Bintan
Japanners landen op Banka en
fto. 18114.
1942.
Maandag 23 Februari.
Sumatra
en
Verbinding tusschen Java
volkomen verbroken
De bolsjewistische
verliezen
VERDUISTEREN
a
Bekendmaking
Luchtaanvallen op vliegvelden
Tegenoffensief verijdeld
HET
DE OORLOG EN DE
INLANDER
INDISCHE OORLOGS-
TOONEEL
offensieve
Weer rundvet
Boterkaart
op
naar
Aruba geëvacueerd
Sumatra wordt ontruimd
v. 7.06 aar nam. tot 8.40 aar v.m.
Telefoon 116300 (zeven lijnen) - Giro No. 12500
868 Dooden op de „Barham”
Het zeegevecht bij Bali
Bintan
Overzicht Duitsch Opperbevel
Van Mook eischt een
tactiek
Burgemeester van Nootdorp
Verlenging bonnen 06 tot en met 09
Melkkaart
Geallieerde scheepsverliezen
De bombardementen op Java
Koepang wordt ingesloten
Portugeesch Timor
Japansche geïnterneerden
Australië gebracht
I
HAAGSCHE
COURANT
PRIJS DEZER COURANT:
PRIJS DER ADVERTENT1ËN:
EXTRA BERICHT
uit den „Negeri
op
verbroken.
de directe nabijheid
Vrijdagochtend
samenwerking tusschen het
en het gele ras niet mogelijk
uit
hun
f
f
f
4
I
4
f
t
f
t
i
t
f
f
t
i
i
t
r
t
f
f
4
f
4
f
f
f
4
4
f
f
I
t
f
f
i
i
f
1
f
t
f
f
f
T
4
t
f
t
t
f
f
t
f
t
t
4
t
f
f
f
t
t.
4
t
t
t
f
t
t
4
tl
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
0
i
t
4
t
1
t
t
f
t
t
t
t
t
4
t
t
t
t
t
t
ti
t
t
t
t
t
i
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t
t,
t
t
t
t
t
lo vxijuHgocrnena
evenals het Amerikaansche
■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■■m
Naar de Britsche nieuwsdienst .meldt,
moeten op last van de Amerikaansche
militaire instanties op de Nederlandsche
bezittingen in de Caribische Zee, de bur
gers het eiland Aruba ontruimen. Reeds
zijn 150 personen per vliegtuig naar Ma
racaibo in Venezuela gebracht.
geesche deel van Timor door Japansche
troepen en de verklaring der Japansche
regeering.
Voz”
't
t
t
t
t
t
t
4
t
t'
t
t
t
ti
t
Volgens niet-officieele berichten
Batavia beginnen de Geallieerden
troepen uit Sumatra terug te trekken.
Het Japansche hoofdkwartier bevestig
de gisteren, dat Palembang 17 Februari
geheel is bezet.
Maan: 23 Febr. onder 3 u. v.m.,
op 12.28 n.m.; 24 Febr. onder 3.57
v.m., op 1.05 n.m.
Nachtdienst DOKTERS: Tusschen
10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058
Ziekenfondsleden de Volharding
no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49
Van 15 regels 1.75. Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct, daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct.
Incasso binnen de stad 5 cent buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct; Dienstaanbiedingen 75 ct
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer.
De berichten betreffende den strijd in
onzen Archipel gedurende het afgeloopen
weekeinde ontvangen, zijn vele troepen
landingen op Bali, Bintan bezet, Jafan-
sche troepen op Banka, Tandjong Karang
genomen, Bawean bezet, Banjoewangi
gebombardeerd. En tenslotte een bericht,
dat de geallieerde troepen zich uit Su
matra zouden terugtrekken. Er wordt bij
vermeld, dat dit bericht niet officieel is.
Op Sumatra, het vijfde eiland in grootte
op aarde, 13$ maal Nederland met een
oppervlakte van 440.000 vierk. k.m., heb
ben de Japanners Palembang bezet en
enkele kleine plaatsen op Sumatra’s Zuid
punt.
Deze courant verschijnt daselijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUX WAGENSTRAAT 35—37
Bijkantoor: Scneveningen, Kelzerstr 319, Tel. 950310; Filialen: Rijswijk
Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, voorburg, Boekhan
del H. E. G. Ruys, Heerenstr 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. 4
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Beters Jr., There,
siastr. 108a, Tel. 772444: Boekh. E. O Couvée, van Hoytemastr. 66. Tel. 721187
Tot de 868 leden der bemanning van
het Britsche slagschip Barham”, die
met hun bodem ondergegaan zijn, be
hoorde ook de winnaar van den Hinden*
burg-prijs voor zeilers in 1939, eerste-lui-
tenant Woodcock, naar Stefani meldt.
Onder de 68 vermiste officieren bevond
zich ook de commandant, kapitein-luite-
nant-ter-zee Cook, de plaatsvervangende
bevelhebber der Middellandsche Zee-
vloot; vice-admiraal Wippel werd gered.
HERTOG VAN AOSTA ZIEK
Naar de Engelsche berichtendienst uit
Nairobi meldt, lijdt de hertog van Aosta,
de onderkoning van Abessinië, aan een
acuten aanval van tuberculose. Hij be
vindt zich in een ziekenhuis. Zijn toe
stand geeft reden tot eenige ongerustheid.
Door het S.S.- en Politiegerecht
in Nederland zijn drie Nederland
sche staatsburgers, onder wie een
halfjood, wegens het vervaardigen
en verspreiden van verboden druk
werken, waarin wordt aangespoord
tot sabotagehandelingen tegen
Duitsche belangen, ter dood ver
oordeeld.
Het vonnis is door middel van
den kogel voltrokken.
Het Japansche hoofdkwartier meldt, dat Japansche strijdkrachten, gesteund
door oorlogsschepen, een geslaagde landing ondernomen hebben in de nabijheid
van Muntok op het eiland Banka. Op den avond van denzelfden dag hadden zij
Pangkalpinang aan de Oostkust geheel bezet. Het eiland wordt thans van vijande
lijke strijdkrachten gezuiverd. Voorts hebben Japansche troepen het eiland Bintan,
een Nederlandsche bezitting op 45 kilometer ten Z.O. van Singapore, bezet. Op
twee plaatsen van het eiland werden troepen aan land gezet, zonder dat verzet werd
geboden. Op het eiland Bintan worden groote hoeveelheden bauxiet en tin gevonden.
Een volkomen verbreking van de verbinding tusschen Java en Sumatra is door de
Japansche strijdkrachten bereikt. Japansche formaties, die Zaterdag van Palembang
naar het Zuiden zijn opgerukt, hebben namelijk het belangrijke spoorwegknooppunt
Tandjoeng Karang in de nabijheid van Telok Belong bezet.
als een ijverig barbier of vreedzaam
fotograaf of kleinen tokohouder of als
beheerder van klapperboomen op de
bust van zijn eiland. Duizenden Inlan
ders zullen met Oostersch fatalisme den
bezetter van zijn negeri ontvangen.
De Inheemsche nationalisten zullen,
uit wat zich thans afspeelt, deze
ééne conclusie trekken: de Wester-
sche, niet enkel de Engelsche, maar de
blanke wereldheerschappij is snel aan
bet tanen. Millioenen andere Inlanders
blijven volkomen onverschillig bij wat
zich op het oogenblik voltrekt. Zij kun
nen er zich geen idee van vormen, de
oorlog valt buiten hun verbeeldingsver
mogen. Vooral in de Buitengewesten
zullen vele duizenden niet of nauwelijks
weten, dat er een wereldoorlog woedt.
Wü herinneren ons een voorval uit den
vorigen wereldoorlog. Met de „K I”
maakten wij een tocht in het Oostelijke
deel van den Archipel. Na eenige uren
onder water te hebben gevaren, kwam
de duikboot in de Flores-zee aan de
oppervlakte, niet ver van een klein
visschersprauwtje, waarin twee bewo
ners van Flores ter vischvangst waren
uitgevaren. Zij wisten niet, dat er oor
log was; hoe zouden zij zich een voor-
Reuter geeft toe, dat tijdens het zee
gevecht in de nabijheid van Bali in den
nacht van 19 op 20 Februari een torpedo
jager der Geallieerden is verloren ge
gaan.
Japansche zee- en landstrijdkrachten
hebben in nauwe samenwerking Denpasar
geheel bezet, een strategisch punt in het
Zuiden van Bali.
PERSSTEMMEN UIT LISSABON
Naar de „Diario de Lisboa” meldt, is het
transportschip „Joao Belo”, dat metPortu-
geesche troepen naar Timor onderweg is,
eenige dagen geleden te Colombo aange
komen. Nadat het begeleidende aviso
brandstof had ingenomen, zetten de sche
pen de reis enkele uren later voort.
De bladen plaatsen groot opgemaakt het
bericht van de bezetting van het Portu-
Naar Domei meldt, hebben Japansche
vliegtuigen een beoogd groot tegenoffen
sief der gecombineerde Engelsch-Ameri-
kaansch-Nederlandsch-Indische vloot te
gen de Japansche vloot op 19 dezer ver
ijdeld. De Japansche vliegtuigen opereer
den ten Zuiden van de Mbrshall-eilanden.
Het bovenstaande blijkt uit de verkla
ringen van een Ned.-Indischen zee-offi-
cier, die in Straat Lombok door een
Japansch oorlogsschip aan boord genomen
werd als gevangene. Zijn schip was bij
een gevecht met een Japanschen torpedo
jager in den nacht van Vrijdag op Zater
dag in de Javazee tot zinken gebracht
Deze zee-officier verklaarde, dat de
Geallieerde vloot in actie was gekomen
voor een aanval op de Japansche vloot
en koers zette naar de Marshall-eilanden.
De Amerikaansche marine-strategie be
oogde een verrassenden aanval, die nog
moest worden gedaan, alvorens Roosevelt
den 23sten zijn voorgenomen „praatje bij
den haard” zou houden.
Den 19den werd de Geallieerde vloot
volgens den officier evenwel ontdekt en
door hevige bomaanvallen tot den terug
tocht gedwongen. Terstond na ontvangst
van het bericht over dezen Japanschen
aanval, werd de Amerikaansch-Ned.-Indi
sche vloot in de Javazee den 20sten door
een Japanschen nachtelijken aanval even
eens vernietigd, aldus de gevangen ge
nomen zee-officier.
Tandjong Karang
Het bericht, dat Tandjong Karang, in
Zuid-Sumatra, is bezet, komt niet onver
wacht. Wij namen reeds aan, dat de Ja
panners van Palembang naar Telok Be-
tonig zouden oprukken, om van daaruit
Straat Soenda te beheerschen en op deze
route moest Tandjong Karang wel spoe
dig in Japansche handen vallen. Gelegen
in het Zuiden van de Lampongsche dis
tricten, heeft Tandjong Karang, vroeger
een onbeduidend plaatsje, eerst beteeke-
nis gekregen na de opening van den
Zuid-Sumatra spoorweg. Deze gaat n.l.
van zijn beginpunt Oosthaven naar het
12 k.m. Noordwestwaarts gelegen Tand
jong Karang, dat ook spoedig in bloei
toenam, doordat het veel hooger ligt dan
het vrij ongezonde Telok Betong. Als
centrum van de Lampongsche cultures
heeft het ook beteekenis gekregen.
Het door de Japanners bezette eiland
Bintan, 45 k.m. Zuidoostelijk van Singa
pore, is het grootste der eilanden van den
Riouw-archipel, gelegen im de Chineesche
Zee. Het is vooral jn de laatste jaren be
langrijk geworden doordien het daar ge
vonden bauxiet op grootscheepsche wijze
in exploitatie werd genomen. Het eiland
wordt omgeven door vele klippen en rif
fen, langs de kust is het laag en vlak,
het binnenland is heuvelachtig. Straat
Singapore scheidt de Bintan-eilanden-
groep van Malakka de Straat is 81 k.m.
lang, met een breedte, van 15,5 tot 18,5
k.m. Zij vormt een deel van den grooten
weg naar Achter-Indië, China, Japan en
Australië en het was dus wel van belang
voor Japan, om nog een belangrijk punt
aan deze Straat te bezetten. Duizenden
schepen bewogen zich langs dezen heil
weg onder de zeewegen van het Oosten,
waarvan het bevaren door talrijke
blinde klippen weliswaar gevaren ople
vert, maar die toch zeer voldoende in
kaart is gebracht om deze gevaren vrij
wel onschadelijk te maken.
Over Banka 11340 vierk. k.m. groot
en over Muntok en de hoofdplaats
Pangkalpinang gaven wij reeds eerder
bijzonderheden.
„A Voz” schrijft o.a.: De Japanners
wenschten bij hun operaties op het Ne
derlandsche deel van het eiland geen open
Oostelijke flank te hebben. Over deze ge
beurtenis zijn nog geen bijzonderheden be
schikbaar en men weet ook niet of de
Australische en Nederlandsche troepen
wel tegenstand hebben geboden. De Ja
pansche regeering verzekert, dat zij haar
troepen direct' zal terugtrekken, zoodra zij
haar doel bereikt heeft. Er kan dus wor
den aangenomen, dat de Japansche troe
pen het gebied weer zullen verlaten zoodra
de Nederlandsche en Australische troepen
zich hebben teruggetrokken.
Het Opperbevel der- Weermacht
deelt mede
Sedert het invallen van den win
ter en de daarmede verband hou
dende stopzetting van de Duitsche
aanvalsoperaties hebben de bolsje-,
wieken, zonder rekening te hou
den met verliezen aan menschen
en materiaal, getracht ons front
in het Oosten door voortdurende
massa-aanvallen te doen instorten.
Ondanks ontzaglijke, bloedige
offers is het voornemen miulukt.
Op de onbuigbare hardheid van de
Duitsche troepen en de supe
rieure samenwerking van de for
maties van het leger en het lucht
wapen, zijn talrijke aanvallen van
den vijand vóór onze systema
tisch betrokken winterstallingen
gestrand. Waar echter de tegen
stander tengevolge van de lang
gerekte frontsectoren plaatielijk
kon binnendringen, is de Duitsche
leiding er steeds weer in geslaagd
door vastberaden tegenaanval de
wet der actie aan zich te trekken
en den vijand vernietigende sla
gen toe te brengen.
In den tijd van 1 Januari tot
20 Februari 1942 werden aan het
Oostelijke front 56.806 gevangenen
binnengeoracht. De bloedfge ver
liezen van den vijand bedragen
een veelvoud van dit aantal ge
vangenen. In denzelfden tijd wer
den 960 tanks en 1789 kanonnen
buitgemaakt of vernield. Talrijke
andere tanks en kanonnen werden
door luchtaanvallen achter het
vijandelijke front vernield. Het
luchtwapen vernietigde in den tijd
van 1 Januari tot 20 Februari 1942
8170 voertuigen van allerlei aard,-
59 locomotieven en 43 spoortrei
nen. Talrijke spoorwegtrajecten
der Sovjet; werden door systema
tische bomaanvallen
Het SovjatliMrfitwapen verloor in
denzelfden tijd699 vliegtuigen
tijdens luchtgevechten, 159 vlieg
tuigen door afweergeschut en 331
vliegtuigen door vernieling op
den grond. Tegenover dit verlies
van 1189 vijandelijke vliegtuigen
staat een verlies van 127 Duitsche
vliegtuigen.
Tijdens zijn oponthoud in Sydney
heeft de Nederlandsch-Indische luitenant-
gouverneur-generaal van Mook een ener
gieke offensieve tactiek in Oost-Azië ge-
eischt. Deze eisch van Van Mook wordt
beschouwd als een symptoom van de
steeds grootere wrijvingen tusschen Ne-
derlandsch-Indische en Engelsche kringen
in Oost-Azië, aldus meldt het A. N. P.
uit Shanghai.
In Batavia wordt scherpe critiek ge
oefend op het falen van de strategie van
het imperium. Men wijt dit falen aan ge
brekkige voorbereiding door en gemis
aan initiatief bij de verantwoordelijke
personen.
Thans, nu Batavia onmiddellijk wordt
bedreigd, eischt Nederlandsch-Indië nog
krachtiger dan voorheen een stem in het
kapittel bij alle belangrijke militaire be
slissingen.
Van Mook oefende scherpe critiek op
het instellen van verschillende oppercom
mando’s en oorlogsraden in Oost-Azië en
in het gebied van den Stillen Oceaan,
temeer, daar het werkingsgebied en de
competentie van deze lichamen buiten
gewoon onduidelijk zijn omschreven.
Het Rijkscommissariaat deelt mede:
De -commissaris-generaal voor Bestuur
en Justitie heeft op grond van para
graaf 3 van verordening no. 108/40
(vierde verordening betreffende bijzon
dere bestuursrechtelijke maatregelen),
tezamen met paragraaf 4 art. 1 van ver
ordening no. 3/40 over de uitoefening
van de regeeringsbevoegdheid in Neder
land, den burgemeester van de stad Delft,
F. W. van Vloten, belast met het tijdelijk
waarnemen van de burgemeesterszaken
in de gemeente Nootdorp.
T
t
t
i
t
f
t
t
t
t
r
t
t
t
Voor ’f-Gravenhage bij vooruitbet per 3 mnd. met „Kikeriki", „De Nieuwste Mode"
1 Bijblad" en „Letterkundig Bijblad” 3.15. Franco per post met Mode-
blad 14-20- ronder Modeblad 3.95. Buitenland f 9.45. Landen waarop het
verlaagd intern- drukwerk-posttarief van toepassing is f 7.35 p. few. Bij postkantoren
tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen. ■*- Afz. nummers 5 ct. fr. p. post 10 ct
Indien bon 13 vóór 1 Maart
wordt ingeleverd
Op ban 13 van de Boterkaart,
welke geldig zal zijn van 17 t.m. 25 Maart,
zal naar keuze boter of rundvet verkrijg
baar worden gesteld. Per twee bonnen zal
men een hoeveelheid van 250 gram boter
of 200 gram rundvet kunnen betrek
ken.
Zij, die op genoemd bonnummer rundvet
wenschen te betrekken, dienen de met 13
genummerde bonnen vooraf bij hun s 1 a-
g e r in te leveren in de week van 22 tot
en met 28 Februari.
Met nadruk wordt er de aandacht op
gevestigd, dat de aflevering zoowel van
rundvet als van boter op bon 13 eerst ge
oorloofd is fnet ingang van 17 Maart a.s.
De geldigheidsduur van de bonne*
„06 tot en met „09” van .de Melkkaart
is met vier weken verlengd. Genoemde
bonnen kunnen derhalve nog tot en met
21 Maart a.s. voor het koopen van het
gebruikelijke rantsoen melk worden ge
bruikt.
ten van onzen Archipel bezet. De kleine
--1 in deze
plaatsen kennen den oorlog, weten, tot
I op zekere hoogte, wat de moderne oor
log beteekent en wat zijn doelstelling is.
gen andere vraag is, hoe de Inlander
op den oorlog reageert, hoe hij den
Japanschen krijgsman ziet, nadat hij
I (jen „Orang Djepan” uit den „Negeri
I Djepan” nooit anders heeft gekend dan
Ten Westen van Martinique is een Ame.
rikaansch tankschip door een duikboot
torpedeerd.
Het Britsche schip „Westend” is op 80
mijl van de Braziliaansche kust «etorpe-
deerd.
Het in Engelschen dienst varende Noor-
sche schip „Kongsgard” is in de nabijheid
van Curacao getorpedeerd en brandend
aan den grond geloopen.
Te Belem is de bemanning aangekomen
van het Britsche schip „Scottish Star” van
de Blue Star Lijn. Het 7200 ton metende
schip is Vrijdagochtend getorpedeerd
---marinetanifr.
schip „Panmassachusetts”, (8202 toni.
Japansche strijdkrachten hebben ver
schillende plaatsen in de Buitengewes-
I tew v***- --
f guropeesche gemeenschappen
stelling hebben kunnen maken van de
metalen monsters, waarmede de oorlog
wordt, gevoerd! Toen zij daar
vreedzaam visschend
Abendanon, van Kol, van Aalst e. a.
hoog aangeschreven Nederlanders, ijver
den voor nauwere relaties met Japan.
De Nederlander was altijd een welkome
gast in het Land van de Rijzende Zon.
Deze intellectueele Inlanders weten dit
evengoed als vele Nederlanders. Zij zul
len den huidigen gang van zaken diep
betreuren.
De groote massa der Inheemschen, de
millioenen-massa, zal op den oorlog
slechts flauwe reacties toonen. Volgens
de berichten uit Batavia „bleven de In
heemschen nagenoeg onverstoorbaar on
der de bezetting van Palembang”. Wie
het Oosten kent, kent deze onverstoor
baarheid. Van Set verdere optreden van
den bezetter hangt echter zeer veel af.
Wanneer men den Inlander vrij laat zijn
sawah te bewerken en hem zijn bordje
rijst laat houden, vindt hij het al lang
goed. Alleen wanneer hij in zijn recht
vaardigheidsgevoel wordt geraakt, zal
hij van wrok en minachting blijk geven.
Of de bezetter een open oog zal hebben
voor de typisch Oostersche verhoudin
gen en Oostersche denkwijzen, zal moe
ten blijken. Van de oorlogsdoelen van
den bezetter, van een Oost-Aziatische
welvaartsruimte onder Japansche lei
ding heeft hij geen flauwe notie. Zijn
gezindheid jegens het Nederlandsche ge
zag is altijd goed geweest; of hij ge
voelig zal zijn voor het verlies aan pres
tige, dat de Europeaan de „blanke” op
het oogenblik te boeken heeft, valt
moeilijk aan te nemen. Deze millioenen-
massa is voor de Japansche propaganda
onbereikbaar; het instrument der pro
paganda, zooals dit in het Westen kan
worden bespeeld, faalt volkomen in het
Oosten, althans voor zoover het de mil-
lioenengroep van de hier bedoelde In
landers betreft. Hoe de samenwerking
van den Japanschen bezetter met de in-
landsche gemeenschap zal zijn, is moei
lijk te beoordeelen. De ware „koloniale
allure” bezit JSpan niet; zijn kolonisa-
tie-methoden, op Formosa gevolgd, zou
den, bijvoorbeeld, in Ned.-Indië niet
kunnen worden toegepast. Overigens is
het vrij nutteloos zich hiervan een voor
stelling te maken zoolang de oorlogstoe
stand duurt. Deze zelfde situatie is
overheersehend-bij de geheele beoordee-
ling van den toestand in den Pacific; het
Westen "kan op dit oogenblik zijn hou
ding niet bepalen ten aanzien van wat
zich daar thans afspeelt en wat voor
velen de beteekenis heeft van de vernie
tiging van de blanke overheersching in
de Aziatische gebieden. Dit verschijnsel
is te ingrijpend voor de geheele wereld
politiek dan dat men er thans bij kan
stilstaan. Voor het oogenblik heeft men
te doen met het oorlogsprogram van de
as-mogendheden, dat de vernietiging
der democratieën en de verdwijning van
Engeland’s heerschappij beoogt. Eens
echter zal het blanke ras de oogen moe
ten openen voor de naakte werkelijk
heid. Men kan slechts hopen, dat de po
litiek van het Land van de Rijzende
Zon ten aanzien van de millioenenmassa
der Inheemschen een rechtvaardige mag
zijn. De uitlatingen der Japansche
staatslieden hebben tot nu toe aan deze
hoop een goeden grond gegeven. En niet
alleen ten aanzien van de Inheemschen.
De groote groep der Indo-Europeanen
komt wel in een bijzonder moeilijke
positie. De Indo-Europeaan heeft het,
economisch, nooit gemakkelijk gehad;
de Japanner is, economisch, getraind
en uitermate voortvarend. Van alle be
volkingsgroepen van den grooten Archi
pel zullen de Indo-Europeanen wellicht
den zwaarsten tijd tegemoetgaan.
Het „illusionisme” van zekere moe-
derlandsche kringen zal ook in dit op
zicht betreurenswaardige gevolgen na
zich kunnen sleepen.
Naar het legerbericht uit Batavia
meldt, hebben Japansche bommenwer
pers Zaterdag een vliegveld op West-
Java en een vliegveld op Oost-Java ge
bombardeerd. Op beide plaatsen is „eeni
ge schade’’ aangericht.
Bij een bomaanval op Banjoewangi,
aan de Oostelijke kust van Java, zijn
door voltreffers op een schuilplaats 39
man gedood en 19 gewond.
Omtrent de actie der Japansche lucht
macht, Zaterdag en Zondag boven Java
ontplooid, wordt nader doof Domei ver
nomen, dat Zaterdag bij den aanval op
de vliegvelden van Kalidjati en Ban
doeng, 17 groote en 6 kleine vliegtuigen
op den grond werden gebombardeerd,
waarvan er 7- in brand vlogen, evenals
een deel van een militair gebouw.
In de omgeving van Bandoeng bonden
Japansche jachtvliegtuigen den strijd aan
met 14 vijandelijke toestellen. Als gevolg
van het slechte zicht waren de resulta
ten niet na te gaan. Wel hebben deze
eenheden aan Tie uiterste Zuidpunt van
Sumatra in de omgeving van Tandjoeng-
karang een Blenheim neergeschoten. Gis
teren verraste een Japansche formatie
het vliegveld van Buitenzorg en schoot 2
vijandelijke toestellen neer. Andere vlieg
tuigen bombardeerden dit vliegveld, be
schoten het met machinegeweren en be
schadigden 16 vliegtuigen op den grond,
waarvan er 4 vlam vatten.
Japansche marinevliegtuigen hebben bij
een verkenningsvlucht boven Bali een
luchtbasis aangevallen en 5 „vliegende
forten” op den grond vernield,’ aldus be
richt Domei. Een andere afdeeling bom
bardeerde een basis op het eiland Ba
wean ten Noorden van Java zoo hevig,
dat aan herstel niet kan worden gedacht.
Bawean
De bezetting van het eiland Bawean
beoogt, evenals de landing op Bali, den
ring om het eiland Java op het nauwste
toe aan te halen. Het eiland neemt, stra
tegisch ten opzichte van de marine-basis
Soerabaja, nog een bijzondere plaats in.
Het is gelegen in de Java-Zee. recht ten
Noorden van het Westgat van Straat Ma-
doera. De hoofdplaats Sangkapoera on
derhield een geregelde stoomvaartverbin-
ding met Soerabaja en Bandjermasin.
De kust van Bawean is overal omgeven
door een strandrif vam 500 tot 1000 meter
breedte. Het eiland, dat een oppervlakte
heeft van 200 vierk. k.m., is grooten-
deels met bosch en kreupelhout begroeid.
Het zielental bedraagt ongeveer 60.000,
waarvan een 20-tal Europeanen. De
meeste en grootste dorpen liggen aan de
kusten, voornamelijk aan de Noord- en
Oostkust. In de directe nabijheid van
Bawean liggen nog enkele kleine eiland
jes.
De Japansche strijdkrachten, die Vrij
dag bij Dilly, de hoofdstad van Portu-
geesch Timor, zijn geland, hebben dien
zelfden dag het vliegveld aldaar volledig
bezet, na de Australische en Neder-
landsch-Indische strijdkrachten terugge-
slagen te hebben.
De Japanners,1 die Vrijdag geland zijn
in de nabijheid van Koepang, de hoofd
stad van Nederlandsch Timor, zouden
deze stad insluiten.
Zoo was ue uitwerking uer üuiisciie uoiniuei, up uuaos„t. Ue naveninstal
laties liggen in puin en de zich in de haven bevindende transportschepen
zijn geheel vernietigd. (Orbis-Holland-P.K, Hackt)
dan
een geweldig
monster uit het water voor hun ver
baasde blikken zagen opduiken, dat
naderbij kwam, waarna uit een gat van
1 zijn lichaam menschelijke wezens te
voorschijn kwamen, greep een panische
jchrik hen aan. Een van hen overleefde
bet niet; wij troffen hem dood in het
prauwtje aan. De ander vertelde, nadat
hij op z’n verhaal gekomen was, dat hij
en zijn kamponggenooten niet wisten,
dat er al vier jaar oorlog was Op
de vele kleine verre eilanden van den
grooten Archipel zullen ook nu nog
velen van deze Inlanders leven, die niet
bekend zijn met het feit, dat blafck
tegen blank en blank tegen geel vecht.
Wanneer op zijn eiland een Japanschen
bezetter komt, verandert er weinig of
niets in zijn primitieve leven en denken.
De Nederlandsch-Indische Archipel telt
eenige duizenden eilanden. Toen onge
veer een week geleden de Anambas-
eilanden van den Poelau Toedjoeh-
archipel werden bezet, wezen wij er
reeds op, dat alleen deze zeer kleine
archipel rond 300 eilandjes telt. Dat een
dergelijk eilandenrijk moeilijk te ver
dedigen is, is duidelijk, even duidelijk
zijn de moeilijkheden een dergelijk ge
bied te bezetten, waarbij dan ook nog
rekening moet worden gehouden met
de verspreiding van de bevolking over
deze oppervlakte. Het zielental van de
Buitengewesten, in oppervlakte riog
grooter dan Duitschland, Frankrijk,
Italië en Groot-Brittannië met Noord-
lerland te z a m e n is minder dan
dat van Spanje of van Korea.
De ontwikkelde Inlanders, de intellec-
tueele Inheemschen, voornamelijk op
Java, staan natuurlijk geheel anders
tegenover den oorlog. De houding der
Inheemsche nationalisten is voldoende
bekend. Zij hebben kort na den wereld
oorlog van 1914-’18 reeds duidelijk ver-
lüaard. dat Japan van den eerstvolgen-
den Europeeschen oorlog gebruik zou
maken om de Westersche macht in het
Oosten voor goed te vernietigen. In den
Bataviaschen Volksraad werd door de
zelfde Inheemsche nationalisten telkens
opnieuw met een zekere voldoening ge
lezen op het machtige Japan, dat de
Westersche macht in het Oosten be-
^eigt. En van de uitnoodiging van
Japan aan de Oostersche volken om op
Japansche scholen te komen studeeren,
*erd ook door nationalistische Javanen
gaarne gebruik gemaakt. Japan stond
*I®zen leerlingen zeer gereduceerde pas-
Jagetarieven en studiekosten toe. Zij
bagrepen, dat de door de Westersche
^°gendheden gevoerde koloniale poll
ek een samenwerking tusschen het
blanke
•haakte.
Andere intellectueele Inheemschen,
^®t*nationalisten, hebben zich, in tegen
stelling tot zoo vele anderen, dezen Paci-
"^'Oorlog niet als onvermijdelijk ge-
Zij hebben vertrouwd op de
’‘échten eener nauwere samenwerking
j“et het Oostersche Keizerrijk. Zij wis-
Nederlandsche geleerden, koop-
zeevaarders en technici voor
®pan hadden gedaan, langer dan drie
^uwen, Namen als die van Pompe van
vae5rAervo°rt, van Beukema, Bauduin,
*et Flugge’ Eykman, die de Westersche
8cuenschappen in ’t leergierige Japan-
e Eilanden-rijk verspreidden, hadden
66,1 goeden klank. Roeper Bosch,
Banjoewangi
Banjoewangi, op de uiterste punt van
Oost-Java, ligt aan de daar zeer smalle
Straat Balimet een belangrijk cultuur
land achter zich, heeft Banjoewangi zich
tot een plaats van eenige beteekenis ont
wikkeld, gehandicapt in een grootere
vlucht door zijn slechten haventoestand.
Het is het aanvangspunt van de onder-
zeesche telegraafverbinding tusschen
Australië en Batavia. Banjoewangi telt
ongeveer 40.000 inw.aners, waarvan een
500 Europeanen. De plaats, niet ver van
het wereldberoemde Idjenplateau. is mooi
gelegen, met een prachtig uitzicht over
Straat Bali en het omliggende land.
De troepealanding op Bali en het bom
bardement van Banjoewangi wijzen er
op, dat de aanval op Java zoowel van
het Westen uit als yan het Oosten uit zal
worden ondernomen.
Het Japansche ministerie van Buiten-
landsche Zaken heeft van het Japansche
gezantschap te Bern mededeeling ontvan
gen, dat de Nederlandsch-Indische regee
ring 1402 geïnterneerde Japanners naar
Adelaide in Zuid-Australië heeft overge
bracht. Er bevinden zich ruim 300 vrou
wen en ruim 200 kinderen uit Britsch-
Borneo onder.
