CAPITULATIE VAN
TARAKAN
OFFENSIEF TEGEN NEDERL-INDIE
Landarbeiders zijn boeren
Menado door Japanners bezet
de Minahassa
DE CONFERENTIE TE RIO DE JANEIRO
Ca
No. 18079.
1942.
Felle strijd
VERDUISTEREN
Dinsdag 13 Januari.
WEDERZIJDSCHE PLICHTEN
BORLIEO
en
in
Aanval
m
van
Java
en
Tweede
Japansche verklaring
ve
Met Dvdtschland
z
e
Japan
Nederlandsch-Indië
voor een vrij
Nederland
/^^G~ET S ES
Zij zullen de plaats innemen,
die hun van nature toekomt
Roosevelt’s Bedoelingen
rdedigingslijn
ZEE
SAMAPINDA
BAÜIf PAPAI
'CEL
v
7.
e
o
F
SOERABAJA
5>o
de richting
Nieuw-Guinea
Ned.-Indische officieren in het
geallieerde opperbevel
INBRAAK IN DE VAN HOGENDORP
STRAAT OPGELOST
HET AUTO-ONGELUK OP DEN
BEZUIDENHOUTSCHEWEG
3 'BRIT!
- N? e>_a
T
EzX-i
'OTA BAROE'
Qr—
O-
Poging om Zuid-Amerika in den
oorlog te betrekken
Sovjet-aanvallen afgeslagen
De oorlogstoestand met Ned.-Indië
Te'etoon 116300 (zeven lijnen) - Giro No. 12500
Batavia heeft 1 millioen man onder
de wapenen
MENADO-
Dakvensters en bovenlichten
vereischen bij de verduistering
bijzondere zorg.
Sumner Welles te Rio
Naar het Japansche hoofdkwartier officieel bekend heeft gemaakt,
hebben de strijdkrachten van den tegenstander op het ten Noordoosten van
Borneo gelegen eiland Tarakan gecapituleerd. De bezetting van Menado is
voltrokken. Volgens uit Tarakan te Batavia ontvangen berichten werd een
verbitterde strijd gevoerd. In de Minahassa wordt nog fel gevochten.
ïSloetons-
V* ggELÓEHGAH^-
HAAGSCHE
COURANT
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
PRIJS DEZER COURANT:
BERLIJN VOORBEREID
LANDSTAND
NEDERLANDSCHE
DE
SATOEI
-- MA
1
T>
K'
van
KA ART VAN PELT
plaats in-
nature toe
men
Voor 's-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode’’,
„Koloniaal Bijblad" en „Letterkundig Bijblad” f 3.15. Franco per post met Mode
blad 4.20. zonder Modeblad f 3.95. Buitenland f 9.45. Landen waarop het
verlaagd intern, drukwerk-posttarief van toepassing is f 7.35 p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct„ fr. p. post 10 ct.
sloeg
steeds
i^ANDAKAd
w-
Van 15 regels f 1.75. Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct., daarna Iedere regel
meer 50 ct. Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct.
Incasso binnen de stad 5 cent buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct; Dienstaanbiedingen 75 ct
Advertentiën waarin voorkomt ..Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer.
weg, waarop de arbeiders gedreven wer
den, was een verkeerde en de gemeen
schap leed er mede schade door.
Tokio heeft thans officieel bekend ge
maakt, dat tusschen Japan en Neder-
landsch-Indië de oorlogstoestand be
staat en dat het tot deze verklaring
werd gedwongen „door de vijandelijke
houding van Nederlandsch-Indië.” Het
is natuurlijk duidelijk, dat Japan even
goed Tarakan en de Minahassa zou heb
ben bezet zónder „vijandelijke hou
ding” van Indië. Een land in oorlog als
Japan zou onmogelijk buiten steunpun
ten in onzen Archipel met succes den
strijd tegen Engeland en Amerika in de
Aziatische wateren kunnen voeren. De
toekomst zal uitwijzen in hoeverre
Indië goed heeft gedaan zich tegen het
innemen van deze voor de Japansche
oorlogsvoering noodzakelijke steun
punten gewapend te verzetten. Op basis
van het verleden kon het moeilijk
anders.
De Vereenigde Staten hebben tegen
over Koningin Wilhelmina, Australië en
Nieuw-Zeeland plechtig beloofd Neder-
landsch-Indië te verdedigen Maar slechts
de feiten zullen beslissen of de Ameri-
kaansche strijdkrachten te land, ter zee
en in de lucht in staat zullen zijn, de be
loften van Roosevelt te verwezenlijken
In den sector van een Duitsche divisie
in het gebied ten Oosten van Orel heb
ben de bolsjewistische troepen op 10 Ja
nuari 7 aanvallen ondernomen, verluidt
van militaire fcijde te Berlijn. Al deze
aanvallen mislukten echter als gevolg van
den Duitschen afweer. Vele doode en ge
wonde bolsjewisten lagen na do zware af-
weergevechten voor de Duitsche linies.
Ook in het gebied van Wolokolamsk on
dernam de vijand dienzelfden dag ter
sterkte van een bataljon 5 opeenvolgende
aanvallen. Het bolsjewistische bataljon
werd bij zijn aanval door verscheidene
pantserwagens ondersteund. De Duitsche
soldaten verijdelden alle pogingen van de
bolsjewisten om de Duitsche linies te
doorbreken en schoten 5 van de aanval
lende pantserwagens kapot.
Geen gevangenen
Aan het slot van zijn redevoering van
7 November 1941 heeft Stalin alle bolsje
wisten ertoe aangezet. Duitschers in be
ginsel niet gevangen té nemen, doch zon
der genade af te maken. De officieele
berichten van het telegraafagentschap
der bolsjewisten bewijzen, naar het
D.N.B. van militaire zijde wordt gemeld,
dat dit moordbevel van Stalin wordt op
gevolgd. Steeds weer komt men het
woord vernietigd” tegen, terwijl van
het gevangen nemen van Duitsche sol
daten nauwelijks sprake is.
Met betrekking tot het ingaan van den
staat van oorlog tusschen Japan en Ned.-
Indië heeft het inlichtingenbureau van de
Japansche regeering gisteravond een offi
cieele verklarin/ uitgegeven, waarin o.a.
wordt gezegd:
Ofschoon de Japansche regeering aan de
Ver. Staten en het Britsche Rijk den oor
log verklaard heeft, heeft zij ervan afge
zien, tot vijandelijke maatregelen tegen
Ned.-Indië over te gaan. Zij heeft dit ge
daan in het oprechte verlangen, zoo mo
gelijk te vermijden dat ook de bewoners
van Ned.-Indië door de verschrikkingen
van den oorlog zouden worden geteisterd
De regeering van Ned.-Indië heeft echter
aan de Japansche regeering meegedeeld,
dat zij zich genoodzaakt zag met het oog
op de beginnende vijandelijkheden van de
zijde van Japan tegenover de Ver Sta
ten en het Britsche Rijk waarmede Ned -
Indië onafscheidelijk verbonden is. tecon-
stateeren. dat tusschen Japan en Ned -In
dië de staat van oorlog bestaat. Daaren
boven hebben de Ned -Indische strijd
krachten sindsdien de meest uiteenloo-
pende vijandelijke handelingen jegens Ja
pan begaan. Japan koestert ten opzichte
van de onschuldige bevolking van Ned.-
Indië geenszins vijandelijke voornemens.
Met het oog echter op de noodzakelijkheid,
het vijandige optreden van Ned.-Indië te
onderdrukken en leven en eigendom der
daar wonende Japanners te beschermen,
hebben het leger en de marine-strijd-
krachten van Japan den Hen Januari
de militaire operaties tegen de strijd
krachten van Ned.-Indië ingeleid
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUXWAGENSTRAAT 35- 37
Bijkantoor: Scheveningen Keizerstr. 319, Tel. 350310; Filialen: Rijswijk
Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan
del H. E. G. Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. J
de Koning, Gotidsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There-
siastr. 108a Tel 772444: Boekh. E. O Couvée. van Hovtemastr. 66. Tel. 7211R7
In de versch gevallen sneeuw komen de vrachtauto's slechts langzaam vooruit.
De mannen van de berichtentroepen laden daarom hun rollen kabel op een slede,
om zoodoende de auto lichter te maken.
(Weltbild-Polygoon-P.K. Paul)
f toftg
Twee personen aangehouden
Op 2 December van het vorige jaar,
werd ingebroken in een perceel in de van
Hogendorpstraat. Door opensluiting had
men zich toegang verschaft en uit een
geldkistje werd 2300 ontvreemd terwijl
bovendien andere goederen, zooals een
hoeveelheid cacao en een partij sigaret
ten werden weggenomen. Het was den re
chercheurs van den C.OD ter oore geko
men. dat de 39-jarige granietwerker S„
meer van de zaak wist. Hij werd aange
houden en tijdens zijn verhoor kwam
vast te staan, dat de 29-jarige monteur
M een goede bekende van de politie,
de opensluiting had gepleegd Toen de
politie aan zijn woning kwam, was M
gevlogen Het bleek, dat hij van een bal-
con aan de achterzijde naar beneden was
gesprongen en zoo had weten te ontko
men. Den volgenden dag heeft men hem
toch kunnen arresteeren. Het geld en de
andere goederen ?nn nipt terugge-
Toonaangevende kringen te Ber
lijn blijven er afkeerig van, voor
spellingen te doen over het resultaat
van de a.s. conferentie te Rio de
Janeiro. Men beperkt zich tot het
reeds geconstateerde feit, dat Roose
velt Zuid-Amerika in het kielzog van
de Ver. Staten tracht te trekken en
voor zijn oorlogsplannen denkt in te
spannen, hetgeen automatisch de na
tionale en econom sche ineenstorting
van de Zuidamerikaansche staten met
zich mede zou brengen.
Stefani schrijft, dat, terwijl de ope
raties op de Philippijnen haar einde
naderen en die tegen Singapore In
sneller tempo worden voortgezet, het
Japansche opperbevel, dat toont zoo
wel den wil om op te rukken te bezit
ten als de middelen, den aanval op
Nederlandsch-Indië is begonnen.
Nederlandsch-Indië moest de twee
de Amerikaansche verdedigingslinie
vormen, nadat de lijn Philippijnen-
Serawak-Malakka was doorbroken.
„De landarbeider, even goed en
volwaardig boer als hij, die zijn eigen
bedrijf bestuurt, zal de
nemen, welke hem van
komt, een plaats, waarin men hem
moet zien als mensch. als werker, als
boer en als onze voornaamste bloed
bron”.
v. 5.52 uur nam. tot 9.45 uur v.m.
Maan: 13 Jan. op 5.34 v.m. on
der 3.03 n.m.; 14 Jan, op 6.47 v.m.
onder 3.52 n.m.
Nachtdienst DOKTERS: Tusschen
10 u. nam. en 7 u. v.m.: No. 394920
Ziekenfondsleden de Volharding:
No. 116364; zg. Stadspatienten no. 49
RWEO
Door Zuid-Amerika aan den oorlog te
doen deelnemen zou Roosevelt ook zijn
voornemen om steunpunten in Zuid-
Amerika te verkrijgen, kunnen verwezen
lijken. Het streven der Ver. Staten ken
nende. is men te Berlijn op alle moge
lijkheden en reacties voorbereid.
De Deutsche Diplomatisch-Politische
Korrespondenz wijst er o.a. op. dat ten
gevolge van de uitbreiding van den oor
logstoestand tot het geheele Amerikaan
sche continent, de Galapagos.eilanden, de
Robinson-eilanden. de Paasch.eilanden. de
Straat van Magelhaes. de monding van
de Rio de la Plata en van de Amazone en
vele andere strategisch belangrijke punten
terstond door Amerikaansche strijdkrach
ten „beveiligd.zouden worden”. Natuur
lijk zou dan gezegd worden „alleen voor
den duur van den oorlog”. Dat de Noord-
Amerikanen echter niets uit handen ge
ven, wat zij eenmaal in beslag hebben ge
nomen, toont de historie hunner expansie
tot dusver, vooral in Midden-Amerika.
Het is dus duidelijk, waarom het op de
conferentie in Rio de Janeiro zal gaan.
De Amerikaansche onderstaatssecretaris
van buitenlandsche zaken Sumner Welles
is gisteren te Rio de Janeiro aangekomen.
Voorts zijn 5 ministers van buitenlandsche
zaken van Midden en Zuid.Amerikaansche
staten op het vliegveld van Rio geland.
Volgens berichten uit New York, zullen
de laatste twee dagen voor het openen van
de conferentie worden gebruikt voor, een
poging om de houding van Argentinië, die,
zooals bekend op volstrekte neutraliteit
berust, alsnog te wijzigen.
De Argentijnsche minister van buiten,
landsche zaken, dr. Ruiz Guinazu, is plot,
seling ziek geworden en heeft zijn vertrek
naar de pan-Amerikaansche conferentie
moeten uitstellen
WAT BESPROKEN ZAL WORDEN
Op de officieele agenda van de confe
rentie te Rio de Janeiro staat o.a. bespre
king van maatregelen tot handhaving van
de gebiedsonschen.obaarheid van de Ame
rikaansche republieken. Voorts zullen
maatregelen besproken worden ter ver
sterking van de economische solidariteit
tusschen de Amerikaansche republieken.
Minister Huil zeide, te hopen dat de con
ferentie de continentale solidariteit zal
versterken. Ten aanzien van de verkla
ringen van den Argentijnschen minister
van buitenlandsche zaken. Guinazu. dat
Argentinië aan geen pan-Amerikaansche
beweging zal deelnemen, die het land in
den staat van oorlogvoering kan brengen,
toonde Huil zich weinig bevredigd doch
hij ontweek een definitief standpunt.
WAVELL TE SOERABAJA?
Naar de V.P.B.-correspondent te Ber
lijn meldt, zijn Engeland en de Ver. Sta
ten tegemoet gekomen aan den eisch van
Ned.-Indië, dat ook Ned.-Indische officie
ren zeggingschap krijgen in de oorlog
voering van het A-B-C-D-blok. In den
staf van generaal Wavell zijn behalve
Engelsche en Amerikaansche ook Ned -
Indische. Chineesche en Australische offi
cieren opgenomen
Volgens berichten uit Batavia om
vat het Ned.-lndische leger momen
teel circa een millioen man. Het
vormt de kern der strijdkrachten, die
generaal Wavell ter beschikking staan.
Dit leger bestaat grootendeels uit In
landers, die sedert het vorige jaar on
der den algemeenen dienstplicht val
len.
Volgens sommige oncontroleerbare
geruchten is generaal Wavell te Soe-
rabaja aangekomen.
Hoe de Nederlandsche Landstand zich
voorstelt dit doel te bereiken, is onlangs
in de dagelijksche persconferentie uit
voerig toegelicht door twee vertegen
woordigers van den Landstand, den heer
J. de Lange, landarbeidersleider en F
Tuininga. hoofd der afdeeline Arbeidsbe
scherming
Wat men thans ziet gebeuren, vindt,
aldus de heer de Lange, zijn oorzaken
in het verleden, waarin zoovele fouten
werden begaan, vooral jegens den boeren
stand en meer in het bijzonder nog je
gens de landarbeiders. Deze fouten wer
den toen niet onderkend en niets werd
dan ook gedaan om ze weg te nemen
en in de toekomst te voorkomen. Men
verzuimde één. zeer belangrijk, punt in
het oog te houden, n.l.. dat alles zich in
dezen kring voltrekt met h» regelmaat
der natuur
Het bestaan, het aanzien en de behan
deling van den landarbeider zijn in ons
land, naar de streek waar zij wonen,
sterk uiteenloopend. De scheiding is het
best aan te geven met de begrippen „op
de klei” en „in het midden-Saksenland”.
In de laatst bedoelde gebieden leven
boer en arbeider dicht bij elkaar en het
zelfde verschijnsel zien we bij grooten en
kleinen boer. Zij allen zijn het eens over
het grondbeginsel, dat de opbrengst van
den bodem, de bestaansmogelijkheid be
paalt en dat lage prijzen van landbouw
producten onmogelijk een goed loon kun
nen verzekeren.
Aan dit harmonisch denken heeft de
klassenstrijd, een der meest fatale wape
nen van de democratie, groote schade
berokkend. Hier werd iets moedwillig
vernield, dat van nature gaaf en goed
was, waarmee echter ook weer niet ge
zegd wil zijn, dat er ook in deze streken,
zelfs al was de oude toestand er onver
anderd gehandhaafd gebleven, niets te
verbeteren zou zijn.
Geheel anders was
Te Balikpapan zijn 30 gewonden gebracht, afkomstig van een Nederlandsch-
Indisch marinevaartuig, dat nabij Tarakan was aangevallen. Een vliegtuig van de
marine moet als verloren worden beschouwd.
In een officieel Japansch communiqué wordt bekend gemaakt, dat met het
oog op de vijandelijke houding van Nederlandsch-Indië Japan is gedwongen tot
de gemelde militaire operaties en dat daarmede tusschen beide landen dè oorlogs
toestand bestaat.
Een der slachtoffers overleden
Zooals reeds gemeld is Zaterdagavond
op den Bezuidenhoutscheweg, bij de
Hofzichtlaan. een personenauto met vier
inzittenden tegen een trottoirband ge
botst en omgeslagen Allen liepen ver
wondingen op: de toestand van de
24-jarige mej. H. de V.. wonende aan de
Zijdelaan, schoonzuster van den bestuur
der, was ernstig. Gistermiddag is zij in
het ziekenhuis aan den Zuidwal aan de
bekomen kwetsuren overleden.
De toestand der overige drie gewoh-
den is. zoo vernamen wij, goed.
In het verleden zijn zéér groote fou
ten begaan. Niet alleen door Indië, maar
ook door Engeland, door de Vereenigde
Staten, door al die landen, die niet tij
dig hebben willen inzien, dat uit het
feodale Japan een industrieele groot
macht van de eerste orde was gegroeid
en dat in de Japansche expansie zich
de eerste gerichte economie van den
modernen tijd demonstreerde. Een
krachtige samenwerking over de ge
heele wereld zou alleen in staat zijn ge
weest economisch die levensvoorwaar
den aan het Japansche volk te geven,
waarop het recht kon laten gelden. In
de plaats daarvan heeft men niéts na
gelaten om een goede verhouding tus
schen Japan’s economie en zijn bevol
kingsaanwas dwars te zitten. Wanneer
men Japan en met Japan het spook
beeld van het zoogenaamde gele gevaar
met succes had willen bestrijden, dan
zou daarvoor op z’n minst Europeesch-
Amerikaansche eendracht noodig zijn
geweest. Nu deze in het tegendeel is
verkeerd, kan men niet anders dan de
nuchtere feiten onder het oog zien.
Japan heeft tekort aan ruimte en tekort
aan natuurlijke rijkdommen en het be
zit den onverzettelijken wil het Japan
sche volk niet slechts voedsel en een
plaats onder de zon te verschaffen, maar
het bovendien volkomen onafhankelijk
te maken van de andere landen. Dit is
geen zaak van vandaag of gisteren. In
den wereldoorlog schreef Satori Kato:
„Of het den overigen mogendheden ge
legen komt of niet, Japan stelt zich ten
doel, de heerschappij over den Stillen
Oceaan te veroveren.” In 1932 ver
klaarde generaal Araki: „Ons vaderland
is vastbesloten zijn nationale gedachte
over de zeven zeeën uit te dragen, ze te
verbreiden over de vijf werelddeelen,
zoo noodig zelfs met geweld.” Het is
duidelijk, dat Japan zich jarenlang op
den Pacific-oorlog heeft voorbereid; dit
verklaart ook de snelle en groote suc
cessen. welke het thans op het oorlogs-
tooneel heeft behaald. De onverbidde
lijke beperkingen, welke men den
Japanschen handel en de Japansche
immigratie heeft opgelegd, wreken zich.
Men stelt dus thans de bloedige conse
quenties vast van de fouten van het
verleden. Ook Nederlandsch-Indië heeft
deze fouten begaan.
Tarakan is nu bezet en Menado en de
Minahassa is in Japansche handen. Dit
laatste is van strategisch belang bij het
tweede Japansche offensief, dat thans is
ingezet. De Minahassa hebben we vaak
met gerechtvaardigden trots onze twaalfde
provincie genoemd vanwege de eeuwen
oude verbondenheid en de goede geaard
heid der bevolking. De oppervlakte van de
Minahassa, het Noordoostelijk deel van
het Noordelijke schiereiland van Celebes
bedraagt 4786 vierk. k.m.; de hoofdzetel
van het bestuur is gevestigd in de hoofd
plaats Menado, waar thans ook de Ja
pansche vlag waait. Doelwit van deze be
zetting van Noord.Celebes vormen niet de
enorme nikkelertsvelden, die het eiland
rijk is en die grootendeels nog in het sta
dium van exploratie verkeeren, doel is een
sterke basis te hebben aan den doorweg
naar het Zuiden langs de straat van Ma
kassar Geografisch, economisch, een
rijk copragebied historisch en politiek
is de Minahassa van groote beteekems.
Door gemeenschap van godsdienst voelt
de Minahasser zich met zijn Europeesche
regeerders nauwer verbonden dan eenig
andere bevolkingsgroep in den Archipel.
Tarakan, Menado, de Minahassa zijn
reeds verloren gegaan. Er zal, onafwend
baar. nog meer volgen. De hulp waa™P
Batavia had gerekend, is uitgebleven. Van
bevoegde zijde wordt er op gewezen, hoe
verblind Indië den oorlog is begoten
De verdediging van Tarakan werd jaren
lang voorbereid; na een strijd van nauwe,
lijks één dag capituleert het. Aan waar
schuwingen van Duitsche en ook van Ne
derlandsche zijde heeft het Batavia me
ontbroken in de dagen waarin de Ja
pansch— Nederlandsch-Indische handels,
besprekigen sleepende werden gehouden.
Houdt den boog niet al te zeer gespannen,
was de goede raad dien men Batavia gaf.
Al liggen de eigenlijke oorzaken van de
zen Pacificstrijd dieper,
ven reeds hebben aangeduid, de raad wa.
goed en goed bedoeld. Men oogst wat me
heeft uitgezaaid. Er zijn vele en«r'’ote
fouten gemaakt. Nu en in het verleden.
DE LANDING OP CELEBES
Intusschen hebben aanzienlijke con-
vooien van Japansche transportschepen,
begeleid door sterke vlootformaties. een
tweede groot offensief ingezet, dat zich
door Nederlandsch-Borneo en Celebes
heen beweegt in de richting van Java en
Nieuw-Guinea. De landing op Celebes is
strategisch belangrijk, maar ook tactisch,
want zij geschiedt in een beperkt zeege
bied, dat geheel omringd is door land,
dat aan de vijanden van Japan toebe
hoort. De Zee van Celebes leent zich
buitengewoon goed voor een verdediging
ter zee en in de lucht.
Maar indien de Engelschen en Ameri
kanen niet in staat zullen zijn dit twee
de Japansche offensief te verhinderen,
zal de wereld niet weten koe zij dat ver
schijnsel moet uitleggen Of wel de En
gelschen en Amerikanen hebben een oor
logsvracht, die veel geringer is dan men
over het algemeen dacht, of wel zij zijn
bezig hun strijdkrachten te groepeeren
voor een gebruik elders volgens een spe
ciaal krijgsplan In dat laatste geval zou
iedere verkeerde taxatie voor de pluto
cratie noodlottig kunnen zijn. Maar taxa
tiefouten hebben de Engelschen en Ame
rikanen tot dusverre gemakkelijk en her-
haaldeliik begaan
cier van het voedsel en de
zuiver bloed.
De overheid heeft ten opzichte var.
hen groote plichten, maar evenzeer Is dë
boerenstand zeer verplicht aan het volk
De toekomst zal ongetwijfeld beiden par
tijen brengen wat noodig is.
.jSANGKOELiRAI
en is nog de toe
stand „op de klei”, waar men onder de
boeren de „patriarchale” en de „liberale”
gioep aantrof. Daar zag (en ziet men
wellicht nóg) den landarbeider in zijn
meest bedenkelijke positie. Slaafsche on
derworpenheid deed hem de enorme
tegenstellingen, vooral in de „patriar
chale” groep, niet of ternauwernood op
merken De landarbeider achtte dit een
vanzelfsprekend iets en aanvaardde het.
Het kleine loon en de minderwaardige
behandeling incluis.
Voorzoover het „patriarchale” week
voor het „liberale" werd het er voor den
landarbeider niet beter op Integendeel
en de klassenstrijd vond hier een uiter
mate vruchtbaren bodem. Er werd uit
dezen strijd niets goeds geboren. De
Bedrog
Slechts de „stemmenmakelaar”
er munt uit en hij ontwikkelde
weer de noodige activiteit om den strijd
gaande te houden. De S.D.A.P. ging zelfs
zoover, te oreeren, dat opbrengst en loon
niets met elkaar te maken hebben. Be
drog werd gestapeld op bedrog, waarbij
de schijn gered werd door de loonen
kunstmatig op te voeren. De bloed- en
bodemverbondenheid werd uiteraard vol
komen verzaakt
De landarbeider, schoon hij het spel,
dat men met hem speelde, langzamer
hand ging doorzien, zag zich meer en
meer teruggezet in de richting der
sociaal onvolwaardigen. Geen volksgroep
werd ooit méér genegeerd en geestelijk
gedurkt dan de landarbeiders en htm ge
zinnen
Nu echte: g ‘i* mis
standen in de hand werkten, verdwenen
zijn, is het in de eerste plaats noodig.
aldus de heer de Lange, dat de land
arbeider zich duidelijk bewust wordt van
de opdracht, de taak, welke hij in de
volksgemeenschap heeft.
Als werker is hij de verzorger onzer
eerste levensbehoeften, als boer treedt
hij ten volle in de rechten en plichten
van den boerenstand, die van fundamen
teel belang is voor het geheele volk. Er
kan en zal, de zaak zoo beziend, geen
onderscheid bestaan tusschen hem en den
kleinen, den grooteren en den grooten
boer.
De boer zonder land is als boer gelijk
waardig aan dien mèt land.
Bij dit alles voegt zich het feit, dat de
landarbeider de voornaamste bloedbron
van ons volk is, d.w.z. steeds weer voor
de noodzakelijke bloedvernieuwing, niet
in de laatste plaats onder de bevolking
der groote steden, zorgt.
Alleen reeds daarom is het van essen-
tieele beteekenis, dezen arbeidersstand
tot het hoogst mogelijke materieele,
sociale en geestelijke peil te voeren.
De trek naar de groote steden is tegen
natuurlijk. Hij werd ingegeven en gesti
muleerd door de slechte toestanden ten
plattelande. Doch het is daar, dat de
boerenstand, den landarbeider inbegre
pen, thuis behoort, In de steden gaat
zijn zuiverheid teloor, daar verliest hij
zijn vakbekwaamheid en lijdt hij in gees
telijk opzicht ernstige schade.
De tijden der werkloosheid zullen, zoo
betoogde de heer de Lange verder, spoe
dig achter den rug zijn. De handen moe
ten nu uit de mouwen worden gestoken
om de scholing te hernieuwen en het
werk te organiseeren. Dit moet door de
arbeiders zelf gebeuren.
De menging met den stedeling moet
een einde nemen. De landarbeider moet
zich op het land uitleven. Goede leiding
en gave opleiding kunnen alles doen be
reiken, waarbij de boerenstand steeds
moet worden gezien als een zeer be
langrijk volksonderdeel: d.i. de leveran
cier van het voedsel en de bron van
