DE ST.-JACOBS-KERK TE ’s GRAVENGAGE.
147
Hoe is dit systeem ontstaan, hoe heeft het zich ontwikkeld?
Het is ontstaan, niet langs den directen, niet langs den
voudige, weinig kostende solutiën hij zich eigent, hoe
inderdaad met onze meest alledaagsche materialen, baksteen
voor de steunpunten en hout voor de gewelf- en dak-
samenstellingen, ruimten kunnen worden overwelfd, grooter,
hooger, stouter en brutaler dan in steen mogelijk is en
bouw-werken zijn te erlangen, die bij gelijke afmeting,
ternauwernood de helft behoeven te kosten van het bedrag
bij eene s/e«»-overwelving benoodigd, terwijl zij ten over
vloede geëigender zijn voor onzen bouwgrond, die zonder
buitengewone voorzieningen, meest overal onbetrouwbaar is.
Tevens stelt het gemakkelijke eener /wzzZ-overwelving
den bouwmeester in staat, om met de plan- en ruimte-indeeling
te spelen, te tooveren zelfs, als hij kan, en een stuk werk
te leveren met een eigen cachet, met een eigen karakter,
en dit, vergeleken bij de gebouwen in steen overwelfd,
te brengen tot een eigen type.
En dat het ontwerp van het schip onzer St. Jacobs-kerk
geen speling van het toeval is, maar de toepassing van
een nieuw inzicht, van een nieuw systeem, helaas te laat
geboren, om zich in onze Midden-eeuwsche kunst, wier
dagen toen reeds geteld waren, nog ten vollen te kunnen
ontwikkelen, dat bewijzen o.m. de kerken te Voorburg en
te Vianen, die, ofschoon veel kleiner van afmeting, doch
geheel volgens ditzelfde dwars-beukige systeem zijn ge
bouwd', een systeem, dat wij in beginsel ook terugvinden
in onze Klooster-kerk alhier, in de kerk te Heusden, in
de oude of St. Nicolaas-kerk te Amsterdam en in de Groote
kerk te Gouda, ofschoon bij laatstgenoemde kerken zich
bepalend tot de aan- en insluiting, en tot de versmelting
der groote zij-kapellen in de zijbeuken dier kerken.