EEN ROMEINSCHE STAD BIJ DEN HAAG. 279 neeren, doch te beginnen met de plaats te onderzoeken, die de eenige is, welke zichzelf als die van de voornaamste Romeinsche nederzetting aanwijst. Zeker zal het ons gelukken, als wij tot een onderzoek worden in staat gesteld, na te gaan of het werkelijk een Praetorium is geweest, dat hier stond of er een zware vesting heeft gelegen, waard om boven andere legerver- sterkingen op de Peutinger kaart door een bijzondere tee- kening te worden aangeduid. Of wel we zullen hier een stad vinden. Dat we dan in de eerste plaats aan Lugdunum zouden moeten denken, de eenige stadsnaam, ons hier in onze provincie overgeleverd, schijnt me voor de hand liggend. Hoe het zij, een werkelijk onderzoek van de vestiging der Romeinen in Nederland schijnt ons toe te moeten aanvangen met het archaeologisch onderzoek van deze plaats, waar werkelijk zekere gegevens nog in den grond verborgen liggen. Daarvan is alleen eenig resultaat te wachten. Hebben we dan eenmaal hier een vast punt voor ons onderzoek verkregen, dan zullen we de wegen zelf weer kunnen vinden, die hier eenmaal van uitgingen, dan zullen we, die wegen nagaand, ook de stations van min dere beteekenis kunnen terugvinden. Tot we werkelijk exacte gegevens in handen hebben, doen we het best, onze onwetendheid te bekennen en niet weg te redeneeren met geleerde vertoogen over allerlei mogelijkheden. En hier kunnen we exacte gegevens krijgen niet alleen omtrent den aard van de Romeinsche plaats, maar ook omtrent den tijd. Munten en het voor dateering nog veel meer waardevolle materiaal, ceramiek, is hier reeds door Reuvens in groote menigte gevonden. We vinden daarin niet alleen machtige archaeologische hulpmiddelen, maar ook op zich zelf resten van een zeer hoogstaand kunsthandwerk. Niet alleen historisch be langrijke ruïnen, niet slechts gegevens voor een juiste

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1909 | | pagina 307