UIT DE PROTOCOLLEN DER HAAGSCHE NOTARISSEN.
4
waar het gold het officieel ten overstaan van een open
baar ambtenaar constateeren van een feit, een gebeurtenis,
een daad, een toestand of wat dan ook, waarvan men
later het bewijs in handen wilde hebben; vermoedelijk
zullen dergelijke acten later in rechten als schriftelijk
bewijs hebben gediend, waar het getuigenbewijs niet
altijd of ten minste moeilijk te leveren was. Ook daar
door plaatsen de oude notarieële protocollen ons midden
in het volle maatschappelijk leven en doen ons dat
van verschillende zijden op verrassende wijze kennen.
Vandaar, dat ijverige onderzoekers naar de geschiedenis
van ons verleden zich niettegenstaande de beperkende
bepalingen der wet reeds herhaaldelijk toegang tot de
notarieële archieven hebben weten te verschaffen en
daaruit reeds zeer veel kostbaar materiaal voor onze
beschavingsgeschiedenis in den ruimsten zin hebben te
voorschijn gebracht. Hoeveel licht er op de geschiedenis
van onze heerlijke zeventiende-eeuwsche kunst uit nota
rieële protocollen reeds is geworpen, weet niet alleen
ieder, die Oud-Holland geregeld doorziet, maar ook hij,
die kennis pleegt te nemen van wat elders over deze
materie wordt geschreven. Men weet, hoeveel door onze
kunsthistorici, dank zij de welwillende tegemoetkoming
van de notarissen-archiefbewaarders uit deze bronnen
is geput; vooral in Amsterdam, Leiden, den Haag en
Delft is reeds zeer veel voor den dag gekomen;
alleen Haarlem moet nog en zal stellig nu wel worden
onderzocht. In mindere mate evenwel heeft men van de
notarieële protocollen profijt getrokken ten bate van de
geschiedenis van onzen handel en van onze industrie,
van ons economisch leven in het algemeen, van onze
rechtsverhoudingeneindelijk van ons maatschappelijk
leven. Ook op al deze terreinen hebben onze oude
notarissen ons duizenden van documenten nagelaten,
