178
bij Van Heussen hun
hun werk (1727’33),
x) Ook Br. van Nidek en Le Long, die o.a.
licht opstaken, vertellen in de eerste uitgave van
dat de Katholieken er „nog hedendaagsch” begroeven.
smettelijcke sieckten gestorven en noch te sterven”, o.a. te Eiken
duinen moesten worden begraven.
Alzoo de oude begraafplaats opnieuw in gebruik. Misschien
alleen voor „geïnfecteerde dooden”? Of hadden reeds toen de
Katholieken haar de vroegere bestemming teruggegeven? We
weten het niet: het begraafregister van (Oud-) Eikenduinen, op het
Gem. Arch, aanwezig, vangt aan met den 2en Maart 1718.
Mochten we aannemen, dat toen (n.l. in 1718) voor ’t eerst de oude
begraafplaats voor een geregeld gebruik opnieuw gebezigd werd?
Mijns inziens niet. De (Oud-)Katholieke schrijver Van Heussen vertelt
in zijn „Oudheden en Gestigten”, welk werk omstreeks 1720 ver
scheen, dat de Haagsche Katholieken en die uit de omgeving bij
voorkeur op Eikenduinen hun dooden begroeven, terwijl De Riemer
hetzelfde vermeldt met de bijvoeging, „dat er van dezulken aldaar
meer dan in de Kerken van den Hage ter aarde bestelt worden.”
Geen van beiden herinnert daarbij aan ’t inderdaad belangwekkende
feit, wanneer dit voor ’t eerst wederom geschiedde, zelfs Van
Heussen niet, wiens werk toch overigens een zóó geprononceerd
kerkelijk karakter draagt, dat hij soms vrij onbeduidende kleinig
heden vermeldt, zeker van heel wat minder gewicht, dan deze
mededeeling zou geweest zijn.
We mochten daaruit besluiten, dat het hernieuwd gebruik dooi
de Katholieken is begonnen vóór den tijd, waarvan De Riemer
en Van Heussen of hun oudere tijdgenooten heugenis hadden. De
eerste jaren na 1581 zal het oude kerkhof als begraafplaats dus
zijn gesloten geweest. Maar toen het geloof in de politieke betrouw
baarheid der toenmalige Katholieken ten opzichte van den strijd
tegen Spanje en de aanslagen van Fransche zijde wederom toenam
en de regeeringspersonen hun verdraagzaamheid jegens anders
denkenden omzetten in een mildere behandeling en meerdere vrijheid
in de uitoefening van hun godsdienstplichten (bijv, gedurende de
eerste jaren van het Bestand, na den dood van Prins Maurits, óf
op 't einde der 17e eeuw, toen het opbloeiend Katholiek bewustzijn
te Eikenduinen de aanleiding was tot de stichting van de nieuwe
HAAGSCHE BEGRAAFPLAATSEN.
