3
gekapitaliseerd inkomen. Evenzoo ging het met de ambtenaren;
hun salaris werd gekapitaliseerd door het met tien te vermenig
vuldigen: van het zoo verkregen product betaalden zij den 2oosten
penning, ook al waren zij reeds voor hun andere bezit aangeslagen.
Daarom is afzonderlijk van het algemeene cohier een lijst van de
„amptgelden” achteraan gevoegd.
Niettegenstaande den eenigszins anderen opzet geeft dus dit cohier
practisch een zeer goed vergelijkings-materiaal tegenover het cohier
van 1627, zooals uit de volgende aanteekeningen moge blijken.
De stad, welke wij bij de doorlezing van het cohier van 1674 in
gedachten dóórloopen, ziet er heel wat anders uit dan die van 1627.
Weliswaar is van bebouwing buiten de reeds in laatstgenoemd
jaar aanwezige singelgrachten niet veel sprake, maar men zal zich
herinneren, dat toenmaals groote ruimten nog onbebouwd waren.
Nu, in 1674, is een groot deel daarvan door huizen in beslag ge
nomen. De groote vlucht welke Holland genomen had in de jaren
van het stadhouderschap van Frederik Hendrik, bleek natuurlijk
ook in groei en bloei van den Haag, waar het hof en de regenten,
de vertegenwoordigers van vreemde staten en de aanzienlijke
militairen woonden, en waar tengevolge daarvan talrijke nijveren
en nog veel talrijker winkeliers zich neerzetten. Weldra was daardoor
de woongelegenheid niet meer voldoende en wie daarin voorzien
konden, zien wij dan ook maatregelen beramen. Niet, als elders in
de groote steden, was dat uitsluitend de magistraat. In den Haag,
het dorp zoo eigenaardig door ontwikkeling en belangen samen
gekoppeld aan hof en regeeringscolleges, deed ook de lands-
regeering wat zij noodig achtte, en zij kon dat doen, omdat een
groot deel van de stadsterreinen van oudsher grafelijk domein was,
en dus nu onder provinciaal beheer stond. Het is wel eigenaardig,
dat wat het domeinbestuur, in dit geval het aangewezen lichaam,
deed, hoofdzakelijk strekte om bouwterrein te verkrijgen voor aan
zienlijke woningen. Het bracht daarvoor in exploitatie ten eerste
den ouden kooltuin der graven, die het tegenwoordige Plein werd,
voorts een ander stuk van het domein tusschen het Bosch en de
tot het Voorhout toegang gevende Boschpoort. Hier ontstond het
Nieuwe Voorhout. Terzelfder tijd hadden de schutters verlof ge
kregen om hun doelenterreinen in exploitatie te brengen, zelfs met
HAAGSCHE COHIEREN II, (1674).