138
tusschen de geheel open houtvuur-schouw en den meer gesloten
schoorsteenmantel die het steenkolenvuur eischt inligt. Zoodat beide
typen aangetroffen worden. De schouw heeft hare schuinen gestu-
kadoorden kap met houten lijst uit het begin der 17de eeuw ver
vangen, door een op consoles rustende, met gebeeldhouwde pilasters
en lijsten betimmerde houten ommanteling. Het middenvak hierin
is met eene liefst allegorische schilderij versierd. De schoorsteen
mantel uit de schouw, door dichting der zij-openingen ontstaan,
vervangt de laatste langzamerhand geheel, wanneer de steenkool
het hout vervangt.
De schoorsteenmantel met zijn vierkant omgaanden krachtig ge-
profileerden marmeren ondermantel is slechts door een smal lijstje
van den houten bovenmantel gescheiden. De planchetten zijn pas
gekomen met de pendules. Deze bovenmantel, in verband met de
kamerarchitectuur door geprofileerde en met acanthusbladeren en
ranken gebeeldhouwde lijsten en pilasters omgeven, bestaat uit een
spiegel, waarboven eene olieverfschilderij of gebeeldhouwd vak is.
De muurvakken tusschen lambrizeering, kroonlijst en pilasters
worden met olieverflandschappen op doek gevuld oi met gekleurd
damast behangen. Ook versierde men vaak de kamers met Chi-
neesch of Delftsch porcelein, dat in heele rijen langs pilasters en
lijsten op consoletjes en étagères stond en zoodanig in de kamer
architectuur was opgenomen dat het er een onmisbaar onderdeel
van uitmaakte.
Deze korte toelichting van den stijl was noodig, om in gedachten
met de nog bestaande gegevens, het geheel in zijn ouden luister
te kunnen reconstrueeren.
Zeker had nooit het pand aan het Noord-Einde, thans tot 4 winkels
en een bovenhuis verbouwd, door zijn voorgevel mijne aandacht
getrokken, als de Rijksbouwmeester, de Heer A. J. M. Mulder mij
niet op het inwendige had opmerkzaam gemaakt. Toen ik mij tot
hem wendde met het verzoek eenige inlichtingen voor mijne studie
der 17de eeuw te mogen ontvangen, stond hij mij eenige foto’s af,
door hem bij de laatste verkooping van dit huis in April 1901 van
het in- en uitwendige genomen. Alleen met behulp dezer foto’s en
een toen gemaakten plattegrond is het mij thans mogelijk het deerlijk
mishandelde gebouw, dat enkel nog 4 stuc-plafonds en zijn diensttrap
uit sloopershanden heeft gered, in gedachten weder op te bouwen.
HET HEERENHUIS NOORDEINDE N<>. I40.
I
I
