het van HOEST? SitoonBcnnema! helpt snel en zeker! Teo Uitspraken V rede-gerec htshof Notaris Mr. A. C. M. J. BOMERS, KUNST EN LETTEREN LAATSTE TELEGRAMMEN LAATSTE BERICHTEN I 1941 3e bl. pag. 2 HAAGSCHE COURANT Dinsdag 23 Dec. Twee resp. en In ieder gezin PRODENT met DISPERGON tegen tandsteen. HEERLIJK SCHUIMEND! reserve-kapiteins tot 5 en 8 jaar veroordeeld INDRUKWEKKENDE JAN SLUYTERS- TENTOONSTELLING HET DUITSCHE WEERMACHTBERICHT HET ITALIAANSCHE WEERMACHTBERICHT DUITSCHLAND STRIJDT VOOR EUROPA Spaarzaamheid is een deugd. Weest ook spaarzaam met gas en electriciteit. LAAN COPES v. CATTENBURGH 141 Telefoon 11.76.78* JAMS ER WORDT ONDER VALSCHE VLAG GEVAREN! Engelsche luchtaanvallen op ons land Een groot, Nederlandsch kunstenaar exposeert De veroordeelden niet alléén schuldig HOOFDSTAD VAN MINDANAO BEZET hv Taminiau Eist (Ovir betuwi) CONCERTGEBOUWORKEST PIANO-MATINEE GERARD HENGEVELD De zaak-Kiers De zaak-van den Heuvel EEN MAAND GEVANGENISSTRAF VOOR HANDELAAR IN DISTRIBUTIE BONNEN TEGENSTAND VAN DE BRITTEN OP HONGKONG GEBROKEN RECLAMES. giro en slechts sporadi- zal VAN Aan het Oostelijke front zijn krachtige vijandelijke aanvallen afgeweerd klaringen van de getuigen banks vonnis naar voren middenzöne duren zonk neus Vijand vernietigd in nood. Steunt de Oostfront. voor ver een tot i 118 Indiërs en 187 Chineezen. -1- Het vrede-gerechtshof heeft heden arrest gewezen in de zaken tegen A. v. d. Heuvel en C. W. Kiers, reserve-kapi teins, beschuldigd van doodslag op res pectievelijk Noordendorp te Wassenaar en Rademakers te Kessel. Verdachten waren door de arron- dissements-rechtbank te ’s-Gravenhage veroordeeld tot 2 en 6 maanden gevan genisstraf. Het vrede-gerechtshof veroordeelde reserve-kan;tein Kiers tot een gevange nisstraf voor den tijd van 5 jaren en reserve-kapitein van den Heuvel tot een gevangenisstraf voor den tijd van 8 jaar. De motiveering van ’s hofs uitspra ken volgt hieronder, waaruit een prin cipieel verschil tusschen beide gevallen dat op de strafmaat van invloed is, blijkt. TOKIO, 23 December, keizerlijke hoofdkwartier dat de Japansche troepen, die eiland Mindanao (Philippijnen) land, in nauwe samenwerking Gooi geen oude tuben weg! Slechts tegen inlevering van een willekeurig oude tube met dop kunt U voortaan een in tube verpakt product koopen! NEDERLANDSCH FABRIKAAT Tobroek, Derna en Malta gebombardeerd ROME, 23 December. (Stefani.) Het 569ste communiqué van het Italiaansche hoofdkwartier luidt: In den Dzjebel van Cyrenaica, waar be drijvigheid ran patrouilles viel waar te nemen, is de toestand onveranderd. De vijandelijke artillerie heeft haar actie te gen de stellingen te Bardia en Solloem ver sterkt. De luchtoperaties werden beperkt door ongunstige weersomstandigheden. Tobroek en Derna zijn op doeltreffende wijze door Duitsche vliegtuigen gebombar deerd. Italiaansche en Duitsche vliegtui gen hebben Malta herhaaldelijk aangeval len en, in weerwil van het levendige af weervuur, militaire doelen getroffen. stad bezet burgers Nederlandsche Ambulance v/h. Koninginnegracht 22, giro: 87600, ’s-Gravenhage. Het abonnementsconcert van het Con certgebouworkest stond Zondagmiddag onder leiding van Ernest Ansermet, die het opende met het in 1935 gecomponeer de „Largo en Allegro” voor strijkorkest van Henk Badings, een werk, dat getuigt van groot contrapuntisch meesterschap, waarvan de ingewikkelde bouw echter niet zoo aanstonds door den niet muzikaal wetenschappelijk gevormden hoorder kan worden ontward. Hieraan zal het dan ook in hoofdzaak wel zijn toe te schrijven, dat de reactie in de zaal op de voortreffe lijke interpretatie meer van waardeering dan van geestdrift getuigde. Na de uit voering van César Francks Symphonie in D kl. t., waarmee men door talrijke audi ties vertrouwd is geraakt, klonk het ap plaus heel wat warmer gestemd en inten siever. De weergave van het monumen tale, klassiek geworden werk onder An- sermets gedistingeerde, souverein be- heerschte. bij alle scherpe detailleering de groote lijnen krachtig teekenende leiding was in hooge mate expressief innerlijk bewogen en sfeerscheppend. De dirigent, die eenige malen werd teruggeroepen, liet het orkest door het te laten opstaan in de applaushulde deelen. Na de pauze speelde Emil von Telma- nyi Mozarts vioolconcert in D gr. t. (K. V 271a), waarvan de authenticiteit door sommigen wordt betwijfeld. In de solo partij zijn waarschijnlijk virtuoze toevoeg sels aangebracht, welke daaraan een wat on-Mozartsch cachet geven. De beroemde solist belichtte het met zijn meesterlijke techniek wel wat sterk van de zuiver vir tuoze zijde. Zijn prachtige, volle, dragen de cantilente was ook nu weer een bij zondere attractie van zijn spel. Ook hij werd geestdriftig gehuldigd. Met Debussy’s verfijnd impressionisti sche orkestschetsen Iberia” werd beslo ten. Ansermet wist het colorlstisch won derwerk in de mysterieuse klanksfeer te treffen, waaruit het is geboren, zoodat het in zijn veelzijdigen, soms bonten kleuren rijkdom op suggestieve wijze tot de hoor ders heeft gesproken, die den uitvoerenden in een slotovatie hun dank brachten. Mr..A. J. F. J. Jung. Geringe schade In den afgeloopen nacht vlogen enkele Britsche toestellen boven ons land en wierpen hier en daar bommen neer. De meesten vielen, zonder eenigerlei uitwer king van beteekenis, op het open veld neer. Slechts valt te vermelden, dat een brandbom op een woonhuis viel; de uit gebroken brand kon echter spoedig wor den gebluscht V oor haar Tweede Liederma. tinee dit seizoeen in Diligentia, Zater dagmiddag 27 dezer, heeft onze groote Liederzangeres Jo Vincent een program ma gekozen. samengesteld uit liederen van Schumann Fauré, Poulenc, Brahms en Hu go Wolf Theo van der Pas zal wederom |fun niedewerkjqg^yerleenen. De Nederlandsche pianist Gerard Henge veld heeft met zijn recitals reeds een groe ten naam gemaakt. Deze kunstenaar, die evenals Cor de Groot leerling van den paedagoog Schults is geweest, bewees daarmede namelijk als instrumentalist tot een superieure klasse te behooren. Zoo doende bestond dan ook voor de matinée, welke hij Zondagmiddag in Diligentia heeft gegeven, een zeer groote publieke belangstelling. Het programma omvatte ditmaal de Fantasie in f kl. t. op. 49 en de derde Sonate in b kl. t. op. 58 van Fr. Chopin, en de eerste twaalf (premier li vre) der Debussy-Préludes. Helaas bleek Gerard Hengeveld bij dit optreden niet zoo gelukkig gedisponeerd te zijn als bij zijn vorige recitals. Weliswaar stonden zijn vertolkingen op een hoog artistiek plan, terwijl het technisch raffinement hen hier en daar een bijzondere schittering en glans verleende, doch die welbewuste houding en innerlijke spanning, welke zijn spel een zeer persoonlijk karakter en fascineerende zeggingskracht gaven, waren slechts hier en daar aanwezig, alsof Gerard Hengeveld met een gebrek aan concentratievermogen te kampen had. Want reeds in het openingsnummer de Fantasie van Chopin was een geheugenstoornis merkbaar welke nog wel eens terugkeerde bij de keuze der harmonieën in Debussy’s Préludes, terwijl te5jlnlel< ”Ce *lu’ a vu le vent d Ouest ook niet geheel vlekkeloos was De bovengenoemde sonate van Chopin on- derging daarentegen een in alle opzichten sublieme vertolking, waarin vooral het Largo door dichterlijkheid en diepe ziele- t0t muzikale belevenis is ge- orden Ook het Scherzo, molto vivace ke"mterkte Gerard Hengeveld als den meester-pianist, wien geen technische pro- ln Chopin’s oeuvre nog verborgen zijn. Van zijn Debussy-vertolkingen wer den „le Vent dans la plaine” en „des Pas sur la Neige door gelukkige inspiratie op net muzikale plan gebracht, dat wij overi gens van het geheele Hengeveld-recital nadden verwacht. De kunstenaar werd door het auditorium op welverdiende wijze gehuldigd, zoodat hij de eerste Arabesque van Debussy als toegift heeft laten volgen. K. Brinkmann. bewaarder van de rkinuten en registers Van de te s-Gravenhage gevestigd geweest zijnde Notarissen E. G. F. PAYOT en W. S. A. VAN ECK, bericht hierbij, dat hij zijn kantoren heeft gevestigd te ’s-Gravenhage2097 AANSLAG OP BURGEMEESTER PARIJSCHE VOORSTAD PARIJS, 23 December. (D.N.B De vroegere communistische burgemeester van de Parijsche voorstad Montreuil is gisteren, naar „Paris Midi” meldt, door een wielrijder met een revolver bescho ten en ernstig gewond. De wielrijder is ontkomen. (D.N.B.). Het maakt bekend op het zijn ge- met de zeestrijdkrachten, de hoofdstad van dit eiland, Davao, hebben bezet. Op veelvuldig verzoek houdt de directeur van het Gemeentemuseum Woensdagmiddag te 3 uur precies een rondleiding op de Jan Sluyters-tentoonsteL ling. Wegens de te verwachten toeloop zal het niet mogelijk zijn op de vragen ook op den In en 2n Kerstdag, wanneer de ten toonstelling resp. van 13—17 en van 1017 uur geopend zal zijn, rondleidingen te doen houden. Wel zullen op die dagen museumrondleidsters aanwezig zijn, tot wie men zich om inlichtingen en uitlegging kan wenden. Onze vermaarde jonge Mees, terpianist Cor de Groot zal op Zondagmid dag 4 Januari a.s. wederom een recital geven in Diligentia. De eerste voorstelling! van Nikolaus Laszle’s stuk „Parfumerie” morgenavond a.s. om kwart over zeven in den Stadsschouwburg plaats vinden. Het Residentie Tooneel (directeur Dirk Verbeek’ voert het onder regie van Ri chard Flink op, mét medewerking van Mieke Flink, Jantien van Eek Rini Otte, Henny Alma, Marja van Bergen, Marianne Borg Richard Flink, Henk Rigters Jan van der Linden, Jan Retel, Evert Burema, Hans y, d. Werff, Jack Gimberg, Jan Ha- geboud, Bob Schootemeyer, Chris van Ees en Thom Kelling. Het eerstvolgende abonne mentsconcert zal plaats vinden op Donder dag 25 December des middags om 2.30 u. Het concert staat onder leiding van Cari Schuricht. Daar de violist Jan Dahmen plotseling verhinderd is, zal Joachim Rönt gen in zijn plaats als solist optreden. Het programma luidt als volgt: 1. Wagenaar, Ouverture „Driekoningenavond”; 2. Mo zart, 5e Vioolconcert in A gr t KV 192- 3. Haydn, Oxfoi-d-Symphonie. „De Stem des Volks” en „De kleine Stem”, dirigent Piet Zwager, geeft op 26 Dec. (2en Kerstdag), ’s middags om half twee, in het Gebouw een concert met medewerking van Jo Hekkert van Eysden (sopraan) en Joh. Jong (orgel). Tevens verleenen medewerking het HT. M.-Mannenkoor en de mannenzangver- eeniging Euterpe, o.l.v. Piet Zwager. v o or het letterkundig genoot schap „Oefening kweekt kennis” heeft gistermiddag de dichter mr. J. E. Bloem uit eigen werk gelezen. Spr. deed een korte inleiding aan deze voordracht voor afgaan, waarin hij zeide, dat de inhoud van zijn werk niet diepzinnig of wijsgeerig is en geen verborgen diepten bevat. Maar zijn gedichten eischen „versgevoeligheid”. Het eenige wat voor hem maatgevend blijft, is zuiverheid en eerlijkheid in het vers. Hierna las de dichter een 17-tal ver zen uit zijn werk voor. Na de pauze las de schrijver Ben van Eysselsteijn verschil lende verzen voor. Op zijn Chopi n-m a t i n e, V r ij- dag 26 dezer (2e Kerstmiddagi) in Diligen tia, zal Theo van der Pas o.a. uitvoeren: de Sonate op. 58 b. t., Ballade g. kl. t. op. 23, drie Walsei en de Polonaise As gr. t. op, 53. He» is ons ter oore gekomen, do» sommige winkeliers, die van hun klanten leege Teo-jampotten ont vangen, deze zelf weer vullen met inferieure jam. Het zijn gelukkig slechts sporadi sche gevallen. Maar U kunt ons bij de opsporing helpen, door ons direct een briefje te schrijven, wan neer U een pot Teo-jam met min derwaardigen inhoud koopt. In het Gemeentemuseum De indruk, welke het bezoek aan de omvangrijke Jan Sluyters-tentoonstelling in de bovenzalen van het Gemeente, museum aan de Stadhouderslaan, ter gelegenheid van den 60en verjaardag van den schilder nalaat is„gróótsch”. Werkelijkeen gróótsche expositie. Verbluffend door haar omvang, verbijs terend door niveau en werk. Wij weten, dat Jan Sluyters als de grootmeester der moderne Nederlandsche schilders wordt beschouwd, wij weten, dat hij dezen naam met eere draagt, maar bij het zien van dit belangrijke en imposante werk (een zaal als die met de groote portret schilderingen is eenvoudig onver getelijk!) wordt men opnieuw en diep gegrepen door het genie van dezen ..Brabantschen- Amsterdammer”. Terecht schreef -dr. G. Knuttel over Sluyters„Schier alle beelden, welke zich voor het oog van den modernen mensch vertoonen, werden door hrem ver werkt. Het bloemstuk, maar ook het stilleven, samengesteld uit elementen van zeer verschillend karakter, kleurig fruit, schoone vazen, grillige negerplas tieken, bonte doeken, al of niet met een menschelijke figuur als stoffage dan het stadsgezicht, zee en strand, tafe- reelen uit verre landen als Portugal, het Hollandsche polderlandschap maar bovenalde menschelijke figuur.” De kleurgevoelige, spontane en impul sief levende Brabander, paart hierbij zijn temperament en heftigheid aan de koele, critische nuchterheid van Holland. De mensch is in het werk van Sluyters wel het voornaamste. Het eene moment ziet hij zijn onderwerp, bekoord door schoon, heid van lijn en kleur, maar ook dik wijls komt, vaak zelfs in één en het zelfde doek, naast een overdaad aan schoonheidsontroering, een bijna psychi sche ironie om den hoek, welke als in een onthullingsgebaar de innerlijkheid toont, ofjuist het gebrek aan innerlijkheid, aan ziel, aan hart weer geeft. In de eerste zaal vinden wij het oeuvre uit Sluyters begintijd, waarin tallooze invloeden na te speuren vallenlumi- nisme, expressionisme, pointilisme, van Goghmaar weldra vindt de kunste naar in dezen baaierd zich zelf en dan wordt zijn zoeken tot vinden, zijn expe. rimenteeren tot bewust en geïnspireerd werken. Zoo noemen wij het portret van mevr. Theo Mann-Bouwmeester, zijn zelfpor tretten, het ontroerende werk.portret van ’s schilders vader, het portret van den heer K., van dr. Wibaut met den ern. stigen, stroeven kop, vol rimpels en plooien, het fijne schilderij „portret van prof. dr. E. de Sitter”, de geïnspireerde, ontroerende visie op Charlotte Kohier, die ons als schilderij opnieuw ontroert, de kardinaal in rood, het prachtige por tret van Jan Musch, van dr. van Spanje, van ’s schilders moeder, de klassieke neger in zilveren rusting, met de don kerblauwe fond, ook de vele kinderpor tretten en kindernaaktfiguren, er zijn er te veel om te noemen en het is verleide lijk om met noemen te beginnen. Daar zijn zijn ruige, haastig driftig geschil derde landschappen, vol zon en schaduw, het heerlijke „oude huizen” in Amster dam, de groote, tragische Piëta met het in kruis-gebaar verstijfde, moegestreden lichaam en de weeklagende vrouwen, groep. Met moeite maakt men zich uit de groote zalen los, om langs den kleinen zij-corridor in de reeks zaaltjes nieuwe schoonheid en ontroering te vinden. Het is dwaasheid over Sluyters véél te schrijven. Zij, die zijn naam nu nog niet kennen en niet weten, welke waarde en begrip zijn naam voor ons land be. teekenen, zullen het wel nooit beseffen. Maar met klem en aandrang willen wij hen, die in schilderkunst belang stellen er opmerkzaam op maken, dat in het Gemeentemuseum een tentoonstelling ge houden wordt, zoo belangrijk als wij in lang niet in onze stad mochten zien. Voor den Hagenaar is er nu de ge legenheid om met het werk van Sluyters grondig kennis te maken. En die mag men niet verzuimenB. van Eyssel steijn. oordeel behoort verdachte mede tot de slachtoffers van dezen geest, die destijds de leidende Nederlandsche instanties heeft bezield, voorzoover ook hij meende zijn plicht te doen en in zijn recht te zijn, door in de toenmaals gegeven omstah- digheden een lid der Nationaal-Socialis- tische Beweging in Nederland. Radema kers, op wiens gevaar fnet het oog op ’s lands veiligheid van militaire zijde nog bepaaldelijk de aandacht van verdachte gevestigd was, onschadelijk te maken door hem neer te schieten toen de vijan delijkheden waren uitgebroken. Het hof acht zich verplicht tegenover de nagedachtenis van den verslagenen Rademakers uitdrukkelijk vast te stellen, dat ter terechtzitting van het hof is ko men vast te staan uit de verklaring van getuige Hetterscheid, brigadier-majoor der Rijksveldwacht te Blerick en in zijn ambt werkzaam ter plaatse waar Rade makers woonde, dat Johannes Hubertus Rademakers onder de burgerbevolking zijner woonplaats te goeder naam en faam bekend stond en dat de omtrent hem verbreide ongunstige berichten, sa menhangende met zijn lidmaatschap der Nationaal-Socialistische Beweging in Ne derland, afkomstig waren van» militaire zijde, zooals bovendien door verschillen de getuigen is bevestigd. Hoewel het hof van oordeel is, dat ver dachte, ondanks den op hem uitgeoefen- den invloed als vorenbedoeld, zijn eigen verantwoordelijkheid voor zijn daad heeft behouden, omdat van een hoogeren last tot het dooden van Rademakers niet is gebleken, acht het hof het toch mede een eisch van rechtvaardigheid, dat een mis drijf als onder de bedoelde omstandighe den door verdachte gepleegd, niet uitslui tend en ten volle- aan dezen verdachte wordt aangerekend, zij het ook, d^t de hoofdschuldigen zich alsnog aan bestraf fing hebben kunnen onttrekken. Het hof wil deze overweging tot uit drukking brengen in een belangrijke ver mindering van de straf, welke verdachte Gevechten ten Oosten van Benghasi HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER. 23 December. (D.N.B.) Het Opperbevel der Weermacht deelt mede De zware gevechten in de van het Oostelijke front duren voort. Op verscheidene plaatsen hebben onze troepen krachtige vijandelijke aanvallen met succes afgeweerdzij hebben daar bij 19 sovjetpantserwagens vernietigd. Afdeelingen gevechtsvliegtuigen en Stu. ka’s ondersteunden de gevechtshande lingen te land. Zij brachten den vijand bloedige verliezen toe, vernietigden tal rijke pantserwagens en voertuigen van iedere soort en stelden verscheidene batterijen buiten gevecht. In de wateren bij Sebastopol heef de luchtmacht een oorlogsschip der bolsjewisten door rechtstreeksche bomtreffers beschadigd. Ten Oosten van het Visschersschiereiland hebben gevechtsvliegtuigen een vracht schip van middelbare tonnage tot zinken gebracht. Een tweede koopvaarder werd in de baai van Kola door bommen be schadigd. Zooals reeds in een speciaal bericht gemeld is, heeft een duikboot onder bevel van kapitein-luitenant Bigalk op den Atlantischen Oceaan een Britsch vliegkampschip aangevallen, dat een convooi beschermde. De duikboot maakte het vliegkampsch p door torpedotreffers in de schroef stuurloos. Na twee torpedotreffers in voor, en middenschip zonk het vliegkampschip met den neus om laag. In Noord.Afrika kwam het gisteren in het gebied ten Oosten van Benghasi tot gevechten, welke nog voortduren. Duit sche gevechtsvliegtuigen hebben in het Westen van Cyrenaica Britsche troepen, concentraties en colonnes vrachtauto’s verstrooid. Overdag en des nachts zijn militaire in stallaties op Malta gebombardeerd. Duitsche jagers schoten daarbij 2 Brit, sche vliegtuigen neer. Zwakke strijdkrachten der Britsche lucht macht hebben in den afgeloopen nacht een klein aantal brisant- en brand bommen laten vallen op woonwijken in eenige plaatsen aan de Duitsche Bocht. Door marine-artillerie werd een vijande lijke bommenwerper neergeschoten. In de zaak-Kiers acht het hof wettig bewezen en heeft de overtuiging beko men, dat verdachte de hem bij dagvaar ding primair ten laste gelegde feiten heeft gepleegd, met dien verstande, dat verdachte te Kessel op 10 Mei 1940, met het oogmerk om opzettelijk een man ge naamd Johannes Hubertus Rademakers van het leven te berooven, opzettelijk op geringen afstand een met scherp geladen pistool, hem door zijn ambt geschonken, op dien man heeft afgevuurd, tengevolge waarvan die man door een kogel in het hoofd is geraakt en zoodanige verwondin gen heeft bekomen, dat hij daaraan is overleden. Het hof overweegt daarbij het volgende: Uit de verklaringen van getuigen Ra- demaker en Manche is komen vast te staan, dat verdachte toenmaals in den waan verkeerde, dat de leden van de Nationaal-Socialistische Beweging in Ne derland een gevaar opleverden voor ’s lands veiligheid, inzonderheid ten tijde van den oorlog, die verwacht werd. In verband hiermede heeft verdachte zich in dezen zin geuit, dat de leden dezer beweging onschadelijk zouden moe ten worden gemaakt, terwijl hij daarbij in het bijzonder de persoon van den verslagene Rademakers heeft genoemd. Door deze overtuiging geleid en in de meening, dat hij handelde in overeen stemming met de hem door zijn militaire meerderen verstrekte instructies, aanwij zingen en inlichtingen, heeft verdachte het voornemen opgevat om Johannes Hu bertus Rademakers, nadat hij zijn onder geschikten had opgedragen dezen den avond van den 9den Mei 1940 in een cel in te sluiten, terstond na het uitbreken van den oorlog persoonlijk onschadelijk te maken door hem van het leven te be rooven. Weliswaar heeft verdachte verklaard, dat hij zich na den aanvang der vijan delijkheden naar de cel van Rademakers heeft begeven met de bedoeling hem naar een veiliger plaats te brengen, om dat verdachte beducht zou zijn geweest, dat het leven van Rademakers gevaar zou loopen door de omstandigheid, dat de cel, waarin deze zich bevond, onmid- dellijk onder het vijandelijk vuur lag en dat verdachte hem met het oog daarop naar zijn elders gelegen commandopost had willen overbrengen, doch het hof acht deze voorstelling van zaken onaan vaardbaar. Immers, het komt het hof volstrekt ongerijmd voor, dat de commandant van een in gevecht gewikkelde stelling als verdachte was, uit bezorgdheid voor het leven van Rademakers, van wiens lands- gevaarlijkheid hij overigens overtuigd was en wiens onschadelijkmaking hij noodzakelijk oordeelde, zich persoonlijk zou hebben willen belasten met de over brenging van zoodanigen persoon naar een voor hem veiliger plaats. Waarbij nog komt, dat de plaats, 'waarheen hij Rademakers beweerdelijk zou hebben willen overbrengen, zijn commandopost zou zijn geweest, een plaats, welke aller minst geschikt was voor het in bewaring- stellen van gevaarlijk geachte personen. Het hof heeft veeleer de overtuiging bekomen, dat verdachte niet bezorgd was voor het leven van Rademakers, doch dat hij van meening was, dat Rademakers, ondanks zijn insluiting in de cel onder het raadhuis, toch nog gevaar zou kun nen opleveren, hetgeen zijn bevestiging vindt in een door verdachte ter terecht zitting van het hof mede afgelegde ver klaring, dat hij bevreesd was, dat Rade makers tengevolge van de beschieting van het gebouw, waarin hij zich bevond, weder op vrije voeten zou kunnen raken. Het hof is van oordeeL dat de verkla ring van verdachte, afgelegd de 29ste Juni 1940 voor den getuige Rops in diens hoedanigheid van kapitein der mare chaussee te Zwolle, belast met het ver hoor van verdachte, houdende de erken ning door verdachte van zijn opzet Ra demakers te dooden, als zijnde overeen komstig de waarheid, moet worden aan gemerkt Het hof wordt in deze overtuiging bevestigd door de verklaring door ver dachte ter terechtzitting van het hof af gelegd, dat hij te dien tijde in de mee ning verkeerde, dat hij Rademakers te recht had gedood en deswege niet straf, baar was, een opvatting, welke ver dachte, volgens zijn verklaring later heeft laten varen. Onder deze omstan. digheden kan het hof geen waarde toe kennen aan de later, op 24 Augustus 1940, door verdachte voor den officier- commissaris te ’s-Gravenhage afgelegrie verklaring, voorzoover hij daarbij zijn vorenbedoelde bekentenis herroept met de bewering, dat hij, verdachte, aanvan kelijk tegen beter weten in, den indruk van een flink officier, die bewust han delde overeenkomstig zijn plicht, heeft willen maken. Het hof stelt derhalve vast, dat verdachte het oogmerk heeft gehad, Rademakers van het leven te be rooven en dat hij aan dit voornemen uit voering heeft gegeven, door Rademakers opzettelijk een kogel door het hoofd te schieten, tengevolge waarvan Rademakers is gedood. Het hof is echter van oordeel, dat niet is komen vast te staan, dat verdachte vorenbedoeld voornemen na kalm beraad en rustig overleg heeft ten uitvoer ge legd. Echter zijn de omstandigheden, waaronder verdachte zich aan het leven van Rademakers heeft vergrepen, hem zeer bezwarend, voorzoover dachte zich niet heeft ontzien een onge. wapend, weerloos man, opgesloten in een cel, door een luikje in de toegangsdeur dood te schieten. Met deze omstandig heden rekening houdende, zou het hof een zeer zware straf een eisch van recht achten. Anderzijds is het hof echter van oor deel, dat de volgende overweging in aanmerking behoort te worden genomen. Verdachte heeft van zijn militaire meer deren bij herhaling instructies, aanwij zingen en inlichtingen ontvangen, niet alleen omtrent de zoogenaamde landsge. vaarlijkheid van de leden der Nationaal. Socialistische Beweging in Nederland in het algemeen, maar ook in het bijzonder met betrekking tot Rademakers. Aldus is door verdachte verklaard en mede door verschillende getuigen bevestigd. Het is het hof uit eigen wetenschap bekend, dat de leidende militaire instanties, in over eenstemming met de toenmalige Neder landsche regeeringsorganen, een hoogst verderfelijken invloed hebben uitge oefend op gezindheid en stemming in het leger met betrekking tot de leden der Nationaal-Socialistische Beweging in Ne derland, waardoor de landverraadlegende in het leven is geroepen met alle nood lottige gevolgen daaraan verbonden. Voor den geest van wantrouwen en de daar mee samenhangende gesteldheid van onevenwichtigheid, welke op het Neder landsche Leger en op vele andere volks. genooten bij het uitbreken van den oor log een zoo uitermate ondermijnenden invloed heeft gehad, zijn naar ’shofs oordeel in de eerste plaats de toenmalige Nederlandsche Regeering en de 'eidende instanties, ook in de Nederlandsche Weermacht, aansprakelijk. Bij herhaling is van die zijde de indrun gewekt en bevorderd, dat de leden der Nationaal-Socialistische Beweging in Ne derland als zoodanig landsgevaarlijk wa ren en als landverraders behoorden te worden behandeld. Het hof geeft zich er rekenschap van, dat deze allerverderfe- lijkste invloed der toenmalige staats- en legerleiding bij velen de overtuiging heeft doen postvatten, dat tegenover de leden der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland in 's lands belang met alle middelen behoorde te worden opgetre den, waarmede een plicht jegens het va derland zou worden vervuld. Naar ’shofs overigens wegens zijn hoogst ernstige laffe misdaad zou hebben verdiend. Overwegende, dat het bewezen v* - klaarde oplevert het misdrijf van -d0(?” slag, daarbij gebruik maken van een mid- deL hem door zijn ambt verklaart verdachte deswege strafbaar en veroordeelt hem terzake tot een g genisstraf voor den tijd van vijf jaren. In de zaak-van den Heuvel overweegt het hof in verband met de afgelegde ge tuigenverklaringen, mede.gelet.op e^er- gebracht, het volgende: Uit de verklaringen van de getuigen Bakker, Kemeling en Huiting is komen vast te staan, dat de verslagene Noorden dorp aan het hem door verdachte gege ven en herhaald bevel zijn handen om- hoog te houden, in zooverre niet ten vol le heeft voldaan, als Noordendorp zijn armen niet steeds gestrekt boven zijn hoofd heeft gehouden. Met betrekking tot de vraag, in welke mate N. zijn armen heeft laten zakken, loopen de getuigen verklaringen hetgeen niet te verwon deren is zoozeer uiteen, dat hierom trent geen zekerheid meer te verkrijgen is. Wel is komen vast te staan, dat N. zijn handen niet in zijn broekzak heeft gebracht. Het hof is in verband hiermede van oordeel, dat verdachte, die zelf met zijn vuurwapen gereed tot schieten voor N. stond, bijgestaan door twee militairen, eveneens met tot schieten gereed gehou den vuurwapenen op N. gericht, zich re delijkerwijs in de gegeven omstandighe den niet door N. bedreigd kon gevoelen in dezen zin, dat voor verdachte bij wijze van noodweer het gebruik van zijn vuur wapen tegenover N. geboden kon zijn. Van een dreigende verzethouding van N. is aan het hof uit geen der getuigenver klaringen op voldoende wijze gebleken. Het opzettelijk aanleggen door verdach te op het hoofd van N. met de bedoeling hem neer te schieten, als hoedanig het schieten door iemands hoofd door een officier op een meter afstand redelijker wijs moet worden aangemerkt gevolgd door het doodelijk schot, is derhalve naar ’s hofs oordeel aan te mérken als dood slag, gelijk bij dagvaarding aan den ver dachte is ten laste gelegd. Het hof ver werpt mitsdien de stelling van den raads man van verdachte, dat diens opzet niet op het dooden van N. gericht zou zijn geweest. In verband met de aan den verdachte op te leggen straf overweegt het hof het volgende: Het is het .hof weliswaar uit eigen we tenschap bekend, dat door de toenmalige staats- en legerleiding een stemming van wantrouwen en uiterst vijandige gezind heid ten opzichte van de leden der Na tionaal-Socialistische Beweging in Neder land onder onze volksgenooten en het le ger in het bijzonder is verbreid, doch deze omstandigheid, hoezeer zij ook mede van invloed is kunnen zijn geweest op de houding van verdachte tegenover N. die lid der Nationaal Socialistische Beweging in Nederland was, kan naar ’s hofs oor deel de verantwoordelijkheid van verr dachte voor het door hem gepleegde mis drijf slechts “iri geringe mate verlichten Immers uit ni,ets is aan het hof gebleken, dat verdachte met betrekking tot Noor dendorp over bepaalde en concrete aan wijzingen of inlichtingen anders dan dat hij in het algemeen lid der Bewe ging was beschikte. De door zijn mi litaire meerderen aan verdachte gegeven opdracht hield slechts in, dat hij tot ar restatie van leden der Beweging moest overgaan, gelijk door getuige Meijer, als onmiddellijk commandant van verdachte, uitdrukkelijk is verklaard. Verdachte heeft bij de uitvoering van die opdracht echter van een gezindheid blijk gegeven, die er op wijst, dat hij er een persoon lijke bevrediging in Vond Nederlandsche nationaal-socialisten neer te schieten, op geenerlei wijze hun leven achtende ge lijk is komen vast te staan uit de verkla ringen van getuigen Gips, de Jong, en Muller, inhoudende, dat verdachte bij de arrestatie van getuige Gips hem aanmoe- digde om verzet te plegen, opdat ver dachte aanleiding kon vinden hem neer te schieten. Het aanvankelijke beroep van verdach te ter motiveering van de gegrondheid zijner vrees voor Noordendorp, op beweerdelijKe beschieting door niet de Nederlandsche Weermacht behoorende volksgenooten, van Nederlandsche mili tairen, heeft noch verdachte, noch een der getuigen, uit eigen ervaring voor het hof kunnen of willen waarmaken. Zelfs is van de zijde, der verdediging, van verdachte dit beroep zonder voorbehoud afgewezen. Het hof is mitsdien van oordeel, dat de omstandigheden, waaronder verdachte het door hem begane misdrijf heeft gepleegd, te weten het opzettelijk zonder eenige gegronde aanleiding neerschieten van een weerloos man als uiting van felle politiek vijandige gezindheid, den verdachte zijn daad zeer zwaar moeten doen aanreke nen, vernietigt het vonnis waarvan hoo- ger beroep, doch alleen ten aanzien van de aan verdachte opgelegde straf en de daarvoor bestaande bijzondere redenen. Verstaat, dat laatstbedoelde behooren te luiden als voormeld. Veroordeelt ter zake van het bewezen verklaarde en gekwalifi ceerde misdrijf den verdachte tot een ge vangenisstraf voor den tijd van acht jaar. DE BURGERS VAN DE VIJANDELIJKE STATEN IN THAILAND BANGKOK, 23 December. (D.N.B.). De Britsche, Amerikaansche en Nederland sche burgers, die op het oogenblik in de gebouwen der gezantschappen zijn geïn terneerd, zullen, naar verluidt, naar een militair kamp bij Bangkok worden over gebracht. Hun particulier bezit zal onder controle der politie staan, totdat de waar de geschat is. Voor den economischen rechter te Am sterdam, mr. F. Tabingh Suermondt, stond terecht de 31-jarige vrachtrijder Levie Groenteman, beschuldigd van het onbe voegd voorhanden hebben en verkoopen van distributiebonnen en -kaarten De man had van Augustus tot October dis tributiekaarten en voornamelijk boter-, vet- en suikerbonnen, verhandeld. Hij stond in relatie met de koopvrouw P. A. v- ,d- Vliet uit Oss, wier man de bonnen opkocht en daarna in de stad van de hand liet doen. Groenteman was de scha kel tusschen Amsterdam en Oss, dat ook een bijzondere beruchtheid heeft op het gebied van den sluikhandel en de distri- butieknoeierij. Hij zocht op het Water- looplein te Amsterdam gegadigden naar bonnen, die hij dan bij zich thuis liet ko men om den verkoop af te doen. De vrouw deelde in de winst, die van f 30 tot ƒ60 per week beliep: S totaal hadden zij samen ongeveer ƒ700 verdiend De officier van justitie, mr Dvserinck achtte het wettig en overtuigend bewe zen, dat hier een onbehoorliike handel in distributiebescheiden is gedreven Hri eischte een geldboete van 150 subs 60 dagen gevangenisstraf. Dr rechter vond dit feit echter i-7’” Hij veroordeelde'Groenteman1' vangenisstraf voor den tijd maand met aftrek van vijf dagen ln loopige hechtenis dooqg^bracht. TOKIO, 23 December. (D.N.B.) De Japansche troepen hebben, naar Domei meldt, den laatsten tegenstand van de Britten op Hongkong gebroken ën de laatste versterkte stellingen bij Taping en Kili aangevallen, nadat zij gisteravond het fort op den Fameron-berg hadden bezet. De verdedigingsinstallaties op dezen berg en in de nabijheid zijn tijdens een nachtelijken aanval genomen. Het aantal gevangenen bedraagt Engelschen, 814 Indiërs en 187 Chine Hij De economische ™t «en Hu veroordeelde Groenteman tot een ge vangenisstraf voor den tiid van len voor-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1941 | | pagina 22