No. 18202. DE OORLOG TER ZEE Nieuwe zeeslag bij Dutch Harbour STAATSPLECHTIGHEID VOOR HEYDRICH 1 Iw 1942. VERDUISTEREN S8S Woensdag 10 Juni. IB Japantiers bezetten steunpunten op de Aleoeten Japansche en Geallieerde verliezen t 1 Bi De Nederlandsche Oost-Compagnie m f M. BUREAUX: WAGENSTRAAT 35-37 In de Rijkskanselarij te Berlijn De Aleoeten-groep De stryd gaat voort... Twee Amerikaansche luchtschepen in zee gevallen Hoe Amerika zeelieden behandelt 12 schepen tot zinken gebrachte Italië twee jaar in den oorlog yjyy Het aandeel van de Italiaansche marine Volgens een U.P. bericht uit Washington was gisteren in de buurt van Dutch Harbour een nieuwe zeeslag gaande. Bij zonderheden hierover konden nog niet worden gemeld, o.a. als gevolg van het zeer slechte weer daar ter plaatse, waardoor de verbindingen worden bemoeilijkt. Naar het Japansche hoofdkwartier nog meedeelt, zijn by de operaties in het gebied van Dutch Harbour 14 vyandelyke vliegtuigen neergeschoten of vernield. Het Japansche hoofdkwartier maakte heden bekend, dat Japansche vlootstrydkrachten op 7 Juni in nauwe samenwerking met legereenheden verscheidene vyandelyke steunpunten op de Aleoeten bezet hebben. De operaties duren nog voort. De Arbeidsdienstplicht Gas en electriciteit S 'L COURANT De Führer met zijn om heeft niet ;S TOESPRAKEN VAN HITLER EN HIMMLER y^ HAAGSCHE 9 igrijk beschouwd. De kust was bestemd als basis voor Rijst van Nederlandschen bodem I De rijstplant in de kas van den Haagschen Dierentuin staat er goed bij. Het wachten is nu maar op den „oogst”! t t'oiygoon-Meyer), PRIJS DER ADVERTENTIËN Van 1—11 m.M (5 reg.) f 1.65. iedere m.M. meer tot 22 m.M (10 reg.) f 0,19 Elke m.M meer 21 et. Reel, f 0.51 per m.M. Bewijsn. 5 etfr. p. p. 10 et Incjtinnen de stad 5 et. KI. Adv. (in halve oplaag) f 0.57, Dienstaanb f 0.38. Pers. gevr. f 0.48. Adv. met ..Br. a h. bur. v d bl” 10 et meer 1 ■'iwjiw. u'■■■uid i nu— Telefoon 116300 (zeven lijnen) BUREAUX: WAGENSTRAAT 35—37 Giro No. 12500 Bijkantoor: Scheveningen, Keizerstraat 319, Tel. 550310; Filialen: Rijswijk, Kantoorboekhandel Leeuwen* daal, Oranjelaan 3, Tel. 119461 Voorburg, Boekhandel H. E. G. Ruys, Heerenstraat 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorboekhandel Th. J. de Koning, Goudsbloemlaan 3, Tel. 330263; Boekhandel J. B. v. Saters Jr„ Theresiastraat 108a. Tel. 772444 Boekhandel F. D. Couvée. van Hoytemastraat 66, Tel. 721187. Mang— Duikbooten der As-mogendheden heb ben de laatste dagen in de wateren aan de Oostkust van Amerika, iifde Caraibi- sche Zee en in de Golf v.an Mexico, naar het D.N.B. van militaire zijde verneemt, wederom 12 Amerikaansche of in Ameri- kaanschen dienst varende koopvaardij schepen tot zinken gebracht. Onder deze schepen bevond zich een Noorscb vracht schip, dat door de Amerikaansche regee- ring in beslag was genomen. Daar de schepen voor een deel dicht bij de kust tot zinken werden gebracht, kon een ge deelte der bemanningen aan land komen Op den tweeden verjaardag van de Italiaansche deelneming aan den oorlog Éeeft de partijsecretaris, minister Vidus- soni, een boodschap gericht aan den chef van den generalen staf van de Italiaan* sche weermacht, generaal Cavallero, waarin hij opnieuw de diepe verbonden heid bevestigt van de zwarthemden met de Italiaansche weermacht. In de trouw en het geloof, waarmede de partij haar hoogste erkenning tot uiting brengt je* gens alle aan de fronten strijdende sol* daten, is de zekerheid van de overwin* ning gelegen. Ook heeft minister Vidussoni een bood schap gezonden aan de Italiaansche ma* rine, die vandaag den vlootdag viert. Hierin brengt hij haar de groeten over van de fascistische partij en brengt hij de - marine hulde voor haar dappere helden daden in deze jaren. '.■■■■•■■••■■■■■na :i>. Bommen op Kweilin Het belangrijke militaire steunpunt van Tsjoengking, Kweilin, in de provin cie Kwangsi, en Kasjau in Zuidwest Ki- angsi, zijn volgens een bericht van Do mei gisteren door het Japansche lucht wapen zwaar gebombardeerd. De piloten konden zich er na hun aanvallen van overtuigen, dat de hangars van het vliegveld en andere militaire installaties zware schade hadden opgeloopen. Alle Japansche vliegtuigen zijn van hun actie teruggekeerd. Ook Kantsjo, in het Zuidwesten van de provincie Kiangsi, is gebombardeerd, waarbij militaire installaties in en rond de stad werden vernield. wist naar Duitsche zijde te konden om den volgenden oentend weer op te stijgen”. De Heydrich door den Führer opgedra gen taak om als plaatsvervangend Rijks- protector in Bohemen en Moravië op te treden omvatte, naar Himmler vervolgens zeide, een voor ieder zichtbare creatieve opgave. Hier bleek zijn handigheid Hij greep hara in, gaf echter al dengenen, die van goeden wil waren, de mogelijkheid om mede te werken. Aan het slot van zijn herdenkingsrede noemde Reichsfühfér S.S. Himmler den overledene den man, die de vermaning be lichaamt, dat Bohèmen en Moravië Duitsch Rijksgebied zullen blijven, zooals van oudsher het geval was. worden ontgonnen, kanalen moeten wor den gegraven, wegen aangelegd, van draineering is nog g«en sprake. Op waterbouwkundig gebied moet nog een ontzaglijke hoeveelheid werk worden verzet en de Nederlanders bezitten juist op dit gebied een bijzondere ervaring. Bremen en Hamburg zijn voorgegaan en hebben in de Baltische landen en in de Oekraine reeds „faktorijen” gesticht. De kolonisatie betreft, zoo zei men ons, het geheele Oosten en niet alleen de Baltische landen. Het gebied strekt zich uit tot Moskou en zal straks nog met eenige honderden kwadraat kilometers worden vergroot. Er is niet gedacht aan gesloten kolonisatiegebieden, wel aan kolonisatie-centra van waaruit het ver dere pionierswerk kan worden geleid. Wij hebben onlangs een boekje aan- gekondigd: „Naar Óostland”, waarin dr. Joh. Theunisz gedachten heeft ont wikkeld over Nederlandsche kolonisatie in Europa, welke in vroeger eeuwen plaats heeft gehad op eën schaal, zoo groot als slechts weinigen bekend is. Ook toen drong Nederlandsche durf en Hollandsche ondernemingsgeest tot Oost-Europa door; dit gebied strekte zich uit van de oevers van den Wezer tot diep in Hongarije en Rusland. De beteekenis, die Nederlanders hierdoor voor Europa hebben gekregen, gaat uit boven die van vele andere volken. De geschiedenis schijnt zich te gaan her halen. Ieder tijdvak in onze historie zag talloozen van ons volk heengaan naar verre streken. De huidige omstandig heden stellen weliswaar andere normen vast en er zijn bezwaren en moeilijk heden, zeker, maar er zijn ook moge lijkheden, die onder het oog gezien moeten worden. Er zal zeker aanleiding zijn op een en ander nader terüg te komen. Voor het oogenblik mag worden geconstateerd, dat alleeh het feit der oprichting van de Nederlandsche Oost- Compagnie aansluit op het grootsche verleden van ons volk, waarin moedige pioniers en ondernemende werkers Nederland’s naam in den vreemde luis ter hebben bijgezet. Wat verder de toe komstige activiteit van het nieuwe lichaam betreft, daarover zal men zich eerst een goed oordeel kunnen vormen, wanneer de rapporten zijn verschenen van het bezoek, dat op het oogenblik de heeren Rost van Tonningen en Gips aan de betrokken gebieden brengen. Ju <- L, Zoo kwamen zij bij Charkov aanloopen! De uitwerking van de Duitsche Stukabommen was tweevoudigzij vernietigden niet alleen de troepenmassa’s met het materiaal, maar demoraliseerden ook degenen, die bleven leven. Bij duizenden gaven zij zich over. (Atlantic-Holland^P.K. Hcihle) Bij de plechtigheid heeft de Führer den overledene een der beste nationaalsocia- listen genoemd, een der sterkste verde digers van de Duitsche Rijksgedachte en een der grootste tegenstanders van de vijanden v^n het Groot Duitsche Rijk. Heydrich, zoo zeide Hitler, is gevallen als bloedgetuige voor het behoud en de beveiliging van het Groot Duitsche Rijk. In aansluiting hierop schonk de Führer den overledene als tweeden Duitscher na den overleden Rijksminister dr. Todt de hoogste onderscheiding, die het Duitsche Rijk kan verleenen den hoogsten rang in de Duitsche orde, en legde vervolgens, terwijl de muziek het lied van den Goeden Kameraad speelde, een krans op de kist. Reichsführer S.S. Himmler wees in zijn herdenkingsrede op de verdiensten-..van Heydrich voor de Duitsche politie en de S.S.; in het lm zonder verméldde hij de groote verdienden van Heydrich voor den onbloedigen opmarsch in de Oostmark. in hët Sudetenland en in Bohemen en Mo ravië. Vervolgens karakteriseerde Reichs führer S.S. Himmler vooral het verdien stelijke optreden van Heydrich in den strijd tegen de vijanden van het Rijk, hun organisaties en hun aanvoerders. Hij wees er verder op. dat de Duitsche crimineele politie de modernste' technische en weten schappelijke uitrusting heeft gekregen. „Moeilijk was het voor Heydrich, aldus de Reichsführer o.m., tijdens den oorlog niet aan het front te mogen zijn. lp het begin van den veldtocht tegen de Sovjet-Unie vloog Heydrich zonder mijn medeweten en dat was, naar Himmler in het bij zonder in hêt licht stelde, de eenige hei melijkheid, die hij ooit tegenover mij heeft gehad wederom bij een Duitsch eskader in Zuid-Rusland en verwierf daar de zil veren Frontflugspange en het Ijzeren Kruis eerste klasse. Hij werd door sisch afweergeschut neergeschoten. De Italiaansche marine heeft, volgens een in de „Giornale d’Italia” gepubli ceerde mededeeling, in de eerste 2 jaar van de deelneming van Italië aan den oorlog verloren 1954 dooden, 2776 gewon den, 8750 vermisten en 12.053 gevangenen en geïnterneerden, in totaal dus 25.543 man. Van 10 Juni 1940 af tot 31 Mei 1942 hebben eenheden van de Italiaansche marine in totaal 129 vijandelijke koop vaarders tot zinken gebracht met een inhoud van 906.590 b.r.t. Eenheden van het luchtwapen brachten in denzelfden tijd 63 schepen met een inhoud ,van 402.000 b.r.t. in de Middellandsche Zee en een schip van 5000 b.r.t op een andere zee tot zinken. Italiaansche duikbooten hebben in deze 2 jaar een vijandelijk slagschip in den Atlantischen Oceaan tot zinken gebracht en in de Middellandsche Zee een slag schip beschadigd. In laatstgenoemde zee werd een vliegkampschip door haar be schadigd, terwijl op den Atlantischen Oceaan 2 kruisers werden beschadigd. Italiaansche duikbooten brachten 15 tor pedojagers tot zinken. In gevechten met vijandelijke duikboo ten brachten Italiaansche duikbooten 4 dezer booten tot zinken. Het aan de vijan delijke koopvaardijvloot door Italiaansche duikbooten toegebrachte verlies bedraagt in tötaal 591.850 b.r.t. In totaal heeft' de Italiaansche marine 229 vijandelijke koopvaardijschepen en oorlogsschepen tot zinken gebracht, die een gezamenlijke tonnage hadden van 1.191.238 ton. Vier kruisers werden in de MiddeHand- sche Zee tot zinken gebracht, zes bescha digd. AANKLACHT TEGEN IEDERE MENSCHELIJKHEID „De Vereenigde Staten halen uit de in- terneeringskampen zeelieden voor de schepen, die een reis gaan maken door de gevaarlijke zónes. De belevenissen van Noorsche zeelieden, die tegen bun wil van Amerika naar Moermansk moesten va ren,” aldus luiden de opschriften van de artikelen in de Noorsche pers over de verhalen van 2 Noorsche zeelieden, die van een door de Duitsche luchtmacht tot zinken gebracht vaartuig, dat in convooi voer, gered konden worden. Deze zeelieden hebben op een te Oslo gehouden persconferentie schokkende mededeelingen gedaan over den druk, waaronder de zeelieden der verschillende landen door de Amerikaansche instanties tot aanmonsteren wUrden gedwongen. Beide Noorsche zeelieden hebben met hun verhaal een aanklacht laten hooren ■tegen de methoden der Amerikaansche autoriteiten, die met iedere menschelijk- heid spotten. Toen b.v. het schip „Race land” in Boston oorlogsmateriaal laadde, wilden de meeste zeelieden afmonsteren. Zij werden echter gedwongen de reis met het schip in de gevaarlijke zóne mede te maken. Onder de bemanning ter sterkte van 45 man waren niet minder dan 16 nationaliteiten vertegenwoordigd. Wei gerde men de reis mee te maken, dan werd de gage ingehouden en werd men in de gevangenis geworpen. Wanneer een Noorseh zeeman zich te lang aan land ophoudt, dan wordt hij naar een inter- neeringskamp overgebracht en van daar weer op het schip gebracht. Vervolgens gaven de beide Noren een uiteenzetting van de gevaarlijke reis over den Atlantischen Oceaan, waarbij het convooi herhaaldelijk moest omkeeren, daar de Britten hadden gerapporteerd, dat een Duitsch slagschip in de buurt was. Tenslotte werd het convooi door de Duitsche luchtmacht aangevallen en zoo kwamen de beide Noren tenslotte weer in Noorwegen terecht. De Aleoeten zijn een reeks Amerikaan sche eilanden, welke zich ten Westen van Alaska (in het Noordwesten van het Amerikaansche vasteland) ver in zee uitstrekken. De regeering te Washington heeft dit gebied steeds als strategisch bij zonder belangrijk beschouwd, van Alaska het luchtverkeer in deze Noordelijke re gionen. Op het vlak bij de kust liggende eiland Unalaska werd de prachtige na tuurlijke haven Dutch Harbour tot een modem vloot- en luchtsteunpunt inge richt. Dutch Harbour werd beschouwd als een opmarschhaven bij een eventueel offensief tegen Japan. De eilandenbrug van de Aleoeten strekt zich van Dutch Harbour af tot op 500 zeemijlen van het schiereiland Kamschatka (Noord-Siberië) uit. Ook op de meest westelijk gelegen eilanden van den keten, Adakh en Attu, welke eveneens ruime natuurlijke havens bezitten, hebben de Amerikanen steun punten opgericht, welke als operatie- bases tegen Japan zouden dienen. Japan heeft zijnerzijds als antwoord op de versterkingen van Alaska steunpunten aangelegd in het gebied van Sachalin en de Kurillen-eilanden. De Japansche aanval op Dutch Har bour vorige week en de thans bekend ge maakte bezetting van steunpunten op de Aleoeten door de Japanners bewijzen, dat Japan opnieuw de Amerikanen vóór geweest is. Zooals Pearl Harbour (Hawaii) bij het begin van den oorlog bij verrassing werd overvallen, is thans op verrassende wijze een slag toegebracht aan het Amerikaan sche kustgebied. Te meer speelt het ele ment der verrassing weer een groote rol, daar de Amerikanen geen aanval in de Noordelijkste streken zullen verwacht hebben, althans niet voor mogelijk geacht hebben, in de veronderstelling, dat de Japanners geen „menschen van het hooge Noorden” zijn. f In plaats van zelf een offensief langs den Noordelijken weg tegen Japan te ondernemen, hetgeen voor Amerika ondanks den grooten afstand voor de hand lag, worden de Yankees in hun eigen bases bestookt. Opnieuw zijn de Amerikaansche plannen in de war ge stuurd door het snelle ingrijpen van de Japanners, voor wie ook de verre afstan den bij hun operaties allerminst be zwaarlijk blijken Door hun stoutmoedige aanvallen zijn de Japaniftrs er in geslaagd vasten voet te krijgen op de Aleoeten en hun vol gende poging zal vermoedelijk zijn Dutch Harbour te veroveren. Daarmede zou de oorlog dreigend dichtbij het Amerikaan sche vasteland zijn overgebracht. Japan heeft een nieuwen stap gedaan zich te beveiligen tegen Amerikaansche agressie uit het Noorden en de beteekenis vhn de eilandenbrug is ten nadeele van Amerika veranderd, daar zij nu een in valsweg naar het Oosten voor de Japan ners zal vormen. I Na Kertsj en Charkov gaat de strijd in het Oosten voort. Nieuwe plannen wor den gemaakt en nieuwe operaties staan te wachten. Een nieuwe strijd zal weldra weer beginnen en wederom zullen moedige mannen, die ginds in het Oosten het bolsjewistische gevaar den kop indruk ken, het slachtoffer worden van hun plicht. Geweldige aantallen gevangenen, waar onder vele gewonden, zullen hulp noodig hebben. Wanneer u aan dit alles denkt, denk dan ook aan de Nederlandsche Am bulance, de Nederlandsche hulp-expeditie in het Oosten, die tot taak heeft het leed van gewonden te verzachten. En denk dan ook aan het giromftnmer van deze ambulance. Pak uw giroboek en maak een bijdrage over op girorekening 87600, Ne derlandsche Ambulance, Koninginne gracht 22 te ’s-Gravenhage. Uit Lakehurst wordt gemeld, dat ’s nachts 2 Amerikaansche luchtschepen tijdens een proefvlucht met elkander in botsing gekomen en in zee gevallen zijn. Slechts één der inzittenden kon gered worden; de anderen, 7 officieren en 5 technici, verdronken. De eisch om zuinig te zijn nog niet allerwegen nageleefd Naar ons vanwege het Rijkskolenbu- reau wordt medegedeeld, begrijpt men nog niet genoeg den dringenden eisch om zuinig te zijn met gas en electriciteit. Bovendien wordt onvoldoende rekening gehouden met het feit, dat in de»zomer maanden de rantsoenen voor verlichtings- doeleinden belangrijk lager zijn dan in de andere maanden. Ook is bij contróle gebleken, dat nog velen, hoewel zonder overschrijding van hun rantsoen, onnoodig gas en electrici teit verbruiken. Dit komt o.m. ook voor in restaurants, ■Winkels e.d. In vele zaken ziet men midden op den dag zonder eeni ge noodzaak lampen branden. Het is van zelfsprekend, dat tegen dergelijk nutte loos verbruik ernstig zal worden opge treden. Betrokkenen loopen groote kans, dat, afgezien van verdere maatregelen, hun rantsoenen belangrijk worden ver laagd. Overigens dienen zij - te bedenken, dat in dezen tijd, waarin vele groote ge zinnen met het hun toegemeten rantsoen moeten woekeren, het wel zeer onsym pathiek aandoet, dat zij hun rantsoenen verspillen, waardoor zij de overheid, die de eindjes van deze distributie aaneen moet knoopen, als het ware dwingt, scherpe maatregelen te nemen. Men werke dus mee in het algemeen belang en gebruike slechts gas en elec triciteit, indien dat inderdaad noodig is. v. 10.00 a. nam. tot 5.18 a. v.m. Maan: 10 Juni op 4.02 v.m., on- der 6.21 n.m.; 11 Juni op 4.28 v.m., onder 7.24 n.m. 13 Juni N.M. Nachtdienst DOKTERS: Tusschen 10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058 J Ziekenfondsleden de Volharding no. 116364; zr. Stadspatiënten no, 49 - ZIEKENVERVOER (Ziekendienst Den Haag) No. 115995. 3* Teneinde een vlotte afdoening van eventueele verzoeken om uitstel of vrij stelling van den Arbeidsdienstplicht mo gelijk te maken, wordt de aandacht van belanghebbenden gevestigd op de hier voor noodzakelijke directe adresseering dezer verzoeken aan afdeeling B van de administratie van den Ned. Arbeidsdienst, Gevers Deynootweg 63 te 's Gravenhage. Er zij evenwel met nadruk op gewezen, dat slechts in bijzondere gevallen vrij stelling of uitstel van den Arbeids dienstplicht kan worden verleend. Het Japansche hoofdkwartier maakt bekend, dat bij de gevechten in het ge bied van de Midway-eilanden 2 vijande lijke vliegkampschepen van de „Enter prise”-. en de „Hornet"-klasse tot zinken zijn gebracht. Bovendien werden 120 vijandelijke machines neergeschoten. Op de Midway-eilanden zijn belangrijke mili taire inrichtingen verwoest. In het gebied van Dutch Harbour QUeoeten) werd een groot vijandelijk transportschip tot zin ken gebracht en werden petroleuminstal- laties alsmede een (vliegtuighangar ver nield. De Japansche verliezen bedragen Een vliegkampschip tot zinken gebracht, nog een vliegkampschip en een kruiser zwaar beschadigd, alsmede 35 vliegtuigen op hun b^sis teruggekeerd. In de mozaiekzaal van de nieuwe Rijks kanselarij te Berlijn is gisteren in tegen woordigheid van den Führer de rouw- plechtigheid gehouden voor den plaats- vervangenden Rijksprotector in Bohemen en Moravië, SS-Obergruppenführer Rein hard Heydrich. De staatsplechtïgheid werd bijgewoond door alle leidende man nen van den Nationaal-Socialistischen Staat, Partij en Weermacht, het geheele leiderscorps der SS en der politie. Ook staatspresident dr. Hacha was aanwezig. Onder groote belangstelling van de Ber- lijnsche bevolking werd vervolgens het stoffelijk overschot naar het Invalide- triedhóf overgebracht, waar het met mili taire eer werd bijgezet. De oprichtingsacte van de Neder landsche Oost-Compagnie, welke men gisteren in ons blad heeft afgedrukt gezien, alsmede* de besluiten, welke in verband met deze oprichting in de „Nederlandsche Staatscourant” zijn verschenen, zijn voorbestemd histori sche documenten van groote beteekenis te worden. Wij wagen het niet te voor spellen, hoe latere geschiedschrijvers over aard en wezen dezer documenten zullen oordeelen; wie zou, in het glo- rie-tijdperk der „Heeren XVII”, hebben durven voorzeggen, dat nauwelijks een eeuw later hun beleid aan scherpe cri- tiek zou worden onderworpen? Wil men de Nederlandsche Oost-Compagnie vergelijken met die andere Compagnie, de Veieenigde Oost-Indische Compag nie, aan welker naam blijkbaar ook nu nog suggestieve kracht wordt toege schreven, dan heeft men beide te zien binnen het kader van haar tijd, een tijd, die voor beide een tijd was van stoutmoedige ondernemers, van onver schrokken pioniers, die met een schier weergaloozen ondernemingsdurf en doorzettingsvermogen handelden uit den nood der omstandigheden. Zooals toen, moet ook thans de weg worden gezocht en gebaand voor nieuwe expan- sie-mogelijkheden. Het is wel een tra gische gril van het lot, dat het verlies der gebieden, die toen door dit ge weldige pionierswerk gewonnen wer den, nu mede een der voornaamste stimulansen vormt voor den nieuw herboren ondernemingsgeest. „Gehandeld uit den nood der om standigheden,” schreven wij zooeven. Het is noodig, dit op den voorgrond te stellen. De vereeniging der verschillen de handelslichamen voor de vaart op het Oosten, welke tot de oprichting van de Oost-Indische Compagnie leid de, werd door de omstandigheden ge biedend voorgeschreven, wilde men het niet afleggen tegen de Spaansche en Portugeesche concurrentie, welke ver vaarlijke afmetingen begon aan te nemen. Ook de Nederlandsche Oost- Compagnie is uit den nood der tijden geboren. Nederland is te klein negen millioen zielen een behoorlijk bestaan te verschaffen; de Oost-Azia- tische gebieden en vele andere deelen der wereld-over-zee zijn uitgevallen om ondernemende Nederlanders op te nemen, Nederlanders, die den drang naar verte volgen niet alleen om zichzelf een beter bestaan te verschaf fen, maar ook om de zaak van het Nederlandsche volk te dienen. Een tra ditie wordt voortgezet, een traditie, die haar oorsprong heeft in de eerste ja ren der werkzaamheid van de „Edele Maatschappij” in het begin der 17de eeuw. Evenals de oude Compagnie ook de nieuwe haar monopolie, maar overigens zijn er niet veel punten meer, waarop een vergelijking tusschen beide lichamen kan worden doorgetrokken. Na een langjarige periode van grof geld verdienen, ging de V.O.C. snel aan innerlijke kracht achteruit,1 het finan cieel beleid, in Azië zoowel als in Ne derland, was uiterst gebrekkig, soms roekeloos en immoreel. De toestroomen- de rijkdommen uit Indië hadden op. de regenten der Republiek, die bijna allen op de een of andere wijze nauw met de Compagnie verbonden waren, en op haar eigen machthebbers een zeer na- deeligen invloed, die tenslotte tot haar verval en tot haar ontbinding heeft geleid. Hier springt een groot verschil tusschen beide ondernemingen naar vo ren. Bij de Oost-Indische compagnie is het uitsluitend het verlangd naar han- delswinsten geweest, dat het blanke ras xpet andere rassen in aanraking bracht! Zij was een zuiver commercieele onder-* neming, waarvoor de „baei” hoofdzaak was; de Nederlandsche Oost-Compagnie daarentegen heeft allerminst een kapi talistisch of financieel karakter. Voor haar is de arbeidsgedachte overheer- schend. Van bevoegde zijde werd onze aandacht gevestigd op het féit, dat Óostland tot op zekere hoogte nog vol komen nieuw land is, dat zeer vrucht baar is, maar dat nog geheel rijp moet worden gemaakt. Het land moet nog PRIJS DEZER COURANTVoor ‘s-Gravenhage bij vooruitbet. per 8 tnnd met „Kikerlki". „De Nieuwste Mode”, „Kol. Bijblad” en „Letterk. Bijblad” f 3.15. Fr. p. p. met Modeblad t 4.20, z. Mode blad t 3.98. Buitenland 9.45. Bij postkant, tegen de geldende goed gek abonnementspriizen Afz. nummers 5 et., fr. D. 10 ct Maan—a—■ra——i Generaals bij een bespreking over den toestand aap het front (Hoffmann)

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Haagsche Courant | 1942 | | pagina 1