5
UIT DE PROTOCOLLEN DER HAAGSCI-IE NOTARISSEN.
Het spreekt van zelf, dat het bovenstaande alleen geldt voor
die gedeelten van ons land, waar oudtijds notarissen waren
gevestigd of liever werden toegelaten. Dat nu was niet overal
het geval. Groningen, Drente, Overijsel en Gelderland kenden
geen notarissen; de acten, die in andere gewesten voor den
notaris werden verleden, werden hier door de verschillende
gerechten afgegeven. Deze protocollen van vrijwillige rechtspraak
vindt men dus in de gewone rechterlijke archieven. Vóór de
wet van 1904 had men dus hier te lande den zonderlingen toe
stand, dat dezelfde acten, die in de Oostelijke gewesten in de
rechterlijke archieven voor een ieder te lezen waren, in de
Westelijke provinciën aan de kennisneming van het publiek
waren onttrokken.
2) De Heer Morren heeft over de Haagsche notarissen een
lezenswaardig opstel geschreven in deze Bijdragen en Mede-
deelingen, 1902, blz. 293 vlg., maar daarin uit den aard der
zaak niet gesproken over den inhoud hunner protocollen.
waaruit wij stellig nog veel zullen kunnen leeren.
Door de vriendelijke bemiddeling van den redacteur van
deze Bijdragen en Mededeelingen, den Heer Th. Morren, 2)
ben jk in staat een en ander mede te deelen uit de oude
Haagsche notarieële protocollen. Daaraan zijn de volgende
acten ontleend, die ik in extenso hierachter afdruk. Ik
publiceer ze, zooals ze mij in handen zijn gekomen, na
ze systematisch te hebben gerangschikt. Ik heb niet getracht
er een geheel van te makendaarvoor is de stof te
verschillend en te bont. Evenmin heb ik een bepaald
onderwerp, dat sommige van deze acten ons aan de hand
doen, b. v. de verhouding van meester en gezel in de
zeventiende eeuw, opzettelijk willen behandelen. Mijn
hoofddoel was eenvoudig de uitgave van de documenten,
de minuten zelf. Op deze wijze kan een ieder er dat
gebruik van maken, dat hem in een bepaald geval en
voor een bepaald onderwerp gewenscht en noodig blijkt.
Daarom ook heb ik slechts weinig tot toelichting gezegd;
wie een stuk in een bepaald verband noodig heeft, kan
