28o
HANDEL EN NIJVERHEID VAN DEN HAAG, ENZ.
Hoe ’t mogelijk was dat onze voorvaderen van het
begin der eeuw in wier leven de oud-vaderlandsche pijp
toch een voorname rol speelde, zich konden behelpen
met de 26 tabak- en snuifwinkels die we hier destijds
aantroffen, moet ons thans een raadsel toeschijnen, daar
we meenen niet te overdrijven, indien we zeggen dat
de winkels van deze soort thans niet meer te tellen zijn.
Behalve door haar vele drank- en banketbakkerswinkels
is onze gelukkige residentie dan ook om haar fabelachtig
aantal sigarenwinkels vermaard. Bovendien telt zij naast
enkele groote nog tal van kleine en kleinere sigaren
fabrieken. De voornaamste is nog altijd die van de firma
van der Boor, die onder den naam „De rijzende hoop”
reeds in 1831 in de Schoolstraat werd opgericht. De
verzending naar het buitenland is in de laatste jaren
verminderd, maar daarentegen is de afzet in het binnen
land toegenomen, zoodat deze fabrieken niet te klagen
hebben, of ’t moest zijn over de hooge loonen, hier ter
stede, hooger dan in andere plaatsen.
Dat op allerlei gebied de zaken in de laatste jaren eene
groote uitbreiding hebben ondergaan, kan o.a. ook hieruit
blijken, dat in 1899 hier ter stede 4 machinale stoffen-
ververijen en niet minder dan 10 wasch- en bleekin-
richtingen, alle door stoom gedreven, bestonden.
Wat den toestand der bouw- en aanverwante vakken
betreft, zoo is het duidelijk, dat de voortdurende uitbreiding
der Gemeente, en als gevolg hiervan het bouwen van
verschillende kerken en scholen gedurende de laatste
50 jaren aan velen werk verschafte. Het aantal van hen
die zich architecten of bouwkundigen noemen is thans
reeds tot over de 400 gestegenTelde den Haag in
1850: 10.780 huizen, in 1897 vond men er reeds 34.025
zoodat dus het aantal in minder dan 50 jaar was ver
drievoudigd. In een jaar als 1896, waarin dan ook het
