x) Wagenseil stelt voor Ghetto af te leiden van gasse of in
Italiaansche uitspraakghatte, door Duitsche Joden overgebracht.
s) Tien Joodsche mannen boven 13 jaar.
en XIV. En zoo komt Wagenseil tot
de Joden aldaar. De stad ligt door water
omringd; steenen bruggen vormen den toegang tot haar.
De Joden kunnen eene Synagoge bouwen, moeten er
zelfs een hebben, als er „minjan" 2) is. Zij zullen er
trouwens wel een hebben, zij ’t dan in een particulier
huis. De noodzakelijkheid echter om op Sabbath te kunnen
„dragen” dringt hen er toe niet eer eene vaste Synagoge
te bouwen, voor dit geregeld is. En zij willen gaarne
108 HAAGSCHE BRUGGEN. EENE JOODSCHE KWESTIE.
Hoofdst. VII en VIII. Uit Exodus XVI en Jeremia XVII
blijkt, dat het „dragen” of overbrengen van voorwerpen,
die niet tot de kleeding behooren, uit afgesloten privaat
terrein naar openbaar terrein den Jood verboden is.
[Hij had kunnen bijvoegenvooral ook in verband met
de godsdienstig-ritueele tradiën omtrent het begrip ver
boden arbeid op Sabbath.]
Hoofdst. IX tot XII. Buitengewone moeilijkheden levert
dit op, ten opzichte van de gelegenheid op Sabbath te
wandelen, zijne vrienden te bezoeken, naar de Synagoge
te gaan, gezelschappelijk verkeer enz. Vele overtredingen
geschieden onwillekeurig. Is de stad echter door eene
van wege Joodsche zijde ingewilligde aanvrage geschiede
of goedgekeurde afsluiting voorzien en bestaat er dan
een teeken van door alle Joden te dien opzichte ge
vormde gemeenschap, dan heeft men aan de stad in
zekeren zin het karakter van gemeenschappelijk privaat-
gebied gegeven en dan is het overbrengen uit huis naar
straat en omgekeerd geoorloofd. Waar nu de Joden in
een ommuurd Ghetto x) woonden, was de zaak van zelf
geregeld.
Hoofdst. XIII
den Haag en