143 den tijd, anders daartoe DE ST.-JACOBS-KERK TE ’s GRAVENHAGE. dat in zich reeds veel duurder is, tevens eene vijf- tot tienmaal grootere belasting geeft, dan het houten-, minder tijdnemend werd nu de bouw, daar men met eene kleinere hoeveelheid en met ten deele gemakkelijker verwerkbare bouw-materie, den bouwtijd nu, zooal niet tot op de helft, dan toch stellig, tot op een 2/3 van benoodigd, kon terugbrengen. Die voordeelen, welke, gevoegd bij den invloed van onzen hout-bouw, beslist telkens en telkens op nieuw, den doorslag hebben gegeven bij onzen kerk-bouw, waar deze zuinig moest zijn, diezelfde voordeelen hadden daar, waar men niet zuinig behoefde te zijn, juist tot veel grootere, tot veel stoutere en tot veel eigenaardiger bouw-solutiën kunnen leiden, had men zich slechts van de traditioneele op s/rrwrw-gewclven gebaseerde kerk-type tijdig willen of kunnen losmaken. Welnu, dat heeft men niet gedaan, men scheen zulks inderdaad, óf niet te kunnen, óf niet te willen. Dat zou wèl hebben plaatsgevonden, als onze kerk-bouw zich uit eigen iniatief en met eigen denk- en werk-krachten uit zijn aanvangs-stsvdmm geleidelijk had kunnen en had mogen ontwikkelen tot steeds ruimere, grootere, hoogere en stoutere solutiën; maar juist die geleidelijke overgang, dat eigen iniatief, die eigen denk- en werk-kracht miste toen. Juist in onze voornaamste bouw-eeuw, de XIIIde, was onze kerkelijke architectuur, zoo goed als uitsluitend, in handen der klooster-orden, van elders naar hier gekomen, met hare op kapittel-vergaderingen aan genomen vormen, met hare vaste gewoonten, eigen ziens wijze en ervaring, alles gebaseerd op den stov?rw-gewelf- bouw, en zoo kwam het, dat deze stilzwijgend het plan van onzen kerkbouw heeft vastgelegd en dat die plan-vorm, door den tijd gesanctionneerd, in hoofdzaak onveranderd, voor bijna al onze Middeleeuwsche kerken gevolgd is. Had onze eigen architectuur vóór de komst der Cis ter-

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1900 | | pagina 153