De omsingeling Rangoon van Straat Soenda Historisch water historische grond en No. 18119. Japanners overschrijden de Sittang -ST5S E"-SW? "UgX.ellM,de"' Soend. JJrt» Jtaat 1942. Zaterdag 28 Februari. FRANKRIJK-AMERIKA Het Riom proces van Zeeslag bij Java Rede van Sumatra op Tojo Marinebasis bezet VERDUISTEREN Britten trekken terug y Beschuldigingen tegen Daladier De bezette Oostelijke gebieden Nieuwe agrarische ordening ^g^biluto^ 'ATRA SU Generaal Wavell gewond Japansche zuiveringsactie bij Sjanghai Leahy bij Darlan Voorzitter der Dierenartsen kamer benoemd Heden: v. 7.16 u. nam. tol 8.29 a. v.m. Morgen: v. 7.18 a. nam. tol 8.26 u. v.m. Aanval op Luzon Kruiser in brand geschoten bij Wake Telefoon 116300 (zeven lijnen) Giro No. 12500 De distributie van vet Een groote zonnevlek Een kruiser en 3 torpedojagers der Geallieerden vernietigd Betrekkingen gespannen Strijdkrachten van de Japansche marine, die in de wateren van Java ope- reeren, zijn gistermiddag tegen zes uur volgens een bericht van het Japansche hoofdkwartier in contact gekomen met de hoofdmacht der in deze gebieden ope- reerende gecombineerde vijandelijke vloot. Bij de gevechten, die ontstonden, wer den een kruiser en 3 torpedojagers van den vijand in den grond geboord. Het •verige deel der vijandelijke strijd krachten wordt thans achtervolgd. Japansche luchtaanval Grootste deel van de geallieerde luchtvloot vernield Venezuela neemt deel aan verdedi ging van Curasao en Aruba De Andamanen gebombardeerd Verlenging geldigheidsduur van zeepbon Bonaanwijzing honden- en kattenbrood Het doel van Japan Prof. Goedewaagen leidt dag van Ned. Omroep in Onvoldoende voorbereiding HAAGSCHE PRIJS DEZER COURANT: PRIJS DER ADVERTENT1ËN: (Orbis-Holland-P.K. Kripgensf Zuid- BATOERADJA ^JAVA=ZEE= '7j BATAVIA Voor 's-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd. met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode”, „Koloniaal Bijblad” en „Letterkundig Bijblad” f 3.15. Franco per post met Mode blad ƒ4.20. zonder Modeblad ƒ3.95. Buitenland ƒ9.45. Landen waarop het verlaagd intern drukwerk-posttarief van toepassing is f 7.35 p. kw. Bij postkantoren tegen de geldende goedgek. abonn.prijzen. Afz. nummers 5 ct, fr. p. post 10 ct no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49 PALEMI Excepties afgewezen President Caous heeft bekend gemaakt, dat het hof de formeele excepties der ver dedigers van Blum en Daladier (die het ge rechtshof niet als bevoegd beschouwden) heeft afgewezen. „Kazematten groeien in de duinen”. Onvermoeid arbeiden de mannen aan het groote werk. De „Daily Express” meldt, dat gene raal Wavell 2 dagen vóór de capitulatie van Singapore de stad nog heeft bezocht. Op de terugreis naar het hoofdkwartier werd het vliegtuig van Wavell door een Japansch projectiel getroffen en de ge neraal zelf gewond. Japansche strijdkrachten hebben in de omgeving van Sjanghai over een opper vlakte van 50 vierkante km een zuive ringsactie ondernomen tegen aanzienlijke daar geconcentreerde strijdkrachten van Tsjoengking. Deze leden groote verliezen. Vele officieren werden gevangen geno men, 1700 Chineezen bleven dood op het slagveld achter. Aan Japansche zijde had men slechts 1 doode en 5 gewonden. het rotsige „Java- Éerste Punt uitsteken. Er zijn nog drie andere „Punten”; bij De plaatsvervangende premier, admi raal Darlan, heeft gisterochtend Leahy, den Amerikaanschen ambassadeur, ont vangen. Bijzonderheden omtrent dit on derhoud zijn nog niet bekend. Het Rijkscommissariaat maakt bekend: De Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied heeft op grond van art. 1 van zijn verordening no. 17/’42 (zesde verordening, waardoor de verorde ning no. 108/’40 wordt aangevuld) den di recteur van den Rijksveterinairen dienst, dr. B. J. C. te Hennepe te Rotterdam, benoemd tot voorritter van de Nederland sche Dierenartsenkamer. Voorts heeft de Rijkscommissaris voor het bezette Nederlandsche gebied op grond van art. 3 van zijn verordening no. 108/’40 (vierde verordening omtrent bijzondere be stuursrechtelijke maatregelen) den direc teur van het Rijksserum-instituut, dr. C. J. de Gier, te Rotterdam, benoemd tot plaatsvervangend voorzitter van de Ned. Dierenartsenkamer. Maan: 28 Febr. onder 7.02 v.m., op 4.38 n.m.; 1 Mrt. onder 7.38 v.m., op 5.44 n.m.i 2 Mrt. onder 8.09 v.m., op 6.55 n.m. Vol in den nacht van 3 op 4 Maart. Nachtdienst DOKTERS: Tusschen 10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058 Ziekenfondsleden de Volharding De indruk van den Sumatra-wal is groot- scher, ontegenzeggelijk meer imponeerend dan die van de Java-kust. De Zuidkust van Sumatra ver toont drie bergach- -- - tige landtongen met ver het rand indrin gende baaien. Op deze landtongen verheffen zich vrij Groote formaties van het Japansche leger hebben vijandelijke stellingen bij Mariveles op het schiereiland Bataan aangevallen en zware schade berokkend aan een artilleriestelling aldaar. IrAAft VAN PELT Het Japansche hoofdkwartier heeft medegedeeld, dat Japansche vlootstrijd- krachten in den ochtend van den 24sten Februari ter hoogte van het eiland Otori (Wake) een vijandelijke vlootformatie, bestaande uit 1 vliegkampschip, 2 krui sers en 6 torpedojagers, hebben waarge nomen. De kanonnen van de vesting werken op het eiland openden terstond het vuur en schoten een kruiser in brand. Een torpedojager werd door bom men getroffen. Vliegtuigen der Japan sche marine plaatsten bomtreffers op een grooten kruiser en schoten 5 vijan delijke toestellen neer. Een Japansch be- wakingsvaartuig werd tot zinken ge bracht. 0 50km Deze courant verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen BUREAUXWAGENSTRAAT 35—37 Bijkantoor: Scheveningen Keizerstr, 319, Tel. 550310; Filialen: Rijswiju. Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjelaan 3, Tel. 119461, Voorburg, Boekhan del H. E. G. Ruvg, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekh. Th. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr., There* siastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. E. Couvée, van Hoytemastr. 66, Tel. 721187 komt bij, dat de pantserdivisies als zelf standig wapen niet in overeenstemming waren met de Fransche oorlogsdoctrine. De president moest beklaagde vaak een terechtwijzing toedienen als hij zijn stem te veel verhief. Toen de „pantserdivisies” ter sprake kwamen betichtte Daladier de genen, die de inlichtingen hadden ver strekt ervan gelogen te hebben. De procureursgeneraal, Cassagneau, noemde de namen van een aantal gene raals als zegslieden, die later ook als ge tuigen gehoord zullen worden, waarop Daladier zeide: „gij noemt me slechts overwonnen generaals”. Aan het slot van het eerste deel der behandeling zeide Daladier, dat men niet kan spreken van gebrek aan vooruitzien, indien men een crediet van 27 milliard franc besteedt. „27 Milliard franc. Verraad. Fusilleert hem. Ik heb de maatregelen getroffen, waar voor anderen niet den moed hadden. Daar ben ik trotsch op”. met het Zuidwestelijk daarvan gelegen Brouwerszansl Buiten de bank neemt de diepte van Straat Soenda weer geleidelijk toe. Een ander eiland boeit in het Zuiden van de trechtervormige Straat nog ’t oog van den reiziger, het Prinsen-eiland, dicht begroeid, met heuvels in het Noorden en Oosten en met gevaarlijke rotsen aan den Zuidkant. Zooals gisteren werd gemeld, kan op de bonnen 11 en 12 van de Boter- en Vet- kaart vet worden gekocht. Dit is bak en braadvet, dat verkrijgbaar wordt ge steld bij den kruidenier en dus niet bij den slager. R. Vandaag was er een groote vlek op de zon te zien. Morgen zal de vlek er nog zijn en overmorgen ook. Gebruik een dicht gesluierd fotografisch negatief om uw oogen te beschermen. De vlek be weegt langzaam van links naar rechts over de schijfde beweging is een gevolg van de wenteling van den zonnebol. De vlek lijkt, in vergelijking met de verblindende zonneschijf, pikzwart. Zij is niet zwart, want de temperatuur in de vlek is slechts 100G graden C. lager dan de temperatuur in de omgeving. De laat ste bedraagt 6000 graden. Wij vestigen er de aandacht op, dat met de verschijning van de vlek nog andere verschijnselen ge paard kunnen gaan. Er bestaat een kans, dat onze dampkring bestookt wordt door electrisch geladen deeltjes, die van de vlek of haar omgeving afkomstig zijn. Dit kan tweeërlei gevolgen hebben. Er kan vanavond of morgenavond pooilicht op treden, dat echter in de heldere mane schijn dreigt verloren te gaan. In de twee, de plaats bestaat er kans op fade outs, in de ontvangst van ultrakorte golfuitzen- dingen. Niemand echter kan met zekerheid zeggen of deze atmosferische verschijnse len inderdaad zullen optreden De Parijsche bladen houden zich opnieuw bezig met de Fransch-Ame- rikaansche betrekkingen en geven uiting aan de meening, dat deze op een kritiek punt zijn gekomen. In Amerikaaneche kringen te Vichy verluidt, aldus „La France socialiste”, dat Washington voorbereidingen treft voor het afbreken van de diploma* tieke betrekkingen met Frankrijk, COURANT. Na betoogd te hebben, dat de wereld thans op een belangrijk keerpunt is aan gekomen, zeide Tojo, dat de totstandko ming van een nieuwe orde in Groot-Azië slechts bereikt kan worden door een ware solidariteit van de 100 millioen in woners van Japan en door het in acht nemen van den keizerlijken wil. schiereiland, door een smalle, lage, moe rassige landtong met Java is verbon den en waarvan de kust in het Zuiden bestaat uit hooge, naakte rotsen. Naar ’t Westen en Noor den loopt het heu velland af naar een vlak strand, waarop hoofd” en de z.g. F- --z ±"-- Java’s Tweede Punt ligt de baai, met den meest welsprekenden naam, voor de sche pen, welke door Straat Soenda den Archipel binnenvarende Welkomst- baai. Noordelijk van de niet ver daarvan zich bevindende Peperbaai loopt een berg complex uit tot vlak aan de kust; voorbij de z.g. Vierde Punt wordt de kust weer vlakker. Eentonig is de Java-wal dus al lerminst; hij zorgt voor een pittoreske af wisseling in het natuurschoon. Maar de navigatie onder den wal is niet eenvoudig! Er loopt een smalle kustbank, welke bijna nooit droog valt en die, voornamelijk in de Welvaarts- en de Peper-baai, verschei dene eilandjes draagt. Het meest bekende, schoon van kleur en vorm, is het door een smal koraalrif omgeven eilandje Merak, 5 k.g:; groep 5 hondenbrood. Op bon 15 van de Voederkaart voor katten (groep K.) wordt voor dezelfde periode IJ k.g. kattenbrood verkrijgbaar gesteld. Na 15 Maart zijn de bonnen no. 15 van vorenbedoelde kaarten ongeldig, zij mogen dan niet meer worden aange nomen. Japansche bommenwerpers, welke con tact zochten met den vijand, hebben gis teren ter hoogte van Batavia een Brit- sche vlootformatie waargenomen. Zij vielen een kruiser van de „Exeter”- klasse aan, welke in brand vloog en niet meer kon manoeuvreeren, meldt Domei. Een andere formatie Japansche ma- rine-vliegtuigen nam op denzelfden dag op 30 mijl van Batavia 3 vijandelijke oor logsschepen waar. Twee bommen troffen een kruiser van het type „Exeter”. Alle Japansche vliegtuigen keerden onbescha digd op hun basis terug. De andere kruisers hadden de vlucht genomen. Uit Venezuela wordt gemeld, dat dit land de uitnoodiging der uitgeweken Ne der landsche regeering, om deel te nemen aan de verdediging van Curasao en Aru ba, heeft aangenomen. Venezuela zal een civiele en een militaire commissie zen den. Van 15 regels 1.75. Iedere regel meer tot 10 regels 45 ct, daarna iedere regel meer 50 ct. Reclames 95 ct per regel. Bewijsnummers 5 ct fr. p. post 10 ct. Incasso binnen de stad 5 cent buiten de stad volgens posttarief. Bij vooruitbetaling: Kleine Advertenties 95 ct; Dienstaanbiedingen 75 ct - Advertentiën waarin voorkomt „Brieven aan het bureau van dit blad” 10 ct meer Naar het Japansche hoofdkwartier bekend maakt hebben op Zuld-Su- matra opereerende legereenheden op Maandag de marinebasis Kota Agoeng aan de Samangka-baai oezet. Bovendien werd Telok Betoog aan de Lampong-baai bezet Japan sche marinevliegtuigen schoten boven Batavia 4 Spitfires van den tegen stander neer. Tegelijkertijd werd het vliegveld van TJililitan, bij Batavia, gebombardeerd waarbij 2 zware ma chines zonder eigen verliezen, op den grond werden vernield. In een terugblik op den op den Hen Januari begonnen veldtocht tegen Neder- landsch-Indië. hebben Japansche mili taire deskundigen verklaard, dat de luchtstrijdkrachten van den tegenstander in het Zuidwesten van den Stillen Oceaan zoo zwaar zijn verslagen, dat zij „niet veel ronden meer kunnen doorstaan". Ruim 460 Engelsche, Amerikaansche en Nederlandsche vliegtuigen zijn in de 7 weken sedert het begin van het offensief vernield. De Japansche luchtstrijdkrach- 1 ten wisten binnen enkele dagen de supe rioriteit in de lucht boven het geheele gebied van Ned.-Indië. met inbegrip van Java. Bali, Flores, Timor, de kleine Soenda-eilanden en Nieuw-Guinea te ver weren. Omtrent de activiteit van de ma rinevliegtuigen in de 9 dagen van 18 tot; Ï7 Februari verklaren de deskundigen, dat 44 vliegtuigen van den tegenstander zijn neergeschoten en 55 op den grond zijn vernieM, waarbij zich nieuwe Dn- gelsche en Amerikaansche modellen be vonden, zoodat aangenomen kan worden, dat het grootste deel van de luchtvloot kan den tegenstander is vernield. Radio San Francinco heeft bekend ge maakt, dat de Japansche troepen gecon centreerd langs de rivier de Srttang, Donderdag stroomopwaarts zijn opgerukt om het eindstadium van de omsingeling Ian Rangoon te voltooien. De nieuwe opstelling van de Japansche •trijdkrachten, een 100 k.m. stroomop waarts van de stad, werd uiterst gevaar lijk genoemd. Teven j werd verklaard, dat «e thans waarneembare verflauwing van den strijd te land kan worden beschouwd cis een bewijs, dat de Japanners bezig rijn de Britten over de Sittang te jagen on nieuwe versterkingen uit Singapore verwachten. De Britsche berichtendienst bevestigt, «at de Britsche troepen zich onder zwa- 0**1 druk van de Japanner, hebben moe ten terugtrekken over de Sittang. Vluchtelingen uit Rangoon verklaren, dat de Birmeesche hoofdstad een „spook achtige stad" is waarin zich slechts nog enkele politle-agenten en soldaten be vinden. Telkens hoort men het lawaai van explosies en worden branden gecon stateerd, veroorzaakt bij de tenuitvoer- le8ëing van de politiek van de verbrande »arde. Een bericht van de Amerikaansche mi- 'itaire delegatie belaiit met het transport van Rangoon naar Mandalay van mate riaal op grond van de leen- en pacht wet aan Tsjoengking, meldt, dat dit niet *on worden verzonden, daar de havens •n brand staan, waardoor 100 vracht- suto's werden vernietigd Volgens een te Saigon opgevangert be richt van radio-Calcutta. zijn de Anda- ^anen ten Zuiden van Birma, Dinsdag ^or het eerst gebombardeerd en Don derdag weer aangevallen. Naar het heet, *»s Port Blair het hoofddoel van den ëonval De Rijksminister voor de bezette Oos telijke gebieden. Alfred Rosenberg, heeft in overleg met den gevolmachtigde voor het vierjarenplan, Rijksmaarschalk Go ring, een nieuwe agrarische ordening voor de reeds door het civiele bestuur overgenomen gebieden van de vroegere Sovjet-Unie in de grenzen van 1939 uit gevaardigd. Inplaats van het bolsjewistische kolcho- sen-stelsel komt een nieuwe ordening, welke de landbouwbevolking van het Oosten tot de individueele bewerking van den bodem zal terugbrengen. Begrijpe lijkerwijze is het niet mogelijk, de sinds twee decennia met alle middelen van geweld gevestigde bolsjewistische metho den, waardoor de boeren tot slaven wer den gemaakt, van vandaag op morgen te veranderen. De ontbonden collectieve be drijven zullen daarom eerst worden om gezet in gemeenschappelijke bedrijven, waaruit zich vervolgens de individueele bedrijfsvorm zal ontwikkelen. Onafhan kelijk van de definitieve vorming zal het tot een hofstede behoorende land tot par ticulier bezit worden verklaard, van be lastingen bevrijd en op voorstel vergroot kunnen worden. In overleg met het Opperbevel van de Weermacht geldt de nieuwe agrarische ordening ook in de door de Duitsche troepen bezette gebie den, welke nog niet door het civiele be stuur zijn overgenomen. De Deutsche Diplomatisch-Politisch» Korreepondenz karakteriseert de nieuwe agrarische ordening in de bezette gebie-> den in het Oosten als een anomstootelijlo bewijs voor de hooge mate van verant» woondelijkheidsbesef. waarmee de Duit» sche leiding de problemen aamsnijdt, die» in het Oosten moeten wonden opgelost. Het gaat er om een bevolking, die tien» tallen jaren in haar opvattingen misleilf en ontaard was, terug te brengen tot een verstandigen levensvorm, een Europeaan waardig. meest Oostelijke ziet men uit zee in de nevelige verte de contoeren van den massi.ev.en Radja-ba sa -vulkaan. De Westelijke land tong draagt den uit- looper van het Su- matraSansche keten gebergte, dat vrij steil afloopt naar de Keizersbaai. Verrassend is hier de doorvaarttelkens opnieuw ont waart het oog de groene kusten van kleine eilandjes, overgoten door het zon licht in een diepblauwe zee; des nachts zien zij zwart en steken als ruggen van geweldige visschen boven het water uit. Noordoostelijk van den steilen, rot- sigen, met hooge boomen begroeiden Var- kenshoek liggen, door een smalle, diepe geul van den wal gescheiden, de grooten- deels moerassige Zutphen-eilanden. Een nieuwe kleur doemt op in dit wonder- schoone tafereel van land en water: de kleur van de uit lichtgelen zandsteen be staande eilandje ten Westen van de uit- loopers van de Radjabasa. Aan den Oostkant van de Lampong- baai loopt een heuvelland van afwisse lende hoogte, met hier en daar vlakke ge deelten; hier ligt de volkomen beschutte Oostbaai. De Westkust is sterk Soenda. De schoonheid van land en zee brengt ieder in verrukking, die den tocht maakt tusschen Java’s Noord- en Suma tra’s Zuidpunt; nog altijd liggen er de idyllische strand-desa’s, nog altijd trekken de inboorlingen ter vischvangst uit in de prauwen, welke niet veel verschillen van die, waarin Bontekoe hen voor het eerst heeft ontmoet. Het is niet gemakkelijk te zeggen, welke kust, die van Java of. Sumatra, den meest schilderachtigen indruk maakt. De Java- kust van Straat Soenda is laag, behalve bij de Peperbaai, waar heuvelland is. In het Noordelijke ge deelte van de Straat is het land tot aan ’t strand bebouwd. De Z.W.-hoek van Java wordt ge vormd door een zwaar begroeid dat zeer De secr.-generaal van Handel, Nijver heid en Scheepvaart maakt bekend, dat de geldigheidsduur van bon 211 van de bonkaart Algemeen en van den met „Zeep G” gemerkten bon, beide recht gevende op het koopen van een rantsoen zeep, is ver lengd tot en met 31 Maart a.s. Het Rijksbureau voor de Voedselvoor ziening in Oorlogstijd maakt bekend, dat van 1 tot en met 31 Maart a.s. op bon 15 van de Voederkaart voor honden ver krijgbaar wordt gesteld voor groep 1 en 2 10 k.g. groep 3 8 k.g. groep 4 4 k.g. en groep 6 3 k.g. In de gistermiddag gehouden eerste bijeenkomst van den raad voor den op bouw van een Groot Oost-Azië heeft de Japansche minister-president Tojo een rede gehouden, waarin hij zeide, dat de klappen, die de Ver. Staten en Engeland door de Japansche overwinningen heb ben gekregen, zoo zwaar zijn, dat zij de gevolgen er van ónmogelijk te boven zullen kunnen komen. Tojo zeide, dat de Japansche strijd krachten verhoogden druik uitoefenen op het bewind van Tsjoengking en verklaar de voorts, dat de verdediging in het Noorden zoo sterk is, dat de bevolking zich terecht veilig kan gevoelen voor iedere bedreiging uit die richting. Tojo zeide, dat het in de eerste plaats het doel van Japan was de strategische steunpunten van den vijand in Oost-Azië te bezetten en te beveiligen en in de tweede plaats, belangrijke hulpbronnen onder de contröle van Japan te brengen en de gevechtskracht van Japan te ver groeien, waarbij het nauw samen werkte met Duitschland en Italië en zijn positieve militaire operaties richt te op het definitieve doel: Engeland en Amerika er toe te brengen zich over te geven. keld vóór de talrijke kleine baaien lig gen eilandjes van verschillende grootte. Aan den Zuidoostkant van de middel ste landtong liggen de heuvelachtige La- goendi-eilanden, welke aan den Zuidkant steil uit zee oprijzen Zuidwestelijk van dien hoek loopt de rand van den onder- zeeschen weg, welke Java met Sumatra verbindt, op korten afstand van de kust. Vóór de Zuidkust van de Westelijke land tong ligt een smal koraalkustrif, dat ge leidelijk naar zee afdaaltrecht om de Zuid steekt een onderzeesche uitlooper van het gebergte tot op ruim 40 k.m. in Straat Soenda uit De diepten van de Straat zijn zeer groot, berekend tot aan den onderzee- seben rug tusschen Java en Sumatra, die in het midden vrij sterk oploopt naar de Krakataugroep, met den beruchten Kra- hoogje bergen;top de ,katan-vulkaap, die steil naar zee afvalt -l en die, in «Jagen van erupties, een fan- tastischen aanblik oplevert met zijn ex plosies, die vaak honderden meters hoog *«aan. Noordoostelijk van Krakatau ligt, met eemge kleinere eilanden, een ondiep gedeelte met banken, riffen en klippen en tusschen dit en den Sumatrawal, het nog ^«jogere, aan alle zijden steile Sebesi Seboekoe Dicht bij den steil uit zee oprij- hN^Ca Brabantt weate. Noordoostelijk er van Toooers- «Fa? ^5. met «aX. sUoa^kl^^^n uistekende dïWv^tdieop^r^Vele voor he^tn?3!5**?143 loopt veel stroom. Deze S^ndl taSk et -Water in straat natfln bewogen is, vooral in den Vau geslacht od^mU3het vaarwater. beeft het strand™iLCht’j eeuwen lang, beoefend. dvolk de vischvangst kus- a-» Ter gelegenheid van den Dag van den Nederlandschen Omroep te Hilversum morgenmiddag, zal de secr.-gen. van Volksvoorlichting en Kunsten, prof. dr. T. Goedewaagen, persoonlijk aanwezig zijn en op de feestelijke bijeenkomst een inleidend woord spreken. Voor het gerechtshof van Riom werd gisteren het proces voortgezet met een uitvoerig verhoor van Daladier. Deze was van 1932 tot 1934 en van 1938 tot 1940 minister van Oorlog. De kern van de beschuldiging tegen Da ladier luidt 1. Onvoldoende voorbereiding van den oorlog 2. de houding van Daladier in de bij eenkomst van den 23en Augustus 1939 van den oppersten oorlogsraad. De president Caous stelde Daladier de vraag: „Hoe komt het, dat gij, die van 1936 tot 1939 voorzitter van den oppersten oorlogsraad zijt geweest in die drie jaren slechts één keer aan de bijeenkomsten van dien raad hebt deelgenomen, hoewel deze toch vaker heeft vergaderd?” Daladier antwoordde daarop, dat de voorzitter slechts aan de bijeenkomsten hoefde deel te nemen indien er veranderingen in de organisatie van het leger ter sprake kwa men. Verder schrijft de wet niet voor, dat de minister van Oorlog aan de bijeen komsten deelneemt. Hij verklaarde voort, durend van de werkzaamheden op de hoogte te zijn gehouden en haalde ook nog een uiteenzetting aan van generaal Wey- gand van 1935, waarin deze de capacitei ten van Daladier als minister van Oorlog prees. Ondervraagd over het punt van de beschuldiging „gebrekkige organisatie en instructie van het leger” verstrekte Dala. dier eenige getallen, o.a. zeide hij, dat het aantal der actief dienende Fransche officieren in September 1939 37.000 be droeg, terwijl Duitschland er slechts over 27.000 beschikte. Een grappig incident vormde het .ant woord van Daladier op een vraag van den president, hoe de beklaagde over be paalde bijzonderheden zoo goed inge licht was: „Mijnheer de president, de gevangenis is goed op de hoogte”. In zijn verdedigingsrede stelde Daladier den vroegeren Franschen generalen staf voor de gebreken in de uitrusting en op leiding van het leger verantwoordelijk. President Caous noemde nieuwe getallen, die de gebrekkige uitrusting tijdens de ambtsperiode van Daladier moesten aan- toonen. Daladier bestreed de juistheid van een reeks naar voren gebrachte cijfers. Hij kon niet toestaan, dat men zich beriep op de verklaringen van zekere militaire persoonlijkheden, terwijl een deel van de authentieke getallen den Duitschers bij de ontdekking der documenten bij la Charité in den loop van den veldtocht tegen Frankrijk in handen waren gevallen. Verantwoordelijkheid ontkend Hij, Daladier, is er niet verantwoordelijk voor, wanneer de opdrachten door de fa brieken en bedrijven niet uitgevoerd kon den worden door omstandigheden, die hem niet bekend waren en waarvoor de tech nici verantwoordelijk zijn. Hij verklaarde te kunnen aantoonen, dat het aanwezige materiaal door den generalen staf deels in het geheel niet gebruikt is, en dat het op die wijze op het beslissende oogenblik aan het front ontbroken heeft. Vervolgens stelde Daladier opnieuw den generalen staf verantwoordelijk voor het niet op stellen van pantserdivisies, waarbij hij wees op de meeningsverschillen. die ont staan waren over het gebruik van het tankwapen bij de bevoegde militaire be velvoerende instanties, meeningsverschil- len. die voor een belangrijk deel er toe hebben bijgedragen, dat de opstelling van pantserdivisies werd verhinderd. Daar ,,De beroemde Straat Soenda of de la Sonde scheidt het eiland Su matra van Java. En daar saeghen wij de eilanden in soe grooten me- nichte, dat se scheenen ontelbaar te weesen. Het was genoechsam te mereken, dat wij in een over- vloedich vruchtbaar landt waren. De inboorlingen op de kust waren goed gekleed, in cattoen met diverse couleuren versiert". „De eerste Schipvaert naar Indië", 1595—1596. ,,De Japanners hebben Sumatra veroverd. Aan de Se- mangka-baai, Westelijk van de baai, waaraan Oosthaven (Telok Betong) ligt, is een belangrijke marinebasis bezet. De Japanners beheerschen thans Straat Soenda” (Dagbladberichten 28 Febr. 1942) Tusschen Sumatra en Java ligt Straat Soenda. Het is een drukke verkeersweg, maar een weg niet zonder obstakels. De navigatie is er niet eenvoudig; in het smal ste gedeelte, tusschen Merak, op den Java- wal, waar de spoorlijn naar Batavia be gint, en den Zuidelijksten uitlooper van Sumatra, ligt „Dwars in den Weg”, één der vele eilandjes, welke overal in deze zeestraat mm of meer dwars in den weg liggen... Daar ligt ook Krakatau, met den beruchten vulkaan, welke nog altijd werkt en waarvan de groote uitbarsting van 1883 zooveel schrik en ontzetting en rampspoed heeft veroorzaakt, dat men er nog altijd over kan hooren spreken. In vroeger jaren was Straat Soenda de drukst bevaren toegang tot den Indischen Archipel; zij was het tot voor kort nog, wanneer men ook de stoomers en de prau wen van de kustvaart meerekende; «ie groote mailschepen van Europa voeren via Singapore en Belawan Indië binnen en koersten Oostelijk van de Straat op Tand jong Priok, Batavia’s haven, aan. In de oudste beschrijvingen van reizen naar Indië vindt men Straat Soenda ge noemd. De groote schepen, van Europa uit, bereiken haar in onze dagen in nau welijks drie weken, maar de zeilschepen van de Houtman en van Bontekoe deden er vele maanden over. Er is sedert „de eerste Schipvaert” niet veel veranderd aan de kusten van Straat

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1942 | | pagina 1