSE 4 z-g-s Een colonne bolsjewisten, door het Italiaansche expeditiecorps (Orbis-Holland) Br, gebak. Duitschers en Nederlanders II*) Dr. J. SMIT. (Wordt vervolgd) Men zie ons blad van 8 dezer. 100 gram Kaas enz. die verVoervergunningen zijn toe- tot (Nadruk verboden.) om te weer bruikbaar gemaakt. CWeitbüd-Polygoo»f Suiker Koffie-surr. Jam BI., Br. Geb. Brandhout en generatorenhout. Het hout, dat dezen zomertgedroogd is. wordt in de fabrieken ge kloofd en gezaagd. Een enorme stapel brandhout en generatorenhout wacht op verwerking tot blokjes. Polygoon-Kuiper) de ver- We had. 43 43A 43-B 136 137 VU VLw. Melk Aardapp. Aardapp. Boter Boter m.red. Brood Brood Vleesch x •r' w n s -r jn «k r fi ft t Rijst Havermout Gort Verm., Maiz. mawstshws «fris «-s <a* q w Dezer dagen werd op de veiling te IJsselmuiden de eerste groente uit den N.O.-polder verkocht. Hoewel de oogst ongeveer 25.000 stuks roode en savoye kool was, was de aanvoer 2000 stuks, daar de rest voor de arbeiders, die in den Polder werken, bestemd is. (Heukels-Holmeester) l .iiinl—lI 'ff! Kort voor het vertrek van den Duit- schen onderzeeër voor een vaart naar den vijand, worden torpedo’s ingeladen. (P.K. Kramer-Hoffmann). Drukte in bollenland. Op de vroegere bollenvelden heeft men met goed succes wortelen verbouwd, welke nu gerooid en vervoerd worden. Polygoon-Zey lemaker) De door de bolsjewisten vernielde brug over de Welikaja in Pleskau wordt door Duitsche pioniers 1 k.g. 250 gram 500 gram 1 rantsoen 125 gram N.B. Zeep op'bon 135 Algem. van 1 t.m. 30 November. 43-4 43 43 43 Vleeschw. Melk I Aard. Aard. door de geen geluid •dt gehoord. i plekje in deze ongenaakbare ■klinkt geluid. Ergens op een La stofje leven millioenen Onder beschermheerschap van den Rijkscommissaris wordt op 15 No vember a.s. in het „Mauritshuis” al hier de tentoonstelling „Das Deutsche Buch der Gegenwart” geopend. De tentoonstelling duurt tot 25 Nov., de toegang is vrij. (Stapf-Mol) :-A DAT KOÜ ZOO VERSCHRIKKELIJK KAN ZIJN! Woensdag 16 November '60. Langzaam daalt de temperatuur. Het ijs zet zich aan de binnenzijde van ven sters en muren af. We kunnen het niet lang meer uithouden. Walter heeft het een half uur geleden ontdekt. Doordat het Westdijk-apparaat volkomen geluidloos werkt, had nie mand van ons er erg in, totdat Walter bij zijn geregelde controle ontdekte, dat de wijzers op het schakelbord langzaam terugliepen. Hij wilde niets laten mer- wijl u tegen den ronden kant van het ei aankijkt, waar het voor u dus „eer ste kwartier” is. Ik zal eens even aan prof. Kirmensky vragen, waar Mars nu uithangt. Voor de derde maal sinds het uitbre ken van den strijd zal het binnen enkele weken Kerstmis zijn. Nog steeds zullen op de slagvelden de kanonnen bulderen, zullen op de zeeën schepen vernietigd worden, zullen de bommenwerpers hun vernietigenden last uitwerpen. Kerstmis 1941. De strijd voor de vrijheid van Europa gaat vöort en zij, die hem strij den, zij zullen door het thuisfront niet vergeten^ worden. Wat onze Nedèrland- sche vrijwilligers betreft, daarvoor zorgt het verzorgingsfonds vrijwilligerslegioen „Nederland”. Door dit fonds zullen binnen enkele dagen 12.000 Kerstpakketten naar onze dapperen aan het Oostfront gezon den worden. Twaalfduizend pakketten, die stuk voor stuk vreugde zullen bren gen in het hart van hen. die ver van huis en haard hun plicht doen tegenover ons vaderland, zich inzetten voor een geluk kige toekomst voor ons volk, dus ook voor u en de uwen. Daarom, landgenoot, doen wij een beroep op u. Bewijst, dat gij het hart op de juiste plaats draagt, bedenkt wat het zeggen wil het Kerst feest te moeten vieren in de barre vlak ten van Rusland, stort vandaag nog uw bijdrage op girorekening - 3 - 2 1 - 0 - 0 t.n. Verzorgingsfonds Vrijwilligerslegioen „Nederland”, Koninginnegracht 22. Een Heinkel 111 In den aanval. Het doel is bereikt: bom na bom verlaat het vliegtuig en treft bolsjewistische stel lingen; een goede ondersteuning van de opératies te land. (PK. Hug-Hoffmann) hemellichamen, een elliptische baan door het heelal. We zijn stuurloos opge nomen in het machtige stelsel der kosmos. In dit ontzaglijke heelal zweven ontel bare zonnestelsels als nietige eilandjes in een onafzienbaren oceaan. In één van die eilandjes zweven wij als een zinloos stofje in een dorre, uitgestrekte woes tijn. Eindeloos zweven we rond kille, doodsche ruimte, waar - weerklinkt en geen kreet wordt gehoord. Nog op één stilte weer! ander klein menschjes, die allemaal ver van ons hun eigen leventje hebben en die lijden of gelukkig zijn, zooals wij zooeven nog gelukkig waren, terwijl wij nu met één slag het bittere, laatste lijden moeten proeven. Maar ook de klacht of kreet, welke van menig menschje op aarde weerklinkt, komt niet hooger dan enkele honderden meters. Voor de rest is alles aood en stil in deze ontzaglijke wijdheid. Wanneer ik met mijn hand den seinsleu- tel beroer, dan spant er zich een fijn, zilveren draadje tusschen de twee heel- alstofjes. Een microscopisch kanaaltje, waardoor een teeken geheimzinnig van uen een naar den ander kan kruipen. staat tegen alle kwaadwillige machten. Met Duitschland te strijden tegen de bolsjewistische massa’s, dat is de plicht van elk beschaafd volk, hoeveel te meer van ons volk, dat één in afkomst en wezen is met het groote broedervolk. Jonge Nederlanders, die kracht en karakter hebt, schaart u onder de vanen van den Führer in den heiligen strijd tegen de Russische misdaad. En gij, die niet mee kunt, weet wel, dat, terwijl gij rustig slaapt, honderdduizen den hun leven wagen ook voor u. God smeedt de volkeren van Europa aaneen Dat is hard, maar het is grootsch en goed Het is het behoud van de Euro- peesche Christelijke beschaving. Het is ook uw behoud. Als ge dit verstaat, kent ge ook uw plicht Schoenenzaken in Zeeland gecontroleerd In October en het begin van Novem ber zijn in Zeeland de schoenenzaken 'gecontroleerd op de naleving van de prijs- en distributievoorschriften. Meer dan 25 plaatsen werden door deskundige controleurs van de Zeeuwsche prijsbe heer sching bezocht en in vrijwel alle schoenenwinkels zijn zoowel de inkoops prijzen als de verkoopprijzen en winst marges nagegaan. Verschillende geval len van slordige naleving der voor schriften, vooral op het gebied der prij zen, werden vastgesteld. Gebleken is echter, dat slechts een gering aantal winkeliers zich met werkelijke knoeie rijen had ingelaten. Wel zullen nog ve- hij heeft zich dien tijd ten nutte ge maakt door zich, naast de voorbereiding van den tocht, te verdiepen in een stu die van de Nederlandsche taal. We zul len den professor niet langer uit zijn werk ophouden en het wordt bovendien tijd, dat ik mijn uitzending ga beëindi gen, want als ik te lang spreek, dan raken mijn batterijen uitgeput, zoodat ik mezelf met mijn spreektijd moet rant- soeneeren. Ik kom weer terug om 19 uur Nederlandsche tijd dVer dezelfde zenders. Goeden morgen, goeden middag, goeden avond luisterende landgenooten! Hallo PDN, ik ga nu sluiten en kom terug elk half uur op den telegra- fiezender voor de periodieke melding op de zeshonderd meter! Sluiten! Uitgifte van betaal- en spaarzegels zonder toestemming verboden De secretarissen-generaal van de de partementen van Financiën en Justitie hebben iri het heden verschenen verorde ningenblad een besluit gepubliceerd, waarin bepalingen zijn opgenomen ten aanzien van de circulatie van niet-geauto- riseerde betaalmiddelen. Hierbij wordt bepaald, dat het verboden is zonder toe stemming van den secrtaris-generaal van het depart, van Financiën hulpgeld aan te maken, uit te geven, aan te nemen of door te geven. Onder hulpgeld wordt alles verstaan, wat bestemd of geschikt is in een min of meer beperkten kring van per sonen als betaalmiddel te worden gebe zigd, in het bijzonder penningen, bonnen, betaalzegels, spaarzegels en andere voor werpen met gelijke functie. Overtreding wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste zes maanden of geldboete van ten hoogste vijfduizend gulden. Deze feiten worden beschouwd als overtredingen. Ten aanzien van hulpgeld, hetwelk op het tijdstip van inwerkingtreding van dit besluit in omloop is, wordt bepaald, dat dit binnen een maand na dit tijdstip aan de uitgevers ter inwisseling kan worden aangeboden. De uitgevers zijn verplicht uiterlijk drie maanden na de aanbieding tot inwisseling over te gaan. Dit besluit treedt heden in werking. ken, in de hoop, dat wij niet op het schakelbord zouden letten, doch de ner veuze trilling in zijn stem, welke hij bij het roepen van Westdijk vergeefs rustig trachtte te doen klinken, trok onze aan dacht. Onwillekeurig keken we naar hem en toen staarden we plotseling allen tegelijk naar dien eenen wijzer, welke langzaam was teruggeloopen en nu on beweeglijk en koud .op nul stond. begrepen, wat dit te beteekenen Als het euvel niet onmiddellijk werd gevonden, zou dit het einde van alles zijn. Westdijk en Walter renden onmiddellijk naar .de apparaten en. be gonnen als waanzinnigen te zoeken. In mijn eerste opwelling bracht ik de hand aan den seinsleutel om een SOS de wereld in te gooien, doch direct drong het belachelijke hiervan tot me door. Toch aarzelde ik nog even. Moest ik de aarde van Onzen toestand in ken nis stellen of moest ik zwijgen? Deed ik het eerste, dan zou men zich daar doodelijk ongerust maken en machteloos moeten beseffen, dat niet de minste hulp kon worden geboden; deed ik het laatste, dan zoude a wij ondergaan, zon der dat iemand ooit zou begrijpen wat er was gebeurd. Ik besloot, nog even af te wachten. Een half uur zweven we nu ergens tusschen aarde en Mars. We hangen met stil, maar beschrijven wenals alle Men schrijft ons: De vijanden van het Christendom had den eenige maanden geleden een plezie- rigen dag. De oorlog tusschen Duitschland en Rusland was ontbrand en natuurlijk zou Rusland winnen. Daarmee zouden de zegeningen van het bolsjewisme over Europa uitgestort worden en het- Chris tendom zou in dien zondvloed vergaan. De vijanden van ’t Christendom wreven in hun handen! Helaas voor hen is die droom van korten duur geweest. De woeste horden van den Oeral kregen slaag, zooals nog ndoit in de wereldge schiedenis een volk slaag had gekregen. Het Duitsche wapen in Duitsche hand sloeg <jen vijand neer en redde de Chris telijke beschaving in Europa. De droom van de vijanden van het Christendom eindigde in een pijnlijk ontwaken. Voor elk fatsoenlijk mensch was droom een nachtmerrie, die verdween, toen het Duitsche leger zegevierend op marcheerde in het kille land van de mis daad. Wij goede Nederlanders juichten. Wat zou ons kleine volk hebben uitge richt tegen den heidenschen gruwel der stompzinnige massa’s die Judas eeren als weldoener der menschheid en den menseb degradeeren tot een moordlustig roofdier? Wij goede Nederlanders juichten, toen het bloedige monster van den Oeral te ruggedreven werd. Want wij weten, dat bolsjewisme beteekent hoon aan -'het Christendom, schaamtelooze zeden in en buiten het gezin, hopelooze armoede, ont- eering van den arbeid, lichamelijke en geestelijke slavernij onder den knoet van een bende gewetenlooze machthebbers, die het wreede Russische abattoir dachten uit te breiden over heel Europa. Wij zijn dankbaar, dat God het Duitsche volk van knechtschap heeft bevrijd en het een Führer heeft gegeven, die sterk 8) van hieruit zie ik juist het groote Azië voor liggen, met links daarvan, als een schiereiland, het kleine Europa. Daar onder hangt Afrika. Het doet me denken aan de tochten van Stanley en Living stone en aan de tochten van een Abel Tasman of een Heemskerk. Al die verre landen, waarvoor eeuwenlang is gevoch ten, waarvoor gevaarlijke tochten wer den gemaakt en welke dan dikwiils on bereikbaar of ondoordringbaar schenen, landen waar de mensch zijn nerveuze geschiedenis maakte, ik vang ze alle met één enkelen nonchalanten blik. Ja pan, Spanje, Kaapstad, Noorwegen. Nieuw Zeeland, het lijkt wel of ze een kwartier gaans van elkaar liggen In gedachten zet ik punten. Daar ligt Ma drid, daar Kaapstad en daar Melbourne. Daar onder dien witten kap ligt het Noordelijkste plaatsje van Europa, Hammerfest en dat stipje daar midden In de Dszee is natuurlijk Spitsbergen. „Generaal Regen” kan den Duitschen opmarsch niet tegenhouden. (Weltbild-folygoon) 9 t.m. 15 November 1941 4 rants, rants, rants, rants. 1 li liter 11 k.g. i k.g. 2 t.m. 29 November 1941 Algem. Algem. 138 Algem. 139 tm. 142 Algem. D en E Hav. 143 Algem. 144 Algem. 149 Algem. 145 tm. 148 Algem. 2 tm. 20 November 1941 5152 Boter I len in de toekomst meer aandacht moe ten schenken aan de prijs- en bonaan- duiding in de étalages en winkels, want dit liet nog veel te wenschen over. Deze slordigheid heeft hun nu een proces-ver. baal bezorgd, herhaling zal zeker zwaarder worden aangerekend. Deze systematische controle wordt door de prijsbeheerschingsorganen regelmatig in de verschillende branches gehouden en elke handelaar doet in zijn eigen be lang goed, hiermede rekening te houden. GEDEELTELIJKE DISPENSATIE VAN VERVOERVERBODEN Met ingang van 10 November a.s. is voor een aantal goederen de bestaande dispensatie van het voor deze goederen op grond van de dispensatiewet uitge vaardigde vervoersverbod, gedeeltelijk opgeheven. Voor het vervoer in het binnenland blijft de dispensatie gehand haafd het vervoer van onder deze ver- voerverboden vallende goederen met buitenlandsche bestemming, zal ech ter onder dekking van een door den centralen dienst voor in- ep uitvoer af gegeven verVoervergunningen zijn toe gestaan. De secr.-gen. van het departement van Sociale Zaken heeft voor banketbak kerijen niet tevens zijnde broodbakke rijen in alle gemeenten des Rijks, in afwijking van het gestelde in de Ar beidswet voor het tijdvak van 17 tot en met 23 Nov. a.s. een ruimere regeling van de arbeidstijden vastgesteld. Ter gelegenheid van het zevende lus trum is een gedenkboek verschenen, geti teld „De Nederlandsche Reisvereeniging in 35 jaar”. In dit eenvoudig uitgevoerde ge schrift wordt in den breede de historie behandeld van de N.R.V. Het geschrift, dat verlucht is met verscheidene foto’s, is schetsmatig opgezet, waarbij men een goed overzicht krijgt van den groei van de vereeniging. En... ’s even kijken, ja, dan moet daar ongeveer Amsterdam liggen. Precies kan ik het niet zien, daar is het te klein voor. Het is moeilijk voor mij en waar schijnlijk ook voor u, luisteraars, om te realiseeren, dat u nu allen daar op die aarde onder mijn, ik zou haast zeggen „alziend” oog aan uw radiotoestel zit te luisteren en mij hoort spreken, alsof ik vlak naast u zit. Hallo Scheveningen, onderbreek ik mezelf, is de verbinding nog in orde? Alles in orde, zegt Scheveningen, gaat u verder. Luisteraars, het interesseert u na tuurlek ook te weten, hoe we hier de rest van het heelal zien. Het interes santste is wel de maan, waarvan we hier den zijkant zien. Zooals u weet, toont de maan zich ten opzichte van de aarde steeds van denzelfden kant en wij zijn dus de eersten, die haar van den zijkant zien. Ik kan u nu de belangrijke mededeeling doen, dat de veronderstel ling, als zou de maan eivormig zijn, in derdaad juist is. Wij zien hier den ge- heelen eivormigen zijkant verlicht, ter- Hebben wij in ons eerste artikel naar aanleiding van de verschijning van het belangrijke werk van dr. du Prei en Willi Janke er naar gestreefd een samen vattende karakteristiek van „Die Nieder- lande im Umbruch der Zeiten” te geven, ditmaal willen wij bij enkele der voor naamste hoofdstukken stilstaan. Ten ein de zich een goed oordeel te kunnen vor men over de wijze waarop de medewer kers erin geslaagd zijn hun bijdragen op het hooge peil te houden, dat de samen stellers zich voor het boek in zijn geheel hebben gedacht, is het gewenscht het „Zum Geleit” nader te bezien, dat de Rijkscommissaris Rijksminister dr. Seyss Inquart als voorwoord wel aan dit werk heeft willen medegeven. Dr. Seyss In quart toch stelt in de eerste plaats het doel vast, dat men met de uitgave van dit werk heeft beoogd. Dit doel is aan te toonen, welken ontwikkelingsgang Ne derland, dat eens een deel van het Duit sche Rijk vormde en dat in 1648 zijn staatkundige zelfstandigheid verkreeg, heeft doorgemaakt, een ontwikkeling, waarbij steeds het contact met Duitsch land in stand werd gehouden. De Rijks commissaris wijst er dan op, dat het vooral het wanbegrip der Duitsche vor sten is geweest ten aanzien van den geestelijken strijd van het Nederlandsche volk, dat de innerlijke breuk tusschen ons land en het Duitsche Rijk ten ge volge heeft gehad. Echter, zoo gaat de Rijkscommissaris voort banden van velerlei aard op alle gebieden van het cultureele en economische leven zijn tus schen de beide Germaansche volken blij ven bestaan en nooit heeft hun cultuur zich zoo ver van den gemeenschappe- lijken wortel verwijderd, dat niet hun bloedgemeenschap ten allen tijde zou kunnen worden herkend. Op deze voorhanden zijnde gemeen schappelijke grondslagen verder te bouwen en teruggaand tot den gemeenschappe- lijken wortel en blijvend binnen het kader van de Europeesche nieuwe orde, nieuwe gemeenschappelijke bindingsvor- men te scheppen, dat is de in deze ruimte gestelde opgave. Als dit boek een bij drage levert om de van oudsher be staande banden te versterken en de in den loop van de laatste 300 jaren opge richte scheidingsmuren te slechten, dan heeft het boek zijn opgave in den zin der gegeven doelstelling vervuld. En dr. Seyss Inquart besluit: „Ik. hoop, dat Duitschers en Nederlanders van de hun hier geboden mogelijkheid oude en nieu we wegen van wederzijdsch begrip te leeren kennen, rijkelijk gebruik zullen maken en aldus den weg tot elkander zullen vinden.” De weg tot elkander In deze woorden moet men het „Leit motiv" zien, waardoor dit belangwekken. voor zoover dit mogelijk was in overeen stemming met de eischen van de bezet tende macht Dat er bestuursmaatregelen zijn getroffen, die den indruk maken van straf en hard te zijn, was niet te ver mijden. De Duitsche bestuursinstanties. aldus dr Rabl, moeten ook aan den „Ernstfair’ denken. Men mag niet ver geten, zegt hij, dat Nederland als gevolg van zijn ligging, altijd met de mogelijk heid heeft rekening te houden, in eindafrekening met Engeland in gaande mate betrokken te worden. In een land, dat zich zoo direct bevindt aan de Peripherie van geweldige oorlogs gebeurtenissen, kan het niet anders, dan dat het bestuursapparaat met straffe hand wordt toegepast en dat de bestuurs bevoegdheden blijven binnen het directe bereik van de bezettingsautoriteiten. Met een citaat ontleend aan de groote redevoeringen van den Rijkscommissaris, uitgesproken op 26 Juli 1940 en op 12 Maart 1941, wijst dr. Rabl dan nogmaals op den geest waardoor het Duitsche be stuur wordt bezield, een geest die harte lijke samenwerking beoogt tusschen Duit schers en Nederlanders en die ook de mogelijkheden vdor deze samenwerking opent Of, om het met de woorden van den Rijkscommissaris te zeggen: „Wij willen heelemaal niet voor altijd als bezettende macht in dit land blijven. Wij willen, dat de Nederlanders zelf uit innerlijke over tuiging en met den inzet van hun geheele wezen, aantreden voor het groote werk van den opbouw van ons Germaansch gemeenschappelijk gebied en daarmede van een nieuw Europa.” Dezen inzet mogelijk te maken, zoo besluit dan dr. Rabl tegen alle histo rische en actueele, sociale en politieke, confessioneele en wereldbeschouwende be lemmeringen in, is de opgave van het Duitsche civiel bestuur. Zoo er nog mis verstanden op dit bijzondere en vaak de licate gebied mochten bestaan, dan zul len zij door deze klare beschouwingen van dr. Rabl in een der belangrijkste hoofdstukken van het boek voor goed zijn weggenomen. Dit tweede gedeelte van het boek wordt verder voltooid door bijdragen van mr. A. J. Backer over het werk der Ne derlandsche bestuursinstanties sedert de instelling van het Rijkscommissariaat, van den commissaris-generaal voor het veiligheidswezen Rauter over wezen en geschiedenis der Nederlandsche politie en van den Reichshauptstellenleiter Sommer over het werk van de N.S.D.A.P. in Ne derland. Al deze bijdragen getuigen van een wilsgerichtheid op het gemeenschap pelijk belang, waarvoor men niet anders dan waardeering kan hebben. Het derde gedeelte van het boek is ge wijd aan het cultureele leven in Neder land. Professor, hebt u even tijd om me Mars aan te wijzen? Jazeker, kijk, zie je daar dat ster renbeeld? Ja, dat daar met die vijf ster ren vlak bij elkaar en die twee er on der. Nou, de linksche van die twee, dat is Mars. Tracht nu in die sterrengroep niet een of ander bekend sterrenbeeld te herkennen, want je ziet het uitspan sel nu van een geheel andere zijde, dan je gewend bent. Eerlijk gezegd kan ik er zelf ook nog niet heelemaal uit wijs, daarom is Jan Deking zoo vriendelijk om met mijn fotqtoestel diverse foto’s te maken, opdat ik ze- later op mijn ge mak zal kunnen bestudeeren”. Maar professor, als ik naar Mars kijk, heb ik niet den indruk, dat we erg hard zijn opgeschoten. Het is nog bijna net zoo n klein stipje, als toen we van de aarde vertrokken. Ja. maar vergeet niet, dat onze snelheid elke seconde weer grooter wordt, zoodat Mars met een steeds grootere snelheid dichterbij komt Ik be loof je. dat we. onvoorziene omstandig heden voorbehouden, over vijftig uur op Mars zullen landen. Nu, dat zullen we dan maar hopen. Dames en heeren, zooals u tot uw ver wondering wel gehoord zult hebben, spreekt de Bulgaarsche professor Kir mensky vloeiend Hollanasch. Maar hij is dan ook al vijf jaar in Holland en 1 - 5 vaststellen, dat alle medewerkers dezen wensch van den Rijkscommissaris hebben verstaan en dat zij er ook in zijn ge slaagd den weg te effenen of den weg te wijzen waarop Duitschers -en Neder landers elkander kunnen vinden en ver der kunnen samengaan, samen arbei dend voor een gemeenschappelijk doel. Het tweede gedeelte van het boek is, zooals reeds eerder opgemerkt, gewijd aan de bestuursinrichting van het be zette Nederlandsche gebied en ook ten aanzien van deze belangrijke materie treft men beschouwingen aan van zeer bekwame deskundige zijde, waarin men helder en rijk gedocumenteerd de in richting van het Rijkscommissariaat tot in onderdeelen beschreven vindt. Deze bijdragen geven geen dorre opsomming van feiten, besluiten en verordeningen, zij belichten ook bij voortduring den geest, den bevruchtenden en bezielenden geest waardoor de bestuursmaatregelen en de activiteit der civiele Duitsche in stanties binnen het bezette gebied wor den beheerscht. Dit tweede gedeelte van het omvangrijke werk, dat, naar terloops reeds mag wor den opgemerkt, door tal van fraaie met zorg en smaak gekozen reproducties wordt verlucht, opent met een artikel van dr. dr. Kurt O. Rabl, diehet bestuursapparaat van het Rijkscommissariaat in zijn geheel en in onderdeelen behandelt. Deze speciale materie zou waarschijnlijk door niemand beter dan door dr. Rabl behandeld kunnen zijn, want van dr Rabl weten wij, dat hij aan de Leidsche Hoogeschool heeft gestudeerd en dat hij zich op het gebied van het Nederlandsche staatsrecht naam heeft verworven. Op zijn artikel Volgt een duidelijke opsomming van de verschillen de bureaux van het Rijkscommissariaat mede in hun onderling verband, waarna een overzicht van de belangrijkste Neder landsche bestuursinstanties dit gedeelte besluit. Na er aan herinnerd te hebben, dat Rijksminister dr. Seyss-Inquart op 25 Mei 1940 zijn hooge functie aanvaardde, wijst dr. Rabl erop, dat de invoering van een civiel Duitsch bestuur in het bezette Noorwegen driemaal zoo lang op zich liet wachten ofschoon dit gebied door zijn geografische ligging in snelle toenemende mate geplaatst werd buiten de grenzen, waarbinnen zich de oorlogsgebeurtenissen zouden kunnen ontwikkelen. Wanneer men dan bedenkt, dat op den huldigen dag in de bezette Belgische en Fransche gebieden geen civiel bestuur werd ingesteld, dan neemt Nederland in dit opzicht wel een zeer in het oog loopende uitzonderings positie in. Het heeft dan ook welbewust in den wil van de Duitsche staatsleiding gelegen voor het stamverwante Neder landsche volk zoo snel mogelijk den weg te effenen naar normale levens- en arbeids verhoudingen. Dr. Rabl staat dan verder stil bij de nauwe en vruchtdragende samenwerking tusschen Duitsche en Nederlandsche be stuursambtenaren, waarna hij een over zicht geeft van de instelling en van de werkwijze der vier commissariaten-gene- raal, welke onmiddellijk onder den Rijks commissaris ressorteeren. Duidelijk stelt hij in het licht, dat men het Nederland sche bestuur in tact heeft willen laten

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 5