138
OUD-HOLLANDSCHE KUNST.
zij wijkt in planvorm geheel en al af van de beide eerst
genoemde Protestantsche Kerken, die nog volgens de
Catholieke Kerk-type ontworpen waren, en is inderdaad
liet eerste karakteristieke Protestantsche Kerkgebouw,
van eenige afmeting van beteekenis, in ons land.
Haar plan heeft nevenstaande vorm
A, zijnde, die van een vierkant met
afgeschuinde hoeken, waarbinnen, met
behulp van een viertal gekoppelde
zuilen met halfronde bogen, een hoog
opgaand en met een houten tongewelf
overdekt Grieksch Kruis is gevormd,
welks gelijke armen, hun tegendruk
ontvangen van de driehoekige en met
een gemetseld kwartdeelig koepelgewelf overdekte ge
deelten. Op het midden van het gebouw staat een
achtzijdig Koepeltorentje.
Met deze Noorder-kerk, „de Cruys-Kerck” indertijd
genoemd, was de Protestantsche kerk-type gevonden,
die sedert met eenige geringe afwisseling in plan
vorm, in verschillende afmetingen, zoo in ons land als
in Duitschland, bij herhaling gevolgd is wel is waar
wordt in het op bladz. 6 genoemde boekwerk Architec-
tura Moderna” aan de Keijzer ook het ontwerp dezer kerk
toegeschreven, doch ik meen de waarheid dier mede-
deeling gerust te mogen betwijfelen, want de Keijzer,
het blijkt uit het plan der Wester-kerk, hij zocht in
1620 nog steeds door wijziging der oorspronkelijk
Komeinsche basilica de oplossing te vindenin het
plan daarentegen der Noorder-kerkten zelfde jare
en wellicht nog vóór dat de Wester-kerk ontworpen
is de basiliek-vorm reeds geheel verlaten en treffen
wij den Byzantijiischen grondvorm, dien van het gelijk-
