5
voorwerpen; het zijn o. a. deze gevallen, die ik boven bedoelde
toen ik zeide, dat het mogelijk zou zijn ook van zóódanig gemerkte
vast te stellen, dat zij in den Haag gevormd zijn.
b. Beschildering.
In het over de merken medegedeelte heeft men reeds verschil
lende gegevens om het fabrikaat te leeren kennen. De beschildering,
de grondstof en somwijlen de vorm geven ons daarvoor nog
andere aan de hand.
De beschildering is natuurlijk het meest belangrijke bij de be-
oordeeling van het fabrikaat, omdat zij altijd Haagsch is. Boven
dien is zij meestal zéér herkenbaar. Want Lyncker moge in zijn
memories van 1778 hoog hebben opgegeven van het groot aantal
werklieden, dat hij aan het werk had, goede, fijnwerkende schilders
heeft hij blijkbaar maar zeer weinigen gehad. Daaronder waren
echter voortreffelijke meesters, die voor die der beroemde Duitsche
fabrieken zeker niet behoefden onder te doen. Zoo bijvoorbeeld
de man, die vogels schilderde en erin slaagde om uitgebreide
serviezen van meer dan 200 stuks met vogelgroepen te beschil
deren, waarvan niet twee dezelfde zijn, alle echter even fraai
en afgewerkt 1). Deze schilder werkte omstreeks 1780. Uit den-
zelfden tijd zijn ook de versieringen met grooter vogels, van
een geheel andere, minder fijne hand en met insecten 3). Waren
er dus twee vogelschilders, er waren er ook twee voor de land
schappen: één die bijzonder fijn en elegant werkte, en dien ik ook
in de eerste jaren der tweede periode dus 1780 stel, en aan
wien ik een bijzonder mooi tête a tète op onderschotel in het Ge-
meente-museum3) toeschrijf, en die ook de kunsten aar kan zijn geweest
van het zeer buitengewone koffieserviesje op onderschotel dat ik
voor het fraaist bewerkte houd dat ooit de fabriek verliet4), en waarop
ik hierna nog terug kom. Ook de kasteel-afbeeldingen op de groote
Zulk een servies, bestaande uit 213 stukken inhetGern.-Mus. den Haag,
in bruikleen der familie Evers. Het is op een der borden, gedateerd 1780.
zie afb. 11. Een dergelijk servies was gedat. 1 777 zie een bord daarvan in
het Bethnal Green Branch museum te Londen: Porcel. Coll. nr. 280.
2) Deze decors komen gecombineerd voor op een kom en kan in
het Gemeente-Museum, afb. 4.
3) In het midden op afb. 2.
4) In het bezit van Mevrouw Obreen-van Pabst te Velp, zie afb. 19,
252
DE HAAGSCHE PORSELEINFABRIEK.
St.
