Tien
en
voor
vijftien jaar geëischt
het Vredegerechtshof
HAAGSCHE COURANT
Dinsdag 16 December 1941.
an flavin*
f PASTILLES
Reserve-kapitein schoot Wassenaarsch
burger
neer
NEDERLANDSCHE
ARBEIDSDIENST
5 o
KUNST EN LETTEREN
BINNENLAND
8-7-6-0-0
bieden
DERDE BLAD
De runderhorzelplaag
Het verduurzamen van visch
De tuberculosebestrijding onder het
rundvee in het belang der
volksgezondheid
bij tijdig gebruik tegen keelontsteking,
verkoudheid en griep.
Pleidooi
ONGEHUWD NEDERLANDER VAN 17-23 JAAR.MELD U B'j ALLE GEMEENTEHUIZEN-
ARBEID5B1IREAUX-HEIDINGBUREAÜX OP KEURINGSRADEN VOOR EEN WINTEROPLEIMNG
VAN 5 JANUARI TOT 20 MEI 1942
Vijftien jaar geëischt tegen
kapitein wegens het dood
schieten van een arrestant
I
Pleidooi
OPTREDEN „RHEINISCHES
BALLETT”
Getuigenverklaringen
Een overtuiging, een wil
Doos o 30 pastilles 70 ct. Doos a 100 pastilles f 1.70
f
de laagheid
de
hand
te
men
ons
TOONKUNST
ver
man
om
zak-
ver-
een
ver-
BAYER
k E 1
No. 18059
Het Vredegerechtshof heeft onder pre
sidium van dr. J. H. Carp deze zaak be
handeld.
Mr. F. W. Zegers, uit den Haag, herin
nerde aan de mentaliteit in de bewuste
dagen. Bovendien had verdachte in drie
dagen nauwelijks gegeten of geslapen. Plei
ter beriep zich voorts op het rapport van
prof. Carp, volgens wien deze verdachte
niet toerekeningsvatbaar is geweest. Ver
dachte had als officier uitmuntend zijn
plicht vervuld. Wijl in deze zaak op zijn
minst twijfel moet bestaan aan verdach-
te’s schuld, vroeg pleiter vrijspraak, al
thans toepassing van de uiterste clementie,
bijv, door bevestiging van het vonnis en
de preventieve hechtenis van de straf af
te trekken.
Verdachte vraagt met het oog op zijn
familie-omstandigheden uiterste clementie.
Het hof zal Dinsdag 23 December te
tien uur uitspraak doen.
vrijen wil verlaten. Men gebruikt daar
toe veelal een zalf, welke voor de larven
vergiftige stof bevat en waarvan een wei
nig op de open wormknobbels wordt ge
wreven Hierdoor worden de larven bin
nen korten tijd gedood. De knobbels wor
den dan geleidelijk kleiner en drogen in
om tenslotte geheel te verdwijnen. Een
andere methode is die waarbij een pincet
wordt gebruikt om de larven uit de reeds
geopende etterbuilen te trekken en daar
na te dooden.
Er is reeds door de propaganda, welke
er gevoerd werd, doelbewust gewerkt om
langs vrijwilligen weg tot opruiming der
runderhorzel te geraken. Indien op een
dorp echter boeren wonen die het belang
dezer zaak onderschatten en niet mee
willen werken, kunnen zij de oorzaak zijn
van het mislukken der geheele bestrij
ding.
Het verdient aanbeveling dat een be
sluit wordt uitgevaardigd waarbij alle
veehouders verplicht worden tot uitroeiing
van de runderhorzel, opdat in het voor
jaar van 1942 over de geheele linie slag
worde geleverd op de meest doelmatige
wijze.
Dvorak-herdenking
Stabat Mater Te Deum
Ondanks Dumky-trio. Symphonic uit de
Nieuwe Wereld en Neger-kwartet is Dvo
rak de componist van het Boheemache
land. Altijd weer dat nobel zoete In weL
i zang sterk weten te
te ontroeren. Vooral in het
in middenligging heeft zijn
baritonstem
ontroerings-
Frans Vroons en Johan Lammen vormden
een vocaal kwartet, dat in samenzang zoo-
-wel als in soli veel schoons te genieten
heeft gegeven en uitnemend voor deze
kunst berekend bleek te zijn. De so
praan deed het hier wel zeer goed en de
bas vormde in timbre een ongewoon tref
fende tegenstelling.
Het Residentie.orkest musiceerde gaaf
en klankschoon als gewoonlijk, terwijl de
leider van het geheel, Johannes den Her.
tog, zijn taak met groote kundigheid ver
vulde en met een muzikaal begrip, dat
vorkomen de hier passende sfeer schiep.
Na de ontboezemingen over de Smarten
der Heilige Moeder, de wijding aan den
Vader en Zoon in verheerlijking, smeeking
en glorie. Na het nogal uitgesponnen eer
ste werk valt de beknoptheid hier des te
meer op. Het is een muziek van gloed en
kracht, maar ook van teederheid Men
denke slechts aan „Sanctus” in het eer
ste koor.
Van de weergave is, evenals hiervóór,
met grooten lof te gewagen. De stem
mings. en levensvolle uitvoering is dan
ook in hooge mate gewaardeerd. Enthou
siaste bijval en bloemen. Toonkunst en zijn
dirigent hebben met deze eerste uitvoe
ringen een voortreffelijke daad verricht.
J. C. Manifarges,
Dezer dagen had zich te verantwoorden
C. W. Kiers. 40 jaar, uit Zwolle, destijds
kapitein bij het Nederlandsche leger. Hij
is door de rechtbank te 's-Gravenhage
veroordeeld tot zes maanden gevangenis
straf wegens het doodschieten in de eer
ste oorlogsdagen van een arrestant Rade-
makers in een arrestantenlokaal te Kessel
De arrestant was een nationaal-sociallst
Op verplichte bestrijding wordt
aangedrongen
Aan een artikel betreffende de bestrij
ding der runderhorzelplaag ontleenen wij
het volgende:
De runderhorzelvliegen leggen tusschcn
de haren der dieren kleine eitjes, soms
100 en meer op een rund. Na 3 i 4 dagen
komen uit deze eitjes de larf jes die over de
huid kruipen en daardoor jeuk veroorza
ken. Daarna dringen ze 't lichaam van het
rund binnen langs een haar, in het z.g.
haarzakje en blijven in de huid zitten. In
de maanden Januari tot April zitten ze
tusschen huid en vleesch en worden steeds
dikker. Ze vormen dan de horzelbuilen.
In de maanden Mei tot Juli werken de
rijp geworden larven zich uit de huid naar
buiten en vallen in de weide op den
grond. Ze boren zich iets in den grond en
na 40 a 50 dagen komt de volwassen vlieg
te voorschijn, die weer in de warme dagen
het rundvee in de weiden gaat veront
rusten.
Deze horzels zijn niet alleen plaaggees
ten voor de koeien. Zij berokkenen schade
aan de veehouders, de slagers en ook aan
de lederindustrie, dus aan onze volks
gemeenschap
Het verlies aan melk en vleesch wordt
geschat resp. op 30 en 12 gulden per rund,
terwijl de schade per huid 3 gulden zou
bedragen. De totale schade wordt per jaar
getaxeerd op 4 millioen gulden. Afgezien
dan nog van het feit, dat de mindere
melk-, vleesch- en leerproductie door ons
volk moeten worden gemist.
Gedurende eenige jaren is onder aan
voering van den veeartsenijkundigen
dienst alom in den lande bij de veehou
ders propaganda gemaakt voor de bestrij
ding van de runderhorzel. In het voor
jaar wordt getracht de larven te dooden
alvorens zij de huid van de runderen uit
Het gironummer van de Nederland
sche Ambulance: 8-7-6-0-0.
Hebt u het al genoteerd? Hebt u er reeds
gebruik van gemaakt? Neen? Dan wordt
het toch zoo langzamerhand tijd N>ët
waar, want u is er toch van overtuigd,
dat u uw steun niet kunt onthouden.
U is er toch van overtuigd, dat eigenlijk
uw plicht is deze Nederlandsche hulp
expeditie naar uw vermogen te steunen.
Welaan, neem dan uw giroboek en stort
uw bijdrage op girorekening
S - 7 6 0 0
Nederlandsche Ambulance, Koninginn^
gracht 22 te den Haag.
Tn den ochtend van den dertienden
Mei van het vorige jaar was de 38-jarige
reserve-kapitein der infanterie A. van
den Heuvel te Wassenaar belast met de
arrestatie van nationaal-sofialisten. Reeds
had hij enkele aanhoudingen verricht,
toen hij zich ten huize van den heer
Noordendorp aanmeldde om ook dezen
bewoner in arrest te stellen. Bij de ont
moeting aan de straatdeur zou de heer
Noordendorp, die zelf opendeed, het be
vel „handen omhoog” niet voldoende naar
het oordeel van den reserve-kapitein
hebben uitgevoerd, waardoor deze meen
de te worden bedreigd, althans veronder
stelde, dat de heer N. de rechterhand
naar den broekzak deed afglijden om
wellicht een vuurwapen voor den dag te
halen en hem daarmee aan te vallen. De
reserve-kapitein wachtte dit niet af en
onderzocht ook niet of de heer N. eenig
wapen bij zich had, doch schoot hem met
zijn dienstrevolver neer, waarop het
slachtoffer, die in het hoofd getroffen
was, vrijwel terstond den geest gaf.
Op 29 Mei j.l., derhalve ruim een jaar
na het gebeurde, veroordeelde de Haag-
sche rechtbank den reserve-kapitein we
gens doodslag tot twee maanden gevan
genisstraf, hierbij rekening houdende
- met de algemeene omstandigheden in die
•oorlogsdagen.
Tegen dit vonnis was de officier van
justitie, die vier jaren gevangenisstraf
had geëischt, in hooger beroep gekomen.
Vergunning noodzakelijk
Van bevoegde zijde deelt
mede
Tengevolge van de huidige omstandig
heden is de aanvoer van visch, schaal-
en schelpdieren aanzienlijk geringer dan
in normalen tijd, doch de vraag belang
rijk grooter. Dientengevolge is ook de
vraag naar verduurzaamde visscherijpro.
ducten groot.
Vookomen moet echter worden, dat er
te veel visch, schaal- en schelpdieren
worden verduurzaamd, waardoor de visch
buiten het bereik van minder koop.
krachtigen zou komen en bovendien de
voedingswaarde geringer wordt. Verder
is een betere contróle in het belang van
de volksgezondheid noodig
Om deze redenen is in Besluit No, 3 van
de Nederlandsche Visscherijcentrale in
zake het verduurzamen van visch bepaald,
dat al degenen, die het verduurzamen van
visch, schaal- en schelpdieren en deelen
daarvan met inbegrip van hom en kuit, als
bedrijf uitoefenen, van 1 December j.l. af
in het bezit moeten zijn van een daartoe
door de Nederlandsche Visscherijcentrale
afgegeven schriftelijke vergunning.
Aan deze vergunning kunnen beperkin
gen en voorwaarden worden verbonden.
Op degenen, die bovengenoemd besluit
niet nakomen, zijn de bepalingen van het
Economische Sanctlebesluit 1941 van toe
passing.
Op de naleving van dit besluit wordt
streng toezicht gehouden.
Zeven a acht procent van alle tuberculose-
gevallen bij den mensch wordt veroorzaakt
door besmetting met de runder-
tuberkelbacil.
Aan een artikel inzake de tuberlosebe-
strijding ontleenen wij:
Afgezien van het feit, dat de mensch
zich in acht moet nemen voor koeien die
aan open t.b.c. lijden en derhalve bij voor
baat nooit ongekookte melk mag drinken
anders dan van uitsluitend t.b.c. vrije
koeien, is de directe schade die de tuber
culose jaarlijks aan de Nederlandsche vee.
houderij bezorgt te schatten op minstens 5
millioen gulden. De indirecte schade valt
hier buiten, omdat deze niet in cijfers is
uit te drukken.
De bestrijding van de tuberculose onder
het rundvee vindt sedert vele jaren langs
vrijwilligen weg plaats. Vooral in de laat
ste jaren zijn op tal van plaatsen gezond
heidsdiensten opgericht, die, sedert de ver
plichte rundveebeperking is ingevoerd, in
bloei zijn toegenomen. Gevolg hiervan was
dat steeds meer veehouders de oogen zijn
geopend vöor de gelegenheid om hun op
t.b.c. reageerendg dieren pp te ruimen.
Toch is het aantal veehouders, dat doel
bewust aan de bestrijding der tuberculose
doet in verhouding tot het totaal nog veel
te kléin. De belangrijkste factor die som
migen weerhield was de financieele kwes
tie. hieraan verbonden. Niettemin heeft de
ervaring van degenen, die wel den moed
hadden om hun veestapel t.b.c.-vrij te
maken, geleerd, dat zij daardoor uiteinde
lijk belangrijke financieele voordeelen be
haalden. Éen hoogere melkgift, een betere
gezondheidstoestand, meermalen verkre
gen bij toediening van minder kracht
voer dan voorheen, waren het gevolg.
Hierbij moge worden opgemerkt, dat
sedert enkele jaren geen land in. noch bui
ten Europa langer bereid was vee van
Nederland af te nemen, dat bij de voor den
export ingestelde tuberculinatie had ge
reageerd op de tuberculoseproef, terwijl
in verscheidene landen stemmen opgingen
om aan ingevoerde zuivelproducten den
eisch te stellen, dat deze afkomstig moes
ten zijn van tuberculosevrij vee Bestrij
ding dezer ziekte is dus van zeer groote
beteekenis voor den toekomstigen export
van ons wereldberoemd melkvee, maar ook
van de zuivelproducten, afkomstig van dit
vee en in Nederland vervaardigd.
Bovenal zij nog eens gewezen op het
groote belang van de volksgezondheid bij
de bestrijding der tuberculose onder het
rundvee. Zeven a acht pCt. van alle ge
vallen van tuberculose bij den mensch, on
verschillig van welken leeftijd, wordt na
melijk veroorzaakt door besmetting met den
rundertuberkelbacil, waarbij zij opge
merkt, dat het ziektebeloop van deze ge
vallen meestal zeer ernstig of zelfs fataal
is. Mede uit dat oogpunt verdient een
krachtig ingrijpen van de zijde der over
heid alle overweging en is een flinke
financieele bijstand zelfs een landsbelang
van de eerste orde.
Dr. B. G. J. N. Deuling, als deskundige
gehoord, heeft de lijkschouw verricht. Be
ter ware het geweest, een volledige sectie
te verrichten, maar dat werd niet noodig
geacht. Nu was de doodsoorzaak niet met
zekerheid vast te stellen.
De procureur-generaal, prof. mr. van
Genechten .Dacht u soms, dat de arres
tant aan griep overleden is
Deskundige „Wie zal het zeggen De
wonden kunnen ook na het intreden van
den dood zijn aangebracht. Met zekerheid
is nu daaromtrent niets te zeggen. Wel
kan gezegd worden, dat de aangetroffen
wonden den dood kunnen hebben veroor
zaakt.”
Getuige J. E. Pollen was vaandrig in
de omgeving van den verdachte. Hij ver
klaarde, dat Rademakers wel als N.S.B.-er
en als een herriemaker bekend stond,
maar uit de burgerij heeft getuige niet
gehoord, dat Rademakers van spionnagi
beschuldigd werd. Wel werd dat beweerd
door soldaten. Hij zou gezegd hebben
„Schei maar uit met jelui moeite,-je
krijgt toch op je donder.”
Getuige W. A. Hetterscheid, oud-briga-
dier-majoor bij de Rijksveldwacht, die
zeide goed bekend te zijn in Kessel, be
toogde, dat Rademakers te goeder naam
bekend stond.
President„Kan het dan zijn, dat er
bepaalde elementen in het dorp praatje*
rondstrooiden
Getuige „Die zijn er zeker, vooral de
kapelaan.”
Getuige L. E. Manche heeft als sergeant
in de mobilisatie met kapitein Kiers ge
sproken. Kapitein Kiers twijfelde.er aan,
of de N.S.B.-ers wel betrouwbaar zouden
zijn als er moest worden gevochten. Hij
heeft toen een keer gezegd „We zullen
het risico niet loopen”. Verdachte zei
nooit met iemand over godsdienst of poli
tiek te hebben gesproken en zeer verbaasd
te zijn over de verklaringen van sergeant
Manche.
Getuige Manche deelde ook nog mede
en hij legde daaromtrent een schriftelijk
stuk over dat hij destijds om politieke
redenen overgeplaatst en gedegradeerd
werd. Dit stuk was medegeteekend door
kapitein Kiers.
Verdachte ,,Dat stuk ontving ik ter tee-
kening. Ik wist, dat sergeant Manche lid
was van het Vefdinaso, maar ik wist niet
eens wat dat be'teekende.”
Als laatste getuige a charge werd ge
hoord de korporaal G. H. Rademaker,
thans te Düsseldorf. Getuige klaagde bij
kapitein Kiers herhaaldelijk er over, dat
hij voor landverrader werd uitgescholden,
maar de kapitein deed daaraan niets.
Verdachte zeide over deze verklaringen
stom verbaasd te staan.
De kantoorbediende J. A. P. S. Heijli-
gers, werd als getuige a décharge gehoord.
Hij was menagemeester en zeide van ka
pitein Kiers opdracht te hebben gehad,
ook voor Rademakers voor eten te zorgen
in de commandopost, waarheen Radema
kers zou worden vervoerd.
A. van Hoogwaarden uit Eindhoven was
korporaal bij het onderdeel van kapitein
Kiers. Ook tegen hem had kapitein Kiers
gezegd, dat Rademakers zou worden ver
voerd van het arrestantenlokaal naar een
veiliger plaats Op een vraag van den pre
sident verklaarde verdachte, dat zijn mee-
ning oh-itrent onbetrouwbaarheid van Ra
demakers berustte op gegevens van zijn
militaire chefs.
De procureur-generaal vraagt
nog of
verdachte blijft bij zijn verklaring, dat het
een ongeluk is geweest.
Verdachte antwoordt bevestigend.
De eisch
De procureur-generaal, hierna tot zijn
requisitoir komend, acht maar één verkla
ring mogelijk voor de gepleegde handel
wijze verdachte heeft opzettelijk den ge
vangene willen dooden. Het is wel de laag
ste daad, die men zich kan denken, een ge
vangene in de cel neer te schieten zonder
eenige aanleiding daartoe van de zijde van
den gevangene. Spreker kan de uitvlucht,
na de aanvankelijke verklaring voor den
officier der marechaussee, niet aannemen,
dat hier sprake van een ongeluk zou zijn
geweest. Indien verdachte als officier had
bekend, dat hij gemeend had den man
te moeten neerschieten, dan zou spr. tien
jaar gevangenisstraf hebben geëischt.
Thans stelde spreker den eisch op vijftien
jaar.
Als getuige werd eerst gehoord de ka
pitein der marechaussee J. S. Rops. die
den verdachte verhoord heeft. Hij
klaarde, dat de verdachte op hem
uiterst nerveuzen indruk maakte. De
dachte heeft toen een verklaring opge
schreven, waarin hij zeide, dat hij zeer on
gaarne deze daad had verricht, maar haar
noodzakelijk had geacht.
Getuige M. J F Canters verklaarde, dat
verdachte hem verteld had, door de wij
ziging der vuurlinie te vreezen voor het
leven van Rademakers. Daarorn had Rade
makers moeten worden overgebracht naar
een andere, meer veilige plaats. Algemeen
werd verteld dat Rademakers een spion
zou zijn. Van de burgerij was dit verhaal
uitgegaan. Verdachte had aan dezen ge
tuige gevraagd, of hij den arrestant wilde
doodschieten, maar, naar getuige meent,
was dit bedoeld voor het geval de arres
tant zou pogen te vluchten.
luidendheid, kleur en -levensvolheid dat
zoo aangenaam, zacht-streelend ssndoet
en toch met zoo treffende contrasten ge
paard gaat. Ook de bovengenoemde reli
gieuze werken bezitten deze bekoring. Er
is in het Stabat Mater een teeder-smarte-
lijken toon zeer schoon getroffen zonder
dat in weekelijkheid wordt afgedwaald. De
populaire, sierlijke en liefelijke melodie
vorming brengt den hoorders de stef wel
zeer na. Toonkunst heeft eer ingelegd met
zijn eerste uitvoering van dit werk ter
herdenking van den honderdsten terugkeer
van Dvorak’s geboortedag. Het koor gaf
een bijzonder beschaafden klank te hoe
ren, terwijl de dyamische schakeeringen
een zeer gevoeligen indruk maakten. Het
was een gelouterd zingen, dat de expressi
viteit der muziek volkomen heeft doen
ondergaan. En Ruth Horna, Annie Woud,
twee maanden gevangenisstraf opgelegd
•voor een misdrijf, waarvan de laagheid
moeilijk te overtreffen is.
Het gaAt niet aan op zulk een wijze
rekening te houden met de algemeene
gesteldheid, dat iedereen, die in de oor
logsdagen een andere doodde, vrijuit kan
gaan.
Verdachte is opgetreden op een wijze,
die buitengewoon misdadig was en die
hem niet waardig doet zijn, als officier
in de Nederlandsche Weermacht te die
nen. Handelingen als de door verdachte
gepleegde kan men wel van bolsjewisten
verwachten, ook zijn houding jegens de
heeren Gips, de Jong en Muller getuigt
van een dergelijke mentaliteit.
Verdachte treiterde en kon zijn eigen
aardige heerschzucht niet voldoende bot
vieren, hij toonde een misdadige inborst
gepaard aan gebrek aan moed. Onherroe
pelijk leed is hier geschied: een man, dien
ieder kende als een waardig burger, is als
een hond neergeschoten, een jonge vrouw
in rouw gedompeld. Twee jonge kinderen
missen hun vader. Verdachte heeft na den
moord niet de moeite genomen om zijn
verontschuldiging aan te bieden aan de
familie N. en om vergiffenis te vragen
Indien wij ons plaatsten op het standpunt
der vergelding, dan ware slechts de dood
straf in dit geval mogelijk. Deze kan spr
echter niet eischen, ons recht laat dat
niet toe. De hoogste straf is in een geval
als het onderhavige 15 jaren, plus een
derde van die straf omdat verdachte ge
bruik maakte van zijn macht. Spr. zou
twintig jaar gevangenisstraf eischen in
dien deze nog noodig waren voordat ver
dachte een leeftijd van 50 jaar zou hebben
bereikt. Waar verdachte binnenkort 40
jaar wordt, beperkte spreker zijn eisch
tot tien jaren, met ontzetting uit het recht
om bij de gewapende macht te dienen
Mr. H. W. Wierda uit Utrecht, verdach-
tes raadsman, heeft er van afgezien, hier
nog eenige getuigen a décharge op te
roepen. Verdachte was officier en hij had
het bevel gekregen een aantal personen
te arresteeren. In die dagen was iedereen
verdacht Men hield verhalen over als
nonnen en priesters verkleede parachutis
ten enz. Pleiter gelooft, dat alle getuigen
te goeder trouw waren. Opzet om te doo
den is hier geenszins bewezen Verdachte
heeft zijn taak zoodanig verricht, dat
hijzelf, vreezende te worden aangevallen,
niet meer door den betrokkene kon wor
den getroffen. Er werd te Wassenaar
oorlog gevoerd op een wijze als nog nim
mer was meegemaakt. Inderdaad kwamen
parachutisten van alle kanten Verdachte
had zijn arrestant tot tweemaal toe ge
sommeerd, de handen omhoog te houden
Men kan wel zeggen: in kalm overleg zou
verdachte hebben kunnen volstaan met
het wapen op den arm van den heer N
te richten indien verdachte zich bedreigd
oordeelde, maar de gemoedstoestand was
bij allen abnormaal. Het was om zoo te
zeggen: één groot gekkenhuis
Pleiter meent dat deze zaak tot haar
juiste proporties moet worden terugge
bracht. Hij dankt den procureur-generaal
voor diens zakelijk requisitoir, doch on
derschrijft geenszins de conclusie, dat
verdachte misdadig opzet heeft gehad
Wel is verdachte het slachtoffer van supe
rieuren. die hun taak niet verstonden
Verdachte was een goed officier, met
jarenlange ervaring. Wel was hij op dien
dag buitengewoon opgewonden, zoodat hij
niet eens meer weet wat hij toen gezegd
heeft. Van misdadigen aanleg is bij dezen
man geen sprake. Het is heel goed, dat
de zaak hier wordt behandeld, doch plei
ter is er van overtuigd, dat niet slechts
het ten laste gelegde niet is bewezen,
doch ook dat verdachte gevolg heeft ge
geven aan een ambtelijk bevel.
Als reserve-officier had verdachte wel
licht niet die belangstelling voor het mili
taire wezen, welke een beroepsofficier zou
hebben, maar hij is binnen zijn bevoegd
heid gebleven Pleiter meent, dat ver
dachte dient te worden vrijgesproken,
subsidiair op lichte wijze gestraft. Hij be
veelt den verdachte in de Clementie van
het hof aan.
Verdachte merkt op, dat het geheele
geval hoogstens een minuut heeft ge
duurd. Den vuurdoop had hij gekregen in
de Haagsche Schouw, waar de kogels hem
langs de ooren vlogen. In die omstandig
heden ging het er om te dooden of ge
dood te worden. Verdachte is 15 jaar lid
van den B.V.L. geweest, een organisatie,
die «zich ten doel stelde, revolutionaire
elementen te bestrijden. Daarvan zou hij
geen lid zijn geweest, indien hij de men
taliteit had. welke de procureur-generaal
hem toedacht.
Het hof zal Dinsdag 23 December
tien uur uitspraak doen.
In welke banen de danskunst en in
het bijzonder het ballet zich in de toe
komst zal ontwikkelen is een vraag,
welke deskundigen en kunstliefhebbers
heden ten dage bezig houdt. Wij kunnen
dan ook reeds alleen in ons land ver
scheidene scholen opmerken, welke hun
onderwijs op geheel verschillende, ja
tegengestelde schoonheidsidealen basee.
ren. Het optreden van een buitenlandsch
ballet en de openbaring van wederom
nieuwe ideeën en opvattingen is daar
mede steeds een gebeurtenis, welke ons
reeds lang tevoren bezig houdt. Zoo ook
heeft het „Rheinisches Ballett” van de
stedelijke opera te Krefeld, dat Zondag,
avond ondert leiding en volgens choreo
grafie van Walter Kujawski in het Ge.
bouw voor Kunsten en Wetenschappen
een zeer uitgebreid programma ten uit
voer bracht, ten zeerste onze belangstel
ling getrokken. En het ensemble heeft ons
iets te zeggen gehad op het gebied der
danskunst. Meer dan welk ballet ook in
ons land heeft het „Rheinisches Ballett"
de pantomine als onderhoudenden uitings
vorm naar voren geschoven. Als zoodanig
golden namelijk „das Pensionat” (Schu
bert), waarin Hanna Worms zich on
derscheidde, Ritter Blaubart, de bur
leske Tanzszené van Herbert Freund
(muziek van Heinz Vogt), dat de hoofd
schotel van den avond vormde en de kos
telijke parodie „das Konzert”. opgevoerd
door Walter Kujawski.
De beweging „an sich” bleek echter
gelukkig niet te zijn vergeten, want het
„Rheinisches Ballett” bezit met Hans
Rausch en Karl Kern eenige krachten,
die door hun techniek het oog met het
gebaar alleen voortdurend kunnen
boeien, terwijl de kostbare costuums
door hun revueachtige., kleurenpracht en
schittering de Barocke Romanze en de
Ballettszene als schouwspelen deden vol
doen
De ernstige noot ontbrak in deze bal-
letopvoering geheel en al, terwijl daar,
entegen de gezonde humor, gebaseerd op
een uitmuntende opmerkingsgave een
belangrijke rol was toegekend. De Ham
burger Walzer (Roberts), de Tanzstunde
1910 (Joh. Strauss) en de Mazurka aus
dem Jahre 1870 (Ed. Strauss) waren vol
van deze tintelende, soms spotzieke le.
vensblijheid. Een bijzondere attractie
vormde bovendien het kleine danseresje
Aggi Ackermann, een meisje van een
jaar of tien, dat in een onvermeld num
mer en in de Zimmerleute auf der Wan.
derschaft van een aangeboren talent
blijk gaf. Dit guitige danswonder be
loofde veel voor de toekomst.
Wanneer ik dan ook op dezen avond
terugzie, dan realiseer ik daarmede de
voldoening van veel, dat geslaagd mocht
heeten, alhoewel tevens het verlangen
naar grootere discipline, afwerking en
wat meer technische ontwikkeling van
vele vrouwelijke krachten weer in mij
opkomt.
Vlot werd echter gewerkt, er bleek
naar inhoud te zijn gezocht, terwijl het
muzikale gedeelte door Toni Winkler
aan den vleugel voortreffelijk werd ver.
zorgd. De toeschouwers toonden zich bij
zonder gul met hun hulde, welke voor
een groot gedeelte den ontwerpers van
de costuums Fritz Huhnen, Roswitha
Schubert en Hans Aeberli zal hebben ge.
golden. K. Brinkmann.
Er waren tien getuigen gedagvaard.
Arts J. S. Galjart, te Wassenaar, werd
het eerst bij het slachtoffer geroepen. De
heer Noordendorp was reeds overleden,
toen get. hem in het verlengde van dé
gang en de vestibule vond liggen. De
doodsoorzaak was een schot door het
hoofd. Mevr. Galjart-Ohlendorf verklaar
de, dat zij gezien had, van haar .dichtbij
gelegen woning uit, dat de heer Noor
dendorp de handen niet boven het hoofd
hield, toen de kapitein en twee andere
militairen tegenover hem, stonden.
Getuige G. J. Bakker,' toenmaals ser
geant, zeide, dat hij had waargenomen,
dat de heer N. de handen iets liet zak
ken, ongeveer tot de hoogte van het
hoofd.
Op de vraag van den president, of de
handen in de richting van den broekzak
gingen, kon get. geen positief antwoord
geven.
Get. Chr. Kemeling, melkslijter, ver
klaarde op ongeveer zes meter afstand
achter den heer N. te hebben gezien, dat
diens handen niet boven het hoofd of
de schouders uitstaken. Zij kunnen op
schouderhoogte zijn gehouden, doch dat
kon get. van achteren niet cónstateeren.
De 23-jarige J. Buiting, toenmaals sol
daat, was in de buurt van verdachte en
de beide andere militairen. Hij verklaart,
dat de heer N. probeerde de rechterhand
in den broekzak te steken.
Pres.Op welke wijze
Get.De arm gleed af en
kwam bij den broekzak.
De procureur-generaalPast u op, u
staat onder eede. Wat u hier verklaart,
is in strijd met de verklaringen van alle
overige getuigen. U moet de waarheid
zeggen.
Get.Het is de waarheid.
Pres.Hebt u gezien, dat de heer N.
de hand in een broekzak stak
GetNeen, maar wel, dat de hand in
de buurt van den broekzak kwam.
De bataljonscommandant H. F. Meyer
bevestigt, dat opdracht was gegeven alle
N.S.B.-ërs te Wassenaar te arresteeren.
Met die bedoeling was het namenlijstje
van de politie verkregen.
Mevr, wed Noordendorp-van Os,
klaart gezien te hebben, dat haar
dadelijk gevolg gaf aan het bevel
de handen omhoog te houden. Wel
ten de ellebogen iets, maar de handen
bleven toch daar boven uit. Iemand kan
daaruit wel opmaken, dat de hand naar
den broekzak werd gericht, maar mijn
man heeft het niet gedaan. Verder ver
klaart zij, dat in de omgeving reeds een
drietal huiszoekingen of arrestaties ge
daan waren. Mevr. Noordendorp zegt
nog, dat verdachte haar echtgenoot on
middellijk heeft neergeschoten.
Get. F. B. J Gips verklaart te heb
ben gehoord, dat verdachte zeide: „We
zullen den zwijnenstal hier wel uitmesten.
Ik heb er daarnet ook eenige neerge
schoten.”
Verdachte herinnert zich niet meer
zooiets gezegd te hebben. Wel weet hij
dat hij woedend was, na hetgeen hij in
die dagen had ondervonden.
Get H. de Jong verklaart door ver
dachte gearresteerd te zijn. Hierbij had
verdachte tot hem gezegd„Ik bid en
smeek je een verkeerde beweging met je
handen te maken, dan kan ik je dood
schieten"
Get D Muller, die tegelijk met de
Jong door verdachte was aangehouden,
legt eveneens de verklaring af, dat ver
dachte hem, getuige, had verzocht een
verkeerde beweging te maken. Tenslotte
wordt verdachte nogmaals gehoord. Op
de vraag van den militair-raadsheer of
verdachte als officier, met twee assisten-
ten geen maatregel kon nemen, waarbij
het leven van den heer N gespaard bleef
en allereerst zou worden nagegaan of
deze inderdaad eenig wapen bij zich had,
antwoordde verdachte in ontkennenden
Tien jaar gevangenisstraf
geëischt
De procureur-generaal, prof. dr. R. van
Genechten, zeide van oordeel te zijn, dat
de feiten vast staan Het is uitgesloten
dat verdachte handelde ter uitvoering van
een ambtelijk bevel en zelfs het beroep
op noodweer heeft de rechtbank verwor
pen. Weliswaar heeft volgens de getuigen
verklaringen de heer N. de handen
eenigszins naar beneden gehouden, doch
volstrekt niet in de richting van den
broekzak.
Van een toestand, waarbij verdachte
zich moest verdedigen, was zeker geen
sprake, evenmin als van een exces van
noodweer. Verwonderlijk is het, dat de
rechtbank tot zulk een lichte straf is ge
komen, een straf, die veeleer als een uit-
noodiging kan gelden om andere moor
den te bedrijven. Hier werd een straf van
Een afbeelding van de pakkende affiche, welke de Nederlandsche Arbeidsdienst
op alle voor publiciteit in aanmerking komende zuilen en aanplakborden heeft
doen aanbrengen
LIEDERENAVOND MAX KLOOS
Max Kloos, na Messchaerts heengaan
onze eerste liederenzanger, met wien
echter, althans in de kleine concertzaal
het contact vrijwel verloren was geraakt
kwam dit thans hernieuwen door een
liederenavond in Diligentia, waar hij in
samenwerking met Anthon van der
Horst, een programma tot uitvoering
bracht, bestaande uit een dozijn liederen
van Schuberts cyclus „die Schone Mülle-
rin”, een groep Fransche van Fauré en
een zevental Nederlandsche van Loots,
van den Sigtenhorst Meyer, Zweers en
Dina Appeldoorn. De begaafde zanger
heeft de in te grooten getale opgekomen
hoorders door zijn intelligent.muzikalen,
innerlijk bewogen
boeien en
mezza voce
warm getimbreerde ,weeke
bijzondere klankcharme en
macht. Reeds aanstonds in de veel ge.
zongen maar dikwijls niet in de muzi
kale kern getroffen Müllerlieder wis de
zanger geheel op de hoogte van zijn
kunnen. Zijn snelle tempi hadden onze
volle instemming. Hoe prachtig kwam
daardoor o.a. het jubelende „Mein” tot
zijn recht. Minder passend bij deze stem
kwamen ons enkele wat lage transposities
voor, in verband met de weinig klank
volle laagte. Een bijzonder compliment
verdient de consciëntieuse, voorbeeldige
behandeling van de lange voorslagen
voor twee noten van gelijke toonshoogte.
In dit opzicht is Kloos een van de wei
nige Schubertzangers, die zich omtrent
dit punt wetenschappelijk rekenschap
geven. (Zie o.a. Friedlander over de uit
voering der voorslagen in Schuberts lie
deren).
Ook de op Fransche en Nederlandsche
teksten gezongen lyriek heeft Kloos ex
pressief en sfeerwekkend voorgedragen,
waarbij hij ook meermalen zijn vocale
eigenschappen wist te ontplooien. In An
thon van der Horst had hij een gelijk-
waardigen partner, die de begeleidingen
met muzikale distinctie heeft verzorgd.
Terecht liet Kloos hem in de applaus-
hulde deelen, welke tenslotte leidde tot
een herhaling van het lied „de Pisang
blaren” van v. d. Sigtenhorst. Ook het
traditioneele bloemgeschenk ontbrak op
het podium niet. Mr. A. J. F. J. Jung.
Door de buitengewone mede
werking van tal van eigenaars belooft de
nieuwe Jan Sluyters-tentoonstelling in het
Gemeentemuseum zeer belangrijk te wor
den en blijkt deze in vele opzichten een
ander beeld te geven dan de dit voorjaar
te Amsterdam gehouden tentoonstelling
Er moet met nadruk op gewezen worden,
dat deze tentoonstelling niet op 17 Decem
ber, den 60sten verjaardag van den
kunstenaar, zal worden geopend, daar de
heer Sluyters dien middag thuis wil zijn;
op Vrijdag 19 December worden genoodig-
den in de gelegenheid gesteld de tentoon
stelling te bezichtigen en den kunstenaar
te complimenteeren.
Eerst van Zaterdag 20 December a.s.
af is de tentoonstelling voor het publiek
geopend.
„Thans vereenigt ons allen, Nederland
sche en Duitsche nationaal-socialisten. een
overtuiging en een wil: de overtuiging,
dat wij al onze krachten en ons geheele
wezen danken aan het volk, bepaald vol
gens zijn bloed, waarvan wij afstammen
en de wil alle krachten van ons wezen
voor deze bloedgemeenschap te wagen
Zoo sprak de Rijkscommissan» dr.
Seyss Inquart Zondag j.l. te Utrecht en
inderdaad, zoo voelen het ook de Neder
landsche nationaal socialisten en daarom
trokken zij met duizenden naar het Oost
front, terwille van het volk, terwille van
de bloedgemeenschap. terwille van de
toekomst van ons vaderland
Wat zal die toekomst zijn. De leider
der N.S.B, ontving van den Führer de
verzekering, dat deze toekomst zal zijn:
een vrij en zelfstandig Nederland in het
nieuwe Europa.
Landgenooten, dat is een toekomst die
waard is, dat ook u zich daarvoor jnzet,
want in die toekomst zullen het ook uw
kinderen zijn, die de vruchten zullen
plukken van uw vastbeslotenheid om nu
als Nederlander uw plicht te doen
Het kan zijn, dat het vervullen van uw
plicht u nog nimmer voor het feit stelde,
uw leven te wagen, maar er heeft Ook nog
nimmer zooveel op het spel gestaag voor
ons geheele volk en voor ons vaderland
als juist in dezen tijd.
Deze tijd behoort aan mannen, d-s veel
risico durven nemen, maar die ook alles
zullen bereiken. Toont dat u een man
bent, neem het risico, schaart u in de
gelederen van onze strijders aan het Oost
front, meldt u aan bij het Vrijwilligers
legioen Nederland, Koninginnegracht 22,
te den Haag.
O