25
HAAGSCHE EN AMISFOORTSE KEUKKENDANS.
twijffel gehoort zult hebben. Dit is ’t al, dat ik van
deze zaak heb kunnen vernemen
Een ander man, 99 °/o degelijker, wetenschappelijker
en geloofwaardiger dan Helvetius, de grootste geleerde
van zijn tijd, de Faust der zeventiende eeuw, de
Brusselaar Jean Baptiste van Helmont, 15771644,
vertelt in vollen ernst, dat het hem gelukt is om kwik
zilver in goud te veranderen. Drie gevallen beschrijft
hij twee gelijken zoo op elkander, dat wel hetzelfde
geval zal bedoeld zijn; het derde (tweede) had eveneens
plaats als dat van Helvetius ,,op zekeren avond bekwam
ik van een vreemdeling een half grein (33 milligram)
van den steen der wijzen, waardoor 9% ons (bijna 305
gram) kwik in goud is omgezet.” De vreemdelingen
spelen een voorname rol bij het goudmaken.
Gij meesmuilt, mijn lezer; maar zelfs Herman Boer-
haave. grooter schei- dan geneeskundige, dacht aan de
mogelijkheid om goud te maken uit stoffen, waarin
geen spoor van goud aanwezig is. Zie hier ’s mans
eigen woorden: Constat, aurum nasci posse de materie,
in qua docimastice omni arte sua aurum non detexerat
prius.’’ Hij had dus de volle overtuiging, dat goud
kunstmatig kan vervaardigd worden. Vijftien eeuwen
lang hebben de geleerden ervan gedroomd, duizend
achtereenvolgende jaren rusteloos proeven genomen
het is een hersenschim gebleken. Onze Boerhaave is
de laatste wetenschappelijke man, die er niet aan
twijfelde. De laatste? „Bis auff die zukunfft Heliae
Artistae, da das verborgen wirdt effenbar werden,”
roept Helvetius Eremita of Paracelsus (14931541),
de hervormer der geneeskunde, ons toe. Misschien is
de groote Elias de Artist reeds aan den arbeid, want
de vreemdeling van onzen Helvetius, door hem op p.
