187
OUD-HOLLANDSCnE KUNST.
„Ruf-und Fernzeichen für verschiedene stadtische Angelegenheiten. Wenn
„die Obrigkéit sich auf dem Rathhause versammelte. wenn ein Misse-
„thater vor’s Gericht oder in den Tod geführt ward, wenn Feierabénd
„und damit das Auslöschen des Lichtes und Feuers eintreten sollte,
„wenn ein Sieg errungen und wenn ein Brand ausgebrochen war, das
„Alles verkündete der Schall der Stadtglocke weithin. Die Abend-glocke
„gebot ferner das schliessen der Landwehr-Schlagbaüme und sollte
„vielleicht auch dem Wanderer auf fernem Wege die Richtung zur Stadt
„zeigen. Die Brandglocke ertönte zugleich als Kriegs-glocke um einzelne
„Burger auf bestimmte Wehrplatze zu rufendenn die böse Welt pflegüe
„solche Brand-unglücke zu Raübereien und Ueberfallen auszubeuten”.
Eerst later, die vrijheden meer verzekerd en minder
bedreigd zijnde, verloor ook de toren van het raadhuis
zijn donjon-, zijn verdedigings-vorm van weleer, steeds
spelender worden nu van lieverlede zijn transen en
spits, steeds meer a jour zijn muurwerk en zijn
verdiepingen en met „de Renaissance’’ verliest hij zelfs
elke herinnering aan het weleer, en wordt nu een orna-
mentaal klokken-huis, met een grooter of'kleiner aantal
opeengestapelde koepel- en soepterrine-vormen, die in
eenen appel of peer eindigen, tot ten laatste ook dit
alles verdwijnt en er nog slechts een open acht- of
zeskant koepeltje met een klein klokje, een uurwerk
en een windvaantje rest van den stede-toren van voorheen.
Dit alles, het was geene caprice der stedelijke bouw
meesters, maar stond ten nauwsten in verband met de
geschiedenis der steden, het is eene bladzijde uit die
geschiedenis; de eerste steden, die van Noord-Italië,
zij wedijveren in de sterkte en in de hoogte harer vaak
dubbel gekanteelde torens, waarvan die te Florence eene
hoogte heeft van 90 M., die te Sienna van 87 M., die
te Vicenza van 82 M., en zelfs in het onbeduidende
stadje San Gimignano nog eene hoogte van 54 M.
hetzelfde zien wij in de oudste steden van België,
o. m. te Doornik, te Gent en te Yper en en ten onzen