877
HET TEGENWOORDIGE PALEIS IN HET KOORDEINDE, ENZ.
Het bebouwde gedeelte van het Koordeinde strekte
zich in den aanvang der 16e eeuw niet veel verder
dan het tegenwoordige paleis uit. Eerst in 1553 werd
als uiterste grens het huis De Guide Wagen” genoemd.
Vóór dien tijd vinden wij zoowel aan de oost- als
westzijde uitgestrekte weiden, boomgaarden en voor
namelijk henneptuinen.
Hoewel het Koordeinde in den ouden tijd een groote
verkeersweg was daar de verbinding tusschen noord en
zuid langs het strand plaats vond, liet de begaan
baarheid evenwel veel te wenschen over. Eerst in 1561
werd door Philips II aan de inwoners van den Haag
vergund om het Koordeinde met „cassy-steenen” te
bestraten en de onkosten te dekken uit de opbrengst
van een tol, waar alle doorrijdende wagens, karren enz.,
impost moesten betalen.
Dat de bestaande toestand dringend verbetering eischte
blijkt uit het plakkaat waarbij Philips II deze ver
gunning verleende. Daar lezen wij o. a. dat de wagens
met „alrehande victuaelgie enz., die al ter vente deur
den Hage en deselve straete moeten passeren, omme
gevoert te worden nae onsen landen van Brabant,
Luyk, Maestricht, Coelen en elders, tot swaeren laste
en pericule van den peerden die deur die selve straete
en moerasse met grooten cracht moeten rijden en trekken,
in vreese en pericule niet alleen van de beesten maar
ook van de voorss. geladen waeren en ook menschen,
die dikwils in dangiers sijn omme gesmacht en in den
moerassche versmoort te worden, bijsonders des winter
tijts en ook bij nachte.”
Die toestand werd door eene bestrating natuurlijk
aanmerkelijk verbeterd en ook de bewoners van enkele
aanzienlijke woningen welke zich in het Koordeinde
bevonden, voeren er wel bij.
