DE ST.-JACOBS-KERK TE ’s GRAVENHAGE.
I 70
2—
is diezelfde hoogte in de St. Laurens 28 M.terwijl in
de St. Jacob de midden-beuk met haar gewelf zich ter
volle hoogte oplost in en samensmelt met de aangrenzende
neven-ruimten, en nu met de vroegere zijbeuken en het
vroegere dwars-schip als het ware één onverbreekbaar
geheel, ééne onverdeelbare ruimte is geworden, vormt in de
St. Laurens die midden-beuk, omsloten als zij is door
kolommen, bogen en boven-muren met ramen, als het ware
een op zich zelf staand lichaam, zich rechthoekig kruisend
met een tweede op zich zelf staand lichaam van gelijke
breedte en hoogte, het dwars-schip, en door lagere neven
ruimten gelijkvloers verbreed.
Door dat, boven de zijbeuken uit, optrekken en met
boven-ramen voorzien van het midden- en dwars-schip, ver
kreeg men hier direct een geheel ander binnen-aspect,
geheel andere verhoudingen, geheel andere, meer in- als wel
door-zichten en inderdaad een geheel ander kerkgebouw,
waarin èn de lengte- èn de /zo<9gfe-richting opvallend domi-
neeren, een kerkgebouw overigens, dat bij een nagenoeg
even groot grondvlak, eene veel grootere bouwsom heeft
gekost, voortdurend veel meer onderhoud eischt en bij
geringere stabiliteit nog de groote fout heeft, dat het
gezicht op en in de boven-gewelven, boven elke kolom
wordt onderbroken door storende, lompe trek-balken met
hun karbeels en ten overvloede nog door leelijke loop
bruggen. De St.-Laiirens-Yeds. bovendien veel rijker uit
gevoerd, is nog in ’t bezit ook van haar kapiteelen en
basementen, van hare zandsteenen kolommen, bogen en
lijstwerken, en toch, trots dat alles, stel ik de in-eenvou-
dige, dat alles missende St.-Jacobs-Vvds. bóven haar, en
onze bouwmeester bóven dien van Alkmaar, want het
groote geheim der kunst is immers, om met de minst
mogelijke materie, het meest mogelijke tot stand te brengen,
en om, in het geen men tot stand brengt, neer te leggen, dat
