149 OUD-HOLLANDSCHE KUNST. en is gedekt met eene vlakke zoldering, die alleen in het kruis eenigzins koepelvormig oploopt. Van gelijken planvorm zijn de Protestantsche Kerken te Bloemendaal, te Heemstede, te Hooge Ziraluwe, te Moordrecht, te Oostzaan, te Ouderkerk aan den Amstel, te de Rijp, te Sas ran Gent, te Westzaandam en op vele andere plaatsen in ons land. Nu eenmaal het centraalvormige plan als het meest geëigende voor de Protestantsche Kerk bevonden en erkend was, lag het ook in den aard der zaak, dat men van lieverlede alle vormen van het centraal plan doorliep, en zoo zien wij reeds spoedig naast de Kruis kerk, de achtkante of' de Koepel-kerk verschijnen. E Door de eindgevels der kruisarmen toch van figuur D (zie bladz. 148) met schuine zijden te verbinden en de zijgevels dier armen weg te laten, ontwikkelde zich als van zelf, zie figuur E, uit het kruisplan het acht kante of het koepel-plan. Eerst op bescheiden schaal alleen voor kleine dorpskerken toegepast, zooals te Ilensicoude, te den Bommel enz. was het Arent voor de Mare- bij den Briel, te Leidschen-Dam, Adriaensz. te ’s-Gravezande welke Kerk te Leiden, gebouwd in dejaren 16391649 voor 9 In het reeds meergenoemde boekwerk van 1631 „de Architcctura Moderna” vinden wij reeds opgenomen een ontwerp eener: „acht kante Kerck „Ghedaen bij Mr. Hendrick Danckerts, voor desen Mr. Metselaer „en tegenwoordigh Rooijmeester der Stadt Amsterdam Hoedanigh” fvervolgt S. de Braij) „sijne bewustheijdt der Bouwkunst zij blijckt „ons by desen synen wercken en Inventie. En vermidts desen acht kanten kerck noch nieuwers en is in wesen ghebracht. Ick hebbe „deselve te liever hier by willen voegen, omdat deselve noch ergens „als een principael en eerste bewurp in de Fabrycque en opbouwinge „van een kerck sou konnen dienen.1.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1893 | | pagina 250