436
WILLEM III.
werd gesloten. Spanje moest toen het voorbeeld wel
volgen en zich de opofferingen getroosten, die Frankrijk
eischte; de bondgenooten beschuldigden de Republiek
van trouweloosheid; de alliantie lag uit elkander. Als
gewoonlijk trok Willem van Oranje zich terug op Het
Loo, en weder joeg hij zijn jachtpaard over deVeluwe:
was het alleen tot vermaak?
Niet lang zou het duren of ’s Prinsen voorspelling kwam
uitde beruchte Réunionskamers openbaarden opnieuw
de oude plannen uit de school van Mazarin ten opzichte
van den Rijn en van de Spaansche Nederlanden, welhaast
ook van Noord-Italië. Weder was de Prins van Oranje
gereed om den kamp tegen de monarchie universelle te
aanvaarden, maar het scheen of hij thans het pleit zou
verliezen. Tot een nieuwen oorlog of zelfs tot wapening was
men in Nederland niet te bewegen. Niet alleen zijne oude
tegenstanders, maar ook vele van zijne vroegere vereerders
en staatkundige vrienden lieten hem nu in den steek. Kort
zichtig was hunne politiek en bekrompen. Zij wilden het
gevaar niet zien, en zochten hun heil in de toenadering
tot Frankrijk, in vertrouwelijken omgang met den sluwen
gezant van Lodewijk XIV de plannen van den Stadhouder
tegenwerkende. Het was de tijd van het hoogloopende
geschil tusschen Willem III en Amsterdam, toen die ver
trouwelijke overleggingen nog wel over de oorlogs-
uitrusting, die juist Frankrijk gold door den Stadhouder
ontdekt en openbaar gemaakt werden. De Prins heeft
zich in die dagen over de Amsterdamsche regeerings-
personen, zijne voornaamste tegenstanders, zoo hard en
hartstochtelijk uitgelaten als hij nooit over eenige zaak
had gedaan, en een van diegenen, die hem thans tegen
werkten, terwijl zij hem vroeger hadden gesteund, heeft
hij' zijne houding nimmer vergeven. Voorzeker, zijn toorn,
zoo vaak en zoo lang bedwongen, is in te heftige be-