De
waterleiding
vorst
onze
en
HET GR001E AïüNIUün
De distributiebonnen
BINNENLAND
KR
k
w <1!
21 Januari 1942 TWFVDP PT, AT)
TTAAGSCTTE COUP A NT Zntornnr
1
Jr
Loodgieter - de gevierde
man
FEUILLETON
De N.S.B. en de oud-Indische
ambtenaren
Gevolmachtigde Reichspressechef
^2;
Het Nationale Plan
2
Wat te doen met bevroren
aardappelen
Het Katholieke land- en
tuinbouwonderwijs
V»
Een grijs-beige geruite muts, van
4
Br. of Geh,
VL of VLwt
Suiker
1 rants.
BI., Br, geU
06
100 gram
Kaas
3% liter
Melk
1% liter
een ei
193
(Nadruk verboden
de
van
{Wordt vervolgd^
wollen stof gemaakt.
(Weltbild-Polygoon)
50 gram
500 gram
Cacao
Jam
Oorlogsverslaggevers der Waffen S.S-,
de camera onder den arm geklemd,
op weg naar het front.
(Hoffmann-P.K. Wiesebach)
DIALECTEN- EN VOLKSKUNDE
COMMISSIES
Boter
Vet
Boter
Vet
Aardapp.
Aardapp.
250 gram
250 gram
250 gram
100 gram
Boter
Boter m. red.
Boter
Boter m. red.
De vorst tooide de ijrtrconstructie van het Wandelhoofd op
Scheveningen met groteske ijsversieringen.
(Polygoon-Meyer)
hoe
alles
van
vrouw
het
dat
zich
06
06
57
57
06A
06B
06A
06B
Rijst
Hav. of peul
Gort
Verm, Maiz.
Het Schevenlngsche strand heeft een echt wintersch aenzien.
Polygoon- Meyer)
24 Januari t.m. 31 Januari
125 gram
125 gram
De dialecten-commissie der Nederland-
sche Akademie van Wetenschappen heeft
dezer dagen haar tiende vragenlijst laten
verschijnen. Deze stelt ten behoeve van
den Nederlandschen taalatlas een onder
zoek in naar de termen voor verschillende
deelen van het boerenhuis, van de lan
derijen, van gereedschappen door de
boeren gebruikt en van handelingen, door
hen verricht.
Evenals de vorige lijst bestrijkt ook
het
Een wenk voor de huisvrouwenLaat uw kraan des
nachts niet druppelen, want het resultaat is verbluffend.
(Polygoory-Noske)
Een hedendaagsch tafereeltje op schooleen paar
minuten vóór de les begint even de handen warmen.
(Polygoon-Noske)
DE EXPLOITATIE VAN DE ROTTER-
DAMSCHE TRAMWEGMAATSCHAPPIJ
Op de gisteren onder voorzitterschap
van mr. H. J. Knottenbelt gehouden al-
gemeene vergadering van aandeelhouders
van de Rotterdamsche Tramweg Mij wer
den de belangrijke mededeelingen gedaan,
dat toestemming is verkregen voor een
tariefsverhooging en dat de Ned. Spoor
wegen en de gemeente Rotterdam belang
stelling toonen om de R.T.M. te exploi-
teeren. Hierover zullen met de N S. wel
dra de eerste besprekingen worden ge
houden.
der chocolade- en surtrerwerkindustrie
nog vele jaren zijn arbeid voor deze in
dustrie zal mogen blijven verrichten.
Verscheidene sprekers voerden nog het
woord.
Met algemeene stemmen werden de
heeren B. E. Dieperink en Fr. Smits tot
eere-lid benoemd.
Op de Donderdag te den Haag gehov-
den persconferentie is als gevolmach
tigde van den Reichspressechef de heer
W. W. Dittmar als perschef van den
Rijkscommissaris voor het bezette gebied
geïntroduceerd en zoowel door den lei
der der Duitsche als door dien der Ne-
derlandsche persconferentie welkom ge-
heeten.
De Haagsche Konijnenfokkersvereenlging houdt hed?>
en morgen een nationale tentoonstelling in het gebouw Cus-
todia in Den Haag. Voor deze tentoonstelling werden 2100
konijnen ingeschreven. Een tweetal langooren, die elk een
eersten prijs in de wacht sleepten.
r Polygoon-Meyer)
CURSUSSEN VOOR ONDERWIJS
KRACHTEN
Vanwege het departement van Opvoe
ding, Wetenschap en Cultuurbescherming
worden cursussen georganiseerd voor leer
krachten bij het L.O., V.H.M.O. en het
N.O., waar de vernieuwing van opvoeding
en onderwijs zal worden behandeld. Aan
de leerkrachten, welke aan deze cursussen
deelnemen, wordt verlof verleend met be
houd van jaarwedde.
53)
Ada tijen had enkele woorden gewis
seld met een van de oofden en van de
oogenblikken, welke het openen van de
vergadering vooraf gingen, maakte zij
gebruik, om vlug nog een paar woorden
met Rietenberg te spreken.
Maak u voorloopig niet ongerust,
zei zy. Eerst komen de geschillen,
welke zjj onder elkaar nebben gehad,
aan de beurt. Dat zal wel wat tijd in
beslag nemen. Op het juiste oogenblik
za~..ilc wel een teeken geven.
Zjj voelde, hoe de gemaskerde pries
ter haar aankeek en zweeg.
Rietenberg was achter haar gaan zit-
•en’ naast Fweloe. Het geladen geweer
jag naast hem. Hij leunde tegen den
steden rotswand. De stamhoofden had-
plaats genomen naast Ada Iljen.
Nadat het stil was geworden, rees de
gemaskerde priester overeind en pre-
e|de vlug een reeks onverstaanbare
197 Alg.
05 C of 05 D
Reserve
198 Alg.
199 t.m. 202
Algem.
D—07 n
Reserve
Alg.
Alg.
Alg.
De vaste commissie van den Rijksdienst
voor het Nationale Plan, waarvan de be
noeming in December j.l. heeft plaats ge
had, is dezer dagen door den president
van den Rijksdienst mr. dr. K. J. Frede-
riks, geïnstalleerd. De Rijksdienst voor het
Nationale Plan is in het leven geroepen ten
behoeve van 1. de ruimtelijke ordening
der nationale belangen, 2. het toezicht
op de ruimtelijke ordening van de
streekbelangen en gemeentelijke belan
gen. 3. het onderzoek, dat als basis voor
deze ordening zal dienen.
Suikerwerk- en Chocoladefabrikanten
Te Amsterdam is in een algemeene
ledenvergadering het 25-jarig bestaan
van de Ned. Ver. van Suikerwerk- en
Chocoladefabrikanten herdacht, aan wel
ke vergadering een gemeenschappelijke
lunch voorafging.
In zijn openingswoord gaf de voorzit
ter, de heer G. Bakker, een histo
risch overzicht van de vereeniging en
richtte hij woorden van hulde en dank tot
den heer B. E. Dieperink, die als secre
taris van de oprichting der vereeniging
af de belangen der industrie behartigd
heeft.
Namens een uit de leden gevormde
commissie, huldigde de heer L. Jamin
den heer Bakker, die vooral in de laatste
jaren veel voor de industrie en voor de
vereeniging heeft weten te bereiken.
Spreker huldigde voorts de heeren B. E.
Dieperink en B. H. Wéllmann, en sprak
den wensch uit, dat laatstgenoemde als
secretaris van de nieuwe organisatie
Gevaarlijke sneeuwmannen!
Een verkenningstroep begeeft
zich op weg
(Weltbild-Polygoon-P.K. MüUerl
Drukwerkorders
In een publicatie, waarin tevens het
adres van de commissie van beroep goed
keuring drukwerkorders. alwaar even
tueel beroep tegen een door het districts
kantoor genomen beslissing openstaat is
vermeld, wordt naar aanleiding van het
reeds eerder gepubliceerde inzake de
goedkeuring drukwerkorders nogmaals
de aandacht er op gevestigd, dat de aan
vraag voor goedkeuring drukwerkorders
moet worden ingediend door den druk
ker en/of copieerinrichting en niet door
den opdrachtgever. De drukker en/of
copieerinrichting moet deze aanvrage uit
sluitend indienen bij het vanwege het
rijksbureau voor de grafische industrie
ingestelde districtskantoor
ressorten-*
<4
25 t.m. 31 Januari
Brood
Brood
06A Vleesch
06B Vleesch
Aard.
Aard.
19 Januari t.m. 7 Februari
04D, of
04C of
04B Reserve
21 December t.m. 31 Januari
125 gram
125 gram
25 Januari t.m. 21 Februari
1 k.g.
Granaatwerpers in vuurstelling aan het Oostfront.
(Atlantic-Holland-P.K. Vorpahl)
203
209
210
204 Lm. 208
Algem.
06A tm. 09A
Melk I
06B tm. 09B
Melk I
Zijn bevroren aardappelen nog te eten,
kan men ze nog voor de consumptie ge
schikt maken Deze vraag hebben wij
voorgelegd aan een deskundige op het
gebied van de voeding Bij de bevriezing
van aardappels onderscheidt men twee
stadia, aldus onze zegsvrouwe. De eerste
is, dat de aardappels zoet worden. Dit
geschiedt bij eenige graden onder nul.
Het zoet worden is toe te schrijven aan
de stijging van het suikergehalte. Zoete
aardappels moet men een dag of tien
laten liggen in een koele, vorstvrije
ruimte. Ze zijn dan vooral voor stamppot
als regel weer zeer goed te gebruiken.
Indien de temperatuur in de ruimte,
waarin de aardappels bewaard worden,
een flink eind onder nul is gedaald, kun
nen de aardappels ..zoo hard als een bik
kel” worden. Ze zijn dan met recht be
vroren Het beste is deze harde aard
appels zoo gauw mogelijk te gebruiken.
Ze zijn dan nog vrij behoorlijk van
smaak Tenslotte nog deze raadVerleg
uw aardappels niet te veel. U werkt an
ders het bederf in de hand. Het is wel
aan te bevelen ze af te dekken met kran
ten, zakken e.d
ons een prauw. Gij hebt een beroep
moeten doen op de tooverkunst van een
der onzen om hem te genezen. Den eer
sten nacht, welken hij in uw hut heeft
doorgebracht, is het kindje van Iloenga
Mwanza gestorven en het vuur van den
hemel is op de hut van mijn broeder
gevallen.
Op dien toon ging de neger voort.
Niemand bewoog, niemand sprak een
woord.
Waar is die sterke man met het
bleek gezicht? Hij ligt verborgen ach
ter uw rug. Als een van de onzen van
iets wordt beschuldigd, komt hij voor
den raad zitten en tracht zich te ver
dedigen. Gijzelt.
Nu was Ada Iljen overeind gerezen.
Groot en indrukwekkend stond zij daar
met het gouden kleed in den gloed van
het oranjevuur. Zjj richtte zich eerst
tot den toovenaar.
Zwijg! riep zjj gebiedend.
Gijzelt, blanke, kimt niet verhin
deren...
Zwjjg! herhaalde Ada Iljen met
stemverheffing en sprong in de richting,
van den gemaskerde.
Onder de aanwezigen rees gemompel
op. Zoo hadden zjj de blanke vrouw nog
nooit zien optreden.
Op afgemeten, beslisten toon pakteJ
zjj haar tegenstander aan. Zijn naam
was Pikamalinga. Zjj wist, dat hij met
zijn vreesaanjagend masker indruk
maakte op zijn primitieve omgeving...
Pikamalinga, zei ze met snijdende
stem, eenmaal hebt ge het aange
durfd u gemaskerd voor mij te vertoo-
nen. Ik heb u toen gezegd, dat ik het
niet meer zou dulden. Gij hebt een zeer
slecht geheugen.
Ik heb een zeer goed geheugen,
weerlegde de neger, maar vóór hij be
sefte, wat er gebeurde, had Ada Iljen
het monsterachtige masker van zijn
hoofd gerukt en op den grond ge
slingerd.
Dit onverwachte gebaar had onder dc
aanwezigen heel wat beroering ver
wekt. Iedereen was overeind gespron
gen. Fweloe stond naast Ada.
Riefenberg had het geweer genomen
en stond met den rug geleund tegen
den rotswand. Hij mikte naar het hart
van den ontmaskerden toovenaar.
Ada. riep hij, één woord en ik
schiet hem neer.
De vrouwen begonnen te gillen.
- Er is geen haast bij, antwoordde
Ada.
28 December t.m. 21 Februari
Alg.250 gram Koffiesurr.
N.B. Zeep op bon 194 Algem. van 1 tm.
31 Januari
Bonnen, die geldig blijven:
05 Aardappelen t.m. 31 Januari.
195 Algemeen (Peulvruchten) tot en,
met 21 Februari
tuurden. Nu eens met het gelaat naai
de kraters gekeerd, dan naar de hoof
den, maakte hij vreemde teekens met
de hand
Wat doet die kerel? vroeg Riefen
berg zacht
Hij bezweert de geesten
afgestorvenen.
Daarna smeet hij het gemaskerde
hoofd achterover en begon een vreem
den dans. Al de aanwezigen keken naar
den hemel. De wolken waren weggedre
ven en daar stond mat-glanzend de volle
maan boven den rand van de bergen.
Nu komt de maan aan de beurt,
dacht Riefenberg, want hij wist,
deze primitieve menschen vóór
maanaanbidders zijn.
Nadat dit vreemde tooneeltje zich
nad afgespeeld, ging de hoofdpriester
zitten. Een van de stamhoofden gaf
nem een teeken en Ada Iljen begon te
spreken, langzaam zoekend naar haar
woorden. Zij werd hierin geholpen door
haar boy Fweloe. Dan eindelijk kwa
men een paar negers voor haar en de
hoofden zitten en een hunner begon een
hartstochtelijk betoog. Dat meende Rie
fenberg tenminste te kunnen afleiden
uit de houding van den spreker, die
voortdurend heftige bewegingen maakte.
Af en toe werd hij onderbroken door
deze hoofdzakelijk het terrein van
boerenbedrijf, met het oog op het feit,
dat juist in de boerensamenleving de ver
schillen tusschen de dialecten nog het
best bewaard zijn.
Tegelijk met deze lijst zond de com
missie aan haar medewerkers op verzoek
van de phonologische werkgemeenschap
een phonologische vragenlijst, die be
doeld is als een eerste proeve, in hoeverre
langs schriftelijken weg phonologisch
materiaal bijeengebracht kan worden.
De Volkskunde-commissie der Neder-
landsche Akademie heeft ten behoeve van
den Nederlandschen Volkskunde-atlas
haar zevende vragenlijst uitgezonden. Deze
bevat een reeks vragen naar volksgeloof
en -gebruiken bij zwangerschap en ge
boorte. Verder wordt gevraagd naar de
vormen van de geveltopteekens. Deze
vraag gaat vergezeld van een aantal tee-
keningen waarin enkele standaardvor
men, als de Friesche zwanen en de Sak
sische paardenkoppen, zijn afgebeeld. De
laatste vraag informeert naar tekst en
melodie van het lied van de Drie Ruiter
tjes, zooals dat in den volksmond wordt
gezongen
De secretaris der beide commissies zal
bij aanvraag aan zijn bureau (Kloveniers
burgwal 29, Amsterdam-C.) aan belang
stellenden gaarne een exemplaar van een
of meer van deze lijsten toezenden.
rants.
rants.
1 rants.
Vi rants.
1% k.g.
Vi k.g.
Dertig oud-strijders door den leider
ontvangen
Zooals men zich zal herinneren, werd
destijds uit de presentiegelden van
N.S.B.-afgevaardigden in de Eerste Ka
mer en in de Provinciale Staten een fonds
gevormd. Uit dit fonds zouden onder
meet in nood verkeerende oud-Indische
militairen, voor zoover mogelijk, worden
geholpen. Bij herhaling werd het fonds
tot dit doel aangewend.
Thans, nu de gewijzigde omstandighe
den oorzaak zijn dat de inkomsten niet
meer binnenkomen, is het kassaldo geli-
kwideerd, door er een ontvangst voor een
aantal veteranen van te organiseeren. Om
streeks 12 uur j 1. Donderdag waren de ge-
noodigden op het hoofdkwartier te Utrecht
bijeen
Na zich in de cantine met ’n heerlijk kopje
koffie te hebben verkwikt, werden zij om
ongeveer één uur aan den leider voorge
steld. Hierna overhandigde de oud-luit.-
kolonel van het Ned.-Indische leger D de
longh aan ieder der aanwezigen, als blijk
van waardeering voor hetgeen zij voor
ons vaderland in Indië hebben gepres
teerd. een enveloppe met inhoud.
Tenslotte was er een gezellige maaltijd.
Bestendiging in een stichting
locals men weet werd bij besluit van
Hen Rijkscommissaris de heer O. F. J.
Damave te Voorburg benoemd tot com
missaris van den Ned. Kath. Boeren- en
Tuindersbond en alle overige Katholieke
boerenorganisaties op welk gebied of van
welken aard ook.
Daaronder vielen dus ook alle Katho
lieke vereenigingen van onderwijs op het
gebied van landbouw, tuinbouw, bosch-
bouw, huishoudopleiding. enz. In zijn
streven, om dit onderwijs op principiee-
len grondslag te handhaven, heeft de
commissaris maatregelen genomen, om dit
mogelijk te maken en het Katholieke
land- en tuinbouw en aanverwante onder
wijs ook als onderdeel van den Neder
landschen Landstand te doen voortbe
staan.
In verband hiermede heeft hij den
voorloopigen gouw-boerenleider van den
Nederlandschen Landstand in Noord-
Brabant, den heer P. J. Jansen te Hoeven.
als zijn gemachtigde aangewezen en hem
opgedragen, die stappen te ondernemen,
noodig om het gestelde doel te bereiken.
Deze heeft, ter uitvoering van de hem
opgedragen taak, de verschillende stich
tingen en inrichtingen, welke in Neder
land op ’t gebied van Katholieke land-tuin-
bouw en aanverwant onderwijs bestaan
ondergebracht in één ..Stichting tot bevor
dering van land-, tuin- en boschbouw.
vak-, beroeps- en huishoudonderwijs op
Katholieken grondslag”.
De commissaris heeft aan deze stich
ting in afwachting eener definitieve
regeling bereids het gebruik toege
staan van de roerende en onroerende
goederen van den voormaligen A.B.T.B.,
L.T B N.C.B. en L.L.T.B. in gebruik bij
de land en tuinbouwwinterscholen. lagere
land- en tuinbouwscholen, huishoud-scho-
len en overige inrichtingen op R.K.
grondslag.
De stichtingsactie betreffende de op
richting van de „Stichting tot bevordering
van land-, tuin- en boschbouw, vak-, be
roeps- en huishoudonderwijs op Katho
lieken grondslag” gevestigd te ’s Graven
hoge. is op 3 December 1.1. gepasseerd
ten kantore van notaris H. W. Scholten,
te Oudenbosch.
een keelgeluid van zfjn tegenstander, of
deze schudde krachtdadig het hoofd.
Daarna kwamen de stamhoofden tus-
schenbeide en het werd een verward
gekakel. Tenslotte beraadslaagden de
stamhoofden met Ada Iljen en de pries
ters. Nadat het dan weer stil Was ge
worden, velde een hunner de uitspraak,
waarop de twee partijen zich verwij
derden.
Het geding en de uitspraak schenen
al de aanwezigen belang in te boeze
men, te oordeelen naar het geroezemoes
van stemmen. Van die gelegenheid
maakte Ada gebruik om Riefenberg
met een paar woorden te vertellen, dat
het hier over de teruggave van een
bruidsschat ging, daar de vrouw van
den aanklager enkele dagen na het in-
landsche huwelijk, was gestorven.
De vergadering werd hervat en uren
en uren werd de volksrechtspraak in
dit vreemde oord voortgezet. Eindelijk
waren alle gevallen behandeld en kwam
een vrouw heelemaal alleen aan Ada
Iljen’s voeten zitten.
Voorzichtig nu, fluisterde Ada,
dat is de vrouw, wier kind is gestorven
bij uw aankomst. Het is de eerste echt-
genoote van een waardigheidsbekleeder.
Riefenberg had zich schuin gelegd,
zoodat zjjn hoofd vlakbij Ada’s rug lag
en hij met haar kon spreken, zonder al
te zeer de aandacht op zich te vesti
gen. Met spanning bespiedde hij nu de
gelaatsuitdrukking van de inlanders.
Wat hem vooral boeide, was ’t afschuwe
lijke masker van den priester, waar
achter hij meende twee priemende oogen
te weten, welke hem zochten.
De negerin had ondertusschen
verhaal gedaan van een ongeluk,
haar was overkomen en wendde
tot den gemaskerden neger. Deze nam
dan het woord.
Strak staarde Ada Iljen voor zich uit
en zonder de lippen schier te verroe
ren, sprak zij met Riefenberg.
Hij vraagt, dat gij de plaats zoudt
komen innemen van den beschuldigde,
hier voor ons.
Ik denk er niet aan, fluisterde Rie
fenberg,
Ada sprak in bet inlandsch tot de
vergadering.
Die blanke man is machtig en
sterk als ikzelf, zei ze.
De gemaskerde priester onderbrak
haar.
Dat hij het bewijze, riep hij.
Die bleeke man is hier aangekomen en
hij was zwak als een veldrat. Het
eenige, wat hij bezat was een gemeene
prauw. De grootste zwakkeling bezit by
van gereedschappen
hen verricht.