143
schieden. Dit gaf echter aanleiding tot „moeilijkheden” en
den 29en Dec. 1788 kwam de Magistraat op verzoek van deken
en hoofdlieden van het Valentijnsgilde, waarin ook de huurkoet
siers waren opgenomen, in zoover op dit besluit terug, dat „het
zelve voortaan zal plaats moeten hebben van ’s avonds ten tien
„uuren tot ’s morgens ten negen uuren toe, blijvende voor het
„overige deselve resolutie in syn geheel.”
Waarschijnlijk heeft het bepaalde in dezen weder alleen betrek
king op het begraven in de kerk. Want dat men in normale tijden
op alle uren van den dag begroef, veelal ook op den Zondag,
bleek telkens weer. De Magistraat zag echter in dit laatste een
ergerlijke ontwijding van den dag des Heeren. Dat velen „haare
„dooden willen begraaven hebben op Sondagen, veeltijds onder de
„Predicatie op de publique kerkhoven”, was haar een doorn in
het oog en den 4en Febr. 1729 bepaalde de Magistraat o. a., dat
dit voortaan niet dan in gevallen van „hooge nootsakelyckheit”
zou mogen geschieden en dan nog slechts „des naarmiddags bij
de clockke vier uyren”.
Natuurlijk was laatstgemelde beperking van den begraaftijd alleen
gegrond op religieuse overwegingen, doch de voorafgaande blijken
duidelijk op hygiënische gronden te steunen. Telkens en telkens
weer zijn de besmettelijke ziekten en het angstwekkend hooge
sterftecijfer de oorzaken, dat de autoriteiten uit hun sleur op
schrikten. Dan werden, om de epidemieën tot staan te brengen,
plotseling tal van bepalingen getroffen, waarvan weliswaar sommige,
bij de onvoldoende kennis van de oorzaken der verspreiding, alle
resultaat zouden missen, maar andere daarentegen zeer oordeel
kundig bleken. Drong de stedelijke overheid er bijv, op aan, de
brieven uit den vreemde voor de opening eerst te „berooken”, zeer
practische maatregelen werden den 28en Aug. 1664 in de Sociëteit
overwogen, toen men voorstelde „eenige baracken ofte logementen,
van anderen gesepareert” op te richten, waarin de besmettelijke
zieken zouden worden gebracht „en apart mochten worden gedient”.
x) Moeten we hieruit begrijpen, dat er ongeregeldheden waren ont
staan door de handhaving van dit besluit (uit de gebeurtenissen van
1696 te Amsterdam weten we, dat de begrafenismannen niet met zich
lieten sollen), of ziet dit woord slechts op eenige bezwaren, die ’t
nieuwe besluit opleverde?
I-IAAGSCHE BEGRAAFPLAATSEN.
