’s-GRAVENHAGE GEDURENDE DE I9DE EEUW.
62
afvragen aan de ouderen van dagen, hoe men vroeger
van het leven kon genieten, immers tallooze gemakken
en geriefelijkheden, niet weinig thans volkomen onont
beerlijke zaken ontbraken.
Geen spoor, geen stoomboot, geen telegraaf of telefoon,
geen wereldpost met wijdvertakte postverbindingen, eens
per dag hoogstens eene brief bestelling tegen zeer duur
port, geen sigaar om den tijd te dooden, geen lucifer om
licht te maken, geen chloroform om pijnlijden te voor
komen, geen bescherming tegen schadelijke bacteriën,
bijna volslagen gebrek aan verkeerwegen en vooral aan
snelle verkeermiddelen; hoe kon een beschaafd mensch
daarbij tot zijn recht komen? Elektriciteit, gas, patent-
olie, zelf petroleum was nog niet in toepassing en aller
troost bestond in kaarsen met snuiters, dompers en
profijtertjes
Toch leefden die ouderen van dagen te midden van al
de genoemde en soortgelijke ontberingen misschien even
gelukkig, stellig tevredener dan velen van het jongere
geslacht; immers „l’appétit vient en mangeant” en juist
de vooruitstrevende richting van den tegenwoordigen
tijd schept ongedurigheid en een steeds aanwakkerenden
wensch naar telkens meer nieuws, telkens meer af
wisseling. Onzes inziens moet aan die richting niet
te veel voedsel worden gegeven wij kunnen in onze
residentie te vreden zijn met hetgeen de afgeloopen
eeuw ons ten slotte opleverde, al moeten wij daarom
nog niet met de handen in den schoot zitten maar wel
degelijk bedaard en onbevooroordeeld de verbeteringen
trachten aan te brengen, die tot bloei onzer schoone
woonstede, tot heil harer bewoners kunnen strekken.
Vatten wij de slotsommen van ons overzicht der eeuw
samen, doen wij het door een breeden blik op het verleden
en het tegenwoordige te slaan, met al den ernst die zulk
