DE RUYTER-TENTOONSTELLING
VOOR BRITSCH-INDIE’S BEVRIJDING
No. 18209.
1942.
De
OPNIEUW 19 SCHEPEN
TOT ZINKEN
GEBRACHT
4r eï..
k ak
Donderdag 18 Juni.
nieuwe aardappelbon
komt Zaterdag
VERDUISTEREN
I
Herziening steunnormen
De slag op de Middel-
landsche Zee
Si#
Extra bericht
Afscheid van
Senator dr. H. Böhmcker
Tinmijnen op Banka weder in bedrijf
S
J -
p. 10.05 a. nam. tot 5.77 n. v.m.
'"WW*'
Curtin over den oorlog tegen Japan
Radiorede van Bose
Amerika bouwt vliegtuig-
moederschepen
Duitsche luchtactie in het Oosten
De Duitsch-Turksche betrekkingen
De aanslag op von Papen
Minder aardappelen, meer gort
De Japansche aanvallen op
Dutch Harbour
Indrukwekkende episode onzer
nationale historie
Ned. meisjes in Duitschland
aan den slag
Beschadigde Britsche oorlogs
bodems te Gibraltar
1
r*
HAAGSCHE
330263; Boekh. J. B. v. Seters Jr, Theresiastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. F. O.'Couvée. v- Hoytemastr. 66 Tel.721187
Dienstaanb fO 38 Pers, gevr Z0.48 Adv. ..Br bur. v. d bl.”10 c meer
VONNISSEN TE ANKARA
(Po lygoon-Rij ksmuseum)
i.
en
Bij Sebastopol gemaakten gevangenen wordt een verhoor afgenomen.
(Hoffmann-P.K. Kurschafy
6
Waarschijnlijk zal 1 k.g. per persoon ter
beschikking kunnen worden gesteld
malige
dedigd,
van
bom-
goed
of
-
COURANT
1
DE BUITENLANDERS IN ENGELAND
S.P.T. meldt uit Londen; Gisteren is in
het Lagerhuis een wetsvoorstel ingediend,
waarbij de onderdanen van landen, Waar
van de regeering op het oogenblik in En
geland vertoeft, in Britschen militairen
dienst zullen treden, indien zij niet reeds
deel uitmaken van hun in Engeland ver
blijvende nationale eenheden. Dit slaat op
Polen, Noren, Belgen, Zuidslaven, Tsje
chen, Grieken en Nederlanders.
Max Blokzijl voor de radio
Hedenavond spreekt Max Blokzijl
01 01 1 K X- J TT.'I.. TT
een brandende kwestie, getiteld: „De pa
rasieten”.
zwakt en verdeeld, dat het niet in staat
ons
In het proces wegens den op 24 Febr.
te Ankara tegen den Duitschen ambassa
deur von Papen gerichten aanslag, zijn
gisteren de voornaamste beklaagden Geor
ge Pawlof en Leonid Kornilof wegens
rechtstreeksche deelneming aan een aan
slag op het leven van een derden persoon,
veroordeeld tot 20 jaar tuchthuisstraf elk.
De beide Turksche beklaagden Abdoer-
rahman en Soeleyman werden elk tot JO
jaar tuchthuisstraf veroordeeld wegens
steun aan den pleger van den aanslag.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH
RER, 18 Juni. Het Opperbevel van de
Weermacht maakt bekend:
Duitsche duikbooten hebben op den
Atlantischen Oceaan krachtig beschermde
convooien aangevallen en 7 schepen met
een gezamenlijken inhoud van 34.000 brt.
tot zinken gebracht. Een ander schip werd
door torpedotreffers zwaar beschadigd.,
Verder werden in de Caraibische Zee,
ondanks hevigen Amerikaanschen afweer
12 schepen met een gezamenlijken inhoud
van 75.000 brt. tot zinken gebracht Hier
door leed de vijandelijke koopvaardijvloot
opnieuw een verlies van 19 schepen met
een totalen inhoud van 109.000 brt.
De tinmijnen op het eiland Banka, wel
ke ongeveer 25 pCt. van de wereldpro-
dustie voor haar rekening nemen, zijn
door de Japansche autoriteiten weder in
bedrijf genomen. De aangerichte schade
werd door eèn uitgebreide staf vaii
ingenieurs en technici en met de hulp
van een groot aantal inlandsche arbeiders
in den kortst mogqlijken tijd hersteld, zoo-
dat dezer dagen reeds de eerste tintrans-
porten naar Japan konden worden door
gevoerd, aldus Europapress.
r
v
I
MMI
Maan: 18 Juni onder 12.12 v.m.,
op 9.47 v.m.; 19 Juni onder 12.43
v.m., op 10.52 v.m. 21 Juni E.K.
Nachtdienst DOKTERSTusschen
10 u. n.m. en 7 u. v-m, No 113058
Ziekenfondsleden de Volharding
no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49
ZIEKEN VERVOER Z rakendienat
Den Haag) No. 115995.
De Australische premier, Curtin, heeft
volgens den -Britschen berichtendienst in
een radiotoespraak verklaard, dat de oor
log tegen Japan alleen dan kan worden
gewonnen, wanneer -men de Japanners
verhindert Australië in te nemen. Wan
neer dit toch geschiedt, verdwijnt de
laatste kans van de Geallieerden ooit
Singapore, Ned.-Indië, de Philippijnen en
China te heroveren. Curtin wees vervol
gens op het verband van Australië met
het Sovjetfront. Hij zeide verder, dat de
berichten uit Libye „niet’ goed” zijn, dat
de vijand voordeelen heeft behaald, die
een ondubbelzinnige tegenslag voor de
Geallieerden beteekenen. Den duikboot-
oorlog der Asmogendheden tegen de Ge
allieerden noemde spr. zeer intensief. De
scheepsverliezen der Geallieerden zijn
grooter dan de huidige jaarlijksche bouw
capaciteit der Geallieerden.
JAPANSCHE AMBASSADEUR BIJ
SOVJETCOMMISSARIS
Sato, de Japansche ambassadeur te
Koeibysjef, heeft gisteren een bezoek ge
bracht aan Wisjinski, den Sovjet-commis-
saris van Buitenlandsche Zaken en heeft
met hem den internationalen toestand be
sproken. Men verwacht, dat Sato vandaag
in gezelschap van zes leden der Japansche
ambassade per vliegtuig naar Moskou zal
reizen.
PRIJS DER ADVERT.: 1-11 m.M (5 reg.) ƒ1.65, elke m.M. m. tot 23
m.M. (10 reg /0.19. Elke m.M. m. 21 ct. Halve oplaag, halve prijs Red.
ƒ0.51 p. m.M. Bewijsn. 5 ct., fr. p. p. 10 ct. KI. Adv (in halve opl.) ƒ0.57,
Dionet 4 A Aö A R-r Kim» ir KI ’’'IA
Als gevolmachtigde voor de
stad Amsterdam
In de raadszaal van het stadhuis te Am
sterdam heeft gistermiddag de gevolmach
tigde van den Rijkscommissaris voor de
stad Amsterdam, Senator dr. H. Böhmcker
die naar Lubeck terugkeert, afscheid ge
nomen van hen, met wie hij bijna twee
jaren in de hoofdstad heeft samengewerkt.
Een aantal militaire en civiele autoritei
ten was bijeengekomen om den scheiden
den magistraat de hand te drukken. Tot
hen behoorden: de commandant van de
Luftgau Holland, General Siburg, de secre-
taris-generaal van Opvoeding, Wetenschap
en Cultuurbescherming, prof. dr. J. van
Dam, de gemachtigde van den leider der
N.S.B., districtsleider J. W. de Ruiter, de
wethouders dr. J. Smit, ir. C. J. Neiszen,
dr. J. L. Strak, mr. F. P. Guepin en J.
Walch, de Nederlandsche en de Duitsche
voorzitter van de Ned.-Duitsche Kultuur-
gemeenschap, irs Jan Gratama en J. En
gelhardt, de voorzitter van de Kamer voor
Koophandel en Fabrieken, mr. F. W. A.
de Kock van Leeuwen en verschillende
vertegenwoordigers van weermachtsonder-
deelen.
De burgemeester van Amsterdam, de
heer E. J. Voute, die, getooid met
ambtsketen, Senator Böhmcker had bin
nengeleid, sprak den vertrekkenden func
tionaris toe.
Hij drukte er zijn spijt over uit, dat
Senator Böhmcker, die burgemeester van
Lübeck is, plotseling naar zijn zwaar ge
troffen stad moet terugkeeren om daar
een moeilijke taak op zich te nemen. Aan
den anderen kant verheugde de burge
meester er zich over, dat dit afscheid hem
in de gelegenheid stelde in het openbaar
te getuigen van het vele, dat Senator
Böhmcker voor de stad heeft gedaan. Als
onbekende kwam dr. Böhmcker naar Am
sterdam, dat hij evenmin kende. In kor
ten tijd echter wist hij zich op de hoogte
te stellen van de behoeften van de stad
en met verrassing had de burgemeester
kunnen vaststellen, dat dr. Böhmcker vol
komen met de toestanden in deze stad
vertrouwd was geraakt. Uitvoerig prees
de burgemeester de vriendschappelijke ge
zindheid van Senator Böhmcker en ook
zijp helder begrip voor de belangen van
Amsterdam en de Amsterdammers. Dr.
Böhmcker stond voor Amsterdam op de
bres, niet met woorden doch met daden
en het was aan hem te danken, dat de
tarieven voor de scheepvaart van Am
sterdam naar en van den Rijn gelijk wer
den han die van Rotterdam naar en van
den Rijn. Met zijn geheele persoonlijkheid
heeft hij zich ingezet voor de belangen van
Amsterdam, wier problemen hij, als bur
gemeester van een «ndere havenstad, vol
komen begreep.
Soebhas Chandra Bose heeft naar het
D.N.B. uit Berlijn meldt, gisteravond in
een radiorede tot zijn lahdgenooten ver
klaard. dat „dank zij den druk der open
bare meening en dank zij Gandhi’s ver
zet, de pogingen van enkele Indiërs om
de deelneming van Indië aan den Brit
schen oorlog te bewerken mislukt zijn.
Thans is het duidelijk, dat het Indische
volk niet aan den oorlog van Groot-
Brittannië wenscht deel te nemen. De
eenige kwestie, wélke nog moet worden
opgelost is, welke positieve stappen de
Indiërs wenschen te ondernemen om vrij
te worden.” Bose wees erop, dat zoowel
de Indische openbare meening, als Gan
dhi reeds stappen in die richting hebben
ondernomen. Van die zijde heeft men
geëischt dat de EngelscnAmerikaan-
sche strijdkrachten Indië verlaten zou
den, opdat er geen mogelijkheid zou be
staan, Indië in de toekomst tot een slag
veld te maken. Bose drong er op aan,
dat concrete plannen door de Indiërs zou
den .worden opgesteld, teneinde tegen den,
toestand te zijn opgewassen voor het ge
val de Britsche regeêring niet aan dezen
Indischen ■eisch zou voldoen. Hij sprak
zijn waardeering uit over de consequente
afwijzende houding van Gandhi tegenover
de toepassing van de politiek der „ver
schroeide aarde” in Indië.
Vervolgens verklaarde Bose dat het*
Britsche Wereldrijk volkomen uiteen ge
slagen zal worden. Hij noodigde Indië
uit bij te dragen tot het verval van het
Britsche Wereldrijk, opdat uit de asch
van dit Wereldrijk een vrij en triumfee-
rend Indië zou opstaan. Een eventueele
werklooze of neutrale houding in deze
crisis noemde Bose een „daad van poli
tieke zelfmoord”. Een zekere hulp uit
het buitenland zal voor dezen strijd
noodzakelijk zijn. Hij zeide verder, dat
de mogendheden, die de vijanden van
het Britsche Wereldrijk zijn de ware
vrienden van Indië zijn. Het is de hoog
ste tijd, aldus Bose, dat mijn vrienden
en medewerkers in Indië onderscheid
leeren mgken tusscljen de binnen- en
buitenlandsche politiek van het vrije
Indië. Eerstgenoemde is uitsluitend een
zaak van het Indische volk. De buiten
landsche politiek daarentegen moet in
samenwerking met de landen van het
Driemogendhedenpact bestaan. Als Indië
Telefoon 116300 (zeven lijnen) BUREAUX: WAGENSTRAAT 35—37 Giro No. 12500
Bijkant. Schev. Keizerstr. 319, Tel. 550310; Fil.i Rljsw., Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjel. 3, Tel. 119461;
Voorb., Boekh. H. E. G. Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorb. Th. J. de Koning, Goudsbloem). 3. Tel.
Namens de Ned.-Duitsche Kultuurge-
meenschap sprak de Duitsche voorzitter,
de heer Engelhardt, woorden van dank en
waardeering. Hij overhandigde Senator
BöhQtcker een aquarel van den Amster-
damschen schilder Jan Wiegers.
Senator dr. Böhmcker dankte vervol
gens voor de vriendelijke woorden van
erkentelijkheid. In de bijna twee jaren,
die ik hier heb doorgebracht, zoo zeide
hij, heb ik steeds mijn plicht gedaan. Die
plicht roept, mij thans op een andere
plaats. Ik weet, dat ik vele maatregelen
genomen heb, die niet aangenaam waren,
maar ik heb altijd er naar gestreefd recht,
vaardig te zijn. Ik heb getracht de be
langen van de stad te dienen en mijn ar
beid is veel gemakkelijker gemaakt door
de medewerking van Nederlandsche en
Duitsche zijde. Er zijn hier vriendschap
pen gegroeid en het valt mij zwaar deze
schoone stad en haar bewoners te moeten
verlaten. Senator Böhmcker dankte voor
die medewerking en vriendschap en zeide,
te hopen, dat de goede betrekkingen zullen
blijven bestaan. Hij hoopte tenslotte,
dat de Nederlanders verder van de ver
schrikkingen van den oorlog zouden ge
spaard blijven en dat in de toekorrist Ne
derland de plaats zou mogen verkrijgen
in Europa, waArop het recht heeft.
De aanwezigen maakten hierna van de
gelegenheid gebruik persoonlijk afscheid
te nemen van. dr Böhmcker.
De Amsterdamsche burgemeester, de
heer Voute biedt dr. Böhmcker een
boekwerk aan; (Polypoon-Sagers)
Hedenavond spreekt Max Blokzijl van
2121.15 uur via den zender Hilv. II over
Het Amerikaansche Huis van afgevaar
digden zöu gisteren goedkeuring •hebben
gehecht aan het nieuwe vlootbouw-
program, dat geen nieuwe slagschepen
omvat, maar den bouw van vliegtuigmoe-
derschepen met* een totale tonnage van
500.000 ton onder oogen ziet.
De-centrale persdienst van het N.A.F.
meldtDe beëindiging van de extra-
winteruitkeering aan werkloozen op 23
Mei jongstleden' heeft een herziening
van de steunnormen noodzakelijk ge
maakt.
Inmiddels heeft ,deze herziening in
overleg met het Nederlandsche Arbeids
front en in samenwerking met het depar
tement van Sociale Zaken en het depar
tement van Financiën, plaats gevonden.
De inwerkingtreding geschiedt met terug
werkende kracht, van 23 Mei j.l. af, dus
in aansluiting op de extra-winteruitkee-
ring. De thans geldende nonnen onder
vangen grootendeels de door het ver
vallen van den extra-wintersteun ont
stane vermindering van inkomsten en
beteekenen voor het overige een niet ge
ringe vereenvoudiging, welke de over
zichtelijkheid voor de belanghebbenden
ten goede komt. De negen gemeeute-
Xlassen van voorheen zijn verminderd tot
zeven. Het grondsteunbedrag voor de
eerste klasse gemeenten bedraagt voor
een gezin van man en vrouw 13.60,
voor elk tot het gezin behoorend kind
1,40. De hoogste uitkeering welke
wordt verstrekt, bedraagt voor alle klas
sen 70 pCt, van het loon, vermeerderd
met een vijfde gedeelte van de gezins-
ledenbijslag. ingeval deze wordt genoten.
Als toeslag op bovenbedoeld bedrag
wordt aan hen, die aangesloten zijn bij
een van Rijkswege gesubsidieerde en
functioneerende werkloozenkas een we-
keliiksche verhooging van f 1 verleend
Hiermede is het verschil in uitkeering.
dat voorheen reeds tusschen georeani-
seerden en niet-georganiseerden in een
werkloozenkas bestond, ten gunste van
de georganiseerden vergroot, waardoor
organisatie in het N.A.F. ook in dit ver
band voor alle werkers wederom hoo-
gere beteekenis heeft verkregen.
I
Bij de aanhoudende gevechten aan het
omsingelingsfront van Sebastopol hebben
gisteren Duitsche gevechtsvliegtuigen en
duikbommenwerpers buitengewoon doel-
treffend de ingebouwde vestingwerken
aangevallen. Het gelukte eenige bijzonder
goed gecamoufleerde en ingebouwde
Soyjet-kanonnen tot zwijgen te brengen.
van het
Duitsche
behaald.
Ook in den centralen sector
Oostelijke front hebben de
vliegtuigen groote successen
Zoo' konden met oorlogsmateriaal gelaclen
treinen door bomvoltreffers vernield wor
den. Elders ondersteunden Duitsche ma
chines den strijd te land en vielen in het
gebied van Brjansk ingesloten vijande
lijke groepen aan. Ook in den Noorde
lijken sector' werden omsingelde bolsje
wistische ti/oepen aan de Wolchof doel
treffend bestreden.
Aan het Finsche front en het front
van de Noordelijke Ijszee ondernamen
Duitsche vliegtuigen verscheidene aan
vallen op schepen in de haven van Moer-
mansk en Joxonga. In de haven
Moermansk werden verscheidene
treffers geplaatst nabij 3 transportsche
pen van elk 8000 b.r.t. Elf vijandelijke
vliegtuigen werden neergeschoten. In de
haven van Jokonga werden eveneens
schepen met succes gebombardeerd. Later
kon men branden op de vaartuigen waar
nemen.
Op den verjaardag van het Duitsch
Turksche vriendschapsverdag wijdt de
BerlijnsChe pers veel aandacht aan de be
trekkingen .tusschen beide landen. De bla
den wijzen er op, dat door dit verdrag
onjuiste, door Londen en Washington ver
breide, opvattingen over de Duitsch-Turk
sche betrekkingen gecorrigeerd zijn en dat
het pact berust op de ervaring, dat er geen
natuurlijke tegenstellingen, maar wel na
tuurlijke aanrakingspunten tusschen beide
landen bestaan. Voorts herinnert de pers
aan het gemeenschappelijke lot van
Duitschland en Turkije na den eersten
wereldoorlog.
Tusschen Lübeck en Amsterdam be
stond eens een ernstige rivaliteit. Dit is
thans verdwenen en beide steden staan nu
naast elkaar en verrichten hun nieuwe
taak in een jong Europa.
De burgemeester sprak den wensch uit,
dat dr Böhmcker zou mogen slagen in
zijn belangrijken opbouwarbeid in Lübeck
en dat hij de beste herinneringen aan
Amsterdam zou meenemen. Als dank voor
zijn werkzaamheid bood de burgemeester
Senator Böhmcker het standaardwerk van
prof, Brugmans „De geschiedenis van
Amsterdam” aan.
PRIJS DEZER COURANT: Voor ’s-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd.
met „Kikeriki”, „De Nieuwste Mode” „Kol. Bijbl.” en „Letterk. Bijbl.”
ƒ3.15, Fr. p. p. met Modebl. ƒ4.20, z. Modebl. ƒ3.95. Buitenl. ƒ9.45.
Bij postkant, tegen de geld, goedgek. abonn.pr. Afz, nr. 5 e., fr. p. p. 10 c.
Het Rijksbureau voor de Voedselvoor
ziening in Oorlogstijd maakt bekend.dat,
in afwijking van den gebruikelijken gang
van zaken, Vrijdag a.s. geen aardappel-
bonnen voor de nieuwe, wekelijksche,
distributieperiode, zullen worden aange
wezen. Deze bonaanwijzing zal Zaterdag
volgen. In verband met den overgangs
tijd van de aardappelen van den ouden
oogst naar dien van den nieuwen oogst
de rooitijd van vroege aardappelen is
juist aangebroken zullen op deze bon
nen belangrijk minder aardappelen ver
krijgbaar kunnen worden gesteld dan de
laatste weken het geval was. De moge
lijkheid bestaat, dat de beschikbaar te
stellen hoeveelheid 1 kilogram per
persoon zal kunnen bedragen. Zeer
waarschijnlijk zal echter nog een tweede
bonaanwijzing voor aardappelen in de
tweede helft van de komende week vol
gen, waardoor het rantsoen iets verhoogd
zal worden. De aardappelbon, Welke a.s.
Zaterdag wordt aangewezen en waarvan
de bedoeling is, dat er niet vóór Maan
dag aardappelen op gekocht zullen wor
den, zal de geheele volgende week gel
dig zijn.
Ter compensatie van de, kortstondige,
verlaging van het aardappelrantsoen
wordt Vrijdag reeds een bon aangewezen,
welke recht geeft op het koopen van 250
gram gort of gortmout
digheid hun opdracht ten uitvoer ge
bracht. Want de toegang tot de Medway
was met alle middelen, welke de toen
krijgswetenschap kende, ver-
Het fort Sheerness beheerschte
met zijn kanonnen den ingang, welke
bovendien door zware kettingen was af
gesloten. Met volle overgave, welke
voortkwam uit den diepen haat, dien de
Nederlanders tegen' hun aartsvijand voel
den. gingen zij tot den aanval over.
Troepen gingen bij Sheerness aan land,
bestormden het fort en vernielden het.
De ketting, welke de riviermonding af
sloot. werd stuk gezeild, tevergeefs
trachtten de Engelschen door een deel
van hun eigen schepen te laten zinken
aan de Hollanders den verderen toegang
te belettep.
Recht gaan deze op hun-doel af. hoo-
ger de rivier op, waarheen de groote
Engelsche oorlogsschepen zich terugge
trokken hebben, om aan de opdringende
Hollanders te ontkomen. Terwijl de strijd
zijn hoogtepunt nadert, komt de Ruyter
zelf aan en neemt de leiding in handen.
Zelf springt hij in een sloep, om zijn
mannen aan te sporen.
Brandend verzinken de Engelsche sche
pen in het water; 6 groote oorlogssche
pen worden vernield, terwijl de Engel
schen zelf 12 van hun eigen schepen tot
zinken brengen. De 2 grootste schepen,
het admiraalsschip ..Royal Charles” en
de ..Unity” ontsnapten aan dit lot. echter
om-als buit in triomf naar Nederland te
worden gebracht. Als een blijvende her-
nering aan dit trotsche feit, bewaart het
Rijksmuseum een groot stuk houtsnij
werk met het wapen van (Engeland, een
deel van den spiegel van de Royal
Charles”. (Zie bijgaande afbeelding).
De geheele onderneming, welke onder
den naam ..De tocht naar Chatham” in
de geschiedenis bekend is. heeft 8 dagen
geduurd; een week, waarin de Engelsche
hoofdstad in paniekstemming verkeerde
en met de bezetting van Londen door de
Nederlanders ernstig rekening hield. s
De Ruyter heeft de onderneming niet
zoover uitgestrekt. Het succes was groot
genoeg en hij wenschte dit niet door een
nog riskanter actie in gevaar te brengen;
de indruk in Engeland was zóódanig, dat
de onderhandelaars irt Breda opdracht
ontvingen, vrede te sluiten.
Dat het vredesverdrag van Breda niet
zoo gunstig was als men van het voor
ons zoo succesvolle verloop van den oor
log zou verwachten, lag aan de toen
reeds dreigende houding van Frankrijk.
Dat noodzaakte De Witt tot een spoe-
digen vrede. Tegenover belangrijke han-
dels-voordeejen en de erkenning van ons
bezit in Suriname ging onze nederzet
ting in Noord-Amerika. Nieuw-Amster-
dam (het tegenwoordige New York)
verloren
Tegen de dreigende alliantie van
Frankrijk en Engeland was Nederland
alleen niet sterk genoeg om de vruchten
van de overwinningen, welke het genie
van De Ruyter bevochten had. te
plukken.
De aangewezen bondgenoot van Neder
land in dezen strijd, het Duitsche Rijk,
was door een 30-jarigen oorlog zóó ver-
1—A J~4. U—4. J-
4-- --
was zijn invloed ten voordeele van
land te laten gelden.
Het Keizerlijke Japansche hoofdkwar
tier maakt bekend, dat volgens bevestigde
rapporten, welke ontvangen zijn omtrent
den aanval op Dutch Harbour op 4 en 5
Juni j.l., de Japansche troepen 21 vijan
delijke vliegtuigen hebben neergeschoten
en een groot deel van de belangrijke
vijan-delijke installaties aldaar vernield
hebben.
Volgens het Geallieerde hoofdkwartier
in Australië hebben zware Japansche
bommenwerpers een aanval gedaan op
Port Moresby (Nieuw-Guinea).
Door den Secretaris-Generaal van
Volksvoorlichting en Kunsten zal, zooals
reeds met een enkel woord gemeld, mor
gen in het Rijksmuseum te Amster
dam op plechtige wijze een De Ruy-
ter-tentoonstelling geopend worden.
De opening op dezen datum is geen toe
val, maar houdt verband met de herden-
king van een bijzondere gebeurtenis, die
een hoogtepunt beteekent, niet alleen in
de schitterende loopbaan van de Ruyter
als bevelhebber van onze vloot, maar
tevens voor de geschiedenis van Neder
land als zeevarend volk en als groote
mogendheid.
Immers het is morgen precies 275
jaar geleden, dat de Nederlandsche vloot
onder leiding van haar groeten admiraal
den beroemden tocht naar Chatham heeft
ondernomen en deze in de geschiedenis
unieke prestatie tot een succesvol einde
heeft gebracht.
Van deze gebeurtenis is het, dat een on
zer bekende historici terecht opmerkt:
„Nooit is de Nederlandsche Staat aan de
wereld machtiger verschenen dan in den
tocht naar Chatham”.
Wat was voor de Nederlandsche staats
lieden, die over het algemeen ook in de
tijden van onze grootste machtsuitbrei
ding, een voorzichtige politiek voerden,
aanleiding om opeens over te gaan tot een
zoo agressieve oorlogshandeling, die
«enerzijds onze vloot aan groote risico’s
bloot stelde, anderzijds echter juist door
haar gedurfdheid en door haar ♦oor den
vijand volkomen verrassend element in
geval van succes een buitengewoon ster
ke en geslaagde zet op het politieke
schaakbord was?
In dit verband moeten wij ons den toe
stand waarin de republiek bij het begip
van het jaar 1667 verkeerde, realiseeren.
In 1665 was de tweede Engelsche oorlog
uitgebroken, toen Engeland het oogenblik
gunstig achtte om den lastigen en suc
cesvollen mededinger op zee definitief als
maritieme mogendheid uit te schakelen,
hetgeen in den eersten Engelschen oorlog
nog niet gelukt was. Het begin van den
oorlog scheen deze hoon te verwezenlij
ken, toen de Nederlandsche vloot onder
van Wassenaar van Obdam bij Lqwestoff
een zware nederlaag leed. In het vólgende
jaar echter, toen de Ruyter de leiding
der vloot in handen had, verbeterde de
toestand belangrijk. In den vierdaagschen
zeeslag behaalde hij een schitterende
overwinning, welke de nederlaag van Lo-
westoff weer goed maakte.
Onder den indruk vón deze gebeurte
nissen begon in Engeland langzamerhand
de behoefte naar beëindiging van den, zoo
weinig succesvollen oorlog te groeien.
Zoo kwamen de vredesonderhandelaars
in Breda bijeen, maar het bleek niet mo
gelijk om tot overeenstemming te komen,
want Engeland wilde vasthouden aan de
voor dat land zoo voordeelige bepalingen
van den vrede van Westminster, die den
eersten Engelschen oorlog beëindigd had.
Maar na de successen, die onze vloot on
der de Ruyter in dezen tweeden oorlog
had weten te behalen, was de raadspen
sionaris de Witt uit den aard der zaak
niet genegen op deze basis vrede te slui
ten.
Daarom trachtten de Engelsche onder
handelaars tijd te winnen, temeer, aan
gezien dé positie van de republiek op
internationaal gebied geleidelijk aan moei-
lijker begon te worden, daar de verhou
ding met Frankrijk minder goed werd. De
gebeurtenissen, welke 5 jaren later, in
het rampjaar 1672' werkelijkheid zouden
worden, wierpen hun schaduwen al
vooruit
Onder deze omstandigheden was het
duidelijk, dat de Witt een spoedig einde
van dezen oorlog wenschte en daarom
een vrede moest forceeren. Zoo rijpte bij
hem het plan voor den tocht naar Cha
tham.
De Ruyter heeft met aarzeling de op
dracht voor deze expeditie aanvaard. Als
strateeg zag hij beter dan Johan de Witt
de gevaren, waaraan de vloot bij een zoo
geyzaagde onderneming bloot stond en de
risico’s welke hij liep. Maar nadat het
bevel ontvangen was, heeft hij de leiding
in handen genomen en de onderneming
met de meesterschap, die stoutmoedigheid
met voorzichtigheid paarde, en die alleen
hèm eigen was, uitgevoerd.
In het diepste geheim werd een mach
tige vloot van 80 oorlogsschepen en 20
branders met 3300 kanonnen en 18.500 ma
trozen en soldaten verzameld.
Op 17 Juni verscheen de vloot voor de
Theemsmonding, die zij volledig afsloot,
zoodat van zee-uit geen Engelsch échip
meer naar de bedreigde hoofdstad kon
doordringen. Daarop gaf de Ruyter op 19
Juni aan vice-admirïal van Ghent het be
vel met zijn lichtere schepen de Medway-
rivier op te varen Daar immers bevond
zich de veilige oorlogshaven, waar de
«rootste Engelsche oorlogsschepen een
naar Engelsche meening volkomen veilige
Scl’uiiplaat.s hadden.
Men moet zich wel realiseeren. welk
gedurfde onderneming het was om
m®t een vloot op een belrekkelijk smalle
rivier het land van den vijand binnen te
drinScn terwijl de Engelsche landmacht
aa? oevers daarvan verzameld werd.
Van Ghent en zijn mannen hebben met
^tengewone dapperheid en stouémoe-
In de Duitsche fabrieken, waar Neder
landsche meisjes na hun aanmelding bij
de arbeidsbeurzen werk gevonden heb
ben, wordt in ruime mate gelegenheid
tot ontspanning en sport geboden. Onze
meisjes hebben in alle opzichten de ge
lijke rechten als de Duitsche. Onderdak
en verpleging voldoen aan de hoogste
eischen, die men daaraan stellen kan. In
dien men niet op eigen gelegenheid
ergens in de kost wil gaan, vindt men
steeds nog goed onderdak in de
„Frauenlager” of „Madchenheime”, die
men zoowel in de steden als op het
platteland aantreft. Alle kosthuizen, zoo
wel die bij particulieren als die, welke
door de fabrieken voor het personeel ter
beschikking gesteld worden, bieden mo
dern comfort. In verhouding tot de hooge
verdiensten zijn de uitgaven voor kost en
huisvesting zeer gering. Ze bedragen met
inbegrip van logies, eten en wasch
slechts een derde, veelal een vierde ger
deelte van de verdiensten, die vrijwel
zonder uitzondering minstens dertig mark
per week bedragen. Er zijn Nederland
sche meisjes, die na een jaar werk het
tot een verdienste van zestig mark per
week hebben kunnen brengen I
Bij vele fabrieken in Duitsche indus
triecentra, waar de toevloed van arbeids
krachten vooral het laatste jaar belang
rijk gestegen is, heeft men zeer modern
geoutilleerde. „Lager” gebouwd. Deze
kampen zijn zeer geriefelijk en moeten
voldoen aan moderne begrippen van com
fort en hygiëne. Bad- en waschinrichtin-
gen mogen nimmer ontbieken. Zeer vele
kampen beschikken over radiodistributie-
centrales. Er zijn veel kampen tevens,
die over een eigen bioscoop beschikken.
„Kraft durch Freude” van het Duitsche
Arbeidsfront zorgt daarnaast steeds voor
een rijke afwisseling aan ontspanning. i
bevrijd zal zijn, moeten de Indiërs be
slissen welken regeeringsvorm zij zullen
kiezen.
..Spoedig, aldus verklaarde Bose woor
delijk, zullen wij op het punt zijn aange
komen, waarop wij de wapens ter hand
zullen moeten nemen.” Hij riep zijn
landgenooten op zich op dien dag voor
te bereiden en tegelijkertijd in het ge
heele land een bond tegen de politiek
van de verschroeide aarde te vormen.
De bevrijding van. Indië zal niet lang op
zich laten wachten. Indië zal in den loop
van dezen oorlog zijn vrijheid krijgen.
Naar Stefani meldt, hebben Italiaansche
torpedovliegtüigen op 15 Juni een aanval
gedaan op een naar Alexandrië terug-
keerend convooi, dat begeleid werd door
eenige tientallen torpedojagers en krui
sers. In een luchtgevecht werden 2 Spit
fires gedwongen zich te verwijderen, ter
wijl een derde werd neergeschoten. Na
dat ,de luchttorpedo’s op het convooi wa
ren geworpen, namen de bemanningen
der vliegtuigen hevige ontploffingen
waar'aan de scheepswand van 2 kruisers,
en een daarvan zakte met het achterschip
diep in het water. Een jager werd recht
streeks getroffen en ging onder. Italiaan
sche verkenningsvliegtuigen zagen in het
Oostelijke deel van de Middellandsche
Zee talrijke reddingboeien met schip
breukelingen.
Het Britsche slagschip „Malaya”, de
vliegtuigmoederschepen „Eagle” en „Ar
gus”, 2 torpedojagers ^n 5 corvetten zijn
gisterochtend uit de Middellandsche Zee
komend de haven van Gibraltar binnen-
geloopen. Iets later kwamen nog 8 oor
logsschepen binnen, waarvan 1 kruiser,
die ernstige beschadigingen had opgeloo-
pen aan voor- en achterschip en aan
stuurboordzijde was opengereten ‘iri zin
kenden toestand door 3 sleepbooten
moest worden binnengehaald. Van de
beide vliegtuigmoederschepen en van het
slagschip 'en den torpedojager werden
dooden en gewonden aan land gebracht.
Naar verluidt vertoont ook de „Ebgle”
zware beschadigingen. De teruggekeerde
schepen waren in den nacht van 11 op
12 Juni uit Gibraltar vertrokken. Hét
eskader bestond uit de „Malaya”, de
„Argus” en „Eagle”, 3 kruisers, 8 tor
pedojagers en 8 corvetten.
