142 OUD-HOLLANDSCHE KUNST. Die Noorderkerk, zij heeft inderdaad tot model gediend voor vele der sedert gebouwde Protestantsche kerken in en buiten ons land. Toen het dorp Maasland-sluis (Maassluis) ten jare 1627 besloot tot den bouw eener nieuwe kerk, was het vormig en niet gelijk te Mousmieh met horizontaal- liggende steenplaten afgedekt. Doch al ook mocht zelfs Constantinopel door sommigen nog te ver geacht worden, welnu in het kerkje van Santa Tosca op het eiland Torcello bij Venetië, mede op het laatst der 9e eeuw gebouwd, vinden wij dat zelfde karakter en dien zelfden plan-vorm terug. Doch hetzij dat Staets het plan zijner Noorder-kerk uit eigen brein heeft geput, of. dat hij het heeft ontleend aan Syrië of aan Constantinopel of aan het eiland Torcello, dat plan, het was nu gevonden, en daarmede het probleem der Protestantsche kerk-type voor goed opgelost. Dit wil niet zeggen, dat daarmede voor alle tijden, ook voor onzen tijd, die zoo gaarne iets nieuws levert, en dikwerf zoo weinig ter schole gaat bij het vroeger ge- ■stichtte, bij het voorheen reeds opgeloste,dat daarmede nu voor eens en voor altijd de Protestantsche kerk-type was vastgesteld, trouwens in de Protestantsche kerk; waarin voor het hiërarchisch element geene plaats is, en die steeds zoo vele Protesteerende grootheden bezit, behoeft men voor vorm-versteening niet te vreezen, maar wat ik Avilde zeggen is dit, dat voor onze archi tecten der 17-eeuw, waar zij geroepen werden tot den bouw van Protestantsche kerken, blijkbaar met die Noorder-kerk het geëigende plan was gevonden, en daarmede het uitgangs-probleem was aangegeven.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1893 | | pagina 243