Historische herinneringen en toestanden.
was
’S-GRAVENHAGE GEDURENDE DE i9de EEUW.
Niemand zal het ons kwalijk nemen dat wij gedachtig
aan het Keizerlijk woord dat in 1811 het „dorp der
dorpen” tot stad verhief, dien titel op de plaats onzer
inwoning blijven toepassen al erkent de grondwet haar
slechts als gemeente, precies zoo als Veur of Wateringen.
Evenals bijna alle andere steden van ons gezegend
vaderland heeft s-Gravenhage in de laatste eeuw en met
name in de latere jaren verbazend veel veranderingen
ondergaankoopsteden zagen haren handel verloopen,
anderen geraakten tot verwonderlijken bloei door zee
handel, markten enz.eenigen werden omgord door
verdedigingswerken, meerderen ontmanteld zoodat zij
ruimer adem konden halen, gelijk onderanderen Nijmegen
zoo schitterend toont; velen werden langzamerhand ver
laten door hare patricische familiën, en elders zag men
van alle zijden nieuwe bewoners toestroomen, die rustig
het verworven vermogen of het wèlverdiende pensioen
in een aangenaam oord kwamen verteeren, in welk
opzicht ons Haagje een eerste rol speelt.
Ziet men hier en daar door de nijverheid onaanzienlijke
oorden tot krachtig bloeiende steden opgroeien, men denke
bijvoorbeeld aan Enschede en Tilburg, te ’s-Gravenhage
en is daar geen sprake van, hare lotwisselingen