DE PROTESTANTSCHE GEMEENTEN IN
'S-GRAVENHAGE GEDURENDE DE i9de EEUW.
Wanneer ik, binnen de beperkte ruimte die hier kan
toegestaan worden, en met het oog op de lezers van
dit jaarboekje, ga trachten een overzicht te geven van de
uitwendige geschiedenis der Protestantsche Gemeenten
gedurende de 19e eeuw, dan schijnt het doeltreffend om,
ter vergelijking, eens naast elkander te stellen het aantal
kerken en leeraars, bij het begin en bij het einde dezer
eeuw. Wij kunnen daarbij dadelijk enkele opmerkingen
maken, en wijzen op de verandering van toestanden,
waarbij wij vanzelf gelegenheid hebben om na te gaan
hoe die veranderingen zoo gekomen zijn. De beant
woording dier vragen is eigenlijk al eene korte geschie
denis van de Protestantsche Gemeenten in ’s-Gravenhage,
gedurende de negentiende eeuw.
In het begin dezer eeuw waren hier zes kerkgebouwen
van de onderscheidene Protestantsche Gemeenten nl. van
de Nederduitsche Hervormde Gemeente drie, (de Groote,
de Klooster-, en de Nieuwe Kerk); van de Lutherschen,
de Remonstranten en de Waalschen ieder ééne kerk;
samen zes.
Thans heeft de Nederduitsche-Hervormde Gemeente
zes, welhaast zeven kerken; nl. behalve de drie hier,
boven genoemden, de Willemskerk, de Bethlehemskerk-
de Zuiderkerk; en naar wij verwachten mogen weldra