iw
1.1
5
No. 18300.
Terreinwinst
den Kaukasus
in
Stalingrad bestormd
Voorstad
van
SS®
Vrijdag 2 October.
1942.
De
VERDUISTEREN
v. 7.17 aar nam. tot 7.43 uur v.m.
l Oot. L.K, onder 3.26 n.m.; 3 Oct.
ap 12.13 v.m., onder 4.09 n.m.
Nachtdienst DOKTERS: Tusschen
10 u. n.m. en 7 u. v.m. No. 113058
Ziekenfondsleden de Volharding
no. 116364; zg. Stadspatiënten no. 49
ZIEKENVERVOER (Ziekendienst
□en Haag) No. 115995.
NOTITIES
lL
bonnen
nieuwe
Doodvonnissen
voltrokken
s
V
s
’WO
Hulp in de huishouding bij bevalling
51
22 Britsche bommenwerpers
neergeschoten
a
A
402
403
403
404
405
406
407
de
als
RtJst
Chocolade
Suikerwerk
5
s
In September 1.011.700 ton
vernietigd
Woningverhuur- en vestigings-
verordeningen
(Polygoon-v. Bitsen)
Ruim 22.000 Litauers door bolsjewieken
ontvoerd
De toestand te Stalingrad
Weekrantsoenen
100 gram
70 gram
250 gram
100 gram
100 gram
Koffiesurrogaat
x>»»»»»»»>»>
Inzameling van eikels, beukenoten
en kastanjes
1917 EK 1942
f
S ft.’ Ai
I
ra
HAAGSCHE
COURANT
DUITSCH WEERMACHTBERICHT
met
Hoe de Amsterdamsche Jeugd zich in haar
vrijen tijd vermaakt. Op den klimboom
voor uit.
houde
in het Vondelpark; de klompen gaan er
Polygoon-Noske
VERSTARRING MAATSCHAPPELIJK
VERKEER
A
A
A
A
st
A
A
A
A
A
s
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
A
Suiker
Jam of honing
Boterh.strooisel
Peulvruchten
Havermout
Gort
Pudding of
Vermicelli
Kaas
Bloem
V
V
V
V
V
V
V
X
V
V
V
V
V
V
g
V
V
V
5
V
5
V
V
Een nieuwe „2 P.K.-wagen", Als men op slechte wegen’ in de Sovjet-Unie
makkelijk rijden wil, neme men een buiten gebruik gestelde auto, spanne er
twee paarden voor en richte de plaats van <den motor met een bos hooi
als zitplaats in. LP.K. Deman-H.H.)
397 t.m. 399
408 t.m. 411
4-57, 4-58
51, 52
53, 54
Te St. Oedenrode is dezer dagen een
klompenmakersschool in gebruik geno
men. De kosten worden voor i gedragen
door het departement van Sociale Zaken
en voor de rest door een 6-tal Brabant-
sche gemeenten. (Polygoon-v. Bitsen)
Ontruiming van Egyptische stad
Door den militairen gouverneur van het
grensdistrict is de ontruiming gelast van
de Egyptische stad El Schatt door de bur
gerbevolking. Regeeringsambtenaren en
bedienden en arbeiders van de Egyptische
en Britsche troepen, alsmede van de Suez
kanaal-maatschappij blijven achter. Hun
gezinnen moeten echter vertrekken. Nie
mand mag den Oostelijken oever van het
Suez-kanaal dichter dan tot 50 k.m. na
deren.
PRIJS DEZER COURANT: Voor 's-Gravenhage bij vooruitbet. per 3 mnd.
met „Kikerikj’*, „De Nieuwste Mode", „Kol. Bijbl.en ..Letterk. Bijbl.”
/«.IS. Er. p. p. met Modebl. ƒ4.20, z. Modebl. ƒ3.95. Buitenl. ƒ9.45.
Bij postkant, tegen de geld, goedgek. abonn.pr. Afz. nr. 5 c., fr. p. p 10 c.
Amerika en de Fransche bezittingen
in Afrika
De democratische senator James Mead
heeft in den Amerikaanschen Senaat ver
langd, dat de Ver. Staten in samenwer
king met Brazilië en Groot-Brittannië
troepen zullen zenden om het Fransche
steunpunt Dakar in West-Afrika te bezet
ten. De actie van Engeland tegen Mada
gascar, zoo zeide hij, moet voor de Ver.
Staten een precedent zijn. In dit verband
bekladde hij de Fransche regeering in
Vichy.
De voorzitter van de Senaatscommissie
voor de buitenlandsche politiek, senator
Connally, leverde critiek op de uitlatingen
van Mead. Uitlatingen over de betrekkin
gen met andere landen, zoo zeide hij, moe
ten door de leden van het Congres ver
meden worden daar de diplomatieke en
militaire betrekkingen thans „hoogst ge
voelig en gevaarlijk’’ zijn. Connally voeg
de waarschuwend hieraan toe, dat de
Fransche regeering nog steeds een groote
en machtige vloot bezit en dat bovendien
een aanzienlijk Fransch leger- in Afrika
staat.
De Berlijnsche bladen worden geheel
beheerscht door het bericht, dat de
□uitsche marine en luchtmacht in Sep
tember in totaal 1.011.700 brt tot zin
ken hebben gebracht De bladen ver
klaren, dat daarmede in een enkele
maand een scheepsruimte tot zinken
is gebracht, welke b.v. even groot is
als de geheele koopvaardijvloot in vre
destijd van een zoo belangrijk scheep-
vaartland als Denemarken.
De „Völkische Beobachter” wijst er op,
dat de vernietiging van meer dan 21 mil-
lioen brt alleen door de Duitsche strijd
krachten sedert het uitbreken van den
oorlog en nog meer millioenen tonnen
scheepsruimte door de Italiaansche en Ja-
pansche bondgenooten reeds er toe geleid
heeft, dat reeds een duidelijk merkbare
vermindering van het vijandelijke scheep
vaartverkeer valt waar te nemen.
Zweedsch schip getorpedeerd
Officieel wordt te Stockholm bekend ge
maakt, dat kortgeleden in de Caraibische
Zee het Zweedsche stoomschip ..Peiping”
(10.000 brt.) is getorpedeerd. Van de uit
34 koppen bestaande bemanning worden 3
vermist.
Aan het front aan den Don brachten
DuitschItaliaansche en Hongaarsche
luchtstrijdkrachten den vijand zware ver
liezen aan zware wapens en rollend ma
teriaal van allerlei aard toe.
Ten Zuidoosten van het Ilmenmeer
werden eigen aanvalsondernemingen met
succes ten uitvoer gelegd. Ten Zuiden
van het Ladogameer nadert de vernieti
ging van de in de gevechten der laatste
dagen ingesloten divisies van den vijand
haar einde. Op het Ladogameer hebben
vliegtuigen een bewakingsvaartuig tot
zinken gebracht en een vrachtschip door
het neerwerpen van bommen beschadigd.
In Noord-Afrika hebben lichte Duit-
Incident Peru-Ecuador
Naar uit Quito wordt gemeld, is een
Perüaansche kanonneerboot een haven van
Ecuador binnengedrongen en heeft deze
voor Peru in bezit genomen. De aanwe
zige schepen werden onder bedreiging met
de wapens gedwongen de haven te ont
ruimen.
Tevens maakte de Perüaansche comman
dant bekend, dat aan de Ecuadoriaansche
schepen de toegang tot de haven slechts
kon worden verleend, als zij zich in het
bezit hadden gesteld van een vergunning
der Perüaansche autoriteiten.
Volgens United Press stelt het ministe
rie van Buitenlandsche Zaken van Ecua
dor een onderzoek in naar het incident.
tuur gebracht. Met man en macht wordt
gewerkt aan den bouw van boerderijen.
De Litausche hulpactie heeft van alle
tot dusver geregistreerde ontvoerde Li
tauers aanteekening gemaakt en deze aan-
teekeningen via het Duitsche Roode Kruis
opgestuurd aan het Internationale Roode
Kruis in Zwitserland, meldt het A.N.P.
uit Berlijn Deze aanteekeningen, die de
namen omvatten van 22.161 Litauers, die
door de bolsjewieken zijn ontvoerd, be
slaan 2 dikke banden.
De eerste band bevat de namen van
hen ,die tijdens de grootste ontvoerings-
actie van 14 tot 22 Juni 1941 uit Litauen
zijn weggehaald. Het betreft 16.658 perso
nen. De tweede band behelst de slacht
offers der bolsjewieken, die door de Sov
jets of wel afzonderlijk of in groepen ge
vangen genomen zijn en dife niet begrepen
Zijn in de massale ontvoeringen. Eerst zijn
hierin opgeteekend de naar de Sovjet-
Unie gebrachte politieke gevangenen. Zij
werden door de bolsjewieken ontvoerd of
ter plaatse zonder vorm van proces dood
geschoten. Een ahdere groep omvat kin
deren, die bij het begin van den oorlog
naar de Sovjet-Unie ontvoerd zijn en op
10 Juli 1942 nog niet waren teruggekeerd.
Het zijn 449 kinderen. Achter deze nuch
tere cijfers verbergt zich een gruwelijk
heid en ellende, welke een jaar van bolsje
wistische overheersching over Litauen ge
bracht heeft
In militaire kringen te Berlijn zegt men
omtrent den toestand te Stalingrad, dat de
stad is ingesloten door een halven cirkel,
waarvan de middellijn wordt gevormd
door de Wolga. Het Zuidelijke deel van
dezen halven cirkel is bijna geheel in
Duitsche handen, terwijl in het Noorden
voornamelijk om de 3 groote fabrieken al.
daar, de arbeidersbuurt Rykof, het zeer
uitgestrekte abattoir en de zoogenaamde
Spartakuswijk nog verbitterd wordt ge
vochten.
Stalingrad zelf, aldus betoogt men, is
geen strategisch doel meer, doch nog
slechts een naam voor ’n rookenden puin
hoop. Het strategische doel, de afsluiting
van de Wolga, is volgens de militaire des
kundigen al bereikt en daarom kan de
Duitsche oorlogsleiding zich veroorloven
haar aanvallen op de stad stelselmatig te
blijven uitvoeren, terwijl daarbij het Duit
sche en verbonden bloed opzettelijk wordt
gespaard.
PRIJS DER ADVERT.: 1-11 m.M (5 reg.) fl.65, elke m.M. m. tot 22
m.M. (10 reg ƒ0,19. Elke m.M. m. 21 ct. Halve oplaag, halve prijs Red.
ƒ0.51 p. m.M. Bewijsn. 5 ct., fr. p. p. 10 ct. KI. Adv (in halve opl.) ƒ0.57,
Dienstaanb. /0.38 Pers gevr, ƒ0.48 Adv. .Br. bur. v. d. bl.” 10 c. meer
DE BESTEDING VAN DE 55 GULDEN
Nu de uitkeering van 55 bij bevalling
sinds eenigen tijd wordt verstrekt, blijkt
in de practijk, dat de tegemoetkoming
nog al eens wordt benut voor andere
doeleinden dan waarvoor zij wordt ver
strekt.
Vooral op het platteland zien we, dat
de gelukkige vader niet alleen op den dag
der bevalling, doch ook nog een week of
langer daarna thuis blijft. Toén nog geen
f 55 werd uitgekeerd, zou de man bij ge-
zinsvermeerdering er niet aan hebben ge
dacht na de bevalling nog een week of
langer thuis te blijven; hij verspeelde hier
door zijn loon.
In de verpleging van de kraamvrouw
werd o.a. voorzien door burenhulp, een
mooie gewoonte, welke vooral op het plat
teland bestaat. In de steden was er de
wijkverpleging, het Groene Kruis of een
andere instelling.
Ook thans blijft de kraamverzorging de
taak van deze instellingen, terwijl wij
thans daarnaast nog den Nederlandschen
Volksdienst hebben gekregen, een in.
stelling, die ook hulp biedt bij bevalling
in gezinnen van hen, die financieel niet
sterk genoeg zijn om een verpleegster te
kunnen bekostigen. Ook de mooie ge.
meenschapsgedachte, die in de burenhulp
schuilt, dient bewaard te blijven.
De uitkeering van 55 kan dan werke
lijk worden benut voor de moeder en de
jonggeborene en beantwoordt hiermede
aan het gestelde doel. In het belang van
de verzekerden wordt er hier dan ook op
gewezen dat men de hulp in het gezin
als voorheen kan krijgen, vooral ook nu
de Nederlandsche Volksdienst is opge
richt. Mocht door de bedrijfsvereenigin-
gen of raden van arbeid worden gecon.
stateerd. dat de vader voor verpleegster
of huishoudster gaat spelen, dan zullen
maatregelen hiertegen niet uitblijven.
HOOFDKWARTIER VAN DEN FÜH
RER, 2 October (D.N.B.) Het Opperbe
vel van de Weermacht deelt mede:
In het Nc^rdwestelijk deel van den
Kaukasus heeft de aanval der Duitsche
troepen verder terrein gewonnen.
Ten Noordwesten van Stalingrad werd
de tot een sterk steunpunt gefortifieerde
voorstad Orlowska bestormd en ten Wes.
ten van deze voorstad is een vrij sterke
vijand ingesloten.
Aan het Noordelijk afgrendelingsfront
werden nieuwe ontlastingsaanvallen af.
geslagen. Het aantal hier op den vori.
gen dag vernielde tanks is gestegen tot
124. Luchtstrijdkrachten voor den strijd
op korten afstand steunden de divisies
van het leger en dekten den afweerflank
tusschen Don en Wolga. Duitsche en
Roemeensche gevechtsvliegtuigen zetten
het vernielen van belangrijke spoorweg,
trajecten in het gebied van de Beneden-
Wolga voort.
Voor de volgende week zjjn de vol
gende distributiebonnen voor de ge
bruikelijke hoeveelheden aangewezen:
A en B Brood
Beschuit
A en B Vleesch
A en B Aardappelen
Melk
Rookartikelen heeren
Sigaretten dames
1-57, 2-57 Taptemelk
Vierweekrantsoenen
Voor het tijdvak van 4 tot en
31 October zijn de volgende distributie
bonnen aangewezen:
1 k.g.
500 gram
300 gram
125 gram
125 gram
250 gram
100 gram
Kapok-ondernemingen op Java
Domei meldt uit Batavia: Het Japansche
militaire bestuur, dat èenigen tijd geleden
de rubber-, koffie-, kina- en thee-onder-
nemingen onder contróle van een speciale
contröle-organisatie heeft gesteld, heeft
thans de kapokondernemingen eveneens
onder toezicht van deze organisatie ge
plaatst. Deze organisatie zal binnenkort
filialen vestigen in Bandoeng, Soerabaja
en Semarang voor den aankoop van kapok.
Van 4 October tot en met 28 Novem
ber geeft bon 400 recht op het koopen
van 250 gram koffiesurrogaat.
Wat te verkrijgen is op de nieuwe bonnen
In verband met de aanwijzing der
nieuwe bonnen, wordt er de aandacht op
gevestigd, dat ter verkrijging van haver
mout en peulvruchten twee bonnen zijn
aangewezen, namelijk „Algemeen 404” en
„Algemeen 405”. No. 404 geeft recht op
125 gram peulvruchten en no. 405 op 125
gram havermout Men kan derhalve dit
maal niet kiezen tusschen 250 gram peul
vruchten en 250 gram havermout, doch
men kan van beide artikelen de helft ver
krijgen. Voorts kan men, zooels bekend,
voortaan op den jambon in plaats van
500 gram jam en dergelijke arti
kelen, ook 300 gram gestampte muisjes
of anqere voornamelijk uit suiker bestaan
de boterhamstrooisels koopen. De term
„voornamelijk uit suiker bestaande boter-
hamótrcoisels” komt in de plaats van de
oorspronkelijk gebezigde uitdrukking
vruchtenhagelslag daar het woord „hagel
slag" een gedeponeerd handelsmerk is.
Óp den voor vermicelli aangewezen bon
„407" is thans behalve vermicelli en aan
verwante artikelen, ook weer maizena,
sago, aardappelmeel en puddingpoeder
verkrijgbaar. Puddingpoeders zullen in
den vervolge zonder suiker worden ver
vaardigd.
Grensoverval
Aan de Peruaansch-Ecuadoriaansche
grens, nabij Santa-Rosa heeft zich een
nieuw grensincident voorgedaan. Een Pe-
ruaansche cavalerie-afdeeling is in het
Carsabon-gebergte doorgedrongen op Ecua-
doriaansch gebied en heeft een grenswacht
beschoten.
Zooals men weet, hebben onderschei
dene gemeenten woningverhuurverorde-
ningen vastgesteld, waarin in hoofdzaak
bepaald wordt, dat het verhuren van
een woning zonder vergunning van den
burgemeester verboden is. Blijkens de
Staatscourant van 30 September zijn deze
besluiten, voor wat de gemeenten Utrecht
en Amersfoort betreft, vernietigd. De
secr.-gen. overweegt daarbij, dat de ves
tiging in en verhuizing binnen de gemeen
te zonder deze vergunning feitelijk on
mogelijk wordt gemaakt. Ingevolge het
vestigingsbesluit kan echter een dergelijke
beperking door den burgemeester slechts
worden opgelegd bij een verordening,
welke is goedgekeurd door voornoemden
secretaris-generaal.
In een rondschrijvei
rissen der provincies
Officieel wordt bekend gemaakt:
Het doodvonnis tegen de door het
Deutsche Obergericht in het bezette
Nederlandsche gebied op 5 Septem
ber veroordeelde Franciscus Adolf
Kolder, Klaas den Braven, Gerard
Schuurmann en Leendert Rooden-
burg is heden met den kogel vol
trokken, daar de Rijkscommissaris
geen gebruik had gemaakt van zijn
recht op gratie.
De genoemden hadden communis
tische actie gevoerd en getracht de
Nederlandsche bevolking tegen de
bezettingsmacht op te ruien.
Telefoon 116300 (zeven lijnen) BUREAUXWAGENSTRAAT 35- 87 Oro No. 12500
Bijkant. Schev. Keizerstr. 319, Tel. 550310; Fll.t RIJsw., Kantoorboekh. Leeuwendaal, Oranjel 3, Tel. 119461
Voorb., Boekh. H. E. G. Ruys, Heerenstr. 124, Tel. 778038; N.V. Kantoorb. Th. J. de Konlng, Goudsbloem). 3, Tel.
330263; Boekh. J. B, v. Seters |r., Theresiastr. 108a, Tel. 772444; Boekh. F. O. Couvée, v- Hoytemastr. 66 Tel.721187
Tobroek een tweede Dieppe. Gevangen Engelschen, die zich hun intocht in
Tobroek anders hadden voorgesteld, worden op vrachtwagens de stad binnen
gevoerd. Duitsche en Italiaansche
strijdlust deed ook deze waanzin
nige Engelsche onderneming mis
lukken. (P.K. Bauer-Atl.-H.)
V
V
V
V
V
V
V
s
V
5
De door oen Führer met de hoogste
irdeteekenen onderscheiden, succes
volle vlieger. Hauptmann Hans Joa
chim Marseille, die in Noord-Afrika
den heldendood vond. (Stapf)
Onlusten met Amerikanen in
Noord-Ierland
Naar het hoofdkwartier van de Ameri-
kaansche strijdkrachten in Noord-Ierland
officieel heeft bekend gemaakt, zijn in
den nacht van 30 September op 1 October
in de straten van Arigna onlusten ont
staan. De militaire politie heeft vele
schoten moeten lossen om de orde te her
stellen. Een soldaat is door messteken
gedood en een andere ernstig gewond.
Burgers hadden aan de onlusten geen
deel.
sche gevechtsvliegtuigen aan het front
van Alamein vijandelijke batterij stellingen
bestreden, evenals benzine-opslagplaatsen.
Britsche bommenwerpers hebben in
den afgeloopen nacht militair vruchte-
looze aanvallen uitgevoerd op eenige
plaatsen in het Noord-Duitsche kustge
bied. De burgerbevolking leed geringe
verliezen. Twee en twintig der aanval
lende vijandelijke bommenwerpers wer
den neergeschoten.
Voor de Nederlandsche kust is het in
den nacht van 1 October tot een zeege
vecht gekomen tusschen Duitsche bevei-
ligingsstrijdkrachten en een vrij groot
aantal Britsche motortorpedobootën, die
een convooi trachtten aan te vallen. Van
korten afstand werden 4 Britsche motor-
torpedobooten tot zinken gebracht en 2
andere zoo zwaar beschadigd, dat hun
ondergang waarschijnlijk is. Een Duit
sche patrouilleboot is gezonken.
Het Britsche luchtwapen verloor in den
tijd van 20 tot 30 September 95 .vliegtui
gen, waarvan 34 boven de Middellandsche
Zee en in Noord-Afrika. In dienzelfden
tijd gingen in den strijd tegen Groot-
Brittannië 18 eigen vliegtuigen verloren.
Verklaring van bisschop van Bradford
Bisschop Blunt van Bradford heeft in
een rede voor de socialistische unie van
de universiteit te Leeds 4 punten opge
noemd voor ,,een revolutie, welke komen
moet en de invoering geëischt van het
gemeenschappelijke bezit in de industrie,
zoo meldt de Britsche berichtendienst
De bisschop verklaarde: ,,Of de revo-
lutie in een golf zal komen® zooals in Rus-
land het geval is geweest, of langzamer
hand, dat weet ik niet. Wij in Engeland
zijn gewend, de dingen langzamerhand te
laten komen Zou de revolutie langzamer
hand ontstaan, dan voorzie ik vièr dingen:
Een beperking der dividenden; het in-
stellen van industrieraden; een hervorming
van het systeem der landverpachting; de
nationalisatie van onze geheele groote in
dustrieel® hulpbronnen.
Het schijnt mij noodzakelijk, dat alle
4 punten verwezenlijkt worden, wanneer
wij de onverdiende armoede willen af
schaffen. Ik geloof niet, dat iéts in staat
zou zijn om een revolutie van dezen aard
vollediger en met meer succes door te voe
ren dan een ware herleving van den gods
dienst.
De burgemeesters der gemeenten heb
ben opdracht gekregen iedere lagere
school in de gemeente een oogstterrein
voor het inzamelen van eikels, beukeno
ten en kastanjes aan te wijzen. Vruchten,
welke van de boomen getrokken worden,
hebben geen waarde, omdat zij nog niet
rijp zijn. Daarom moet in geen geval ge
plukt worden, doch uitsluitend geraapt
Wel kan aan den boom flink geschud wor
den. In den regel komt de grootste oogst
aan beukenoten na de eerste nachtvorst
Regelmatig blijven de noten dan geduren
de eenige weken vallen. Als een gebied
volkomen leeggezocht is, kan op hetzelfde
terrein na eenige dagen weer met succes
gezocht worden. Daarom zal door de hoof
den der lagere scholen gedurende de
eerstkomende weken bijv, een dag of zul
len twee middagen per week worden vast-
gesteld, waarop door de klassen onder
leiding van de onderwijzers, beukenoten,
eikels en kastanjes gezocht kunnen wor
den. De door de leerlingen verzamelde
oogst wordt bij deze leerkrachten ingele
verd, die van het gewicht aanteekening
houden. Op geregelde tijden worden de
boschvruchten door een agent, welke door
de N.A.C. is aangesteld, bij de scholen op
gehaald en afgerekend. De door het school
hoofd ontvangen bedragen komen ten
goede aan de ouders der leerlingen of des-
gewenscbt aan de school zelf.
:n aan de commissa-
neeft de secretaris
generaal o.a. het volgende gezegd: De be
voegdheid van een gemeentebestuur, het
recht van vestiging of verhuizing, te be
perken is afhankelijk van het antwoord op
de vraag, of zich in de betreffende ge
meente buitengewone omstandigheden
voordoen.
Het enkele feit, dat in een gemeente
een tekort aan woningen bestaat, schept
geen buitengewone omstandigheden in den
zin van art. 1 van het Vestigingsbesluit.
Dit kan reeds hierom niet het geval zijn,
omdat een woningtekort zich tengevolge
van de huidige omstandigheden in nage
noeg alle gemeenten in min of meer be
duidende mate voordoet, zoodat, werd dit
tekort als voldoende reden aanvaard, bin
nen korten tijd in elke gemeente van
eenige beteekenis een vestigingsverbod
zou zijn afgekondigd, hetgeen tot een vol
komen verstarring van het maatschappe
lijk verkeer zou (kunnen) leiden.
Van „buitengewone omstandigheden" is
in ’t algemeen eerst dan sprake, jndien in
een gemeente een zoodanige opeenhooping
van de bevolking is ontstaan, dat de huis
vesting daarvan schier onoplosbare moei
lijkheden oplevert, zoodat verdere toe
vloeiing van buiten de gemeente zooveel
mogelijk moet worden voorkomen.
Voor het uitvaardigen van een plaatse
lijk vestigingsverbod zal in dat geval ech
ter nog alleen dón aanleiding bestaan,
wanneer de belangen van de volksgezond
heid door de opeenhooping van deze men-
schenmassa geschaad dreigen te worden.
Voorts heeft de secretaris-generaal eeni
ge opmerkingen gemaakt over de strekking
en den inhoud der vestigingsverordening
zelf. Hij zegt o.m. het volgende:
Een vestigingsverbod mag in het alge
meen niet worden gehanteerd tegenover
hen, die tengevolge van een ramp of al
dan niet gedwongen evacuatie, huis en hof
hebben (moeten) verlaten. Aan de vesti
ging van geëvacueerden mogen zonder
mijn 'voorkennis geen belemmeringen in
den weg worden gelegd.
In een conflict van een wereldomvang
als het huidige is het begrijpelijk, dat den
toeschouwer de verhoudingen niet duide
lijk meer voor oogen staan, wegens de
veelheid van feiten en omstandigheden, die
óf gedeeltelijk aan zijn opmerkzaamheid
voorbij gaan óf voor hem verborgen blij
ven. Het is deze omstandigheid, welke er
toe leidt, dat een ieder op straat, in tram
of trein of in den huiselijken kring wel
eens beweringen hoort, die een humorist
niet zouden ontsieren en die den beter-
ingewijde ironisch doen glimlachen.
Wie zich de moeite wil getroosten, zich
een juist beeld van dezen oorlog te vor
men, zal moeten beginnen bij 1914, het
jaar, waarin de vorige wereldoorlog uit
brak. Hoe noodzakelijk dit is, bewijzen
de meestal totaal onjuiste vergelijkingen,
welke men zoo vaak hoort maken en die
grootendeels voortspruiten uit onbekend
heid met de feiten. Want de feiten spre
ken nog altijd de duidelijkste taal, hoe
aantrekkelijk het overigens voor sommi
gen moge zijn, zich een oogenblik te laten
gaan en gedachten op te bouwen, welke
met de realiteit op gespannen voet staan.
Dit is een soort struisvogelpolitiek, die
slechts waandenkbeelden schept en
kortzichtigheid en het onverstand
peter en meter heeft.
Toen de oorlog van 1914 drie jaar oud
was, zag de toestand voor Duitschland er
belangrijk ongunstiger uit dan thans. In
de „Berlijnsche Koerier" is deze omstan
digheid, aa.i de hand van de feiten, uit
voerig uiteengezet. De Spil-mogendheden,
aldus wordt betoogd, bezitten een heel wat
grooter gebied, waarin zij zich kunnen be
wegen dan in 1917 met de Centralen het
geval was, een heel wat grooter gebied,
waar de landbouw voor hen produceert,
waar de industrie voor hen werkt
Zij staan dus geheel anders tegenover
de blokkade-politiek hunner vijanden. De
grootste bondgenoot van Duitschland
was in 1914 Oostenrijk-Hongarije. dat,
ondanks de groote dapperheid, voorna
melijk van de Duitsche en Hongaarsche
elementen in het Oostenrijksch-Hongaar-
sche leger, steeds een zwakke broe
der was. In het begin van den oorlog
had dit leger, bij de slagen in Galicië
en Polen zware verliezen geleden, in het
bijzonder aan beroepsofficieren, waarvan
het zich, aldus gaat het artikel verder,
volgens de overeenstemmende meening
der militaire deskundigen, nooit meer ge
heel heeft hersteld. In de plaats van de
zen bondgenoot zijn thans de Hongaar
sche, Slowaaksche en Kroatische troepen
getreden, die gesloten nationale eenheden
vormen en dientengevolge met hetzelfde
élan strijden als de Duitschers, terwijl de
Oostenrijkers, niet langer geremd door
onbetrouwbare elementen, thans met volle
kracht in het Duitsche leger strijden. In
de plaats van de Turken zijn voorts de
Italianen, de Finnen en Roemenen getre
den, die tezamen zeker eenige malen te
gen de militaire kracht van het toen
malige Turkije opwegen
De nadruk wordt verder gelegd op de
veel grootere bewegingsvrijheid van
Duitschland en zijn bondgenooten. In.
den eersten wereldoorlog bezat Duitsch-3*
land als uitgangspunt voor zijn zee-
strijdkrachten alleen maar de Duitsche
havens, Zeebrugge aan het Kanaal en de
Oostenrijksche en Turksche havens, ter
wijl het thans over de geheele kust van
den Atlantischen Oceaan van de Noord-
kaap tot Biarritz beschikt, over de Ita
liaansche kust in Europa en Afrika, als
mede over die van het vroegere Joego
slavië en van Griekenland, waarbij dan.
in de plaats van de onbeteekenende vloten
van Oostenrijk-Hongarije en Turkije de
Italiaansche vloot gekomen is, die de
vijfde oorlogsvloot ter wereld is.
De huidige Duitsche vloot, die kleiner
is dan die van 1914 wordt evenwel met
volle kracht ingezet. Als bewijs daarvoor
worden de expeditie tegen Noorwegen
aangehaald en de regelmatige Duitsche
scheepsconvooien, dwars dbor de eigen
lijke Engelsche wateren naar Noorwegen,
naar Nederland en naar de havens van
het Kanaal, om nog te zwijgen over de
geweldige actie der onderzee-booten, die
de Geallieerde koopvaardij-vloot onher
stelbare verliezen toebrengt.
Japan, dat in den vorigen oorlog tot
Duitschland’s vijanden behoorde, staat
thans aan zijn zijde en de Engelsche en
Amerikaansche vloten moeten zich over
de geheele wereld verdeelen in den strijd
tegen Duitschland Italië en Japan. In
tegenstelling tot den vorigen oorlog,
wordt deze oorlog, behalve in Europa,
niet minder in Afrika en Azië uitge
vochten
Tenslotte wordt in genoemd artikel nog
gewezen op de uitschakeling van Frank
rijk, dat zich zelfs op verschillende
plaatsen met de wapens in de hand tegen
zijn vroegeren Engelschen bondgenoot
verzet, op de omstandigheid, dat Duitsch
land, Italië en Japan in het gebied, dat
door hen wordt beheerscht. tamelijk wel
vrij in hun bewegingen zijn en dat de
grondstoffen, welke zich in dat gebied
bevinden, daarheen kunnen worden ge
bracht, waar men ze noodig heeft, zon
der dat dit door hun vijanden kan wor
den belet.
De verstandige beoordeelaar
met deze feiten rekening
