BIJDRAGE TOT DE GESCHIEDENIS DER 30 eigen overkapping, overdwars aansluitend op de langs- overkappingen. In de eind- of sluitgevels van de groote dwars- en midden-schepen onzer oud-Hollandsche kerken, vindt men diezelfde groote, tot in de overwelving oploopende, vensters reeds vóór het midden der XIVe eeuw, doch nu verschijnen zij, in navolging daarvan mede in enkele, straks in meerdere zijbeuk-vakken, soms, zooals in de kerk te Bergeijk bij wijze van dakvenster uit het gevel vlak opgaande. Breeder en talrijker wordend voegen zij zich dan soms aaneen tot eene rei van topgevels met dwars-daken 1). Tot de vele kerken in ons land, waarbij in de eene meer, in de andere in mindere mate dit systeem voorkomt of voorkwam, behooren in alphabetische volgorde die te: 1. Abbebroek (Z. H.)2. Alphen en Riel (N. B.)Amsterdam 3. de Oude kerk in hare zij-beuken en koor- omgang 4. de Oude Zijds-kapel, en 5. de voormalige Nieuwe Zijds- kapel6. Baarland (Z. H.) naar oude gravure7. Budel bij Eindhoven 8. Den Bergh (N. H.) volgens teekening van R. Roghman9. Bergeijk N. B.)10. Eijkenduinen, volgens oude teekening; 11. Gouda, de Groote kerk in haar zij-beuken en koor-omgang's Gravenhage, 12. de St. Jacobs-kerk en 13. de Klooster-kerk14. Grootebroek (N.H volgens oude gravure; 15. Grijpskerke (Zeel.) volgens oude gravure 16. Haastrecht (Z. H.)17. Heeswijk (N. B.); 18. Helvoirt (N. B.) 19. Heusden (N. B.)20. Koudekerke (Z. H.j21. Katwijk aan den Rijn, volgens oude gravure22. Leijmuiden (N. H.) de voormalige In beginsel vinden wij dit systeem reeds toegepast in Engeland in de Cistercienser abdij Fontenay van 1140, het middenschip ge dekt met een doorloopend tongewelf, de zijbeuk-travées met dwars- tonnen zich in dat gewelf aansluitend, elke travee met een tot in haar gewelf oploopend venster. Misschien zijn wel in dat land, dat nog steeds zijn hout-bouw en zijn houten gewelven getrouw is ge bleven, van en in dat systeem de laatste consequentiën nog te vinden. Het plan van de Xllde eeuwsche abdij-kerk van Saint Serge te Angers (Maine-et-Corne) door de Caumont gegeven in zijn Architecture Religieuse (bl. 394) toont op het karakteristiekst reeds het systeem in 1434 bij den herbouw van het schip onzer Sint-Jacobs-kerk gevolgd.

Gedigitaliseerde gedrukte materialen Haags Gemeentearchief

Jaarboeken geschiedkundige vereniging Die Haghe | 1923 | | pagina 44