Staat
Cultuur
en
HET GRÖOTE AVONTUUR
BINNENLAND
op
STADSNIEUWS
De Engelsche bomaanval
Maastricht
De distributiebonnen
wil
ïHAAGSCHE COURANT Zaterdag 29 Nov. T941 TWEEDE BLAD
Br., gebak
Aantal dooden tot zeventien gestegen
Xj
EN MAAK HET DEN SlNT GEMAKKELyK
FEUILLETON
van
hem
verwonderd
r is termorgan in
plantertje.'
een paar 1
paar staarde hij strak voor zich uit. Hij
X
Kaas
Extra Kaas
rants,
rants,
rants,
rantsoen
Suiker
Cacao
Koffie-sure.
Jam
1 rantsoen
250 gram
250 gram
250 gram
100 gram
dikke,
„bord;
(Wordt vervolgd}
DE GEZINSHULP VAN DEN
NEDERLANDSCHEN
VOLKSDIENST
NA AANRIJDING OVERLEDEN
M
W:'
Waarom met Duitschland tegen
het Kapitalisme
Zwijg!
9 Nov. t.m. 6 Dec. 1941
'4
Ontstaan en taak van het de
partement van Volksvoorlich
ting «n Kunsten
Arbeiderswijk biedt beeld van ont
zettende verwoesting
De nieuwe uniform van Winterhulp
Nederland.
(Schipper)
Watten S.S. in den aanval. Over de besneeuwde velden gaan de
Krim.
de
op
(Ortns-Holland)
MAAI\ HET DE POST
161
100 gram
100 gram
125 gram
31 December.
L
keek
ge-
□e opmarsch
Straatbarricaden in Jalta.
mannen van de Waffen S.S. tot een aanval op de bolsjewisten over.
(Weltbild-Polygoon)
:eHjk
Een (zwart en alvergrij*)
zijderwjrépe toiletje met
pareltjes geborduurd.
(Weltbild-Potygoon)
duet. Daar de aanplant normaal is ge
weest. zullen de kweekerijen ook wel in
staat zijn aan normale aanvragen tp vol
doen.
tn het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen in Den Haag
werd Donderdagavond het achtjarig bestaan van de N S.-
gemeenschap Kraft durch Freude” herdacht met een Weer,
machtsavond, waarbij vele hooge autoriteiten blijk gaven
van belangstelling, De autoriteiten in de eereloge.
Polygoon-Meyer)
1 k.g.
50 gram
250 gram
500 gram
BL, Br. Geb.
Rijst
Hav. of peulv
Gort
Venn., Matz.
Brood
Brood
Vleesch
VI., Vl.w.
Melk
Aardapp.
Aardapp.
46
46-A
46-B
van die waarden, die het zoo lang heeft
ontbeerd! De natuur breekt baan; Daar
om met Duitschland tegen het kapita
lisme! v. d. B.
(Nadruk verboden)
tel was. Gelukkii
aangeduide plaats, draaide de kraan
open en moest terzijde springen voor
het... heete water, dat hem over het
De ansjovls-vangst is zeer groot. In de
vischconservenfabrieken is men thans bezig
met het inleggen (pekelen) van deze ansjo
vis. Het inleggen van ansjovis te Volendam.
(Polygoon-u, Bitsen)
In het hoofdkwartier van het Vrijwilligerslegioen Nederland
worden thans duizenden Kerstpakketten gereed gemaakt voor
de soldaten aan het Oostfront. Deze pakketten «zijn van huis-
genooten of familie. De pakketten worden deskundig verpakt
Polygoon-Meyer)
De Italiaansche Kroonprinses op een rondgang door een
verzamelplaats van giften voor de Italiaansche frontsoldaten.
Met het verzamelen houden zich voornamelijk de Italiaansche
vrouwen bezig 'Orbis-Holland)
163
157 Lm. 160
Algem.
Algem.
46-4
46
46
46 Vleeschw.
Melk I
Aard.
Aard.
Naar wij vernemen is de 60-jarige ge-
pensionneerde brigadier van politie D. D.,
die Woensdag op den hoek van de Ha-
ringkade en de Pansierstraat door een
motorwagen van lijn 14 werd aangereden
en met een schedelbasisfractuur naar het
gemeentelijke ziekenhuis overgebracht
aan de gevolgen overleden.
MEISJES IN UTRECHT MOGEN NIET
ALLEEN IN EEN CAFÉ
De burgemeester van Utrecht heeft bij
verordening bepaald, dat het vrouwen
beneden den leeftijd van 18 jaar verboden
is zich na 6 uur in café’s en <|ergelij.ke
inrichtingen te bevinden, tenzij zij in het
bezit zijn van een bewijs van ouders of
opvoeders, waarbij toestemming tot café
bezoek gegeven wordt. Bovendien moeten
de meisjes begeleid zijn door een meer
derjarig persoon.
Boter
Boter m.red.
N.B. Zeep op bon 164 Algem. van 1 t.m.
tb*
Hij had reeds zoo ontzettend
naar binnen, dat hij in een
In zekeren zin is niets zoo nieuw als
het oudste. Uitgaande van de gedachte,
dat lang.vergeten en veronachtzaamde
waarden natuurnoodzakelijk na eenigen
tijd zullen opdoemen in de geschiedenis
van volk en rijk, is het licht te begrij
pen, dat het zeer lichtvaardig is de mo
derne leuzen en begrippen als onbeproefd
en dus vaardeloos te doodverven. Zou
de Nederlander, zoon van een volk, dat
door de eeuwen heen zijn kracht en
grootheid heeft kunnen toonen in held-
haftigen strijd tegen Spaansche tyrannie, om roept ons volk van nature om herstel
tegen Engelsche vrijbuiterij en tegen
Fransche bastaardij, zich blind starep op
een modernen term Zou hij met wrok
en onberedeneerden afkeer afstand na
richten De kuituur kan eerst bloeien, ip-
dien de kultuurwerkers verzekerd zijn
van een redelijken levensstandaard. Óp
dit terrein zijn reeds belangrijke dingen
bereikt, voordat de Kultuurkamer in wer
king is getreden. Wij noemen hier de
verbeterde sejourregeling voor de too-
neelspelers met financieelen steun van
het departement; een veel gezondere sa
larisregeling voor de musici, die werken
in de acht groote orkesten van ons land,
waarbij de salarissen op een menschwaar-
dig peil zijn gebracht”
Vervolgens wijst hij op de aan het de
partement van Volksvoorlichting en Kun
sten ingestelde afdeeling actieve propa
ganda, welker terrein de propaganda om
vat op alle onderdeelen van het staats
bestuur zónder onderscheid.
En hij besluit aldus:
„De geestelijke vorming van het volk
is de grootste taak van het thans eén
jaar bestaande departement welke taak
gewichtiger is dan jelke andere, omdat
deze geestelijke vorming het fundament
vormt van den opbouw van den nieuwen
staat”
HET AANBOD VAN KER8TBOOMEN
Bij de Veluwsche kweekerijen kwamen
reeds vele en belangrijke bestellingen van
Kerstboomen binnen. Van bevoegde zijde
vernemen wij, dat het aanbod dit jaar
door de omstandigheden niet noemens
waard zal worden beïnvloed. Wel bestaat
er een kapverbod voor verschillende soor
ten hout maar zooals bekend, is de
Kerstboom voornamelijk een kweekpro-
greep zijn glas, dronk, fronste da wenk»
brauwen en zei:
Ik ben geen journalist ik ben een
detective.
Lebon lachte hartelijk.
Lach niet raasde Hielen berg.
Ja maar, betoogde de drinkebroer,
ik ken u toch, iedereen kent u.
Er zjjn er nog meer, die mij zullen
leeren kennen, klonk het op dreigend-
donkeren toon.
De journalist trachtte scherp na te
denken. Plotseling sloeg hij met de
hand tegen het voorhoofd.
Ik moet u iets vragen, Lebon. Gij,
die in het goudland woont, moet weten,
wie mevrouw Reading is.
Mevrouw Reading, zei de planter
langzaam... Reading? Nooit vu ge
hoord.
Denk na man. Ge zjjt dronken.
Op mijn woord.
De journalist boog zich naar het oor
van Lebon en fluisterde:
De foto, welke gij gistermorgen in
het vliegtuig hebt gezien.
Maar de ander schudde ontkennend
het hoofd Bovendien had hij die foto
zoo van verre gezien.
Wacht, ik zal ze gaan halen.
En Riefenberg kwam overeind en sto
vende naar zijn kamer.
V
men van hetgeen rondom in korten tijd
verandert
Slechts aoolang een volk groot was
(ook het Nederlandsche!) zoolang het
zijn gezond verstand behield, zoolang
putte het uit eigen kracht en aard en
schiep orde volgens beproefde wetten.
Vandaar dat ook onze ontkrachting, ook
onze vervaltijd scherp naar voren treedt
zoodra niet meer de mensch maatstaf
vormt voor het leven en werken van
volk en staat.
Het „vrije” het bandelooze liberalisme
had tot onmiddellijk gevolg een econo
misch stelsel, dat spotte met natuurwet
en eigen volksaard. Als kind van het
aanbeden Frankrijk hier binnen gehaald,
sleepte men meteen den aanhang mee:
de goudheerschappij, het kapitalisme, en
de Joden. Zoodra de bankier en de
beurs-speculant het wel en wee van den
arbeider en dus van volk en rijk bepalen
stortte onze grootheid ineen. Miskenning
van den mensch, verafgoding van een
waardeloos ruilmiddel, verheffing van
het goud tot doel der economie, ziedaar
in korte woorden de inhoud van een
stelsel, dat de vloek werd voor alle
Germaanscne volkeren.
Wanneer nu een der tneest-geslagen
broedervolkeren zich optnaakt om aan
dien onwaardigen toestand een definitief
einde te maken, wanneer het Groot-
Duitsche Rijk met koenen greep goud en
Jodendom uitbant uit den staat, dan ver
rijst weer voor ons een zoolang miskend
en vergeten ideaal: bet ideaal eener
volkshuishouding, die den mensch en zijn
werk in het centrum plaatst
Daarom moet onze plaats naast Duitach-
land zijn in dezen grootschen tijd, daar-
Personeel Radio-distributie-Centrale
Aan een mededealing van den pers
dienst van het N.V.V. ontleenen wij, dat
de regeling van de werktijden en de ove
rige dienstveorwaarden van het radiodis-
tributie-personeel geleidelijk gelijk ge
maakt zullen worden aan die van het
P.T.T.-personeel.
plotseling ook nog een dame, gekleed
in een modern badpak, te voorschijn.
Het was de echtgenoote van den hotel
houder. Zij deed gulhartig mee aan de
aigemeene drinkpartij en wist onder
meer te vertellen, dat zij alle dagen
tien of twaalf liter water dronk.
Zoo kwam de avond te Reggan. HIJ
bracht echter geen verkwikking. De
temperatuur bleef schommelen rond de
45 graden. Buiten was de nacht inge
treden, maar nog steeds gierde een
heete wind over de vlakte en de zand
korrels kletterden tegen de ruiten. Bij
na onmiddellijk na het karige avond
maal begaven de piloten zich naar hun
slaapkamer. De waard en zijn vrouw
hadden zich teruggetrokken in hun ap
partement en Riefenberg en Lebon ble
ven alleen met een negerbediende in de
ruime gelagzaal achter.
Journalist had al aanstalten ge
maakt om zich te verwijderen, maar
net plantertje wou van geen bed hoo-
ren spreken.
te doen, zei hij, gij hebt
mij beloofd, dat we dezen avond samen
zouden doorbrengen en het zal zoo ge
beuren, al bevonden wij ons op dit
«ogenblik in de hel.
Dat is het hier ongeveer, of beter,
aat zou het hier heelemaal zijn, zonder
uat hier, lachte Riefenberg en dronk in
e®n teug zijn glas leeg.
uur kunnen slapen. Gij zult een prach
tige reis doen, ging hij dadelijk voort.
In gansch Afrika is er geen schoo
ner land dan de streek van Loepoeta.
Hü bleek over een uitgebreiden woor
denschat te beschikken, om de schoon
heid van bet gebied te beschrijven.
Riefenberg luisterde gedurende enkele
oogenblikken en dronk ondertusschen
zijn zooveelste glas uit. Met een dron-
kemanshik onderbrak hij plotseling het
ongewoon betoog van den planter.
Ge kunt u niet voorstellen, ging de
ander voort.
Als ge niet zwijgt! bulderde Rie
fenberg en hief dreigend de hand op.
Lebon lachte, maar schoof toch zijn
zetel iets achteruit, een beetje bang
voor de dwaze oogen van den Journa
list. Deze was opgestaan. Hij had den
planter bij de schouders genomen en
schudde hem broederlijk door elkaar.
Zot, lachte hij, wat kan mij de
schoonheid van uw goudland schelen.
Lebon keek hem met verbaasde, ron
de oogskens aan.
Niet schdlen, niet schelen. Waarin
kan een journalist dan belang stellen’
Dat gaat u niet aan, snauwde de
ander en liet zich zwaar in zijn zetel
vallen.
Met het hoofd In de handpalmen I
9)
Dit woestijnhotel was om geven door
hooge muren. Het hotel zelf
geheeten, was zeer ruim ee-
bouwd en zonder verdieping, met k®.
tenmuren, welke meer dan een meter
dikte hadden. In de ruime hal stond
een hooge schenkbank. Dat was de eer
ste toevlucht van de reizigers, want zii
voelden zich, alsof ze van den dor»t
zouden stikken. Zonder te spreken drnn
ken zü gulzig verfrisschende dranken
met groote klompen ijs.
Het scheen evenwel een hopeloos
val te zullen worden, want in die ruime
hal heerschte nog een temperatuur van
38 graden.
Riefenberg vluchtte naar zijn kamer
welke in duisternis was gehuld, daar
luiken en gordijnen voor het eenice
kleine venster waren neergelaten. He
laas, ook daar was geen koelte te vin
den. In deze besloten ruimte scheen de
temperatuur hem nog on verdragelijker
i
i
1
11 liter
11 k.g.
i k.g.
30 Nov. t.m. 27 Dec. 1941
150 Algem.
2e per. cacao
155 Algem.
156 Algem.
151 Lm. 154
Algem.
F en G Rijst
Algem.
162 Algem.
Algem.
1C7
21 Nov. t.m. 9 December 1941
5354 Boter I
53—54 Vet
Gisteravond werd in het concertgebouw „Tivoli” te Utrecht een
groote openbare vergadering der N.S.B. gehouden, waar de Commis
saris der provincie Utrecht de heer W. B. Engelbrecht, belangrijke
mededeelingen heeft gedaan. Overzicht tijdens de rede.
(Polygoon-Zeylemaker)
Aan een artikel van jhr. mr. S. M. S.
de Ranitz, ontleenen wij het volgende
„Voor den lOen Mei 1940 bestond in ons
land een scheiding tusschen Staat en kui
tuur. De Staat was op geestelijk gebied
neutraal. De overheid bemoeide zich niet
met de richting, waarin het kultuurleven
zich ontwikkelde. Voor den in wezen libe-
ralistischen Staat was de kuituur niet een
zaak van de gemeenschap, doch van bet
individu.
Wij beleven thans een revolutie. Een
revolutie, die niet alomvattend is, is geen
werkelijke revolutie. Het is daarom van
zelfsprekend, dat ook deze revolutie het
gebied van de kuituur omvat Hier moest
ook de overtuiging, dat de volksgemeen
schap boven een enkeling staat, tot ge
heel nieuwe opvattingen leiden. De lei
ders van deze nieuwe volksgemeenschap
kunnen niet onverschillg zijn tegenover
het wezen van de kuituur. De nieuwe
staat, de organische uiting van de volks
gemeenschap, heeft er voor te zorgen, dat
de kuituur zich ontwikkelt overeenkomstig
den eigen aard van het volk. De staat
voert kultuurpolitiek.
Daarom moet de oprichting van Volks
voorlichting en Kunsten, een jaar gele
den. worden beschouwd als een belang
rijke mijlpaal. Terugblikkend op het eerste
jaar van de werkzaamheden van dit de
partement, kan -men natuurlijk nog niet
uiteindelijke resultaten zien. Er moest een
geheel nieuw apparaat worden opge
bouwd. Er moest worden gewerkt op een
gebied waar het individualisme nog hoog
tij vierde. De richting, waarin dit jonge
departement arbeidt, is echter reeds zeer
duidelijk naar voren gekomen.
Hoewel Staat en kuituur niet meer van
elkaar onafhankelijke grootheden zijn, is
het geenszins zoo, dar de kuituur een
functie van den Staat is geworden, gelijk
justitie en politie. De kultuurscheppers
hebben niet meer een bngebonden vrij
heid, doch zijn verantwoordelijk tegen
over de volksgemeenschap. Iedere kultu-
reele arbeid is een openbare taak, in
dienst van de volksgemeenschap verricht.
Zoo ontstaat een geheel nieuwe band tus
schen den Staat en de kultuurscheppers;
Het departement van Volksvoorlichting en
Kunsten geeft hier de noodige leiding.”
Nadat de schrijver heeft uiteengezet
welke taak het departement in het afge-
loopen jaar reeds heeft vervuld t.a.v. de
journalistiek, de radio, de kunst en de
film, gaat hij aldus verder:
„Een vruchtbare kultuur-politiek kan
echter eerst dan mogelijk zijn, wanneer
de positie van alle kultuurwerkers be
hoorlijk geordend is. Dit zou van boven
af kunnen geschieden, langs bureaucra-
tischen weg. Deze weg is niet gekozen.
Het departement van Volksvoorlichting en
Kunsten heeft den opbouw voorbereid van
de Nederlandsche Kultuurkamer, welke
de eenige en algeheele organisatie is van
alle kultuurwerkers. Deze organisatie zal
in eigen kring, daarbij verantwoording
dragende tegenover de volksgemeenschap,
de vakkundige, sociale en economische
belangen der kultuurwerkers regelen. Op
dit terrein valt een enorm werk te ver-
Het getal der in de arbeiderswijk te
Maastricht bij den Britschen luohtover.
val van gisteren gevallen slachtoffers is
volgens de Jongste berichten gestegen
tot 17 dooden, 45 zwaar en 70 lichtge
wonden. Allen behooren tot de burger
bevolking.
Over dezen luchtaanval kunnen nog
de navolgende bijzonderheden meege.
deeld worden. De Britsche aanval ge
schiedde bij maanhelder weer en zeer
goed zicht De getroffen arbeiderswijk
is een zeer dicht bevolkte buurt. De uit
werking was dan' ook in hooge mate
noodlottig. In een oogwenk was de vreed
zame wijk het tooneel van een ontzetten
de verwoesting. Meer dan tweehonderd
huizen bleken getroffen te zijn, waarvan
ruim honderd zoo goed als geheel ver
woest werden. Met' medewerking van
vele burgers werd onmiddellijk een
hulpdienst ingericht. Het uitgebreide op-
ruimingswerk, dat onmiddellijk ter hand
genomen was, werd door de zeer groote
ravage, welke aangericht was, zeer be
moeilijkt. Overal en in allerlei vorm
moest hulp geboden worden. Het bleek
direct reeds, dat de aanval niet alleen
de huizen, doch ook het leven der arbei
ders niet had gespaard.
Ook elders in de stad, soms tot ver
van de plaats, waar de aanval zijn doo-‘
delijke werk heeft verricht, werd groote
Schade aangericht. Ontelbare ruiten zijn
door den luchtdruk gesprongen. Pannen
werden *Van de daken gerukt en tot ver
in den omtrek vindt men vernietigende
sporen.
De Maastrichtsche burgerij, die over
dezen aanslag op onschuldige levens ten
zeerste ontdaan en verontwaardigd is,
bood den burgers van de getroffen wijk
onmiddellijk de helpende hand. De Neder
landsche Volksdienst vooral bewees hier
zijn groote nuttigheid. Dakloozen werden
zoowel bij particulieren als in groote ge
bouwen, zooals de Dominicanerkerk en
de Staarzaal, ondergebracht, terwijl zij
Vrijdagmiddag in het patronaatsgebouw
van warm eten werdén voorzien.
Het opruimingswerk wordt nog steeds
met man en macht voortgezet. De ge
troffen arbeiders treuren om hun ver
loren gegane eigendommen, zoeken naar
vermiste familieleden, die tot de dooden
en de vele gewonden behooren.
veel
naaf binnen, dat hij in een normaal
klimaat stomdronken zou zijn geweest.
Hier verging ongeveer al het vocht in
zweet. Alleen voelde hij thans een lich
te ijlte in het hoofd komen.
Lebon had zün zetel dichterbij
schoven. Hü sloeg den journalist op
schouder en vroeg of deze nu eindt
eens zou vertellen, hoe zijn reis in den
Kongo in elkaar zat.
Eerst naar de goudmijnen
Loepoeta.
Bravo! riep het plantertje luid
ruchtig, dan ia uw eerste bezoek
voor mji.
Riefenberg
aan.
Woont gjj in die streek, LebonT
Maar natuurlijk. Ik heb u gisteren
gezegi'
koebi
mijnen.
kent van den Kongo nóg
1
Het plantertje was opgewonden.
Op het feest, dat wij
vieren, lachte hij en zij dronken.
Lebon had nu whisky gevraagd aan
den bediende.
WA’
Overgebracht naar Prinsestraat 57
De afdeeling Gezinshulp van den
Nederlandschen Volksdienst, welke tot
heden gevestigd was Snelliusstraat 40,
zal Maandag 1 December overgebracht
worden naar het stedelijk bureau van de
Winterhulp. Prinsestraat 57. Aanvragen
om hulpverleening kunnen iederen dag
geschieden van 911 en van 45 uur.
Tel. 110971.
lezegd: niet ver van Avakoebi en Ava-
ligt op den grooten weg naar de
Maar ja, mijnheer de journalist
2j niet anders
dan de grenzen en de hoofd steden,
gewonden,
'h bij mij zullen
Lebon had nu whisky gevraagd
den bediende.
Nee, nu geen whisky meer, weer
de Riefenberg af.
Wel whisky, brulde het
dan zullen wij tenminste
Nood breekt wet... en hij volgde dade
lijk het voorbeeld van den hotelhouder:
als eenig kleedingstuk behield hü een
licht short-broekje. Hü verlangde naar
koel, lekker water en vluchtte opnieuw
de gang in. De deur van de kamer der
piloten stond open. De koene vliegers
lagen büna geheel ontkleed op hun bed*
Aan een bediende vroeg de journalist,
of er geen stortbadinrichting in het ho-
wel. Daar zou red
ding te vinden zQn. Hü rende naar de
moest terzüde springen
„„Jte water, dat hem ove
lüf stroomde. Hü wachtte ^een oogen
blik een minuut, v-üf minuten... vruch
teloos De vergaarbak stond in de bla
kende zon en het water bleef ongeveer
k°MTedeloos slenterde hü naar de ge-
lagzaal en liet zich neervallen in een
leeren zetel. Om wanhopig te worden:
i<wter was heet, zooals trouwens
alles wat hü aanraakte. De eenige
wiize om een gevoel van verfrissching
teUbekomen. bestond in het gebruiken
van dranken met ijs. welke men vlug
móest naar binnen werken, want het ijs
smolt zienderoogen.
De dorst was chronisch en Riefenberg
dronk Even later waren al de leden
van het gezelschap in de gelagzaal ver-
eenigd en. tot ieders verbazing, kwam
