168 OUD-HOLLANDSCHE KUNST. de vrijheden die dit het geval in een volledig zelfbestuur en de meest mogelijke vrijheid. Victor Duruij zegt in zijn „Histoire des Romains’’, ,1a „cité Romaine formait un être complet, ayant tousles „organes nécessaires a ses fonctions multiples et oü le „principe de vie était la liber té.’’ Slechts uit hoofde van opstand of verzet tegen Rome, verloor eene stad een deel harer vrijheid en werd dan van civitas teruggebracht, t zij tot eene praefectura, ’t zij tot een vicus, zooals o. a. het lot was van Bijzantium, dat tijdens Septimius Severus diens tegenstander Niger had gesteund. Vele der Romeinsche vaste legioens- of leger-plaatsen in de win-gewesten, zij hadden reeds tijdens het Ro meinsche bestuur stedelijke rechten verkregen, velen dezer zelfs bij charter verleend, en hoezeer zulks van het meerendeel niet meer door .schriftelijke bewijzen te staven is, van een voldoend aantal toch is zulks met zekerheid bekend, o. m. van Baden-Baden ('t Romeinsche Aquae Aureliae), Mainz (Moguntiacum), Ofen (Aquin- cum), Regensburg (Gastra Regina), Straatsburg (Argen- toratum), Weenen (Vindobona), Xanten (Gastra Vetera) en van York (Eboracuin.) In hoeverre Nijmegen (’t Rom. Neomagum), Utrecht, (het vicus Trajectum) en andere Romeinsche legerplaat sen hier te lande, zich reeds tijdens de Romeinen, in meerdere of in mindere mate tot een municipaal be stuur wisten te ontwikkelen, is mij niet gebleken. Hoe ’t zij, na het vertrek der Romeinen, behielden die steden meerendeels het bestuur en zij hadden bezeten, in ’t bizonder was Noord-Italië, in Zuid-Frankrijk, alsook te Keulen, alwaar tot in het laatst der XIJde eeuw, alles nog op Romein-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1895 | | pagina 282