Toch was, hoewel zij de luchtvaart tot een voldongen feit
maakten, ook hun idéé niet oorspronkelijk. Reeds in de 17de eeuw
had de Jezuïet Francisco Terzi Lana, een physicus van naam
(16311687) en als professor verbonden aan de Hoogeschool te
Ferrara en later te Brescia, daartoe een viertal luchtledige koperen
bollen gebezigd, terwijl de Portugees Barthélemy Laurenpo de
Gusmao in ’t begin der 18de eeuw een ballon construeerde, waar
van, naar men wil, de opstijging door de inquisitie werd belet.
Aan de gebroeders Montgolfier komt de eer toe, het vraagstuk
der luchtvaart practisch te hebben opgelost. Van hen althans hebben
we zekere berichten, dat de proeven slaagden, wat van de voor-
gaanden niet gezegd kan worden.
Den 5en Juni 1783 vertoonden ze in hun geboorteplaats voor
het publiek de eerste opstijging van een ballon met ongeveer
400 K.G. ballast, die uitmuntend van stapel liep. Aangemoedigd
door ’t succes herhaalden ze hun vertooningen te Parijs, den
ipden Sept, zelfs voor ’t Hof te Versailles, waar Lod. XVI en zijn
gemalin zich verrukt betoonden en weldra was hun roem dermate
gevestigd, dat béide broeders als lid van de Académie werden
opgenomen.
De eene verbetering volgde de andere. Verwarmde lucht werd
als vulling spoedig door het veel lichtere, doch uiterst gevaarlijke
waterstofgas vervangen en zoo ontwikkelde de luchtvaart zich tot
die hoogte, dat ze een nieuwe phase scheen ingetreden. Vol geest
drift besloot Pilatre de Rozier in persoon met den ballon op te
stijgen en den 2ien Nov. 1783 ondernam hij met den markies
D’Arlande in een ballon van 23 M. hoog en 15 M. middellijn het
waagstuk, nadat hij te voren in een captieve ballon een proef ge
nomen had.
Natuurlijk waren de geruchten van de groote gebeurtenissen,
die in Frankrijk plaats vonden, weldra tot den Haag doorgedrongen,
en dit had den „natuur- en werktuigkundige” Diller, in de Groote
Bagijnestraat, naast „de Drie Pistolen”, opgewekt, zelf pogingen
aan te wenden, om ook den Haag van dezelfde vertooningen te
doen genieten. „Verscheide liefhebbers”, zoo heet het in de ’s-Gra-
venhaagsche Ct. van den sóen Nov. 1783, hadden Diller aange
zocht, om, naar 't voorbeeld der Montgolfiers, een ballon van 30 voet
middellijn te vervaardigen. Er werd te dien einde een inschrijving
ACHTTIENDE-EEUWSCHE LUCHTVAARTPROEVEN IN DEN HAAG. 339
