het
van
HOEST? SitoonBcnnema! helpt snel en zeker!
Teo
Uitspraken
V rede-gerec htshof
Notaris Mr. A. C. M. J. BOMERS,
KUNST EN LETTEREN
LAATSTE TELEGRAMMEN
LAATSTE BERICHTEN
I
1941 3e bl. pag. 2
HAAGSCHE COURANT Dinsdag 23 Dec.
Twee
resp.
en
In ieder
gezin PRODENT
met DISPERGON
tegen tandsteen.
HEERLIJK SCHUIMEND!
reserve-kapiteins
tot 5 en 8 jaar
veroordeeld
INDRUKWEKKENDE
JAN SLUYTERS-
TENTOONSTELLING
HET DUITSCHE
WEERMACHTBERICHT
HET ITALIAANSCHE
WEERMACHTBERICHT
DUITSCHLAND STRIJDT
VOOR EUROPA
Spaarzaamheid is een deugd.
Weest ook spaarzaam met gas
en electriciteit.
LAAN COPES v. CATTENBURGH 141
Telefoon 11.76.78*
JAMS
ER WORDT ONDER
VALSCHE VLAG GEVAREN!
Engelsche luchtaanvallen
op ons land
Een groot, Nederlandsch kunstenaar
exposeert
De veroordeelden niet alléén
schuldig
HOOFDSTAD VAN MINDANAO
BEZET
hv Taminiau Eist (Ovir betuwi)
CONCERTGEBOUWORKEST
PIANO-MATINEE
GERARD HENGEVELD
De zaak-Kiers
De zaak-van den Heuvel
EEN MAAND GEVANGENISSTRAF
VOOR HANDELAAR IN DISTRIBUTIE
BONNEN
TEGENSTAND VAN DE BRITTEN OP
HONGKONG GEBROKEN
RECLAMES.
giro
en
slechts sporadi-
zal
VAN
Aan het Oostelijke front zijn krachtige
vijandelijke aanvallen afgeweerd
klaringen van de getuigen
banks vonnis naar voren
middenzöne
duren
zonk
neus
Vijand vernietigd
in nood.
Steunt de
Oostfront.
voor
ver
een
tot
i 118
Indiërs en 187 Chineezen.
-1-
Het vrede-gerechtshof heeft heden
arrest gewezen in de zaken tegen A. v.
d. Heuvel en C. W. Kiers, reserve-kapi
teins, beschuldigd van doodslag op res
pectievelijk Noordendorp te Wassenaar
en Rademakers te Kessel.
Verdachten waren door de arron-
dissements-rechtbank te ’s-Gravenhage
veroordeeld tot 2 en 6 maanden gevan
genisstraf.
Het vrede-gerechtshof veroordeelde
reserve-kan;tein Kiers tot een gevange
nisstraf voor den tijd van 5 jaren en
reserve-kapitein van den Heuvel tot
een gevangenisstraf voor den tijd van
8 jaar.
De motiveering van ’s hofs uitspra
ken volgt hieronder, waaruit een prin
cipieel verschil tusschen beide gevallen
dat op de strafmaat van invloed is,
blijkt.
TOKIO, 23 December,
keizerlijke hoofdkwartier
dat de Japansche troepen, die
eiland Mindanao (Philippijnen)
land, in nauwe samenwerking
Gooi geen oude tuben weg! Slechts tegen
inlevering van een willekeurig oude tube
met dop kunt U voortaan een in tube
verpakt product koopen!
NEDERLANDSCH FABRIKAAT
Tobroek, Derna en Malta gebombardeerd
ROME, 23 December. (Stefani.) Het
569ste communiqué van het Italiaansche
hoofdkwartier luidt:
In den Dzjebel van Cyrenaica, waar be
drijvigheid ran patrouilles viel waar te
nemen, is de toestand onveranderd. De
vijandelijke artillerie heeft haar actie te
gen de stellingen te Bardia en Solloem ver
sterkt. De luchtoperaties werden beperkt
door ongunstige weersomstandigheden.
Tobroek en Derna zijn op doeltreffende
wijze door Duitsche vliegtuigen gebombar
deerd. Italiaansche en Duitsche vliegtui
gen hebben Malta herhaaldelijk aangeval
len en, in weerwil van het levendige af
weervuur, militaire doelen getroffen.
stad bezet burgers
Nederlandsche Ambulance v/h.
Koninginnegracht 22, giro:
87600, ’s-Gravenhage.
Het abonnementsconcert van het Con
certgebouworkest stond Zondagmiddag
onder leiding van Ernest Ansermet, die
het opende met het in 1935 gecomponeer
de „Largo en Allegro” voor strijkorkest
van Henk Badings, een werk, dat getuigt
van groot contrapuntisch meesterschap,
waarvan de ingewikkelde bouw echter
niet zoo aanstonds door den niet muzikaal
wetenschappelijk gevormden hoorder kan
worden ontward. Hieraan zal het dan ook
in hoofdzaak wel zijn toe te schrijven,
dat de reactie in de zaal op de voortreffe
lijke interpretatie meer van waardeering
dan van geestdrift getuigde. Na de uit
voering van César Francks Symphonie in
D kl. t., waarmee men door talrijke audi
ties vertrouwd is geraakt, klonk het ap
plaus heel wat warmer gestemd en inten
siever. De weergave van het monumen
tale, klassiek geworden werk onder An-
sermets gedistingeerde, souverein be-
heerschte. bij alle scherpe detailleering de
groote lijnen krachtig teekenende leiding
was in hooge mate expressief innerlijk
bewogen en sfeerscheppend. De dirigent,
die eenige malen werd teruggeroepen, liet
het orkest door het te laten opstaan in
de applaushulde deelen.
Na de pauze speelde Emil von Telma-
nyi Mozarts vioolconcert in D gr. t. (K.
V 271a), waarvan de authenticiteit door
sommigen wordt betwijfeld. In de solo
partij zijn waarschijnlijk virtuoze toevoeg
sels aangebracht, welke daaraan een wat
on-Mozartsch cachet geven. De beroemde
solist belichtte het met zijn meesterlijke
techniek wel wat sterk van de zuiver vir
tuoze zijde. Zijn prachtige, volle, dragen
de cantilente was ook nu weer een bij
zondere attractie van zijn spel. Ook hij
werd geestdriftig gehuldigd.
Met Debussy’s verfijnd impressionisti
sche orkestschetsen Iberia” werd beslo
ten. Ansermet wist het colorlstisch won
derwerk in de mysterieuse klanksfeer te
treffen, waaruit het is geboren, zoodat het
in zijn veelzijdigen, soms bonten kleuren
rijkdom op suggestieve wijze tot de hoor
ders heeft gesproken, die den uitvoerenden
in een slotovatie hun dank brachten.
Mr..A. J. F. J. Jung.
Geringe schade
In den afgeloopen nacht vlogen enkele
Britsche toestellen boven ons land en
wierpen hier en daar bommen neer. De
meesten vielen, zonder eenigerlei uitwer
king van beteekenis, op het open veld
neer. Slechts valt te vermelden, dat een
brandbom op een woonhuis viel; de uit
gebroken brand kon echter spoedig wor
den gebluscht
V oor haar Tweede Liederma.
tinee dit seizoeen in Diligentia, Zater
dagmiddag 27 dezer, heeft onze groote
Liederzangeres Jo Vincent een program
ma gekozen. samengesteld uit liederen van
Schumann Fauré, Poulenc, Brahms en Hu
go Wolf Theo van der Pas zal wederom
|fun niedewerkjqg^yerleenen.
De Nederlandsche pianist Gerard Henge
veld heeft met zijn recitals reeds een groe
ten naam gemaakt. Deze kunstenaar, die
evenals Cor de Groot leerling van den
paedagoog Schults is geweest, bewees
daarmede namelijk als instrumentalist tot
een superieure klasse te behooren. Zoo
doende bestond dan ook voor de matinée,
welke hij Zondagmiddag in Diligentia
heeft gegeven, een zeer groote publieke
belangstelling. Het programma omvatte
ditmaal de Fantasie in f kl. t. op. 49 en de
derde Sonate in b kl. t. op. 58 van Fr.
Chopin, en de eerste twaalf (premier li
vre) der Debussy-Préludes. Helaas bleek
Gerard Hengeveld bij dit optreden niet
zoo gelukkig gedisponeerd te zijn als bij
zijn vorige recitals. Weliswaar stonden zijn
vertolkingen op een hoog artistiek plan,
terwijl het technisch raffinement hen hier
en daar een bijzondere schittering en glans
verleende, doch die welbewuste houding
en innerlijke spanning, welke zijn spel een
zeer persoonlijk karakter en fascineerende
zeggingskracht gaven, waren slechts hier
en daar aanwezig, alsof Gerard Hengeveld
met een gebrek aan concentratievermogen
te kampen had. Want reeds in het
openingsnummer de Fantasie van Chopin
was een geheugenstoornis merkbaar welke
nog wel eens terugkeerde bij de keuze der
harmonieën in Debussy’s Préludes, terwijl
te5jlnlel< ”Ce *lu’ a vu le vent
d Ouest ook niet geheel vlekkeloos was
De bovengenoemde sonate van Chopin on-
derging daarentegen een in alle opzichten
sublieme vertolking, waarin vooral het
Largo door dichterlijkheid en diepe ziele-
t0t muzikale belevenis is ge-
orden Ook het Scherzo, molto vivace
ke"mterkte Gerard Hengeveld als den
meester-pianist, wien geen technische pro-
ln Chopin’s oeuvre nog verborgen
zijn. Van zijn Debussy-vertolkingen wer
den „le Vent dans la plaine” en „des Pas
sur la Neige door gelukkige inspiratie op
net muzikale plan gebracht, dat wij overi
gens van het geheele Hengeveld-recital
nadden verwacht. De kunstenaar werd
door het auditorium op welverdiende wijze
gehuldigd, zoodat hij de eerste Arabesque
van Debussy als toegift heeft laten volgen.
K. Brinkmann.
bewaarder van de rkinuten en registers Van de te s-Gravenhage
gevestigd geweest zijnde Notarissen E. G. F. PAYOT en
W. S. A. VAN ECK, bericht hierbij, dat hij zijn kantoren
heeft gevestigd te ’s-Gravenhage2097
AANSLAG OP BURGEMEESTER
PARIJSCHE VOORSTAD
PARIJS, 23 December. (D.N.B De
vroegere communistische burgemeester
van de Parijsche voorstad Montreuil is
gisteren, naar „Paris Midi” meldt, door
een wielrijder met een revolver bescho
ten en ernstig gewond. De wielrijder is
ontkomen.
(D.N.B.). Het
maakt bekend
op het
zijn ge-
met de
zeestrijdkrachten, de hoofdstad van dit
eiland, Davao, hebben bezet.
Op veelvuldig verzoek houdt
de directeur van het Gemeentemuseum
Woensdagmiddag te 3 uur precies een
rondleiding op de Jan Sluyters-tentoonsteL
ling. Wegens de te verwachten toeloop zal
het niet mogelijk zijn op de vragen ook
op den In en 2n Kerstdag, wanneer de ten
toonstelling resp. van 13—17 en van 1017
uur geopend zal zijn, rondleidingen te
doen houden. Wel zullen op die dagen
museumrondleidsters aanwezig zijn, tot wie
men zich om inlichtingen en uitlegging
kan wenden.
Onze vermaarde jonge Mees,
terpianist Cor de Groot zal op Zondagmid
dag 4 Januari a.s. wederom een recital
geven in Diligentia.
De eerste voorstelling! van
Nikolaus Laszle’s stuk „Parfumerie”
morgenavond a.s. om kwart over zeven
in den Stadsschouwburg plaats vinden.
Het Residentie Tooneel (directeur Dirk
Verbeek’ voert het onder regie van Ri
chard Flink op, mét medewerking van
Mieke Flink, Jantien van Eek Rini Otte,
Henny Alma, Marja van Bergen, Marianne
Borg Richard Flink, Henk Rigters Jan
van der Linden, Jan Retel, Evert Burema,
Hans y, d. Werff, Jack Gimberg, Jan Ha-
geboud, Bob Schootemeyer, Chris van Ees
en Thom Kelling.
Het eerstvolgende abonne
mentsconcert zal plaats vinden op Donder
dag 25 December des middags om 2.30 u.
Het concert staat onder leiding van Cari
Schuricht. Daar de violist Jan Dahmen
plotseling verhinderd is, zal Joachim Rönt
gen in zijn plaats als solist optreden. Het
programma luidt als volgt: 1. Wagenaar,
Ouverture „Driekoningenavond”; 2. Mo
zart, 5e Vioolconcert in A gr t KV 192-
3. Haydn, Oxfoi-d-Symphonie.
„De Stem des Volks” en „De
kleine Stem”, dirigent Piet Zwager, geeft
op 26 Dec. (2en Kerstdag), ’s middags
om half twee, in het Gebouw een concert
met medewerking van Jo Hekkert van
Eysden (sopraan) en Joh. Jong (orgel).
Tevens verleenen medewerking het HT.
M.-Mannenkoor en de mannenzangver-
eeniging Euterpe, o.l.v. Piet Zwager.
v o or het letterkundig genoot
schap „Oefening kweekt kennis” heeft
gistermiddag de dichter mr. J. E. Bloem
uit eigen werk gelezen. Spr. deed een
korte inleiding aan deze voordracht voor
afgaan, waarin hij zeide, dat de inhoud
van zijn werk niet diepzinnig of wijsgeerig
is en geen verborgen diepten bevat. Maar
zijn gedichten eischen „versgevoeligheid”.
Het eenige wat voor hem maatgevend
blijft, is zuiverheid en eerlijkheid in het
vers. Hierna las de dichter een 17-tal ver
zen uit zijn werk voor. Na de pauze las
de schrijver Ben van Eysselsteijn verschil
lende verzen voor.
Op zijn Chopi n-m a t i n e, V r ij-
dag 26 dezer (2e Kerstmiddagi) in Diligen
tia, zal Theo van der Pas o.a. uitvoeren:
de Sonate op. 58 b. t., Ballade g. kl. t.
op. 23, drie Walsei en de Polonaise As
gr. t. op, 53.
He» is ons ter oore gekomen, do»
sommige winkeliers, die van hun
klanten leege Teo-jampotten ont
vangen, deze zelf weer vullen met
inferieure jam.
Het zijn gelukkig slechts sporadi
sche gevallen. Maar U kunt ons bij
de opsporing helpen, door ons
direct een briefje te schrijven, wan
neer U een pot Teo-jam met min
derwaardigen inhoud koopt.
In het Gemeentemuseum
De indruk, welke het bezoek aan de
omvangrijke Jan Sluyters-tentoonstelling
in de bovenzalen van het Gemeente,
museum aan de Stadhouderslaan, ter
gelegenheid van den 60en verjaardag van
den schilder nalaat is„gróótsch”.
Werkelijkeen gróótsche expositie.
Verbluffend door haar omvang, verbijs
terend door niveau en werk. Wij weten,
dat Jan Sluyters als de grootmeester
der moderne Nederlandsche schilders
wordt beschouwd, wij weten, dat hij dezen
naam met eere draagt, maar bij het zien
van dit belangrijke en imposante werk
(een zaal als die met de groote portret
schilderingen is eenvoudig onver getelijk!)
wordt men opnieuw en diep gegrepen
door het genie van dezen ..Brabantschen-
Amsterdammer”.
Terecht schreef -dr. G. Knuttel over
Sluyters„Schier alle beelden, welke
zich voor het oog van den modernen
mensch vertoonen, werden door hrem ver
werkt. Het bloemstuk, maar ook het
stilleven, samengesteld uit elementen
van zeer verschillend karakter, kleurig
fruit, schoone vazen, grillige negerplas
tieken, bonte doeken, al of niet met een
menschelijke figuur als stoffage dan
het stadsgezicht, zee en strand, tafe-
reelen uit verre landen als Portugal, het
Hollandsche polderlandschap maar
bovenalde menschelijke figuur.”
De kleurgevoelige, spontane en impul
sief levende Brabander, paart hierbij zijn
temperament en heftigheid aan de koele,
critische nuchterheid van Holland. De
mensch is in het werk van Sluyters wel
het voornaamste. Het eene moment ziet
hij zijn onderwerp, bekoord door schoon,
heid van lijn en kleur, maar ook dik
wijls komt, vaak zelfs in één en het
zelfde doek, naast een overdaad aan
schoonheidsontroering, een bijna psychi
sche ironie om den hoek, welke als in
een onthullingsgebaar de innerlijkheid
toont, ofjuist het gebrek aan
innerlijkheid, aan ziel, aan hart weer
geeft.
In de eerste zaal vinden wij het oeuvre
uit Sluyters begintijd, waarin tallooze
invloeden na te speuren vallenlumi-
nisme, expressionisme, pointilisme, van
Goghmaar weldra vindt de kunste
naar in dezen baaierd zich zelf en dan
wordt zijn zoeken tot vinden, zijn expe.
rimenteeren tot bewust en geïnspireerd
werken.
Zoo noemen wij het portret van mevr.
Theo Mann-Bouwmeester, zijn zelfpor
tretten, het ontroerende werk.portret
van ’s schilders vader, het portret van den
heer K., van dr. Wibaut met den ern.
stigen, stroeven kop, vol rimpels en
plooien, het fijne schilderij „portret van
prof. dr. E. de Sitter”, de geïnspireerde,
ontroerende visie op Charlotte Kohier,
die ons als schilderij opnieuw ontroert,
de kardinaal in rood, het prachtige por
tret van Jan Musch, van dr. van Spanje,
van ’s schilders moeder, de klassieke
neger in zilveren rusting, met de don
kerblauwe fond, ook de vele kinderpor
tretten en kindernaaktfiguren, er zijn er
te veel om te noemen en het is verleide
lijk om met noemen te beginnen. Daar
zijn zijn ruige, haastig driftig geschil
derde landschappen, vol zon en schaduw,
het heerlijke „oude huizen” in Amster
dam, de groote, tragische Piëta met het
in kruis-gebaar verstijfde, moegestreden
lichaam en de weeklagende vrouwen,
groep. Met moeite maakt men zich uit
de groote zalen los, om langs den kleinen
zij-corridor in de reeks zaaltjes nieuwe
schoonheid en ontroering te vinden.
Het is dwaasheid over Sluyters véél
te schrijven. Zij, die zijn naam nu nog
niet kennen en niet weten, welke waarde
en begrip zijn naam voor ons land be.
teekenen, zullen het wel nooit beseffen.
Maar met klem en aandrang willen wij
hen, die in schilderkunst belang stellen
er opmerkzaam op maken, dat in het
Gemeentemuseum een tentoonstelling ge
houden wordt, zoo belangrijk als wij in
lang niet in onze stad mochten zien.
Voor den Hagenaar is er nu de ge
legenheid om met het werk van Sluyters
grondig kennis te maken. En die mag
men niet verzuimenB. van Eyssel
steijn.
oordeel behoort verdachte mede tot de
slachtoffers van dezen geest, die destijds
de leidende Nederlandsche instanties
heeft bezield, voorzoover ook hij meende
zijn plicht te doen en in zijn recht te zijn,
door in de toenmaals gegeven omstah-
digheden een lid der Nationaal-Socialis-
tische Beweging in Nederland. Radema
kers, op wiens gevaar fnet het oog op
’s lands veiligheid van militaire zijde nog
bepaaldelijk de aandacht van verdachte
gevestigd was, onschadelijk te maken
door hem neer te schieten toen de vijan
delijkheden waren uitgebroken.
Het hof acht zich verplicht tegenover
de nagedachtenis van den verslagenen
Rademakers uitdrukkelijk vast te stellen,
dat ter terechtzitting van het hof is ko
men vast te staan uit de verklaring van
getuige Hetterscheid, brigadier-majoor
der Rijksveldwacht te Blerick en in zijn
ambt werkzaam ter plaatse waar Rade
makers woonde, dat Johannes Hubertus
Rademakers onder de burgerbevolking
zijner woonplaats te goeder naam en
faam bekend stond en dat de omtrent
hem verbreide ongunstige berichten, sa
menhangende met zijn lidmaatschap der
Nationaal-Socialistische Beweging in Ne
derland, afkomstig waren van» militaire
zijde, zooals bovendien door verschillen
de getuigen is bevestigd.
Hoewel het hof van oordeel is, dat ver
dachte, ondanks den op hem uitgeoefen-
den invloed als vorenbedoeld, zijn eigen
verantwoordelijkheid voor zijn daad heeft
behouden, omdat van een hoogeren last
tot het dooden van Rademakers niet is
gebleken, acht het hof het toch mede een
eisch van rechtvaardigheid, dat een mis
drijf als onder de bedoelde omstandighe
den door verdachte gepleegd, niet uitslui
tend en ten volle- aan dezen verdachte
wordt aangerekend, zij het ook, d^t de
hoofdschuldigen zich alsnog aan bestraf
fing hebben kunnen onttrekken.
Het hof wil deze overweging tot uit
drukking brengen in een belangrijke ver
mindering van de straf, welke verdachte
Gevechten ten Oosten van Benghasi
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜHRER.
23 December. (D.N.B.) Het Opperbevel
der Weermacht deelt mede
De zware gevechten in de
van het Oostelijke front duren voort.
Op verscheidene plaatsen hebben onze
troepen krachtige vijandelijke aanvallen
met succes afgeweerdzij hebben daar
bij 19 sovjetpantserwagens vernietigd.
Afdeelingen gevechtsvliegtuigen en Stu.
ka’s ondersteunden de gevechtshande
lingen te land. Zij brachten den vijand
bloedige verliezen toe, vernietigden tal
rijke pantserwagens en voertuigen van
iedere soort en stelden verscheidene
batterijen buiten gevecht. In de wateren
bij Sebastopol heef de luchtmacht een
oorlogsschip der bolsjewisten door
rechtstreeksche bomtreffers beschadigd.
Ten Oosten van het Visschersschiereiland
hebben gevechtsvliegtuigen een vracht
schip van middelbare tonnage tot zinken
gebracht. Een tweede koopvaarder werd
in de baai van Kola door bommen be
schadigd.
Zooals reeds in een speciaal bericht
gemeld is, heeft een duikboot onder
bevel van kapitein-luitenant Bigalk
op den Atlantischen Oceaan een
Britsch vliegkampschip aangevallen,
dat een convooi beschermde. De
duikboot maakte het vliegkampsch p
door torpedotreffers in de schroef
stuurloos. Na twee torpedotreffers
in voor, en middenschip zonk het
vliegkampschip met den neus om
laag.
In Noord.Afrika kwam het gisteren in
het gebied ten Oosten van Benghasi tot
gevechten, welke nog voortduren. Duit
sche gevechtsvliegtuigen hebben in het
Westen van Cyrenaica Britsche troepen,
concentraties en colonnes vrachtauto’s
verstrooid.
Overdag en des nachts zijn militaire in
stallaties op Malta gebombardeerd.
Duitsche jagers schoten daarbij 2 Brit,
sche vliegtuigen neer.
Zwakke strijdkrachten der Britsche lucht
macht hebben in den afgeloopen nacht
een klein aantal brisant- en brand
bommen laten vallen op woonwijken in
eenige plaatsen aan de Duitsche Bocht.
Door marine-artillerie werd een vijande
lijke bommenwerper neergeschoten.
In de zaak-Kiers acht het hof wettig
bewezen en heeft de overtuiging beko
men, dat verdachte de hem bij dagvaar
ding primair ten laste gelegde feiten
heeft gepleegd, met dien verstande, dat
verdachte te Kessel op 10 Mei 1940, met
het oogmerk om opzettelijk een man ge
naamd Johannes Hubertus Rademakers
van het leven te berooven, opzettelijk op
geringen afstand een met scherp geladen
pistool, hem door zijn ambt geschonken,
op dien man heeft afgevuurd, tengevolge
waarvan die man door een kogel in het
hoofd is geraakt en zoodanige verwondin
gen heeft bekomen, dat hij daaraan is
overleden.
Het hof overweegt daarbij het volgende:
Uit de verklaringen van getuigen Ra-
demaker en Manche is komen vast te
staan, dat verdachte toenmaals in den
waan verkeerde, dat de leden van de
Nationaal-Socialistische Beweging in Ne
derland een gevaar opleverden voor
’s lands veiligheid, inzonderheid ten tijde
van den oorlog, die verwacht werd.
In verband hiermede heeft verdachte
zich in dezen zin geuit, dat de leden
dezer beweging onschadelijk zouden moe
ten worden gemaakt, terwijl hij daarbij
in het bijzonder de persoon van den
verslagene Rademakers heeft genoemd.
Door deze overtuiging geleid en in de
meening, dat hij handelde in overeen
stemming met de hem door zijn militaire
meerderen verstrekte instructies, aanwij
zingen en inlichtingen, heeft verdachte
het voornemen opgevat om Johannes Hu
bertus Rademakers, nadat hij zijn onder
geschikten had opgedragen dezen den
avond van den 9den Mei 1940 in een cel
in te sluiten, terstond na het uitbreken
van den oorlog persoonlijk onschadelijk
te maken door hem van het leven te be
rooven.
Weliswaar heeft verdachte verklaard,
dat hij zich na den aanvang der vijan
delijkheden naar de cel van Rademakers
heeft begeven met de bedoeling hem
naar een veiliger plaats te brengen, om
dat verdachte beducht zou zijn geweest,
dat het leven van Rademakers gevaar
zou loopen door de omstandigheid, dat
de cel, waarin deze zich bevond, onmid-
dellijk onder het vijandelijk vuur lag en
dat verdachte hem met het oog daarop
naar zijn elders gelegen commandopost
had willen overbrengen, doch het hof
acht deze voorstelling van zaken onaan
vaardbaar.
Immers, het komt het hof volstrekt
ongerijmd voor, dat de commandant van
een in gevecht gewikkelde stelling als
verdachte was, uit bezorgdheid voor het
leven van Rademakers, van wiens lands-
gevaarlijkheid hij overigens overtuigd
was en wiens onschadelijkmaking hij
noodzakelijk oordeelde, zich persoonlijk
zou hebben willen belasten met de over
brenging van zoodanigen persoon naar
een voor hem veiliger plaats. Waarbij
nog komt, dat de plaats, 'waarheen hij
Rademakers beweerdelijk zou hebben
willen overbrengen, zijn commandopost
zou zijn geweest, een plaats, welke aller
minst geschikt was voor het in bewaring-
stellen van gevaarlijk geachte personen.
Het hof heeft veeleer de overtuiging
bekomen, dat verdachte niet bezorgd was
voor het leven van Rademakers, doch dat
hij van meening was, dat Rademakers,
ondanks zijn insluiting in de cel onder
het raadhuis, toch nog gevaar zou kun
nen opleveren, hetgeen zijn bevestiging
vindt in een door verdachte ter terecht
zitting van het hof mede afgelegde ver
klaring, dat hij bevreesd was, dat Rade
makers tengevolge van de beschieting
van het gebouw, waarin hij zich bevond,
weder op vrije voeten zou kunnen raken.
Het hof is van oordeeL dat de verkla
ring van verdachte, afgelegd de 29ste
Juni 1940 voor den getuige Rops in diens
hoedanigheid van kapitein der mare
chaussee te Zwolle, belast met het ver
hoor van verdachte, houdende de erken
ning door verdachte van zijn opzet Ra
demakers te dooden, als zijnde overeen
komstig de waarheid, moet worden aan
gemerkt
Het hof wordt in deze overtuiging
bevestigd door de verklaring door ver
dachte ter terechtzitting van het hof af
gelegd, dat hij te dien tijde in de mee
ning verkeerde, dat hij Rademakers te
recht had gedood en deswege niet straf,
baar was, een opvatting, welke ver
dachte, volgens zijn verklaring later
heeft laten varen. Onder deze omstan.
digheden kan het hof geen waarde toe
kennen aan de later, op 24 Augustus
1940, door verdachte voor den officier-
commissaris te ’s-Gravenhage afgelegrie
verklaring, voorzoover hij daarbij zijn
vorenbedoelde bekentenis herroept met
de bewering, dat hij, verdachte, aanvan
kelijk tegen beter weten in, den indruk
van een flink officier, die bewust han
delde overeenkomstig zijn plicht, heeft
willen maken. Het hof stelt derhalve
vast, dat verdachte het oogmerk heeft
gehad, Rademakers van het leven te be
rooven en dat hij aan dit voornemen uit
voering heeft gegeven, door Rademakers
opzettelijk een kogel door het hoofd te
schieten, tengevolge waarvan Rademakers
is gedood.
Het hof is echter van oordeel, dat niet
is komen vast te staan, dat verdachte
vorenbedoeld voornemen na kalm beraad
en rustig overleg heeft ten uitvoer ge
legd. Echter zijn de omstandigheden,
waaronder verdachte zich aan het leven
van Rademakers heeft vergrepen,
hem zeer bezwarend, voorzoover
dachte zich niet heeft ontzien een onge.
wapend, weerloos man, opgesloten in een
cel, door een luikje in de toegangsdeur
dood te schieten. Met deze omstandig
heden rekening houdende, zou het hof
een zeer zware straf een eisch van recht
achten.
Anderzijds is het hof echter van oor
deel, dat de volgende overweging in
aanmerking behoort te worden genomen.
Verdachte heeft van zijn militaire meer
deren bij herhaling instructies, aanwij
zingen en inlichtingen ontvangen, niet
alleen omtrent de zoogenaamde landsge.
vaarlijkheid van de leden der Nationaal.
Socialistische Beweging in Nederland in
het algemeen, maar ook in het bijzonder
met betrekking tot Rademakers. Aldus is
door verdachte verklaard en mede door
verschillende getuigen bevestigd. Het is
het hof uit eigen wetenschap bekend, dat
de leidende militaire instanties, in over
eenstemming met de toenmalige Neder
landsche regeeringsorganen, een hoogst
verderfelijken invloed hebben uitge
oefend op gezindheid en stemming in
het leger met betrekking tot de leden der
Nationaal-Socialistische Beweging in Ne
derland, waardoor de landverraadlegende
in het leven is geroepen met alle nood
lottige gevolgen daaraan verbonden. Voor
den geest van wantrouwen en de daar
mee samenhangende gesteldheid van
onevenwichtigheid, welke op het Neder
landsche Leger en op vele andere volks.
genooten bij het uitbreken van den oor
log een zoo uitermate ondermijnenden
invloed heeft gehad, zijn naar ’shofs
oordeel in de eerste plaats de toenmalige
Nederlandsche Regeering en de 'eidende
instanties, ook in de Nederlandsche
Weermacht, aansprakelijk.
Bij herhaling is van die zijde de indrun
gewekt en bevorderd, dat de leden der
Nationaal-Socialistische Beweging in Ne
derland als zoodanig landsgevaarlijk wa
ren en als landverraders behoorden te
worden behandeld. Het hof geeft zich er
rekenschap van, dat deze allerverderfe-
lijkste invloed der toenmalige staats- en
legerleiding bij velen de overtuiging heeft
doen postvatten, dat tegenover de leden
der Nationaal-Socialistische Beweging in
Nederland in 's lands belang met alle
middelen behoorde te worden opgetre
den, waarmede een plicht jegens het va
derland zou worden vervuld. Naar ’shofs
overigens wegens zijn hoogst ernstige
laffe misdaad zou hebben verdiend.
Overwegende, dat het bewezen v* -
klaarde oplevert het misdrijf van -d0(?”
slag, daarbij gebruik maken van een mid-
deL hem door zijn ambt
verklaart verdachte deswege strafbaar en
veroordeelt hem terzake tot een g
genisstraf voor den tijd van vijf jaren.
In de zaak-van den Heuvel overweegt
het hof in verband met de afgelegde ge
tuigenverklaringen, mede.gelet.op e^er-
gebracht, het
volgende:
Uit de verklaringen van de getuigen
Bakker, Kemeling en Huiting is komen
vast te staan, dat de verslagene Noorden
dorp aan het hem door verdachte gege
ven en herhaald bevel zijn handen om-
hoog te houden, in zooverre niet ten vol
le heeft voldaan, als Noordendorp zijn
armen niet steeds gestrekt boven zijn
hoofd heeft gehouden. Met betrekking tot
de vraag, in welke mate N. zijn armen
heeft laten zakken, loopen de getuigen
verklaringen hetgeen niet te verwon
deren is zoozeer uiteen, dat hierom
trent geen zekerheid meer te verkrijgen
is. Wel is komen vast te staan, dat N.
zijn handen niet in zijn broekzak heeft
gebracht.
Het hof is in verband hiermede van
oordeel, dat verdachte, die zelf met zijn
vuurwapen gereed tot schieten voor N.
stond, bijgestaan door twee militairen,
eveneens met tot schieten gereed gehou
den vuurwapenen op N. gericht, zich re
delijkerwijs in de gegeven omstandighe
den niet door N. bedreigd kon gevoelen
in dezen zin, dat voor verdachte bij wijze
van noodweer het gebruik van zijn vuur
wapen tegenover N. geboden kon zijn.
Van een dreigende verzethouding van N.
is aan het hof uit geen der getuigenver
klaringen op voldoende wijze gebleken.
Het opzettelijk aanleggen door verdach
te op het hoofd van N. met de bedoeling
hem neer te schieten, als hoedanig het
schieten door iemands hoofd door een
officier op een meter afstand redelijker
wijs moet worden aangemerkt gevolgd
door het doodelijk schot, is derhalve naar
’s hofs oordeel aan te mérken als dood
slag, gelijk bij dagvaarding aan den ver
dachte is ten laste gelegd. Het hof ver
werpt mitsdien de stelling van den raads
man van verdachte, dat diens opzet niet
op het dooden van N. gericht zou zijn
geweest.
In verband met de aan den verdachte
op te leggen straf overweegt het hof
het volgende:
Het is het .hof weliswaar uit eigen we
tenschap bekend, dat door de toenmalige
staats- en legerleiding een stemming van
wantrouwen en uiterst vijandige gezind
heid ten opzichte van de leden der Na
tionaal-Socialistische Beweging in Neder
land onder onze volksgenooten en het le
ger in het bijzonder is verbreid, doch
deze omstandigheid, hoezeer zij ook mede
van invloed is kunnen zijn geweest op de
houding van verdachte tegenover N. die
lid der Nationaal Socialistische Beweging
in Nederland was, kan naar ’s hofs oor
deel de verantwoordelijkheid van verr
dachte voor het door hem gepleegde mis
drijf slechts “iri geringe mate verlichten
Immers uit ni,ets is aan het hof gebleken,
dat verdachte met betrekking tot Noor
dendorp over bepaalde en concrete aan
wijzingen of inlichtingen anders dan
dat hij in het algemeen lid der Bewe
ging was beschikte. De door zijn mi
litaire meerderen aan verdachte gegeven
opdracht hield slechts in, dat hij tot ar
restatie van leden der Beweging moest
overgaan, gelijk door getuige Meijer, als
onmiddellijk commandant van verdachte,
uitdrukkelijk is verklaard. Verdachte
heeft bij de uitvoering van die opdracht
echter van een gezindheid blijk gegeven,
die er op wijst, dat hij er een persoon
lijke bevrediging in Vond Nederlandsche
nationaal-socialisten neer te schieten, op
geenerlei wijze hun leven achtende ge
lijk is komen vast te staan uit de verkla
ringen van getuigen Gips, de Jong, en
Muller, inhoudende, dat verdachte bij de
arrestatie van getuige Gips hem aanmoe-
digde om verzet te plegen, opdat ver
dachte aanleiding kon vinden hem neer te
schieten.
Het aanvankelijke beroep van verdach
te ter motiveering van de gegrondheid
zijner vrees voor Noordendorp, op
beweerdelijKe beschieting door niet
de Nederlandsche Weermacht behoorende
volksgenooten, van Nederlandsche mili
tairen, heeft noch verdachte, noch een
der getuigen, uit eigen ervaring voor het
hof kunnen of willen waarmaken. Zelfs
is van de zijde, der verdediging, van
verdachte dit beroep zonder voorbehoud
afgewezen.
Het hof is mitsdien van oordeel, dat de
omstandigheden, waaronder verdachte het
door hem begane misdrijf heeft gepleegd,
te weten het opzettelijk zonder eenige
gegronde aanleiding neerschieten van een
weerloos man als uiting van felle politiek
vijandige gezindheid, den verdachte zijn
daad zeer zwaar moeten doen aanreke
nen, vernietigt het vonnis waarvan hoo-
ger beroep, doch alleen ten aanzien van
de aan verdachte opgelegde straf en de
daarvoor bestaande bijzondere redenen.
Verstaat, dat laatstbedoelde behooren te
luiden als voormeld. Veroordeelt ter zake
van het bewezen verklaarde en gekwalifi
ceerde misdrijf den verdachte tot een ge
vangenisstraf voor den tijd van acht jaar.
DE BURGERS VAN DE VIJANDELIJKE
STATEN IN THAILAND
BANGKOK, 23 December. (D.N.B.). De
Britsche, Amerikaansche en Nederland
sche burgers, die op het oogenblik in de
gebouwen der gezantschappen zijn geïn
terneerd, zullen, naar verluidt, naar een
militair kamp bij Bangkok worden over
gebracht. Hun particulier bezit zal onder
controle der politie staan, totdat de waar
de geschat is.
Voor den economischen rechter te Am
sterdam, mr. F. Tabingh Suermondt, stond
terecht de 31-jarige vrachtrijder Levie
Groenteman, beschuldigd van het onbe
voegd voorhanden hebben en verkoopen
van distributiebonnen en -kaarten De
man had van Augustus tot October dis
tributiekaarten en voornamelijk boter-,
vet- en suikerbonnen, verhandeld. Hij
stond in relatie met de koopvrouw P. A.
v- ,d- Vliet uit Oss, wier man de bonnen
opkocht en daarna in de stad van de
hand liet doen. Groenteman was de scha
kel tusschen Amsterdam en Oss, dat ook
een bijzondere beruchtheid heeft op het
gebied van den sluikhandel en de distri-
butieknoeierij. Hij zocht op het Water-
looplein te Amsterdam gegadigden naar
bonnen, die hij dan bij zich thuis liet ko
men om den verkoop af te doen. De
vrouw deelde in de winst, die van f 30
tot ƒ60 per week beliep: S totaal hadden
zij samen ongeveer ƒ700 verdiend
De officier van justitie, mr Dvserinck
achtte het wettig en overtuigend bewe
zen, dat hier een onbehoorliike handel in
distributiebescheiden is gedreven Hri
eischte een geldboete van 150 subs 60
dagen gevangenisstraf. Dr
rechter vond dit feit echter
i-7’”
Hij veroordeelde'Groenteman1'
vangenisstraf voor den tijd
maand met aftrek van vijf dagen ln
loopige hechtenis dooqg^bracht.
TOKIO, 23 December. (D.N.B.) De
Japansche troepen hebben, naar Domei
meldt, den laatsten tegenstand van de
Britten op Hongkong gebroken ën de
laatste versterkte stellingen bij Taping en
Kili aangevallen, nadat zij gisteravond
het fort op den Fameron-berg hadden
bezet.
De verdedigingsinstallaties op dezen
berg en in de nabijheid zijn tijdens een
nachtelijken aanval genomen.
Het aantal gevangenen bedraagt
Engelschen, 814 Indiërs en 187 Chine
Hij
De economische
™t «en
Hu veroordeelde Groenteman tot een ge
vangenisstraf voor den tiid van len
voor-