246
Stieda, Die Keramische Industrie in Bayern, wahrend des 18 Jahrh.
biz. 173 vlg.
deelen in de reeds weeke veldspaath-deelen, waardoor hunne eigen
schap van hardheid bij afkoeling aan het geheele gevormde voor
werp wordt medegedeeld.
Maar aan deze samengloeiing gaat de vormgeving vooraf. Die vorm
geving der massa kan op twee wijzen geschieden. Heeft men met platte
vormen te doen, dan kan men de massa min of meer droog op den
draaischijf bewerken, maar met meer ingewikkelde vormen, diep vaat
werk bijv., moet men haar in min of meer vloeibaren toestand in
vormen gieten. Zoodanig is de grondstof dier vormen samengesteld,
dat ze het vocht der massa zeer snel opzuigt. De op de eene of op de
andere wijze verkregen voorwerpen moeten dan worden glad ge
maakt, de gietnaden moeten worden verwijderd, en ook moeten de
afzonderlijk gevormde deelen: ooren, tuiten enz. worden aangezet.
Zijn de stukken goed droog, dan kan beschildering, maaralleen
met blauwe kleur, plaats hebben; het fabrieksmerk wordt in die
kleur dan ook opgezet, maar ook gewone versiering is mogelijk.
Deze blauwschildering gebeurt echter meestal eerst na de volgende
bewerking: het gloeien, vóór het glazuren. De stukken worden voor
dat gloeien elk in een leemen kistje geplaatst, waardoor het vuur
henzelf niet bereiken kan, wanneer zij in den gloeioven gezet worden.
Daarin wordt het porcelein eerst slechts zooveel verhit, dat het de
glazuur goed kan opnemen, waarin het na het gloeien gedompeld
moet worden. Met het glazuur komt het opnieuw in den oven.
Het blijft dan ongeveer 14 uur aan de grootste hitte blootgesteld.
De achttiende-eeuwsche ovens werden met hout gestookt en ver-
eischten dus een voortdurend en bekwaam toezicht, opdat de hitte
niet slechts voldoende, maar ook gelijkmatig blijven zou.
In een behoorlijke „brand”, welke eens per week plaats had,
konden volgens opgaven van de fabriek te Ansbach-Bruckberg,
gereed gemaakt worden: 24 borden, 4 koffie- en 4 melkkannen,
4 suikerpotten, 4 spoelkommen, 70 schoteltjes, 75 dekseltjes en
575 kopjes. Daarbij was dan al naar gelang van de plaats, die zij
ten opzichte van het vuur gekregen hadden, beste middelsoort en
mindere waar, ongeveer in eene verhouding van 3, 2 en 1
Zijn de voorwerpen op deze wijze gebakken, dan kan boven op
DE HAAGSCHE PORCELEINFABRIEK.
