GELISCH LUTHERSCHE KERK TE 'S GRAVENHAGE
71
oud geluid; men hoore b.v. het orgel in de Westerkerk te
Enkhuizen, waar door den orgelmaker D. G. Steenkuyl
te Amsterdam een twintig jaar geleden zulk een modern
orgelwerk geplaatst is in den zestiende-eeuwschen schrijn.
Een ander advies, dat gegeven zou worden n.l. zich
uitsluitend te bepalen tot herstelling van slijtage-gebreken,
kon evenmin genade vinden en met reden, omdat zulks
de billijke bezwaren, die bestonden tegen het gemis
van die elementen, welke het hedendaagsche verlangt,
slechts verschoof naar een lateren tijd en, werd dit
advies uitgevoerd, zij, die jaren lang gecontribueerd
hadden om tot verbetering te komen, niet zouden kun
nen ervaren dat er feitelijk iets aan het orgel gedaan
zou zijn en zich dus te zijner tijd noodwendig dezelfde
wenschen en grieven zouden moeten kond geven.
Behalve het hiervoor ontwikkelde bezwaar, dat ik
in het algemeen heb tegen nieuwbouw in een ouden
schrijn, had ik in dit bijzondere geval nog vier andere
overwegingen.
In de eerste plaats zou vernietigd worden een eerste
klasse, goed geconserveerd orgel van onmiskenbare
historische en artistieke beteekenisvervolgens is dit
orgel het eenig overgebleven hoofdwerk van Batz, daar
het orgel, dat zich in de St. Lievens Monster te Zierikzee
sinds 1770 bevond, in 1832 door brand vernield is; in
de derde plaats was en is ook dit orgel verre te ver
kiezen in geluidskwaliteit voor den algemeenen protes-
tantschen eeredienst, welke kwaliteit moderne orgels
zelfs niet benaderen en ten slotte was ik van oordeel
niet te mogen aanvaarden uit schoonheidsbeginselen de
Duitsche wijze, waarop in moderne instrumenten de wind
toegelaten wordt tot een orgelpijp m.a.w. dat de ouder-
wetsche sleeplade -zooals dit orgel heeft klank
rijker is dan de moderne pneumatische lade.
