CINEAC
DE ELFSTEDENTOCHT
irin9c
^ir»gs
Symbolisme
Romantiek, Positivisme
De Groot zegeviert
BUITENLAND
BINNENLAND
SPORT
en
LAATSTE TELEGRAMMEN
De Avondschool
De start
kopgroep rijdt mis
Pag-
De Centrale Keukens
Bosman geeft op
vak
Sneeuw., vuile modder..
9
SCHAATSENRIJDEN
naar
Rede prof. dr. T. Goedewaagen
ITALIAANSCH
WEERMACHTBERICHT
DUITSCH
WEERMACHTBERICHT
ONDERWIJS
Weest zuinig met licht en gas
Het is uw eigen belang.
DRIE STROOMINGEN, DIE DE WERELDBESCHOUWING
DER TWINTIGSTE EEUW VERBINDEN
GEEN VOET- EN KORFBAL
Duitschland strijdt voor Europa
Londen
Engelsch vliegtuig verongelukt
Amerikaansche missie
Lou Geveke staakt den strijd
VERGISSINGEN EN ONGELUKKEN
488e STAATSLOTERIJ.
s—Bs-5-s-ss—HAAGSCHE COURANT Donderdag22 Januari 1942 2e bl.
van doctor Plaizer
Churchill’s verklaring in het
Lagerhuis
™*S ffST V» de b,)een=;
sprak Kreisinspector dr. Schuon. n
de aanwezige Duitschers, een woord.
dank.
Nieuwe leiders
i (ik I
Z
gemeld
wordt
I
Buiij* 20 tabletten 55 cL
lijnsche Spoitpalast.
9742
•r
10649
7930
205111
11344
11425
2099M
91 <1411
14741
3151
12344
Afweergevechten bij
zware vorst
1000. benevens een premie van 30.000|
en een van f 3000.
ge-
meer
zeres aan de o. 1
Maastricht.
Dr. PLUIZER.
weg
het
WIE BESTUURDE AUTO
II A 2992
Een spannend avontuurlijk verhaal,
waarin de schuldige van een auto-
ongeval door middel van televisie
achterhaald wordt.
EDELE
KATTEN-
RASSEN
Een aardig
intermezzo
MATTENINDUS
TRIE IN GENE-
MUIDEN
Een repoitage in
kleuren
Amersfoort.
Hengelo.
Amsterdam.
Veere.
N.W. Polder.
Delft.
Haarlem
Leiden.
Middelburg.
Den Haag.
Wageningen.
1184
1452
1675
1816
1882
2037
2261
2283
2302
2597
2704
2726
2733
2815
2852
3054
3094
3226
3342
3555
3728
3954
4136
4225
4308
4326
1043
1069
1072
1093
1233
1241
3920
3935
4085
4086
8068
8109
8517
8554
8625
8658
8669
8675
8809
8921
9076
9134
9185
9652
9783
9867
9872
9879
9893
10075
10265
10306
10426
10709
10779
11154
11175
11272
11302
11663
11869
12217
12226
12396
12665
12672
12730
12863
12876
12933
13254
13274
13383
13426
13431
13522
13537
13617
13744
14110
14185
14424
14514
14515
14614
14912
14935
15005
15106
15315
15341
15376
15515
15703
15727
16162
16348
16448
16536
16633
16721
16792
17131
17206
17322
17355
17579
15614
15623
15702
15724
15744
15760
15807
DEN
Het
deelt
A.s. Zondag zullen de wedstrijden van
den Nederlandschen Voetbalbond en Korf-
balbond wederom geen doorgang vinden.
I
hoek passage spuistraat
in alle maten en
modellen voorradig
Barrlehiem
13 3. Dokkum
nog slechts 23J a.m.
Zakje a 2 tablettee 7 ct
- --
□e sociale lijn
lijn
er
1376
1383
1436
1448
1473
1475
1482
1484
1506
1571
1580
1586
1599
1605
1642
1658
1692
1814 4703
1815 4712
1849 4753
1865 4848
1902 4862
1932 4866
1974 4895
2004 5067
2010 5087
dat
uur
na
rijders
de Groot, de Jong en
Romantisme, positivisme en
symbolisme
Romantisme, positivisme en symbolisme
zijn de levensphasen van den negentien-
de-eeuwschen mensch. die zich in tal yan
min of meer toevallige en
ooger.blik kunnen zij
het halen
3472 6851
3554 6864
3561 6978
3568 6979
3619 7070
3646 7074
1281 3710 7081
3725 7091
3774 7144
3779 7172
3782 7186
3847 7268
7269
7361
7418
7528
4144 7534
4184 7576
4192
4324
4424
4522
4597
4659
VAN
(D.N.B.).
de- Weermacht
ir. Reusing uit
bekenden
uit Giet-
waren de
Valk uit
man. uit Breukelen en Loe Geveke.
de route waren kwijtgeraakt en een
aanmerkelijk stuk verkeerd waren
gereden. Het gevolg was dan ook,
dat zij daardoor een grooten achter
stand opliepen. Om 8.46 uur arri
veerde deze groep in Sloten, een uur
later dus dan de eerstaangekomenen.
ACTUALITEITEN o. a.
De strijd in het Oosten en in Afrika
Verzending ingezamelde wol voor het
Oostfront Ir. Mussert in Oost-
Pruisen v. Ribbentrop in Budapest
- Gevolgen Engelsch bombardement
in Den Haag Spanie viert het 8-jarig
bestaan van zijn Falange Portu-
geesch protest tegen bezetting van
Timor.
SPORTRUBRIEK
BiljartenWedstrijden om het kam
pioenschap van Nederland.
Schaatsenrijden: De Elf-meren tocht.
Ijshockey: Wedstrijden in het Ber-
De controlepost te Bolsward meldde,
dat de eerste wedstrijdrijder om 10.25 u.
passeerde en. na de controle te hebben
aangedaan, snel vertrok in de richting
Harlingen. Het was Leyenaar uit Lemmer.
Om 10.26 uur arriveerden de rijders de
Groot. Swierstra. van der Bey en de
Jong. Om 11.24 uur kwam Antje Schaap.
Om 11,25 uur pas arriveerde L. Geveke.
187531
18759I
187821
189581
189971
19062
19128
19164
19174}
192a3|
post Hindeloopen
-..u Wierden
Onderwijsbenoemingen
De burgemeester heeft benoemd, met in
gang van een nader te bepalen dag, tot
hoofd van de openbare lagere school Jan
van Gojenstraat 94 (school A) den heer E.
J. Boneschanscher, hoofd eener bijzondere
lagere school te Maastricht; tot hoofd van
de o. 1. s. Alberdingk-Thijmplein 33 (sch.
A) den heer H, A. van der Giezen, hoofd
eener o 1. s. te Gorinchem; tot onderwij
zeres aan de o. 1, s. Frans Halsstraat 93
(school B) mej A. H. van Dam, onder
wijzeres bij het o. 1. o. te Appingedam;
tot onderwijzeres aan de o.l.s. Wouwer-
manstraat 7 mej. P D. Frijlinck. voorheen
13927 17482 207MI
14004 17501 207381
14016 17531 20745
14062 17535 20748 1
14101 17560 208131
14126 17566 208691
14145 17595 209101
14256 17813 209411
14282 17876 209681
14297 17909 209981
14299 17927 210411
14312 17975 210421
14364 18017 210711
14376 18089 211221
14406 18099 211951
14601 18117 21212
14624 18135 21365
14639 18136 21389
14729 18167 21408
14730 18247 21439
18249 215251
17804
17817
17883 1
17891 1
18008I
18246 1
18279 1
1 8443 1
18823 1
18902 1
190451
19088
19208
19266
19382 1
19524
19774 1
20174 I
20219 1
20.385 I
20461 I
207671
209741
211741
216141
Duitsch-ltaliaansche formaties in
Cyrenaica in den aanval
ROME, 22 Jan. (Stefani.) In zijn Weer-
machtbericht- no. 599 maakt het Italiaan-
sche opperbevel het volgende bekend
In Cyrenaica zijn sinds gisteren ge
vechten gaande tussenen gepantserde en
gemotoriseerde Italiaansch-Duitsche for
maties eenerzijds. die een aanval ont
ketenden, en vijandelijke afdeelingen. De
luchtmacht van de as nam aan den strijd
deel om de actie te land te ondersteunen
en trof verscheidene malen h^vig de
terugtrekkende troepen, concentraties
strijdmiddelen, stellingen artillerie, op
slagplaatsen en centra van ravitaillee-
ring. De Duitsche luchtmacht bombar
deerde vliegvelden en havenwerken van
het eiland Malta er braken eenige bran
den uit. Een Hurricane werd in een lucht
gevecht neergehaald, Een vijandelijke
aanval op Tripoli richtte geen ernstige
schade aan.
Aanvallen op het omsingelingsfront van
Sebastopol mislukt
Gisteren is met het Glippertoestel een
uit 5 officieren bestaande Amerikaansche
militaire missie te Lissabon aange
komen. Deze commissie zal zich naar
Londen begeven. Zij staat onder leiding
van kolonel William A. Eddy.
Een viermotorig Britsch vliegtuig van
den dienst LondenGibraltarMalta
Egypte is bij Acebuche (Zuidpunt van
Spanje) neergestort. De 10 inzittenden
zijn omgekomen.
cordverbetering Bardehiem passeeren
de rijders te 13 3. Dokkum te 13.47
en nu is ne nog slechts 23$ a.m. naar
het einddoel, de Groene Weide, achter
den Oldenbove in de hootdstad. Om bin
nen den recordtijd te blijven, mogen zij
over dezen afstand dus een uur doen.
Leeuwarden leeft op een vulkaan. Dui
zenden verdringen zich bij de finish. Elk
komen. Zullen zij
Van 1 December 1941 af geldt een
nieuwe regeling voor de verstrekking van
voedsel uit de centrale keukens. Het
Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in
oorlogstijd blijft zich belasten met de or
ganisatie en exploitatie van deze inrich
tingen, terwijl de medewerking van den
Nederlandschen Volksdienst zich bepaalt
tot het aanwijzen van hen. die voor voed-
geen stagnatie in de voedselverstrekking
te doen ontstaan, is destijds bepaald, dat
alle personen, die vóór 1 December uit de
centrale keukens eten betrokken, een ge-
teekende verklaring van den N.V.D. ont
vingen. onder overlegging waarvan zij
kaartjes konden koopen, die recht gaven
op een portie eten.
Personen, die vóór 1 December van het
vorige jaar geen eten uit de centrale keu
kens betrokken, maar daartoe wel wen-
schen over te gaan, dienen een for-muiier
aan te vragen bij den N.V.D. Na grondig
onderzoek ontvangen ook zij, wanneer op
hun aanvraag gunstig wordt beschikt, een
verklaring.
De mogelijkheid bestaat voorts, dat kos-
telooze porties worden verstrekt, en wel
door het uitreiken van z.g.n. dagkaarten.
De houders van boterkaarten. die tot
het betrekken van warm eten uit de cen
trale keukens zijn toegelaten, zijn ver
plicht tenzij zij ten genoege van den
N.V.D. aantoonen, dat zij daartoe niet in
staat zijn den kostprijs der porties,
30 cent, te betalen. Alle overige deelne
mers blijven 10 cent per liter betalen.
De regeling inzake de inlevering van
distributiebonnen door de verbruikers is
ongewijzigd gebleven.
Tot zoover de individualistische
van het positivisme. Daarnaast en
vaak mee verweven loopt de roode lijn,
de sociale lijn De onmiddellijkheid der
werkelijkheid bestond niet alleen uit de
directe impressies en aandoeningen. On
middellijk en reëel was ook het sociale
vraagstuk, dat de romantiek nog niet had
kunnen zien.
Het begon met Multatuli, den vrijden
ker, den ontbinder van haast alle bindin
gen van het verleden met zijn ironie en
zijn aan Nietzsche verwanten aforisti-
schen stijl. Ook hij excentriek en een ver
achter van het publiek. Maar tevens een
man met een warm hart voor het onder-
Een nieuwe verrassing zorgde voor nog
grootere spanning. De bekende rijder en
favoriet van de Friezen, Lou Geveke, uit
Leeuwarden, staakte te Harlingen den
strijd. Hij zag in, dat hij den grooten
achterstand niet meer kon inloopen. Zijn
broer, Herman Geveke, die even later
arriveerde, zette den tocht voort.
h
VIJFDE KLASSE VIERDE LIJST
Trekking van 22 Januari.
1500 No 3370: 1000 No. 15929
21817; 400 No. 8639 9124: 200 No
6443. 7326. 15865; 100 No 5761, 7920
8549. 8608, 11951, 13044, 13083, 15994
19449
De eerste op het ijs
Om 6.10 uur arriveerde de eerste wed
strijdrijder op Tiet ijs. Het was de Fries
van der Meer uit Parraga. Snel werden
de ijzers ondergebonden en wèg vloog
het, met den wind in den rug, in de rich
ting van Sneek Nauwelijks was hij ver
dwenen in de duisternis van den vroegen
ochtend, of anderen daagden op en zetten
hem na. Slechts enkele belangstellenden
waren hiervan getuigen en hadden de
koude getrotseerd.
later de con-
als
de
vier
Sleutel op de les van j.l. Zaterdag.
Aardrijkskunde van Nederland.
1. Slootdorp
2. Het Prinsenhof
3. De Spaarnestad
4. De Sleutelstad
5. De Lange Jan
6. Heil. Land Sticht. Nijmegen.
7. Het Mauritshuis
8. De Landbouw
Hogeschool
9. Het Vondelpark
10. Een „dode” stad
11. Standbeeld „De
Stenen Man” Harlingen.
12. Het Legermuseum Kast. Doorwerth
13. De Librije Zutphen.
14. Hoofdkantoor
Ned. Spoorwegen Utrecht.
15. Standb. „Us Heit” Leeuwarden.
16. De Gemeentegrot Valkenburg
17. De Koppelpoort
18. Stork
19 Standbeeld
M A. de Ruyter Vlissingen.
20. Sint Pietersberg Maastricht.
.1 persoonlijke I
verbindingen en tegenstellingen uit elkaar drukte volk in Nederland en Insulinde.
6205 9366 1 2290 15049 1 8510 21766
15196 18543 21779
15295 18569 21796
15438 1 8626 21802
15483 18698 21923
15503 18720 219391
15604 18723 219911
Ingebleven prijzen: 100 000; 50.000;
5000: 2000; 2 van f 1500 en 49 van]
PRIJZEN VAN ƒ70.
4488 6289
4510 6303
4526 6335
4589 6481
4850 6641
4874 6687
5001 6698
5053 6794
5061 6827
5229 6889
5259 6912
5311 6927
5365 7016
5488 7055
5497 7315
5583 7400
5595 7402
5657 7565
5675 7921
5769 8117
5868 8341
5893 8438
5911 8450
6022 8502
6075 8515
NIETEN.
9518 12448
9521 12451
9561 12467
9588 12487
9634 12500
9636 12506
9663 12525
9669 12545 15853
12632 15863
9753 12638 15951
12643 16042 19283,
16061
waarschuwend
losgelaten en
de goede wenschen van
begeleidende gastheeren,
zich te v*oet in snel
In Franeker vernamen we nadere ge
gevens omtrent de noodlottige vergis
singen. Het blijkt nu. dat Jongert zich
óók bij het verdwaalde groepje cevond
en daardoor is deze vergissing des te
opmerkelijker. Wie kunnen beter den
weg weten dan hij, dan Geveke, die als
zeiler de meren toch in zijn zak heeft
Bij de controle te IJlst had men hen
bovendien nog gewaarschuwd, dat zij 500
meter verderop af moesten slaan,
Wat Bosman betreft, hij is van Bols
ward, waar hij bij vergissing terecht
was gekomen, teruggereden naar Sneek
en moest zich daar onder behandeling
van een geneesheer stellen, omdat, zoo-
als gemeld, een zijner teenen was be
vroren. En ook verder blijken er tal van
ongelukken te zijn gebeurd op den Ijngen
donkeren weg.
We laten Franeker achter ons, het
leidende kwartet achterna, dat onver
droten en zonder inzinking, met van der
Bey als de meest frissche en krachtige,
doorzet En zij hebben geweldige veine.
Want de zon schijnt krachtig, de wind
flauwt af en nu plotseling zijn toch nog
de voorwaarden geschapen voor een re-
Uit Leeuwarden
S. de Groot uit Weidum is winnaar
geworden. De 200 k.m. heeft hij af
gelegd in 8 uur 51 minuten. Hij arri
veerde om 14.51 uur in Leeuwarden.
Hiermede heeft de Groot dus het
met 9 uur 5 minuten op naam van
A. de Vries en S. Casteleih staande
record met 14 minuten verbeterd.
Op den laatsten kilometer is het tot
een eindsprint gekomen. Het werd een
strijd van man tegen man, waarin de
Fries de Groot zegevierde met een tien
tal meters voorsprong op D. de Jong en
van der-Bey
Tegen zessen waren alle deelnemers
bijeen in de 5 punten van vertrek, on
danks de weinige en veelal niet erg ver
kwikkende uren van nachtelijke rust- ir.
de gelukkig goed verwarmde Beurs had
den een 150 dakloozen, voor wie tegen
twaalven geen logies meer was te vin
den, den nacht op harde banken door
gesluimerd, in opgewekte stemming en
vol sportieven moed bijeen. Precies te
6 uur werden rond 1100 wedstrijdrijders
na een laatste opwekkend en tevens
raadgevend er. waarschuwend woord
uit de Harmonie losgelaten en ver
gezeld van
hun veelal
begaven zij
tempo naar de even buiten de stad ge
legen algemeene startplaats op Schen
kenschans. Met tusschenpoozen van vijf
minuten volgden al ruim 400 tochtrijders
het juiste aantal was nog niet bekend
uit Spoorzicht. Beurs, Groene Weide
en Zalen Schaaf. Na enkele minuten van
ongewone drukte in den vroegen mor
gen was het weer een paar uur rustig
en stil in Leeuwardens straten, doch daar
buiten, op de toegevroren waterwegen
van de 20C km. lange route van dezen
tour de force langs de Elf Steden, kras
ten de smalle ijzers en snelden al drie
duizenden in den sterhelderen kouden
ochtend bij 15 graden vorst, maar nu
met den buiten der. start vrij stevigen
wind mee naa' den eersten controlepost.
Sneek.
In zijn verklaring in het Lagerhuis,
waarin Churchill een debat over den oor
logstoestand aankondigde. zei hij o.a.. dat
het voor het Lagerhuis veel aangenamer
zou zijn, indien de vergadering werd ge
opend met een voorstel tot verdaging. In
dien bij het debat iets ter sprake zou ko
men, dat een uitdaging aan de regeering
lijkt te zijn, dan zou ik. aldus Churchill,
op den tweeden of derden dag een motie
van vertrouwen willen voorstellen. Door
dat daarbij amendementen van welken
aard ook kunnen worden ingediend, zou
den de afgevaardigden elke moeilijkheid,
die zij meenen te zien, in doeltreffende i
vorm naar voren kunnen brengen. ChurT
chili verklaarde, bereid te zijn het debat
te openen en zoo noodig ook te eindigen
Naar de Britsche berichtendienst nader
meldt, heeft Churchill zijn voorstel, vol
gens hetwelk zijn eerstvolgend verslag
over den oorlogstoestand, in het Lager
huis uitgebracht, op gramofoonplaten
zou worden opgenomen, ingetrokken.
De Duitsche pers noemt Churchills eer
ste optreden in het Lagerhuis na zijn be
zoek aan Washington eenstemmig een
..vlucht in de openbaarheid”, omdat de
Engelsche premier weigerde in een ge
heime bijeenkomst rekening en veran‘-
woording af te leggen. Tegen het groeien
de wantrouwen kan Churchill nog slechts
optreden door goochelkunsten en aflei
dingsmanoeuvres. om de situatie nog ge
deeltelijk te redden.
De „Berliner Börsenztg.” schrijft' ..Als
Churchill den vertegenwoordigers van het
Engelsche volk mededeelingen had te
doen, die voor de Engelsche politiek iets
goeds konden beteekenen. heeft hij steeds
het middel der geheime bijeenkomst ge
kozen, om uitvoerig en tot zijn meerdere
eere te spreken. Wat hij thans zijn volk
heeft te vertellen, „is weinig verheu
gend”.
De „Deutsche Allg. Ztg.” wijst er op
dat Churchill de afgevaardigden gewaar
schuwd heeft, bij de debatten niet te
openhartig te worden.
De „Nachtausgabe” schrijft: „Churchill
heeft in het Lagerhuis de proloog uitge
sproken van het groo-te drama: ..Hoe kom
ik over de nederlagen in Oost-Azië
heen?”
Symbolisme I
De negentiende eeuw heeft reeds zelf 1
het positivisme zien ondergaan. In de I
tweede helft dier eeuw begint het reeds!
zich zelf op te lossen en voor een nieuwe I
slrooming, die men samenvattend symbo- I
lisme kan noemen, plaats te maken.
Wij zien het in de schilderkunst, hoe I
het impressionisme zich zelf te boven I
komt en hoe omstreeks de wending der I
eeuw een nieuwe generatie de kunst weer I
in het licht der idee gaat zien.
Symbolisme beteekent het zoeken van I
het verband tusschen werkelijkheid en I
idee, tusschen het gegevene en onmiddel-1
lijke en de mythe eener wereldbeschou-1
wing. Voor het symbolisme in de schil-1
derkunst is de impressie niet meer de I
hoogste wet, doch de idee.
Zoo zien wij de figuren 'van Thijs Ma-
ris, Thorn Prikker, Toorcp, Derkinderen, I
Roland Holst, van Konijnenburg, maar
ook van Gogh als uitingen van een nieuw I
verlangen in den negentienden-eeuwschen I
mensch.
Men ging zoeken naar de achtergron-
den van het bestaan en in de letterkunde
kwam opnieuw een nieuw geluid, het pla-
tonisme van een Boutens, het 'nJ,stleK® I
geluid van Henriëtte Roland H°ls‘ I
haar eerste verzen, en uit de school 'al I
Verwey, Gerretsen en Bloem. Het is geen
toéval, dat de laatste decennia °P.R°
gebied evenzeer een kentering zich zie
voltrekken, dat calvinisme en katholicis-B
me aan deze vernieuwingsbeweging
deelnemen, dat in Leiden Bo .a„ d I
wijsbegeerte verdiept door op Hegel te-
rug te gaan en dat juist in de Jall
negentig Mengelberg aan het Concertg I
bouw en twee jaar later aan Toonkun
komt en dat in 1899 de traditie der Mat
thaeuspassion een aanvang neemt.
In het slot van zijn rede weesprof. dn
Goedewaagen erop, dat de twin g
eeuw voortbouwt op de drie groote str -
HOOFDKWARTIER
FÜHRER. 22 Januari
Opperbevel van
mede:
Op de Krim zijn verscheidene vijande
lijke aanvallen op het omsingelingsfront
van Sebastopol mislukt.
Aan het Donetz-front en in den cen-
tralen en den Noordelijken sector van
het Oostelijke front duren de afweer
gevechten bij zware vorst voort. Talrijke
vijandelijke aanvallen werden afgeslagen,
eigen tegenaanvallen hadden succes.
Voor Leningrad zijn herhaalde uit-
braakpogingen van de bolsjewisten mis
lukt,
In de Straat van Kertsj hebben ge
vechtsvliegtuigen een grooten Sovjet--
koopvaarder met bommen beschadigd.
Bij gewapende verkenningsvluchten bo.
ven de wateren van Groot-Brittannië zijn
voor de Noordwestelijke kust een koop
vaarder van 6.000 brt. en een steenkool-
lichter van 600 brt. tot zinken gebracht.
Voor de Zuidwestkust van Engeland is
een groote koopvaarder door bommen be
schadigd. Op een voor de Shetlands lig
gend eiland hebben gevechtsvliegtuigen
verscheidene voltreffers geplaatst op voor
den oorlog belangrijke installaties.
In Noord-Afrika hebben DuitschIta-
liaansche pantsertroepen in een verras-
senden aanval de voor onze stellingen in
Cyrenaica opgemarcheerde Britsche strijd
krachten aangevallen en teruggeworpen.
De vijand trok zich ijlings terug in de
richting van Agedabia, Sterke formaties
van het Duitsche en het Italiaansche
luchtwapen grepen in in de gevechten op
den grond en bombardeerden concentra
ties troepen en tanks van den vijand.
Aan de Egyptische kust zijn opslagplaat
sen van de Britten in brand geworpen.
De vijand heeft in den afgeloopen nacht
bommen geworpen op woonwijken in het
Noord-Westduitsche kustgebied. De bur
ger bevolking leed geen verliezen. Mili
taire schade is niet ontstaan. Vijf van de
aanvallende Britsche bommenwerpers zijn
neergeschoten.
In den tijd van 11 tot 20 Januari heeft
het Britsche luchtwapen 36 vliegtuigen
verloren, waarvan 16 boven de Middel-
landsche Zee en in Noord-Afrika. In dien
zelfden tijd gingen in den strijd tegen
Groot-Brittannië 16 eigen vliegtuigen
verloren.
De controlepost te Harlingen bracht
wederom een verrassing. De leider
van de kopgroep. Leyenaar. die in
Bolsward reeds een vermoeiden in
druk maakte, bleek te zijn ingehaald.
Als eerste rijders arriveerden nu om
11.07 uur-S. de Groot uit Weidum en
P. Wierstra, eveneens uit Weidum, P.
de Jong, Huizum. en van der Bey
uit Julianadorp. Daarna kv. am. met
7 minuten achterstand, Leyenaar. vwv
Het tempo, waarmede gereden werd selvoorziening in aanmerking komen Om
bleef, ondanks den tegenwind, hoog. Om
11.40 uur arriveerden in Franeker de
eerste wedstrijdrijders. Het waren we
derom de Groot. Swierstra, de Jong en
van der Bey.
Leyenaar nog meer afgezakt
De post Harlingen meldde om 12.03 als
eersten tochtrijder den heer Fransen uit
Heerenveen. Om 12 14 uur verscheen de
eerste dame, Antje Scnaap, met haar
beide broers. In Franeker arriveerde om
11.59 de rijder Leyenaar uit Lemmer, die
dus nog meer was afgezakt, gevolgd dóór
den eersten Hollander, i" -
Schiedam, alsmede door den
Elfstedenrijder A. de Vries
hoorn De eerste tochtrijders
heeren R. J. Faber en R. de
Minnertsga.
(Vervolg van frontpagina)
Om 4 uur was het voor allen reveille
en om half vijf reeds begaven velen zich
op weg naar de hun aangegeven start
plaats, waar op het laatste oogenblik nog
een vijfde bij was gekomen, n.l. Zalen
Schaaf. Om half zes waren de hotels
stil en verlaten en op de leestafels be-
vond zich geen enkele krant meer, daar
de rijders deze hadden gebruikt om tus
schen hun onder- en bovenkleeding te
doen ter bescherming van hun lichaam
tegen de vinnige koude. Ook de man,
van wien gisteren tijdens een oefenrit
een der ooren was bevroren, had zich
hierdoor niet van zijn plannen laten af
brengen.
Controlepost Sneek
Als eerste arriveerde aan den controle
post te Sneek Miedema uit Huizum om
6.58 uur, op enkele seconden gevolgd
door Albers uit Weesp en van der Meer
uit Parraga. Een minuut later, om 6 59
uur. arriveerden de rijders A de Vries
en Muller uit Zwolle. Daarna volgden
hen op de hielen J. Boersma, L. Geveke
en Bosman uit Breukelen.
Bij den controlepost IJlst was de
volgorde1. van der Meer uit Parraga.
om 7.05; 2. Miedema om ‘7.06: 3. en 4.
Albers en A. de Vries om 7.07; Muller
en Bosman.
Als eerste dame arriveerde in IJlst
om 8.05 uur Aukje Feenstra uit Heeren
veen 2. Posthumus uit Marum, 10 se
conden na de eerste.
Hoe hard werd gereden, bewijzen
wel de tijden, welke bekend werden.
De koprijder in Sloten had immers in
nauwelijks honderd minuten een af
stand afgelegd van 42 k.m. en dus
een gemiddelde van een kleine 30
kilometer per uur bereikt.
Wij zijn op zoek gegaan naar de eerst
aankomende dame van verleden jaar,
Sjoerdtje Faber. Zij arriveerde in Sneek
om 8.06 uur op de zevende plaats achter
de dames Trijntje en Gepke Posthumus,
die samen reden met Aukje Feenstra.
allen afkomstig uit Heerenveen. Nummer
vier was Trijntje Jonker uit Groningen,
no. 5 mej. Herweyer uit Heemstede en
6. mevr. Slot.
Wij vroegen Sjoerdtje Faber naar haar
„Al scille wy ’t kroepe. wij
der vest”. Deze woorden spreken
leidster van de Rotterdamsche Montessori
school, te Rotterdam.
-- Onze stadgenoot, de heer P. Monte-
ban is benoemd tot onderwijzer aan de le
Thaborschool te Scheveningen.
Academische examens
Universiteit te Groningen. Cand. ex.
rechtswetenschap de heer W. A. Coops;
cand. ex. theologie de heer O, ter Steeg.
Universiteit van Amsterdam. Bevor
derd tot arts de heeren N. Debrot, Th. F.
Berkvens G. Bosman, en A. W. G. R.
DaumiUer; artsex le ged.: de dames P.
P. M. van Grinsven, G. A. C. Gelder, en
C. M. F. Go vaars; doet. ex. geneeskunde
de heeren C. H Koehler, Winterterp. H.
van Eeken, W. J. Netelenbos, I. Ephraïm
en R. W. Zappey.
□e positivistische periode
Met de romantiek echter was het laat
ste woord der vorige eeuw nog niet ge
sproken, doch slechts de eerste aanvang
gemaakt. De onmiddellijke werkelijkheid
van Nederland omtrent het midden dezer
eeuw was een nieuw en ongekend vraag
stuk. Men zocht het onmiddellijke en po
sitief gegevene en noemde dit zoeken
met een misleidende naamrealismé,
hoewel het geen copieeren des dagelijk-
schen levens beoogde,1 maar een verbeel
den daarvan. De Haagsche school is een
wending van de geschiedenis naar de ge
geven natuur of anders gezegd van de
gebondenheid aan het verleden naar een
gebondenheid en een verplichting aan het
heden, waarbij, zooals bij Israels, het
sociale vraagstuk reeds begint mee te
spreken.
De letterkunde ging denzelfden
sinds het conflict in de Gids daar
romantisme had afgeschaft, kwam ook
hier de Fransche realisten stijl de lage
landen binnen, terwijl in een ongekende
opleving van handel en industrie de
Nederladsche mensch meer en meer zijn
verleden vergat om zich in het heden
een nieuwe wereld op te bouwen.
Impressionisme, realisme, individualisme,
het zijn alles symptomen van een groote
algemeene omwenteling in den geest der
negentiende eeuw, een verfrissching en
zuivering, een bevrijding van geijkte,
historische vormen.
Verrassingen bleven niet uit, zoo
als men reeds heeft kunnen bemer
ken. De laatste melding was het
groote nieuws, dat Bosman uit Breu
kelen den strijd heeft moeten staken.
Met de kopgroep was hij afgedwaald
van de route over het Hissemeer en
Sipkemeer, waardoor hij een groo
ten achterstand kreeg. Uit deze groep
viel de rijder Algra uit "raneker
zóó ernstig over een stuk ijs, dat hij
in de nabijheid van Bolsward den
strijd moest opgeven.
Dit bewijst wel, hoe vèr de kopgroep
van den goeefen weg was afgedwaald.
Bosman, Geveke en de Vries reden terug
en arriveerden wederom in Sneek, doch
nu met grooten achterstand. Hier gaf
Bosman den strijd op gedwongen door
vier bevroren teenen. Geveke en de Vries
zetten den tocht voort. Stavoren meldde,
dat deze beide rijders om 9.04 uur pas
seerden. Hindeloopen zag reeds om 9.24
den eersten wedstrijdrijder doorkomen.
Het was Leyenaar uit Lemmer een mi
nuut later werd hij gevolgd door een
groep van vier rijdersde Groot uit
Weidum, van der Bey, Julianadorp,
Swierstra, Weidum en de Jong uit. Hui
zum.
De post Hindeloopen meldde, dat
Antje Schaap uit Wierden als eerste
dame passeerde. Zij was nog volkomen
fit en vol goeden moed.
Omgelegde route
De grachten in Harlingen liggen vol
schepen, zoodat de deelnemers, die uit
Bolsward kwamen, bij de spoorbrug te
Harlingen moesten afbinden. Zij moesten
daarna 5 minuten loopen. om bij de con
trole te komen. Het ijs in het kanaal
HarlingenFraneker was onberijdbaar,
aangezien het eenige dagen geleden nog
is gebroken In verband hiermede ging
de tocht thans van Harlingen via Wy-
naldum naar Franeker.
meening.
komme -- - -
voor zichzelf. Zoo is de gezonde menta
liteit van onze stoere Friesche jeugd.
Te Sloten bleek de volgorde van de
kopgroep aldus te zijn: 1. v. d. Bey om
7.44: 2. de Vries' 3. Ruiterberg: 4 -de
Groot.
Waren er tusschen Sneek, Ijlst en
Sloten vele uitvallers als gevolg van
valpartijen in de duisternis, interes
sant was het, toen wij in Sloten ont
dekten. dat de kopgroep een groote
verandering had ondergaan. Daar viel
het ons op, dat de kopgroep zich
aanmerkelijk had gewijzigd, zelfs zoo
zeer, dat wij het haast met konden
gelooven.
Toen evenwel even
tróle te Stavoren meldde,
eerste doorkwam om 8.52
rijder Douwe uit Lemmer,
minuten gevolgd door ae
Swierstra, de Groot, de Jong en van
der Bey. stond het bij ons vast, dirt
er iets 'gebeurd moest zijn. Alleen de
naam van van der Bey ^s W«es
reeds eerder vermeld ah een^van de
leiders. Spoedig dan ook kwam het
bericht, dat de kopgroep, bestaande
uit de beste rijders, onder wie Bos
7587
7599
7621
7652
7711
7797
7818 10678 13130 16970 20103
7869 10729 13174 17001 20128
7889 0744 13177 17012 20150
7892 10793 13277 17018 202131
7908 10937 13311 17120 2022g|
11065 1 3325 1 7252 2026l|
8036 11071 13359 17276 202921
- 11099 13362 17307 20,1581
11110 13382 17343 203951
2022 5096 8124 11134 1 3414 1737 1 2041(1
2029 5149 8254 11228 13540 17410 204771
2052 5165 8271 11247 13565 17411 2O>07|
2108 5175 8278 11269 13740 17416
2178 5193 8361 11270 13753 17430 20607|
2182 5209 8393 11280
2273 5248 8410 11332
2346 5250 8424
2360 5251 8448 11369
2438 5298 8491
2454 5332 8615 11448
2458 5363 8699 11500
2491 5383 8717 11533
2584 5395 8726 11572
2696 5492 8836 11583
2719 5510 8899 11595
2720 5519 8919 11658
2812 5564 8963 11659
2830 5639 9011 11671
2868 5642 9056 11681
2874 5767 9108 11888
2904 5772 9110 11910
2970 5795 9155 11921
3026 5812 9158 11941
3046 5839 9184 11969
3084 5967 9206 12031
3098 5985 9214 12043 14747 18291 21527
3102 6034 9217 12063 14813 18300 21630
3108 6062 9219 12222 14874 18323 21648
3144 6137 9232 12229 14928 1 8335 21690
3148 6149 9324 12245 14960 18343 21740
3149 6188 9332 12264 15002 18484 21751|
3151 C??f 12223
3205 6254 9385 12318
3224 6308 9401
3313 6342 9418 12348
3344 6404 9427 12395’
3366 6480 9472 12400
3424 6539 9495 12443
3444 6693 9515
ontwikkelen en zoo voor den mensch van
onze generatie uitgangspunt en begren
zend kader zijn.
De romantiek is een reactie, op de ver
lichting en het classicisme ook in Neder
land. Zij is een cultureele restauratiebe-
weging, een herstelbeweging van oude
waarden, die men met angst door het
modernisme verloren zag gaan. De ro
mantiek grijpt terug naar de organische
bindingen van het leven. Zij is zich be
wust van historische stamverwantschap en
het is geen toeval dat zij sterk Duitsch
is georiënteerd. De romantiek is on
danks of juist door dit stambewustzijn
in Germaanschen zin vol nationaal.
De romantiek heeft ons volk weer zijn
sterke wortels in de volkskracht in her
innering gebracht, en niet slechts in her
innering, maar ook in de daad. Zij had
een politieke taak. In den tijd die hier
het Napoleontische recht onder hevig ver
zet trachtte in te voeren, stond de roman
tiek bij monde van Groen van Prinsterer
op de bres van het organisch gegroeide
en in de geschiedenis beproefde oud-va-
derlandsche recht. Hij, een bewonderaar
van Herder en van den gemeenschaps
geest der Middeleeuwen, volgeling der
historische rechtsschool van von Savig-
ny, leerling van Bilderdijk’s historische,
anti-liberalistische colleges, ging in al zijn
denken van de natie uit.
Maar niet alleen de voorman der anti-
revolutionnairen, ook de grondlegger van
het Nederlandsch liberalisme. Thorbecke,
is van huis uit een romantisch denker,
geschoold in de leerschool van de histori
sche rechtsschool, en gekant tegen het
negatieve rechtsbegrip van het individua
lisme, ook Thorbecke wilde den Staat
niet met een mechanisme, doch met een
levend organisme vergelijken. De geest
van het individualisme, die het liberalis
me in later generatie kenmerkte is meer
in strijd met Thorbecke’s visie dan een
noodzakelijke consequentie daarvan.
Voor de Nederlandsch-Duitsche KuL
tuurgemeer.schap heeft de secretaris-ge-
neraal van Volksvoorlichting, en Kunsten
prof. dr. T. Goedewaagen, gisteravond in
Pulchri Studio een interessante rede ge
houden over „De Nederlandsche Cultuur
in de negentiende eeuw”.
Aan het begin van de vergadering,
welke om. werd bijgewoond door den
Rijkscommissaris Rijksminister Seyss-In-
quart en den commissaris-generaal voor
bijzondere aangelegenheden Schmidt,
sprak de Nederlandsche president van de
Nederlandsch-Duitsche Kultuurgemeen-
schap, de heer van Maasdijk, een inleidend
woord
Prof. dr. T. Goedwaagen wees er op,
dat zooals de sibbekunde het individu
uit zijn voorvaderen leert kennen als een
moment in een ontwikkelingsreeks. de
cultuurgeschiedenis een blik in de ach
tergronden van heel een volk en heel een
cultuur opent. Onze grootouders en over
grootouders hebben de negentiende eeuw
met hun gewoonten en daden bevolkt,
maar eerst de cultuurgeschiedenis dier
eeuw gunt ons een uitzicht op den cultu-
reel-geestelijken inhoud van hun verdwe
nen bestaan.
Dat wij ons losmaken van de negentien
de eeuw en haar cultuurbeweging, staat
vast, Maar dat wij haar tevens voort
zetten en zonder haar streven zelf niets
konden bereiken, ligt evenzeer in de rede
der geschiedenis.
De negentiende eeuw dacht anders
over zich zelf, dan wij over haar. Zij zag
zich tegen den achtergrond der achttien
de, die zij als een tijd van verval, als
pruikentijd, als periode van corruptie en
verslapping aan de kaak stelde om zich
zelf als nieuwe op.bloei na de vrijwording
in 1813 gelukkig te kunnen prijzen. Wij
echter, op afstand geplaatst en objectie
ver in onze beoordeeling der verschijnse
len, zien de negentiende eeuw vooral als
een vervolg op het tooneelbedrijf der acht
tiende eeuw.
Wij zien de versplintering en de stijl
loosheid ook na 1813 nog verder voort
schrijden dan daarvoor. Wij zijn minder
straf in onze afwijzing der achttiende en
minder juichend over de negentiende
eeuw.
In de negentiende eeuw treedt in ont
stellenden vorm de vereenzaming van den
kunstenaar duidelijk aan het licht. Het
zelfde kapitalisme dat den arbeider heeft
ontrecht en hem zijn meest elementaire
rechten als volksgenoot heeft ontnomen,
heeft ook den kunstenaar tot paria ge
maakt. De langzaam toenemende over-
heersching van het kapitalistisch en tech
nologisch denken, de hooge vlucht der
industrie en de emancipatie van het uit
buitend jodendom, dat in kunsthandel,
krantenuitgeverij zich een groote macht
vóór, maar liever nog achter de schermen
wist toe te eigenen, hebben den cultu-
reelen werker tot het cultuurproletariaat
gebracht.
Met dit alles hangt samen een even
ontstellende vervlakking van het cultu
reel besef in het publiek.
Geen beeld biedt de negentiende eeuw
van gothische eenheid in vlammende ver
scheidenheid. noch ook van klassieke rust
en harmonie. De eeuw, die het sociale
vraagstuk in zijn ganschen ontstellenden
omvang aan het licht bracht, zonder het
te kunnen oplossen, draagt ook cultureel
het Kainsteeken van broedertwist en on
opgeloste disharmonie.
Toch heeft dit alles zijn zin gehad en
als wij nu de verschillende ontwikkelings-
phasen dier cultuur gaan naspeuren, zul
len wij zien, hoe de eeuw onzer groot
ouders met al haar verwarring en ver
vlakking, met heel haar stijlloosheid,
niettemin in tal van opzichten fundamen
ten heeft gelegd, waarop wij kleinkinde
ren, voortbouwen.
9791
9838 12701 16061 193.41
9844 12707 16088 1940j|
9926 12736 16233 1941<|
10109 12741 16288 1946?|
10289 12823 16327 1951{|
10327 12850 16335 19523|
10442 12888 16553 195711
10484 12899 16559 196051
10522 12940 f6703 196191
10531 12977 16780 196571
105 98 1 3042 1 6879 1 97751
10607 13057 16893 198671
13089 16940 19975
hoek piet hein-zoütmanstr.
stoere Friesche jeugd,
sioten bleek de volgorde van
Vries: 3. Ruiterberg; 4 - de
-:.:V