148
PRINS WILLEM IV.
Heeft de Prins zich
tot stand gekomen niet door
den nieuwen monarch, wij
van zaken
het te be
en het was
het vaderland. Maar
de verwachtingen
eerste ambtenaar der Republiek metterdaad beschikte
over de raadszetels gelijk over de eeregestoelten van
Hunne Hoogmogenden. Aan de monarchie ontbrak niets
dan de vorm.
De omwenteling was
het krachtig ingrijpen van den nieuwen monarch, wij
zouden bijkans zeggen, ondanks hemzelven. De burgerij
had het zoo gewild, omdat zij alleen langs dezen weg
meende te kunnen geraken tot een opheffing der gehate
misbruiken; de regenten hadden toegegeven, omdat de
Prins alleen door zijn tusschenkomst de rust kon her
stellen bij de overal uitbrekende plaatselijke oproeren.
Heeft de Prins zich van den juisten staat
rekenschap gegeven Er is alle reden om
twijfelen. Hij was bovenal een eerlijk man,
hem ernst met den dienst van
daarom juist kon hij niet voldoen aan oc >>o«,ui,iugv„
van hen, die hem het roer van staat in handen hadden
gegeven, in het vertrouwen dat hij het nu een anderen
koers zou sturen. Slechts schoorvoetend-gaf hij toe aan
den eisch tot verandering der regeeringdeze zou alras
blijken slechts een verandering van personen niet van
stelsel te zijn. Het was hem een bron van bittere teleur
stelling. De gebreken zocht hij aan de oppervlakte, niet in
de kern zelve onzer staatsinstellingen. De rust te her
stellen en de welvaart te bevorderen, dat was zijn eenig
streven. Dat er dieper liggende redenen van ontevredenheid
waren, bleef hem blijkbaar verborgen. Toen de vrede
van Aken in 1748 aan den oorlog een einde had ge
maakt, in den dringenden nood der schatkist door de
milde gift” der ingezetenen voorzien was, en de ver
pachting der belastingen, de directe aanleiding tot de
oproeren, door eene collecte en een omslag over de