De omsingeling
Rangoon
van
Straat Soenda
Historisch water
historische grond
en
No. 18119.
Japanners overschrijden de Sittang
-ST5S E"-SW? "UgX.ellM,de"'
Soend. JJrt» Jtaat
1942.
Zaterdag 28 Februari.
FRANKRIJK-AMERIKA
Het
Riom
proces van
Zeeslag bij Java
Rede
van
Sumatra
op
Tojo
Marinebasis
bezet
VERDUISTEREN
Britten trekken terug
y
Beschuldigingen tegen Daladier
De bezette Oostelijke gebieden
Nieuwe agrarische ordening
^g^biluto^
'ATRA
SU
Generaal Wavell gewond
Japansche zuiveringsactie bij
Sjanghai
Leahy bij Darlan
Voorzitter der Dierenartsen
kamer benoemd
Heden: v. 7.16 u. nam. tol 8.29 a.
v.m. Morgen: v. 7.18 a. nam. tol
8.26 u. v.m.
Aanval op Luzon
Kruiser in brand geschoten bij Wake
Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500
De distributie van vet
Een groote zonnevlek
Een kruiser en 3 torpedojagers der
Geallieerden vernietigd
Betrekkingen gespannen
Strijdkrachten van de Japansche
marine, die in de wateren van Java ope-
reeren, zijn gistermiddag tegen zes uur
volgens een bericht van het Japansche
hoofdkwartier in contact gekomen met de
hoofdmacht der in deze gebieden ope-
reerende gecombineerde vijandelijke
vloot.
Bij de gevechten, die ontstonden, wer
den een kruiser en 3 torpedojagers van
den vijand in den grond geboord. Het
•verige deel der vijandelijke strijd
krachten wordt thans achtervolgd.
Japansche luchtaanval
Grootste deel van de geallieerde
luchtvloot vernield
Venezuela neemt deel aan verdedi
ging van Curasao en Aruba
De Andamanen gebombardeerd
Verlenging geldigheidsduur
van zeepbon
Bonaanwijzing honden- en
kattenbrood
Het doel van Japan
Prof. Goedewaagen leidt dag van
Ned. Omroep in
Onvoldoende voorbereiding
HAAGSCHE
PRIJS DEZER COURANT:
PRIJS DER ADVERTENT1ËN:
(Orbis-Holland-P.K. Kripgensf
Zuid-
BATOERADJA
^JAVA=ZEE=
'7j
BATAVIA
Voor 's-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”,
„Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” f 3.15. Franco per post met Mode
blad ƒ4.20. zonder Modeblad ƒ3.95. Buitenland ƒ9.45. Landen waarop het
verlaagd intern drukwerk-posttarief van toepassing is f 7.35 p. kw. Bij postkantoren
tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct, fr. p. post 10 ct
no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49
PALEMI
Excepties afgewezen
President Caous heeft bekend gemaakt,
dat het hof de formeele excepties der ver
dedigers van Blum en Daladier (die het ge
rechtshof niet als bevoegd beschouwden)
heeft afgewezen.
„Kazematten groeien in de duinen”. Onvermoeid arbeiden de mannen
aan het groote werk.
De „Daily Express” meldt, dat gene
raal Wavell 2 dagen vóór de capitulatie
van Singapore de stad nog heeft bezocht.
Op de terugreis naar het hoofdkwartier
werd het vliegtuig van Wavell door een
Japansch projectiel getroffen en de ge
neraal zelf gewond.
Japansche strijdkrachten hebben in de
omgeving van Sjanghai over een opper
vlakte van 50 vierkante km een zuive
ringsactie ondernomen tegen aanzienlijke
daar geconcentreerde strijdkrachten van
Tsjoengking. Deze leden groote verliezen.
Vele officieren werden gevangen geno
men, 1700 Chineezen bleven dood op het
slagveld achter. Aan Japansche zijde had
men slechts 1 doode en 5 gewonden.
het rotsige „Java-
Éerste Punt uitsteken.
Er zijn nog drie andere „Punten”; bij
De plaatsvervangende premier, admi
raal Darlan, heeft gisterochtend Leahy,
den Amerikaanschen ambassadeur, ont
vangen. Bijzonderheden omtrent dit on
derhoud zijn nog niet bekend.
Het Rijkscommissariaat maakt bekend:
De Rijkscommissaris voor het bezette
Nederlandsche gebied heeft op grond van
art. 1 van zijn verordening no. 17/’42
(zesde verordening, waardoor de verorde
ning no. 108/’40 wordt aangevuld) den di
recteur van den Rijksveterinairen dienst,
dr. B. J. C. te Hennepe te Rotterdam,
benoemd tot voorritter van de Nederland
sche Dierenartsenkamer.
Voorts heeft de Rijkscommissaris voor
het bezette Nederlandsche gebied op grond
van art. 3 van zijn verordening no. 108/’40
(vierde verordening omtrent bijzondere be
stuursrechtelijke maatregelen) den direc
teur van het Rijksserum-instituut, dr. C.
J. de Gier, te Rotterdam, benoemd tot
plaatsvervangend voorzitter van de Ned.
Dierenartsenkamer.
Maan: 28 Febr. onder 7.02 v.m.,
op 4.38 n.m.; 1 Mrt. onder 7.38
v.m., op 5.44 n.m.i 2 Mrt. onder
8.09 v.m., op 6.55 n.m. Vol in den
nacht van 3 op 4 Maart.
Nachtdienst DOKTERS: Tusschen
10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058
Ziekenfondsleden de Volharding
De indruk van den Sumatra-wal is groot-
scher, ontegenzeggelijk meer imponeerend
dan die van de Java-kust. De Zuidkust
van Sumatra ver
toont drie bergach-
-- - tige landtongen met
ver het rand indrin
gende baaien. Op
deze landtongen
verheffen zich vrij
Groote formaties van het Japansche
leger hebben vijandelijke stellingen bij
Mariveles op het schiereiland Bataan
aangevallen en zware schade berokkend
aan een artilleriestelling aldaar.
IrAAft VAN PELT
Het Japansche hoofdkwartier heeft
medegedeeld, dat Japansche vlootstrijd-
krachten in den ochtend van den 24sten
Februari ter hoogte van het eiland Otori
(Wake) een vijandelijke vlootformatie,
bestaande uit 1 vliegkampschip, 2 krui
sers en 6 torpedojagers, hebben waarge
nomen. De kanonnen van de vesting
werken op het eiland openden terstond
het vuur en schoten een kruiser in
brand. Een torpedojager werd door bom
men getroffen. Vliegtuigen der Japan
sche marine plaatsten bomtreffers op
een grooten kruiser en schoten 5 vijan
delijke toestellen neer. Een Japansch be-
wakingsvaartuig werd tot zinken ge
bracht.
0 50km
Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
BUREAUXWAGENSTRAAT 35—37
Bijkantoor: Scheveningen Keizerstr, 319, Tel. 550310; Filialen: Rijswiju.
Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan
del H. E. G. Ruvg, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th.
de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There*
siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187
komt bij, dat de pantserdivisies als zelf
standig wapen niet in overeenstemming
waren met de Fransche oorlogsdoctrine.
De president moest beklaagde vaak een
terechtwijzing toedienen als hij zijn stem
te veel verhief. Toen de „pantserdivisies”
ter sprake kwamen betichtte Daladier de
genen, die de inlichtingen hadden ver
strekt ervan gelogen te hebben.
De procureursgeneraal, Cassagneau,
noemde de namen van een aantal gene
raals als zegslieden, die later ook als ge
tuigen gehoord zullen worden, waarop
Daladier zeide: „gij noemt me slechts
overwonnen generaals”. Aan het slot van
het eerste deel der behandeling zeide
Daladier, dat men niet kan spreken van
gebrek aan vooruitzien, indien men een
crediet van 27 milliard franc besteedt. „27
Milliard franc. Verraad. Fusilleert hem.
Ik heb de maatregelen getroffen, waar
voor anderen niet den moed hadden. Daar
ben ik trotsch op”.
met het Zuidwestelijk daarvan gelegen
Brouwerszansl Buiten de bank neemt de
diepte van Straat Soenda weer geleidelijk
toe. Een ander eiland boeit in het Zuiden
van de trechtervormige Straat nog ’t oog
van den reiziger, het Prinsen-eiland, dicht
begroeid, met heuvels in het Noorden en
Oosten en met gevaarlijke rotsen aan den
Zuidkant.
Zooals gisteren werd gemeld, kan op de
bonnen 11 en 12 van de Boter- en Vet-
kaart vet worden gekocht. Dit is bak
en braadvet, dat verkrijgbaar wordt ge
steld bij den kruidenier en dus niet bij
den slager.
R. Vandaag was er een groote vlek
op de zon te zien. Morgen zal de vlek
er nog zijn en overmorgen ook. Gebruik
een dicht gesluierd fotografisch negatief
om uw oogen te beschermen. De vlek be
weegt langzaam van links naar rechts over
de schijfde beweging is een gevolg van
de wenteling van den zonnebol.
De vlek lijkt, in vergelijking met de
verblindende zonneschijf, pikzwart. Zij
is niet zwart, want de temperatuur in de
vlek is slechts 100G graden C. lager dan
de temperatuur in de omgeving. De laat
ste bedraagt 6000 graden. Wij vestigen er
de aandacht op, dat met de verschijning
van de vlek nog andere verschijnselen ge
paard kunnen gaan. Er bestaat een kans,
dat onze dampkring bestookt wordt door
electrisch geladen deeltjes, die van de
vlek of haar omgeving afkomstig zijn. Dit
kan tweeërlei gevolgen hebben. Er kan
vanavond of morgenavond pooilicht op
treden, dat echter in de heldere mane
schijn dreigt verloren te gaan. In de twee,
de plaats bestaat er kans op fade outs,
in de ontvangst van ultrakorte golfuitzen-
dingen. Niemand echter kan met zekerheid
zeggen of deze atmosferische verschijnse
len inderdaad zullen optreden
De Parijsche bladen houden zich
opnieuw bezig met de Fransch-Ame-
rikaansche betrekkingen en geven
uiting aan de meening, dat deze op
een kritiek punt zijn gekomen.
In Amerikaaneche kringen te Vichy
verluidt, aldus „La France socialiste”,
dat Washington voorbereidingen treft
voor het afbreken van de diploma*
tieke betrekkingen met Frankrijk,
COURANT.
Na betoogd te hebben, dat de wereld
thans op een belangrijk keerpunt is aan
gekomen, zeide Tojo, dat de totstandko
ming van een nieuwe orde in Groot-Azië
slechts bereikt kan worden door een
ware solidariteit van de 100 millioen in
woners van Japan en door het in acht
nemen van den keizerlijken wil.
schiereiland,
door een
smalle, lage, moe
rassige landtong
met Java is verbon
den en waarvan de
kust in het Zuiden
bestaat uit hooge,
naakte rotsen. Naar
’t Westen en Noor
den loopt het heu
velland af naar een
vlak strand, waarop
hoofd” en de z.g.
F- --z ±"--
Java’s Tweede Punt ligt de baai, met den
meest welsprekenden naam, voor de sche
pen, welke door Straat Soenda den
Archipel binnenvarende Welkomst-
baai. Noordelijk van de niet ver daarvan
zich bevindende Peperbaai loopt een berg
complex uit tot vlak aan de kust; voorbij
de z.g. Vierde Punt wordt de kust weer
vlakker. Eentonig is de Java-wal dus al
lerminst; hij zorgt voor een pittoreske af
wisseling in het natuurschoon. Maar de
navigatie onder den wal is niet eenvoudig!
Er loopt een smalle kustbank, welke bijna
nooit droog valt en die, voornamelijk in
de Welvaarts- en de Peper-baai, verschei
dene eilandjes draagt. Het meest bekende,
schoon van kleur en vorm, is het door een
smal koraalrif omgeven eilandje Merak,
5 k.g:; groep 5
hondenbrood.
Op bon 15 van de Voederkaart voor
katten (groep K.) wordt voor dezelfde
periode IJ k.g. kattenbrood verkrijgbaar
gesteld. Na 15 Maart zijn de bonnen no.
15 van vorenbedoelde kaarten ongeldig,
zij mogen dan niet meer worden aange
nomen.
Japansche bommenwerpers, welke con
tact zochten met den vijand, hebben gis
teren ter hoogte van Batavia een Brit-
sche vlootformatie waargenomen. Zij
vielen een kruiser van de „Exeter”-
klasse aan, welke in brand vloog en niet
meer kon manoeuvreeren, meldt Domei.
Een andere formatie Japansche ma-
rine-vliegtuigen nam op denzelfden dag
op 30 mijl van Batavia 3 vijandelijke oor
logsschepen waar. Twee bommen troffen
een kruiser van het type „Exeter”. Alle
Japansche vliegtuigen keerden onbescha
digd op hun basis terug. De andere
kruisers hadden de vlucht genomen.
Uit Venezuela wordt gemeld, dat dit
land de uitnoodiging der uitgeweken Ne
der landsche regeering, om deel te nemen
aan de verdediging van Curasao en Aru
ba, heeft aangenomen. Venezuela zal een
civiele en een militaire commissie zen
den.
Van 15 regels 1.75. Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct, daarna iedere regel
meer 50 ct. Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct.
Incasso binnen de stad 5 cent buiten de stad volgens posttarief. Bij
vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct; Dienstaanbiedingen 75 ct -
Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer
Naar het Japansche hoofdkwartier
bekend maakt hebben op Zuld-Su-
matra opereerende legereenheden op
Maandag de marinebasis Kota
Agoeng aan de Samangka-baai oezet.
Bovendien werd Telok Betoog
aan de Lampong-baai bezet Japan
sche marinevliegtuigen schoten boven
Batavia 4 Spitfires van den tegen
stander neer. Tegelijkertijd werd het
vliegveld van TJililitan, bij Batavia,
gebombardeerd waarbij 2 zware ma
chines zonder eigen verliezen, op
den grond werden vernield.
In een terugblik op den op den Hen
Januari begonnen veldtocht tegen Neder-
landsch-Indië. hebben Japansche mili
taire deskundigen verklaard, dat de
luchtstrijdkrachten van den tegenstander
in het Zuidwesten van den Stillen Oceaan
zoo zwaar zijn verslagen, dat zij „niet
veel ronden meer kunnen doorstaan".
Ruim 460 Engelsche, Amerikaansche en
Nederlandsche vliegtuigen zijn in de 7
weken sedert het begin van het offensief
vernield. De Japansche luchtstrijdkrach-
1 ten wisten binnen enkele dagen de supe
rioriteit in de lucht boven het geheele
gebied van Ned.-Indië. met inbegrip van
Java. Bali, Flores, Timor, de kleine
Soenda-eilanden en Nieuw-Guinea te ver
weren. Omtrent de activiteit van de ma
rinevliegtuigen in de 9 dagen van 18 tot;
Ï7 Februari verklaren de deskundigen,
dat 44 vliegtuigen van den tegenstander
zijn neergeschoten en 55 op den grond
zijn vernieM, waarbij zich nieuwe Dn-
gelsche en Amerikaansche modellen be
vonden, zoodat aangenomen kan worden,
dat het grootste deel van de luchtvloot
kan den tegenstander is vernield.
Radio San Francinco heeft bekend ge
maakt, dat de Japansche troepen gecon
centreerd langs de rivier de Srttang,
Donderdag stroomopwaarts zijn opgerukt
om het eindstadium van de omsingeling
Ian Rangoon te voltooien.
De nieuwe opstelling van de Japansche
•trijdkrachten, een 100 k.m. stroomop
waarts van de stad, werd uiterst gevaar
lijk genoemd. Teven j werd verklaard, dat
«e thans waarneembare verflauwing van
den strijd te land kan worden beschouwd
cis een bewijs, dat de Japanners bezig
rijn de Britten over de Sittang te jagen
on nieuwe versterkingen uit Singapore
verwachten.
De Britsche berichtendienst bevestigt,
«at de Britsche troepen zich onder zwa-
0**1 druk van de Japanner, hebben moe
ten terugtrekken over de Sittang.
Vluchtelingen uit Rangoon verklaren,
dat de Birmeesche hoofdstad een „spook
achtige stad" is waarin zich slechts nog
enkele politle-agenten en soldaten be
vinden. Telkens hoort men het lawaai
van explosies en worden branden gecon
stateerd, veroorzaakt bij de tenuitvoer-
le8ëing van de politiek van de verbrande
»arde.
Een bericht van de Amerikaansche mi-
'itaire delegatie belaiit met het transport
van Rangoon naar Mandalay van mate
riaal op grond van de leen- en pacht
wet aan Tsjoengking, meldt, dat dit niet
*on worden verzonden, daar de havens
•n brand staan, waardoor 100 vracht-
suto's werden vernietigd
Volgens een te Saigon opgevangert be
richt van radio-Calcutta. zijn de Anda-
^anen ten Zuiden van Birma, Dinsdag
^or het eerst gebombardeerd en Don
derdag weer aangevallen. Naar het heet,
*»s Port Blair het hoofddoel van den
ëonval
De Rijksminister voor de bezette Oos
telijke gebieden. Alfred Rosenberg, heeft
in overleg met den gevolmachtigde voor
het vierjarenplan, Rijksmaarschalk Go
ring, een nieuwe agrarische ordening
voor de reeds door het civiele bestuur
overgenomen gebieden van de vroegere
Sovjet-Unie in de grenzen van 1939 uit
gevaardigd.
Inplaats van het bolsjewistische kolcho-
sen-stelsel komt een nieuwe ordening,
welke de landbouwbevolking van het
Oosten tot de individueele bewerking van
den bodem zal terugbrengen. Begrijpe
lijkerwijze is het niet mogelijk, de sinds
twee decennia met alle middelen van
geweld gevestigde bolsjewistische metho
den, waardoor de boeren tot slaven wer
den gemaakt, van vandaag op morgen te
veranderen. De ontbonden collectieve be
drijven zullen daarom eerst worden om
gezet in gemeenschappelijke bedrijven,
waaruit zich vervolgens de individueele
bedrijfsvorm zal ontwikkelen. Onafhan
kelijk van de definitieve vorming zal het
tot een hofstede behoorende land tot par
ticulier bezit worden verklaard, van be
lastingen bevrijd en op voorstel vergroot
kunnen worden. In overleg met het
Opperbevel van de Weermacht geldt de
nieuwe agrarische ordening ook in de
door de Duitsche troepen bezette gebie
den, welke nog niet door het civiele be
stuur zijn overgenomen.
De Deutsche Diplomatisch-Politisch»
Korreepondenz karakteriseert de nieuwe
agrarische ordening in de bezette gebie->
den in het Oosten als een anomstootelijlo
bewijs voor de hooge mate van verant»
woondelijkheidsbesef. waarmee de Duit»
sche leiding de problemen aamsnijdt, die»
in het Oosten moeten wonden opgelost.
Het gaat er om een bevolking, die tien»
tallen jaren in haar opvattingen misleilf
en ontaard was, terug te brengen tot een
verstandigen levensvorm, een Europeaan
waardig.
meest Oostelijke
ziet men uit zee
in de nevelige verte
de contoeren van
den massi.ev.en
Radja-ba sa -vulkaan.
De Westelijke land
tong draagt den uit-
looper van het Su-
matraSansche keten
gebergte, dat vrij
steil afloopt naar
de Keizersbaai.
Verrassend is hier
de doorvaarttelkens opnieuw ont
waart het oog de groene kusten van
kleine eilandjes, overgoten door het zon
licht in een diepblauwe zee; des nachts
zien zij zwart en steken als ruggen
van geweldige visschen boven het water
uit. Noordoostelijk van den steilen, rot-
sigen, met hooge boomen begroeiden Var-
kenshoek liggen, door een smalle, diepe
geul van den wal gescheiden, de grooten-
deels moerassige Zutphen-eilanden. Een
nieuwe kleur doemt op in dit wonder-
schoone tafereel van land en water: de
kleur van de uit lichtgelen zandsteen be
staande eilandje ten Westen van de uit-
loopers van de Radjabasa.
Aan den Oostkant van de Lampong-
baai loopt een heuvelland van afwisse
lende hoogte, met hier en daar vlakke ge
deelten; hier ligt de volkomen beschutte
Oostbaai. De Westkust is sterk
Soenda. De schoonheid van land en zee
brengt ieder in verrukking, die den tocht
maakt tusschen Java’s Noord- en Suma
tra’s Zuidpunt; nog altijd liggen er de
idyllische strand-desa’s, nog altijd trekken
de inboorlingen ter vischvangst uit in de
prauwen, welke niet veel verschillen van
die, waarin Bontekoe hen voor het eerst
heeft ontmoet.
Het is niet gemakkelijk te zeggen, welke
kust, die van Java of. Sumatra, den meest
schilderachtigen indruk maakt. De Java-
kust van Straat Soenda is laag, behalve bij
de Peperbaai, waar
heuvelland is. In
het Noordelijke ge
deelte van de Straat
is het land tot aan
’t strand bebouwd.
De Z.W.-hoek van
Java wordt ge
vormd door een
zwaar begroeid
dat
zeer
De secr.-generaal van Handel, Nijver
heid en Scheepvaart maakt bekend, dat
de geldigheidsduur van bon 211 van de
bonkaart Algemeen en van den met „Zeep
G” gemerkten bon, beide recht gevende op
het koopen van een rantsoen zeep, is ver
lengd tot en met 31 Maart a.s.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd maakt bekend, dat
van 1 tot en met 31 Maart a.s. op bon
15 van de Voederkaart voor honden ver
krijgbaar wordt gesteld voor groep 1 en
2 10 k.g. groep 3 8 k.g. groep 4
4 k.g. en groep 6 3 k.g.
In de gistermiddag gehouden eerste
bijeenkomst van den raad voor den op
bouw van een Groot Oost-Azië heeft de
Japansche minister-president Tojo een
rede gehouden, waarin hij zeide, dat de
klappen, die de Ver. Staten en Engeland
door de Japansche overwinningen heb
ben gekregen, zoo zwaar zijn, dat zij de
gevolgen er van ónmogelijk te boven
zullen kunnen komen.
Tojo zeide, dat de Japansche strijd
krachten verhoogden druik uitoefenen op
het bewind van Tsjoengking en verklaar
de voorts, dat de verdediging in het
Noorden zoo sterk is, dat de bevolking
zich terecht veilig kan gevoelen voor
iedere bedreiging uit die richting.
Tojo zeide, dat het in de eerste
plaats het doel van Japan was de
strategische steunpunten van den
vijand in Oost-Azië te bezetten en te
beveiligen en in de tweede plaats,
belangrijke hulpbronnen onder de
contröle van Japan te brengen en de
gevechtskracht van Japan te ver
groeien, waarbij het nauw samen
werkte met Duitschland en Italië en
zijn positieve militaire operaties richt
te op het definitieve doel: Engeland
en Amerika er toe te brengen zich
over te geven.
keld vóór de talrijke kleine baaien lig
gen eilandjes van verschillende grootte.
Aan den Zuidoostkant van de middel
ste landtong liggen de heuvelachtige La-
goendi-eilanden, welke aan den Zuidkant
steil uit zee oprijzen Zuidwestelijk van
dien hoek loopt de rand van den onder-
zeeschen weg, welke Java met Sumatra
verbindt, op korten afstand van de kust.
Vóór de Zuidkust van de Westelijke land
tong ligt een smal koraalkustrif, dat ge
leidelijk naar zee afdaaltrecht om de
Zuid steekt een onderzeesche uitlooper
van het gebergte tot op ruim 40 k.m. in
Straat Soenda uit
De diepten van de Straat zijn zeer
groot, berekend tot aan den onderzee-
seben rug tusschen Java en Sumatra, die
in het midden vrij sterk oploopt naar de
Krakataugroep, met den beruchten Kra-
hoogje bergen;top de ,katan-vulkaap, die steil naar zee afvalt
-l en die, in «Jagen van erupties, een fan-
tastischen aanblik oplevert met zijn ex
plosies, die vaak honderden meters hoog
*«aan. Noordoostelijk van Krakatau ligt,
met eemge kleinere eilanden, een ondiep
gedeelte met banken, riffen en klippen
en tusschen dit en den Sumatrawal, het
nog ^«jogere, aan alle zijden steile Sebesi
Seboekoe Dicht bij den
steil uit zee oprij-
hN^Ca Brabantt
weate. Noordoostelijk er van Toooers-
«Fa? ^5. met «aX.
sUoa^kl^^^n uistekende
dïWv^tdieop^r^Vele voor
he^tn?3!5**?143 loopt veel stroom. Deze
S^ndl taSk et -Water in straat
natfln bewogen is, vooral in den
Vau geslacht od^mU3het vaarwater.
beeft het strand™iLCht’j eeuwen lang,
beoefend. dvolk de vischvangst
kus-
a-»
Ter gelegenheid van den Dag van den
Nederlandschen Omroep te Hilversum
morgenmiddag, zal de secr.-gen. van
Volksvoorlichting en Kunsten, prof. dr.
T. Goedewaagen, persoonlijk aanwezig
zijn en op de feestelijke bijeenkomst een
inleidend woord spreken.
Voor het gerechtshof van Riom werd
gisteren het proces voortgezet met een
uitvoerig verhoor van Daladier. Deze was
van 1932 tot 1934 en van 1938 tot 1940
minister van Oorlog.
De kern van de beschuldiging tegen Da
ladier luidt
1. Onvoldoende voorbereiding van den
oorlog
2. de houding van Daladier in de bij
eenkomst van den 23en Augustus 1939 van
den oppersten oorlogsraad.
De president Caous stelde Daladier de
vraag: „Hoe komt het, dat gij, die van
1936 tot 1939 voorzitter van den oppersten
oorlogsraad zijt geweest in die drie jaren
slechts één keer aan de bijeenkomsten van
dien raad hebt deelgenomen, hoewel deze
toch vaker heeft vergaderd?” Daladier
antwoordde daarop, dat de voorzitter
slechts aan de bijeenkomsten hoefde deel
te nemen indien er veranderingen in de
organisatie van het leger ter sprake kwa
men. Verder schrijft de wet niet voor,
dat de minister van Oorlog aan de bijeen
komsten deelneemt. Hij verklaarde voort,
durend van de werkzaamheden op de
hoogte te zijn gehouden en haalde ook nog
een uiteenzetting aan van generaal Wey-
gand van 1935, waarin deze de capacitei
ten van Daladier als minister van Oorlog
prees. Ondervraagd over het punt van de
beschuldiging „gebrekkige organisatie en
instructie van het leger” verstrekte Dala.
dier eenige getallen, o.a. zeide hij, dat
het aantal der actief dienende Fransche
officieren in September 1939 37.000 be
droeg, terwijl Duitschland er slechts over
27.000 beschikte.
Een grappig incident vormde het .ant
woord van Daladier op een vraag van
den president, hoe de beklaagde over be
paalde bijzonderheden zoo goed inge
licht was: „Mijnheer de president, de
gevangenis is goed op de hoogte”.
In zijn verdedigingsrede stelde Daladier
den vroegeren Franschen generalen staf
voor de gebreken in de uitrusting en op
leiding van het leger verantwoordelijk.
President Caous noemde nieuwe getallen,
die de gebrekkige uitrusting tijdens de
ambtsperiode van Daladier moesten aan-
toonen. Daladier bestreed de juistheid van
een reeks naar voren gebrachte cijfers.
Hij kon niet toestaan, dat men zich beriep
op de verklaringen van zekere militaire
persoonlijkheden, terwijl een deel van de
authentieke getallen den Duitschers bij de
ontdekking der documenten bij la Charité
in den loop van den veldtocht tegen
Frankrijk in handen waren gevallen.
Verantwoordelijkheid ontkend
Hij, Daladier, is er niet verantwoordelijk
voor, wanneer de opdrachten door de fa
brieken en bedrijven niet uitgevoerd kon
den worden door omstandigheden, die hem
niet bekend waren en waarvoor de tech
nici verantwoordelijk zijn. Hij verklaarde
te kunnen aantoonen, dat het aanwezige
materiaal door den generalen staf deels
in het geheel niet gebruikt is, en dat het
op die wijze op het beslissende oogenblik
aan het front ontbroken heeft. Vervolgens
stelde Daladier opnieuw den generalen
staf verantwoordelijk voor het niet op
stellen van pantserdivisies, waarbij hij
wees op de meeningsverschillen. die ont
staan waren over het gebruik van het
tankwapen bij de bevoegde militaire be
velvoerende instanties, meeningsverschil-
len. die voor een belangrijk deel er toe
hebben bijgedragen, dat de opstelling van
pantserdivisies werd verhinderd. Daar
,,De beroemde Straat Soenda of
de la Sonde scheidt het eiland Su
matra van Java. En daar saeghen
wij de eilanden in soe grooten me-
nichte, dat se scheenen ontelbaar te
weesen. Het was genoechsam te
mereken, dat wij in een over-
vloedich vruchtbaar landt waren.
De inboorlingen op de kust waren
goed gekleed, in cattoen met
diverse couleuren versiert".
„De eerste Schipvaert naar
Indië", 1595—1596.
,,De Japanners hebben
Sumatra veroverd. Aan de Se-
mangka-baai, Westelijk van de
baai, waaraan Oosthaven (Telok
Betong) ligt, is een belangrijke
marinebasis bezet. De Japanners
beheerschen thans Straat Soenda”
(Dagbladberichten 28 Febr. 1942)
Tusschen Sumatra en Java ligt Straat
Soenda. Het is een drukke verkeersweg,
maar een weg niet zonder obstakels. De
navigatie is er niet eenvoudig; in het smal
ste gedeelte, tusschen Merak, op den Java-
wal, waar de spoorlijn naar Batavia be
gint, en den Zuidelijksten uitlooper van
Sumatra, ligt „Dwars in den Weg”, één
der vele eilandjes, welke overal in deze
zeestraat mm of meer dwars in den weg
liggen... Daar ligt ook Krakatau, met den
beruchten vulkaan, welke nog altijd werkt
en waarvan de groote uitbarsting van 1883
zooveel schrik en ontzetting en rampspoed
heeft veroorzaakt, dat men er nog altijd
over kan hooren spreken.
In vroeger jaren was Straat Soenda de
drukst bevaren toegang tot den Indischen
Archipel; zij was het tot voor kort nog,
wanneer men ook de stoomers en de prau
wen van de kustvaart meerekende; «ie
groote mailschepen van Europa voeren via
Singapore en Belawan Indië binnen en
koersten Oostelijk van de Straat op Tand
jong Priok, Batavia’s haven, aan.
In de oudste beschrijvingen van reizen
naar Indië vindt men Straat Soenda ge
noemd. De groote schepen, van Europa
uit, bereiken haar in onze dagen in nau
welijks drie weken, maar de zeilschepen
van de Houtman en van Bontekoe deden
er vele maanden over.
Er is sedert „de eerste Schipvaert” niet
veel veranderd aan de kusten van Straat