DE MOORD OP OVERSTE
MUSSERT
1942.
No. 18156.
DE ENGELSCHE CONSERVATIEVEN
EN BRITSCH-INDIE
LAVAL ZAL NIEUW KABINET VORMEN
VERDUISTEREN
v. 8.37 aar nam. tot 6.42 aar v.m.
Woensdag 15 April.
Cripps’ mislukte
reis
Doodstraf geëischt tegen officier,
die de schoten loste
De chaos in de oorlogsdagen tengevolge van
de verraad-legende
AANVULLEND ONDERZOEK
IN PROCES VAN RIOM
Vredegerech tshof
op
Organisatie bedrijfsleven
maar
Conferentie te Batavia
niet.
I
Doodelijk ongeluk op
Bezuidenhoutsdieweg
VAN RIJDENDE TRAM
GESPRONGEN
Op een steunpunt in de Middellandsche Zee. Een U-boot loopt uit voor een
tocht naar den vijand (Atlantic^Holland-P.K. Pundsack)
Op Bataan 40.000 gevangenen
Uiteenzetting van dr. Schmidt
Iran breekt met Japan
Poolsch document werpt licht
karakteristiek van Churchill
Verantwoordelijkheid voor
oorlogsverklaring
De a.s. regeeringswijziging in
Frankrijk
I Notawisseling Amerika-Frankrijk
Overkoepelingsorgaan voor
hoofdgroepen
COURANT
Hoytemastraat 86, -Tel. 721187.
nummer
het Indische vraagstuk.
ik
x
a
o
a
a
a
a
a
a
w
van
het
het
de
voor-
mits-
HAAGSCHE
alhier, toen zij uit een nog rijdenden wa
gen van lijn 6 wilde springen, gevallen,
waarbij zij onder den aanhangwagen te
recht kwam. Zij werd op slag gedood. Het
stoffelijk overschot is naar het ziekenhuis
aan den Zu^val overgebracht.
J. W. H. Behrens te ’s-Gravenhage.
Het Bureau van den Raad zal geves
tigd worden te 's-Gravenhage, Bezuiden-
houtscheweg '72 tel 772067
In den
hebben
c.q. aan
zes
Het A.N.P. meldt uit BerlijnDen
laatsten tijd is reeds herinnerd aan
een groot aantal uitlatingen van Win
ston Churchill van vroeger, die de
ware gezindheid van den huidigen
Britschen premier aantoonen jegens
alle plannen om Indië formeele rech
ten en vrijheden te verleenen.
leven” op.
Bedrijfsleven
aangewezen
zitters der
I Naar de ..Asahi" uit Batavia meldt,
hebben in een Zondag en Maandag al
daar gehouden conferentie de Japansche
militaire autoriteiten in Ned.-Indië’*al-
geheele overeenstemming bereikt ten
aanzien van een plan betreffende het
bestuur. De centrale politieke structuur
voor Ned.-Indië zal, naar wordt ver
wacht, binnen de komende maanden
door de Japansche militaire autoriteiten
worden voltooid.
Het is derhalve noodzakelijk, dat het
hooge gerechtshof een aanvullend on-'
derzoek instèlt naar alle verantwoor
delijkheid, die door de in artikel 1 van
de wet van 30 Juli 1940 genoemde per
sonen moeten worden*gedragen voor
alle handelingen, die bijgedragen heb
ben tot den overgang van den vredes
toestand naa’r den oorlogstoestand.
Dit onderzoek'naar de waarheid zal ein
delijk een einde maken aait de gevaarlijke
campagnes, die door het opblazen en ver
draaien van de beweringen der beklaagden
ten doel hadden de openbare meening in
Yrankrijk opnieuw tot twèedracht te bren
gen en die zelfs zoo ver gaan, dat de vei
ligheid naar buiten van Frankrijk door het
compromitteeren der internationale betrek
kingen wordt bedreigd. Derhalve wordt
het hooge gerechtshof voorzien van alle
noodige volmachten om zijn onderzoek te
hervatten en uit te brêiden?'
Door de wet op de verdaging van het
proces van Riom blijft de positie der be
klaagden ongewijzigd, welke nog steeds
onderworpen blijft aan het besluit van
den chef van den Franschen staat van
October 1941. Dit beteekent. dat de ;.be-
klaagden Blum, Daladier en Gamelin
teruggebracht worden naar de vesting Por-
talet in de Pyreneeën, waar zij verder
'vestingstraf ondergaan. De overige be
klaagden blijven geïnterneerd
Een filmverslaggever in net Oosten.
(Weltbild-Polygoon^P.K. Böhmer)
PRIJS DER ADVERTENTIEN Van 1—11 m.M (5 reg.) f 1.65.
iedere m.M. iheer tot 22 m.M (10 reg.) 0.19 Elke m.M meer
21 et. Reel. 0.51 per m.M. Bewijsn. 5 et., fr. p. p. 10 ct. Ine. binnen
de stad 5 ct. KI. Adv. (in halve oplaag) 0,57, Dienstaanb. f 0.38.
Pers. gevr. f 048. Adv. met ..Br. a h. bur. v d bl.” 10 et meer.
Gisteravond omstreeks 10 uur is op den
hoek van den Bezuidenhoutscheweg en de
eerste van den Bosahstraat de 42-jarige
mej. E. H., wonende op j>et Nassauplein
PRIJS OfeZtH ÜUURANT Voor -s-Gravenhage bij vooruttbet per
8 mnd. met „Kikerikl”, .De Nieuwste Mode”, „Kol. Bijblad" en
„Letterk Bijblad” J.15. Fr. p. p met Modeblad f 4.20, t Mode
blad 3.95. Buitenland 9.45. Bij postkant, tegen de geldende
rnedcek. abonnementsnriizen. Afx. nummers 5 et., tr. o. p. 10 ct
Wanneer de verdediger hem vraagt at
hij op 12 Mei den kapitein Calmijer van
den generalen staf gezegd heeft, dat in
Dordrecht een chaotische toestand
heerschte, overste Mussert geen leiding
gaf, niemand hém vertrouwde en getuige
het niet meer uit kon houden indien
overste Mussert niet zou worden afgezet,
zakt getuige in elkaar en moet, onder
steund door toegeschoten veldwachters,
uit de zaal worden geleid.
Uit het verhoor van ^en agent van
politie de Roon blijkt, dat verdachte Bom
in antwoord op de uitlating van overste
Mussert: „Als je een kerel bent, schiet
je me kapot,” gezegd heeft: ..Ik wil niet
doodschieten.”
Het Japansche hoofdkwartier maakt
bekend, dat de Japansche strijdkrachten
sedert het begin van het groote offensief
op de belegerde Philippijnsch-Amerikaan-
sche troepen op het schiereiland Bataan
tot Zondag j.l. 40.000 krijgsgevangenen
hebben gemaakt, met inbegrip van 15
generaals. De buit aan wapens en munitie
is enorm
ünverzoeniijke houding1
De hierboven aangehaalde gebeurte
nissen worden door de Diehards in tal
rijke door hen georganiseerde vergade
ringen in verscheidene steden in Enge
land ijverig uitgebuit. Een der grootste
vergaderingen was die van de India De
fence League waaraan door .5000 leden
werd deelgeiy>men en welke op 28 Maart
in Londen ig gehouden. De voornaamste,
sprekers, Winston Churchill en Lord
Lloyd, waarschuwden de regeering er
voor °P onvoorzichtige wijze Indië een
Grondwet te geven,,welke een verminde
ring van de Engelsche heerschappij in
Indië tot uitdrukking zou brengen en I
vervolgens ook op gelijke wijze in het
geheele Britsche Rijk consequenties zou
hebben. Aanknoopende aan het van den
kant der Sovjets dreigende gevaar, sprak
Churchill de karakteristieke woorden
uitAnderen wachten er reeds, op, onze
positie in de wereld in te némen".
Voor de vertegenwoordigersder bui-
tenlandsche pers te Berlijn heeft de lei
der der persafdeeling van het ministerie
van Buitenlandsche Zaken, gezant dr.
Schmidt, gisteren eenige kwesties bespro
ken, welke verband houden met het mis
lukken van de reis van Cripps naar
Indië.
Het antwoord, dat de leiding van het
Indische volk aan den Britschen afge
zand gegeven heeft, zoo zeide dr. Schmidt,
moet beslissend geacht worden. In
Duitschland heeft men de missie van sir
Stafford Cripps niet gezien in den geest
van een diplomatiek avontuur, doch is
men van opvatting geweest, dat in deze
actie en haar mislukking een stuk ge
schiedenis lag opgesloten. Engeland’s rol
met zijn politieke en militaire methoden
lijdt schipbreuk op onze eeuw. De wet
der, geschiedenis en de wet dezer eeuw
keeren zich tegen Engeland. De neder
laag van Engeland in Indië wordt dus
tot een symbool, dat Engeland’s tijd
ïeidirp*" van’chiir- voorbij is. Engeland’s methode van we-
reldoverheersching. kolonisatie en econo
mische uitbuiting is voor de geschiedenis
reeds geoordeeld. De mogendheden van
het drielanderipact zijn de instrumenten
van de geschiedenis, die de nieuwe eeuw
openen. De nederlaag van Cripps is meer
dan een diplomatieke nederlaag van het
kabinet-Churchill, meer dan een aanlei
ding tot treuren voor de Ver. Staten. Zij
is voor eiken oordeelkundigen waarnemer
van den toestand het groote symbolische
bewijs, dat Engeland’s rol is afgeloopen.
Australië en Canada' hebben zich reeds
nauwer met de Ver. Staten vereenigd.
.Met zijn weigering van de Britsche voor
stellen, begint Indië het proces der af
scheiding van het Empire. Indië, dat ge
prezen werd als het hart van het Empire,
wordt zich bewust van zijn autonomie.
De bij de onderhandelingen met Cripps
en de weigering van zijri voorstellen
aan den dag tredende solidariteit van
Indië, valt niet in de laatste plaats te
wijten aan den geweldigen groei van de
nationale ontwikkeling van het Indische
volk zelf en aan de bijdrage van den
fanatieken nationalist Bose, die wellicht
zeer, spoedig weer gelegenheid zal krij
gen, nog duidelijker dan tot dusver, een
uicucv luviui, uiano van uiiinuvic z-ijvxxr
als vermist opgegeven, nadat aanvanke
lijk bericht was, dat Pulford kort voor
den vaj van Singapore ontsnapt was
Naar Reuter uit Teheran meldt, heeft
Iran de betrekkingen met Japan verbro
ken en aan het Japansche gezantschap
standpunt in te nemen ten aanzien van verzoeht Teheran binnen een week tijds
te verlgten.
DE JAPANSCHE OPMARSCH IN BIRMA
Over den strijd in Birma deelt Reuter
mede dat de Japanners er in zijn ge
slaagd het dorp Migyaungye te bezetten.
De Japanners versterken hun druk ten
Zuidwesten van TJaungdwingyi.
BRITSCHE LUCHTMAARSCHALK
VERMIST
De opperbevelhebber van de Britsche
luchtmacht in het Oost-Aziatische-Stille
Zuidzee-gebied, vice-luchtmaarschalk Pul
ford, wordt, naar de Britsche berichten
dienst meldt, thans van officieele zijde
Het departement van Buitenlandsche
Zaken is in staat een nieuwe authentieke
bijdrage tot de karakteristiek van Chur
chill te publiceeren. Onder de in Duitsch
bezit geraakte documenten van het
Poolséhe ministerie vah Buitenlandsche
Zaken bevinden zich ook rapporten van
den vroegéfen Poolschen ambassadeur in
Londen^ graaf Raczynski, die de onder
handelingen over het in 1935, op de
agenda staande ontwerp van wét betref
fende de autonomie van Indië behande
len. In een van deze rapporten wordt
er op gewezen, dat een groep Engelsche
consqrvateven onder -
chili een verbeten qampagne heeft ge
voerd tegen het ontwerp. Bovendien
spreekt de vroegere Poolsche diplomaat
nog qver een andere kwestie, die thans
weer van actueele beteekenis is. Er wordt
n.l. in verband met Indië gewezen op
het Engelsche wantrouwen ten aanzien
van de’Scuiperijen der Sovjetregeefing
in Centraal-Azië, welke naar de meening
van Churchill ten doel hadden, de Engel
sche positie in de wereld in te nemen.
De bewuste passages van het genoemde
rapport luiden vertaald als volgt
„Ambassade der Poolsche republiek in
Londen 28/3/1935 o.p.s.m.g. 14/1 a/7 aan
den minister van Buitenlandsche Zaken
te Warschau. Politiek rapport
8/35. Autonomie voor Indië.
Op het oogenblik wordt de lezing van
het wetsontwerp behandeld in de commis
sie van het Lagerhuis. Het schijnt, dat de
eindstemming over de wet in de voltal
lige vergadering van het Huis niet voor
Juni geschieden zal, vooral- aangezien de
regeering zonder twijfel de aanwezigheid
van de Indische vorsten in Londen bij de
in de eerste dagen van Mei beginnende
jubileumplechtigheden voor den Koning
zou willen gebruiken om rechtstreeks
.met hen contact te zoeken.
De op 14 April in de Fransche Staats
courant gepubliceerde wet op de verda
ging van het proces van Riom gaat ver»
gezeld van een motiveering van den plaats-
vertfangenden minister-president, admiraal
Darlan en den minister van‘justitie,
BarUiélémy, waarin er allereerst op
wordt gewezen, dat het hooge gerechtshof
zijn taak, volgens da opdracht, er toe be-
per*“ ,ee^ slechts een deel der verant
woordelijkheid voor de gebrekkige voorbe
reiding van de landsverdediging na te
speuren, vooral waar het ging om,feiten,
Tle huidige 'omstandigheden ge-
konden worden” onderzocht.
in de motiveering ver-
jeI dLr verantwoordelijkheden,
Jie nolitiekZbrekklRe landsverdediging en
de P°h’iek,e militaire fouten tot den
o°r ih' de nèderlaag hebben geleid,
uk angezien zij tot dezelfde
fp hrZn0hoebben geleid Om echter
jicht te brengen in de den beklaagden ver
weten onervarenheid, moet echte? “k op
heldering verkregen worden X dte poli-
t,ekCmUdrHi JlaiFei daderr van hen. welke
een misdate nalatigheid bij de uitoefe
ning van hun ambtsplicht kunnen betee-
jcenen.
Het D.N.B. meldt uit Vichy:
In verband met het gisteren gepubli
ceerde officieele communiqué over het
onderhoud tusschen Pétain, Laval en Dar
lan zoowel als uitvloeisel van de bespre
kingen, die Laval voordien met de Fran
sche staatsliederr heeft gevoerd, meent
men in gewoonlijk goed ingelichte krin
gen te Vichy, de conclusie te kunnen
trqkken, dat Laval tot regéeringschef
met bijzondere volmachten zal worden
beqoemd. Hij zal waarschijnlijk met het
vormen van een nieuw kabinet wdrden
belast.
Staatshoofd blijft maarschalk Pétain, die
in deze eigenschap het voorzitterschapsvan
den ministerraad zal bekleeden. Admiraal
Darlan zal, zoo vermoedt men, tot hoofd
van de landsverdediging en tot opperbe
velhebber der drie weermachtsonderdee-
len worden benoemd.
Iedere veronderstelling, aangaande de
toekomstige samenstelling der regeering
moet thans nog als voorbarig worden be
schouwd.
Ambassadeur ae Brinon neeft na zijn
terugkeer uit Vichy gisteren aan de pers
vertegenwoordigers te Parijs een .uiteen
zetting gegeven over de regeeringsvor-
ming in. Frankrijk, t^ij .deelde mede, dat
Pierre Laval leider van de Fransche re
geering zal zijn. Admiraal Darlan zal lei
der der militaire strijdkrachten (leger,
marine eu luchtmacht) zijn, doch geen mi
nister. Hij kan echter den ministerraad
steeds bijwonen. Admiraal Darlan -blijft
overigens opvolger van het staatshoofd,
maarschalk ‘Pétain. In de toekomst zal
er geen ministérie van oorlog meer zijn.
Ten aanzien van de nieuwe ministers is
nog niets beslist. Pierre Laval zal de
nieuwe ministers voordragen aan het
staatshoofd. De zetel der Fransche regee
ring zal te Vichy gevestigd blijven. Maar
schalk Pétain is met de gevonden oplos
sing zeer tevreden geweest, terwijl de at
mosfeer te Vichy optimistisch is
*4*
1 op dit punt van Midden-Azië een sterke
J strategische positie op te richten. Dit
1 land, welks handelsomzet met de Sovjets
I 90 procent, uitmaakte van zijn geheelen
I ruilhandel. is 00k een belangrijk econo-
misch gebied. Om bovengenoemde rede
nen zijn dus de Sovjets reeds sedert
eenige jaren steeds krachtiger gepene
treerd m Chineesch-Turkestan. Hun hui-
dige positie daar kan men daarentegen
vergelijken met eert feiteliik orotectoraat
over dit land
Telefoon 116300 (zeven lllnen) BUREAUXWAGENSTRAAT 35—37 Giro No. HMD
Bijkantoor: Scheveningen, Keizerstraat 319, Tel. 550310; Filialen: Rljswllk, Kantoorboekhandel Leeuwen*
daal. Oranjelaen 3,'Tel. 119461 Voorburg, Boekhandel H. E. G. Ruys, Heerenstraat 124, Tel. 773036;
N.V. Kantoorboekhandel Th. J. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel.. 330263Boekhandel J. B. v. Beters |r.,
Thereeiastraat 168a, Tel. 772444; Boekhandel F. D. Couvée, van Hoytemastraat 66, -Tel. 721167.
Maan: 15 April op 7.04 v.m.,
onder 8.29 n.m. (Nieuwe Maan)
16 Aprilop 7.28 v.m., onder
J 9.36 n.m.
Nachtdienst DOKTERSTusschen
10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058
Ziekenfondsleden de Volharding
no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49
Op de nota van den Amerikaanschen
onderstaatssecretaris Sumner Welles,
waarin wordt verwezen near-het protest
tegen de benoeming van een Amerikaan
schen consul te Brazzaville, *door de
Fransche regeering door bemiddelin^van
hajr ambassadeur Henri Haye te
Washington ingediend, heeft de Fransche
regeering geantwoord, dat zij zich ge
dwongen ziet het Amerikaansche ministe
rie van buitenlandsche zaken te doen
weten, dat zij deze Amerikaansche ant
woordnota niet kan aanvaarden.
De nota poogt slechts de houding van
het Fransche volk in de oogen der wereld
te kleineeren De Fransche*regeering ziet
zich genoodzaakt te constateeren, dat de
jongste publicatie van de notawisseling
maar al te duidelijk laat zien, dat zij
slechts uit propagandistische oogmerk’en
werd gedaan, teneinde te pogen de gees
ten te verwarren. De nota antwoordt in
geeherlei wijze op de gestelde vragen.
Campagne tegen zelfbestuur
Intusschen voert een groep conserva
tieven, de. zgn. Diehards onder leiding
•V^n Winston Churchillverder een ver
béten campagne tegen het wetsontwerp.
De groen der Diehards omvat in bet La
gerhuis ongeveer 90. leden (bij een totaal
aantal van 510 conservatieven) en zal
waarschijnlijk tezamen met de in het La-
gerhuis 55 leden tellende Labourpartij dat
deel van het Huis vormen, dat ook bij de
derde lezing zal stemmen voor verwer-
ping van de wetZoo worden ook alle
gebeurtenissen, die zich in Indië zelf af
spelen dan wel daar een zekeren invloed
kunnen uitoefenen, vooral door de ultra-
j conservatieve pers uitvoerig van com-
l mentaar voorzien. Tot dergelyke .rebeur-
-■ tenissen moet in den laatsten tijd de
p bloedi8e opstand in Karatsji gereKend
worden, welke op 19 Maart is voorge
vallen en die nogmaals heeft bewezen,
dat de plaatselijke bevolking nog nipt op
het peil staat, dat haar in staat zal rtel-
len op breederen grondslag deel té nemen
aan de regeering des lands
Sovjet-intriges
Een tweede gebeurtenis van geheel an
der karakter, welke in de toekomst al
naar den loop der gebeurtenissen vér
strekkende gevolgen kan hebben voor de
positie van Engeland in Indië, is de be
zetting vad\ Chineesch-Turkestan door het
Sovjetleger gedurende de laatste maan
den waardoor dit land in feite werd af
gescheiden van de Chineesche republiek.
O»k af kan volgens de persstemmen al
hier té oordeelen de uitroeping van een
I Sovjetrepubliek daar voorloopig niet
K verwacht worden, de bezetting van dit
land, dat in uitgestrektheid driemaal zoo
groot is als Frankrijk en een zgemeen-
schappelijke grens heeft met Indië en
Tibet, door troepen van het roode leger
geeft toch den Sovjets de mogelijkheid
GENERAAL VAN ANDEL ALS
GETUIGE
De commandant van de vesting Hol
land, generaal van Andel, als getujge ge
hoord. verklaarde op 10 Mei overste Mus
sent het commando over alle troepen in
het kantonnement Dordrecht te hebben
opgedragen. Toen hem telefonisch bericht
werd, dat het commando groep-Kil over
ste Mussert had afgezet, op grond van
de aanklacht, die zijp adjudant tegen
hem had ingebracht, heeft hij onmiddel
lijk bevel gegeven, overste Mussert in
zijn functie te herstellen, aangeeien hem
nimmer iets van verraad of ongeschikt
heid gebleken is en hij dit ook voor
uitgesloten hield.
Deze getuige heeft overste Mussert de
mededeeling gedaan, dat Fransche en
Nederlandsche pantserwagens ter ver
sterking voor Dordrecht in aantocht wa
ren. Redenen x^aarom hij ten volle kon
billijken, dat de overste de toegangs
wegen naar Ddbdrecht niet had laten
versperren. Ook de commandant van de
lichte divisie, kolonel van der Bijl, noch
de reserve -majoor Steppe baar en overste
de Haan hebben persoonlijk iets van ver.
raad gemerkt.
Majoor de Bie verklaarde, dat op
13 Mei om 16 uur 2 vijandelijke pantser
wagens buiten gevecht waren gesteld.
Enkele oogenblikken later kwam overste
Mussert op zijn commandopost om hem
te spreken. Hij gaf hem bevel de z.g.
Kirollen, welke wapen uitgelegd om de
pantserwagens tegen te houden, op te
ruimen, aangezien dezw ook het eigen
verkeer belemmerden. Ook dit wekte
achterdocht op. Op wég met den overste
naar diens eigen commandopost in het
postkantoor bemerkte getuige, da’, zij
gevolgd werden door zijn officieren, die
met de revolver in den aanslag liepen.
Reeds hoorde hij mompelen dood
schieten, waarop getuige hun met de
hand beduidde, dit niet te doen.
President; Vond u de gedachte
overste Mussert, dat die K-roilen
eigen verkeer belemmerden, reden om
hem te wantrouwen?
Getuige Vlak daarvoor waren twee
Duitsché" pantserwagens buiten gevecht
gesteld. De overste heeft dit moeten
hooren en eigen verkeer was er overi
gens niet.
Raadsheer Sluyterman Was het u niet
bekend, dat er juist van de zijde waar
de K-rollen lagen, Fransche pantser
wagens werden verwaait
GetuigeNeen, ik had alleen
Duitsché gezien.
PresidentHier ziet u, tot welke ge.
yolgen het leidt wanneer er geen con
tact is tusschen de leiders. Overste Mus-
sert wist dit wel. Hij had deze mede-
deeling van den commandant van de
vesting Holland, generaal van Andel.
Getuige: Wij wisten, dat er Duitsché
pantserwageris in aantocht waren.
President: Waarom hebt u dat den
overste dan niet gemeld
GetuigeIk heb het overste Mijsberg
gemeld in dé veronderstelling, dat deze
het door zou geven aan overste Mussert.
Gen. SeyffardtWanneer u bevelen
krijgt van meerderen en u meent, dat
die bevelen niet juist zijn, voert u ze
dan niet uit en legt u ze dan maar
naast u neer
GetuigeIk dacht het
wist, dat ze onjuist waren I
Ook overste Mijsberg, de verdachte in
de zaak gebr. van Dijk, werd in deze
zaak als getuige gehoord. Hem had het
bevreenjid, dat overste Mussert hem op
belde met de mededeeling, dat hij onder
zijn bevelenstond, hetgeen voor getuige
ïjfen zelf sprak. Echter heeft hij zich
niet aan diens bevélen gestoord, omdat
hij van oordeel was reeds zeer gunstige
stellingen in te nemen.
Kolonel van Andel, die als comman
dant van de groep-Kil. overste Mussert
vgn zijn functie had ontheven, op grond
van het feit, dat diens adjudant had ge
zegd, dat de 'overste geen leiding gaf,
wenschte te benadrukken, dat hij abso
luut geen wantrouwen koesterde ter
zake de gezindheid van overste Mussert.
(Zie'verder 2e blad, pag. l.j
In een zitting, die ruim zeven uren
duurde, heeft het Vredegerechtshof
te den Haag Dinsdag de zaak behan
deld tegen den reserve-kapitein A. J.
C. Bom en den luitenant-adjudant A.
J. Kruithof, wien ten laste is gelegd
feitelijke insubordinatie in tijd van
oorlog, den dood van den kantonne-
mentskommandant van Dordrecht,
overste Mussert. tengevolge hebbend
Evenals de vorige week stond het
Hof onder leiding van mr. dr. Carp
en trad prof.- mr. van Genechten als
procureur-generaal op
Nadat niet minder dan 32 getuigen
waren gehoord, eischte de procureur-
generaal tegen den reserve-luitenant
Kruithof de doodstraf en tegen den
resérve-kapitem Bom 20 jaren gevan-
genisstraf^
CONCRETE FEITEN ONTBRAKEN
Allereerst werden de beide artsep ge
hoord, die overste Mussert ter plaatse van
het misdrijf, het kantoor van het gemeen
telijk electriciteitsbedrijf te Dordrecht,
‘respectievelijk in het ziekenhuis te Gor-
kum, hebben onderzocht. Beiden waren
eenstemmig van oordeel, dat de vier
geloste schoten doodelijk zijn geweest.
Vervolgens werd een groot aantal offi
cieren gehoord, waarmede overste Mus-
sert samengewerkt heeft, of beter gezegd,,
samen had moeten wefleen
Uit al deze verhooren bleek, dat van
contact door de schuld van die officieren
weinig of geen sprake is geweest Men
wilde overste Mussert overal zoo veel
mogelijk buiten houden, aangezien men
hem niet vertrouwde. Dientengevolge was
er zelfs geen geregeld overleg tusschen
de chefs der militaire onderdeden, het
geen fatale gevolgen heeft gehad.
In den ochtend^van den l$en Mei kreeg
de reserve-majoor den Boer van overste
Mussert telefonisch bevel naar de pont
te gaan én te zorgen, dat er niemand
overheen kwam. Overste Mussert wilde
Dordrecht tot het uiterste verdedigen.
Daarop is getuige naar het kwartier van
den overste gegaan om. hem dringend aan
te raden terug te trekken. Bij dit onder
houd waren nog twee officieren aan
wezig.
Om 14 uur werd plotseling de deur
geopend en stormde verdachte Bom met
een revolver in de vuist de kamer bin
nen. Na „handen omhoog” te hebben ge
sommeerd, vroeg hij: „Wie is overste
Mussert?” „Ik” antwoordde de overste,
waarop Bom zeide: „Ik arresteer u”.
Daarop volgde een hevige woordenwisse
ling, waarbij de overste zich op de borSt
slaande den kapitein toeriep: „Ik laat mij
piet arresteeren door een mindere, schiet
me maar kapot, als je een kerel bent”.
Ook tusschen Kruithof en overste Mussert
zijn nog enkele woorden gewisseld. Plot
seling hoorde getuige schoten knallen,
die uit de revolver van Kruithof afkom
stig waren. De overste zeeg ineen en bleef
doodèlijk gewond liggen.
Niets heeft getuige kunnen ontdekken,
dat ïn strijd zou zijn met de krijgsmans
eer van den verslagene. Integendeel was
hij geïmponeerd door de kordate houding,
die overste Mussert tegen zijn belagers
aannam. Hij werd echter door velen als
een verrader gebrandmerkt.
De leiding van de lichte divisie sprak
de verdachtmakingen tegen overste Mus-
sert niet tegen, integendeel zelf uit. Uit
latingen als „het is maar goed, dat hij
dood is, anders moesten wij hem nog van
kant maken” kenschetst voldoende de
stemming ondér officieren en manschap
pen jegens overste Mussert. De fatale be
richtgeving van het Algemeen Hoofdkwar
tier, gebrek aan militaire opvoeding de
geruchtenstroom en het ontbreken van
voldoende wapenen hebben er. daarenbo
ven in niet geringe mate toe bijgedragen,
den toestand uiterst gespannen te maken’
EEN INCIDENT
De kapitein-adjudant van den versla
gene, getuige van der Mark, is bij het
drama tegenwoordig geweest. Hij schetst
den overste als een onberekenbaar
mensen. Wantrouwen ten opzichte van de
gezindheid van .overste Mussert bestond
bij getuige met, wel echter ten aanzien
van zijn geschiktheid als militair aan-
- voerder, hoewel hij daarin niet ach^r.
Tot secretarie zal benoemd worden mr. stond bij de overi„e officieren
w tr President: Heeft de overste’ zich lijde
lijk verzet en naar zijn vuurwapen Be
grepen
GetuigeDat heb ik niet kunnen waar
nemen.
Procureur-generaal Hebt u achter den
rug van den overste om, moeite gedaan,
hem afgezet te krijgen als kantonne-
mentscommandant
GetuigeNeen.
Procpreur-generaalMaar dat er wan
trouwen tegen, hem bestond, hebt a wel
overgebracht, aan het commando der
groep Kil
Getuige Ik had niet veel tijd om na
te denken, en meende mijn plicht te doen.
Procureur-generaal: Waarom schoot u
niet terug,teneinde het leven van een
hooger officier, waaraan u als adjudant
was toegevoegd, tegen muiters te ver
dedigen
GetuigeIk bad er geen gelegenheid
toe.
Procureur-generaalZegt u liever, dat
u er geen moed toe had. U bent trouwens
nog verder gegaan en hebt na den aanslag
gezegd„Het is jammer, maar er is een
groote zorg van mij afgenomen”.
GetuigeJa
Proc.-genVindt u dat in over
eenstemming met uw eer als officier?
En hebt u er nooit over nagedacht, dat
er ook nu nog maar één oplossing is in
overeenstemming mét die eer? Of hebt
u daar soms oak nog geen tijd voor
gehad?
De verdediger, mr. Zegers: Deze ge
tuige draart het meest van allen.
Verschenen is het vijfde uitvoerings
besluit van den secretaris-generaal van
Handel, Nijverheid en -Scheepvaart be
treffende een zelfstandige organisatie van
het Nederlandsche bedrijfsleven,
Krachteiis dit vijfde uitvoeringsbesluit
wordt ingesteld een Raad voor het Be
drijfsleven, welke tot taak heeft de alge-
meene belangen van het georganiseerde
bedrijfsleven te behartigen. Hij moet
daarbij rekening houden met de belangen
van het geheele bedrijfsleven en waken
voor de belangen van den -staat.
Deze Raad voor het Bedrijfsleven is
een overkoepelingsorgaan voor de zes
hoofdgroepen, tw. industrie, handel,am
bacht, banken, verzekeringswezen en ver
keer. alsmede voor de Kamers van Koop-
handel en Fabrieken. Hij bestaat uit veet-
a tien leden, waaronder q.q. de voorzitters
der hoofdgroepen van de organisatie
voor het bedrijfsleven; alsmede de voor
zitters van de Kamers van Koophandel en
Fabrieken te Amsterdam en te Rotterdam.
De secretaris-generaal heeft tot voor
zitter benoemd' mr. H. L. Woltersom en
tof plaatsvervangende voorzitters de hee-
ren F. R J. Gips en T. J Twijnstra.
De Raad is bedoeld als adviseerend col
lege, zoowel voor den staat als ook voor
dr; orgapriatie van het bedrijfsleven zelf
ten aanzien van economische vraagstuk
ken.
De Raad heeft verder tot taak de boek
houding en de rekening en verantwoor
ding van de bedrijfsorganisaties en van de
Kamers van Koophandel te onderzoeken.
Ook treedt hij op als scheidsrechter bij
geschillen, welke tusschen-de hoofdgroe
pen rijzen kunnen. 1
Tenslotte is de Raad belast met de be
slissing van de geschillen, bedoeld in ar
tikel 23 van het derde uitvoeringsbesluit.
Deze geschillen betreffen de door de
voorzitters, van de hoofdgroepen of be
drijfsgroepen krachtens artikel 17 van
het derde uitvoeringsbesluit opgelegde
straffen. Verder beslist de Raad of een
lid van een bedrijfsorganisatie zich aan
een oneervolle handeling heeft schuldig
gemaakt. Bij behandeling van zaken be
treffende pneervolle handelingen* treedt'
de Raad als „eereraad voor het bedrijfs-
Raad voor
q.q. zitting
te wijzen
hoofdgroepen,
gaders de voorzitters van de Kamers van
Koophandel en Fabrieken te Amsterdam
en, Rotterdam, t w. de heeren mr. H. L.
Woltersom (banken), voorzitter, T. J.
Twijnstra (industrie), F. Gips (handel),
J. van Willigen (die benoemd zal wor
den tot voorzitter van <ie hoofdgrpep am
bacht), prof dr A. O Holwerda (verze
kering), W. H. de Monchy (verkeer), mr.
F. W. A. de Kock van Leeuwen (Kamer
van Koophandel, Amsterdam), mr. K. P.
van der Mandele (Kamer van Koophan-
del, Rotterdam)
Door den secretaris-generaal van het
departement van Handel. Nijverheid en
Scheepvaart werden bovendien tot leden
benoemd voor een periode, eindigende 31
.December 1943. de heeren: ir. E. van Die
ren, s.i., raadgevend ingenieur te Rotter
dam; H. L. van Eeghen, lid van de fir
ma van Eeghen en Co. te Amsterdam,
mr. W. G. F. Jongejan, voorzitter van
den Ondernemersraad voor Ned.-Indië te
's-Gravenhage; dr. L. P. Krantz, direc
teur van de N.V. J. J. Krantz en Zn., te
Leiden; H. "C. van Maasdijk, directeur
van de Nederlandsche Bankinstelling enz.
te ’s^ravenhaige; mr. B. J. M. v. Spaen-
donek, algemeen secretaris van de Ka
mer van Koophandel en Fabrieken voor
Noord-Brabant te Tilburg.
I