181
OUD-HOLLANDSCHE KUNST.
centrum werden van liet gemeenschappelijke leven, de
plaats alwaar dat leven zich uitte in tal van gewichtige,
alle burgers, de geheele gemeenschap, bindende be
sluiten en eindigde met te worden een symbool van
de welvaart en van de bloei der stad, een symbool tevens
van de offervaardigheid der poorters, die, lioezeer zelven
meerendeels hoogst eenvoudig of zelfs bekrompen wo
nende, in de XVde, XVIde en XVIIde eeuw steeds
trotscher en grootscher en rijker versierde stede-huizen
deden oprichten, stede-huizen, wier bouw door hen
opgedragen aan de eerste architecten dier dagen, nog
heden, niet alleen die steden tot sieraad strekken, en
niet zelden nog haar voornaamste monument uitmaken,
maar tevens getuigen, welsprekender dan de oude cro-
nieken, of dan eene uitgave der Tresoriers-rekeningen,
van de beteekenis, de macht, de bloei, de kunstzin en
de offervaardigheid dier kleine handels- of nijverheids
centra, die als zoovele republiekjes, de vrijheidszin
en de geslachten hebben gevormd, waartegen een Karei
de Ve en een Philips de II®, de machtigste vorsten
van hun tijd, hier den strijd hebben moeten opgeven.
n) „Rien n’est plus propre a témoigner du degré de civilisation auquel
„une nation peut être parvenue que le nombre, l’impotance et le mérite
„des monuments civils qu’elle posséde. Car ces monuments, ils ne pren-
„nent naisance qu’avec les institutions pour lesquelles ils sont crées, et
„ces institutions ne peuvent être solides et durables que lorsqu’une nation
„a acquis de l’unité, de la puissance et de la richesse” Zie als boven,
het Magasin Pittoresque, jrg. 1841 b., 226.
Dr. J. B. Nordhojf zegt in zijn Holz- und Stein-bau Westfalens:
(seite, 421). Ueberhaupt erscheint das Rathhaus als das Centrum, als der
„Schwerpunkt des wogenden öffentlichen Stadtlebens, als der Schild stadt-
„ischen Freiheit. Regsamheit und Blüthe. Leitete im Anfange das
„Bedürfnisz der Ban. spate? aber das Schönheits-streben, und das i.st der
„G-rund, weshalb Westfalens Stadte noch heute viele prachtvolle Rath-
„haüser zieren, als deren Krone und mehrfaches Vorbild des herrliche
„Bauwerk zu Munster datsteht mit seinem in der Früh-gothik vorgesetzfen
„Giebel. Merkwürdig bleibt, dass die alteren Rathhaüser hier wohl alle